Hei Land van Heusden en Altena, de Langstraat en de Bommelerwaard. De Officier van Justitie. M 1936. FEUILLETON. Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden. ZATERDAG 8 SEPT. 1900. iiET land van altena.- yoob L>it blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG. Abonnementsprijs: per 3 maanden f l.OO. f anco per post zonder prjjsverhooging. Afzonderlijke nummers 5 cent. Advertentiën van 16 regels 50 ct. Elke regel meer 71/, ct. Groote letters naar plaatsruimte. Advertentiën worden tot Dinsdag- en Yrjjdagsvord ingewacht. Een boffeje, dat aantoont, hoe ontzaglijk reel Nederland voor de armen doet, is l'Assistance publiqne et la charilé privés dsns les P«ys-Bas«, door mr. H. Smiasaert. Dit boek toont san, dat de geheel »gere- glementeerde armenzorg*, een ideaal van honderden meer goedhartige dan practisehe sociologen, ons zal brengen tot een aan kweeking van armlastigen, tot vernietiging van het besef, dat ieder voor zich zelf, zjjn vrouw, zjjn gezin en, zoo 't kan, zjjn naaste familie zooveel mogelgk heeft te zorgen en dat het recht op de giften der gemeenschap een illusoir recht is, een recht, dat men aan matiging zou kannen noemen, een »recbt«, dat het zelfrespect, het zelfbewustzijn, het zelfvertrouwen, den persoonlijken moed, de persoonlijke kracht en het geheel persoon lijke wezen vernietigt, dat dreigt de wereld te maken tot een groot diaconie-huis, waar de bestedelingen klagen, als ze voor hun tabakspruim moeten werken. In zgn voorrede wgst mr. Smis3aert terecht er op, dat hst christianismo wel de liefda digheid heeft gepredikt, de persoonlijke liefdadigheid, maar nooit de georganiseerde armenverzorging, zooals na enkele sociolo gen haar in uiteist gereglementeerde con st qnentie willen doorJrjjven. Wilt gij weten, hoe groot het aantal weldadigheidsinstellingen van allerhande soort in Nederland was in 189G? Er waren 4342 inrichtingen van weldadigheid aan huis; 291 voor »stillet armen; 113 cotni éi voor verdeeling van levensmiddelen 'd win ters; 56 inrichtingen tot steun van be hoeftige k aamvronwen; 787 huizen voor weldadigheid93 hospitalen26 weldadig heids-werkhuizen, 47 andere instellingen van hulp der armen. Totaal 5755 instellingen van weldadigheid op een bevolking van ruim 5 millioen menscben. En deze opgave is nog verre onder de werkelijkheid, daar zooveel instellingen van liefdadigheid en ge deeltelijke weldadigheid niet zich als zoo danig opgeven. Van 1887 tot 1897, in tien jaren tjjds dus, zga er 27 huizen van wel dadigheid en 8 hospitalen gesticht. In 1896 werden in Nederland 236,396 menschen door de li.f Wligheid ondersteand, daarvan ruim 100,000 het gaheele jaar door. En men kan gerustelijk rekenen, dat nog een groote 100,000 menschen door parti culiere liefdadigheid voortgeholpen werden, NOVELLE VAN HANS WACHENHUSEN. 10) Het portret paste bjj Amefeld's gemoeds stemming en bewoog hein schier pgnljjk. Zg w«s schoon in die houding, met. dezen voor haar leeftgd zoo onnatnurlgkcn rust. Schoon was de zeldzame regelmaat harer gelaatstrekken, maar de mond was zonder glimlach. Schoon, wonderschoon glinsterde het blonde haar, waarop het zonlicht flik kerde, maar hg schrikte fcg den aanblik van dit haar. Bellwach bad nauwkeurig in zgn verslag dat haar beschreven, 'c welk Amsfeld gis teren verrukte toen het licht der luchters er op fonkelde, maar hem nu als een Me- dusa-hoofd voorkwam. Amsfeld sloot de oogen en wendde zich om. 't Was zgn taak deze beeltenis niet te bewonderen, maar in zgn geest te dooden. Na verscheen in de deur de presidents vrouw, als altoos vriendelgk glimlachend, maar toch zichtbaar verwonderd over dit bezoek. Ik verzoek u duizendmaal vergeving, sprak hjj, hear tegemoet gaande en op haar hand in êrbuigend, maar vrees die niet te erlangen, zooara mevrouw de oorzaak van mgn komst verneemt.* De presidentsvrouw onderdrukte haar zonder dat dit aan de groote klok der offi cie de statistiek werd gehangen. In 1892 werd aan 174,000 hoofden van huisgezinnen door de liefdadigheid hulp ver schaft; 174,000 lieden, die de verantwoor- deljjkhei 1 van een gezin op zich hebben genomen, zonder in staat te zgn daarvoor te zorgen. Bg een zoo uitgebreide geregle menteerde armenzorg is dat geen wonder. De proletariër weet, dat hg, als 't er op aan komt, wel geholpen zal wordenbg meent een zeker recht op ondersteuning te hebben, daar immers de vereenigingen, sub sidie a, enz. bestaan. De vraag is of hg, wanneer het uitzicht op bnlp zonder arbeid wat donkerder en vooral wisselvalliger was en moeilgker} niet wat minder lichtzinnig ovör de toekomst zon denken. In clen bar- gerstand wordt over 'fc aangaan van een huweljjk gewikt en gewogen. Er wordt ge spaard, gewacht, gewerkt, gerekend. Vaak wordt offer aan de liefde gebracht ter wille van de maatschappelijke positie. De gevallen, waarin de ouders een hnwelgk tegengaan en later bljjkt dikwgls terecht, omdat de inkomsten van dön man het hn welgk niet wettigen zgn lögio. De som van dit Igden mag men wel eens in aan merking nemen. Da arme, de werkman, denkt niet over zulke bezwaren. Hg hnwt en schept een gezin. En als het wat tegen den wind gaat, dan vervalt hg en zjjn gezin onder den een of anderen vorm aan de lief ladigheid. En die liefdal'gheid ontvangt haar geld voor een gedeelte, voor een groot gedeelte juist van de inkomsten, 'c zg door belasting1 of door weekhartigheid, van hen, die zich z-lt de weelde* van het vroeg trouwen en vroeg scheppen van een gezin hebben ont zegd, omdat zg voor zich zelf wilden big ven zorgen, tot niemands last wilden komen ook in de toekomst. In het werkje »Twee weken bedelaar* hebben de voorstanders van gereglemen teerde armenzorg gelaakt, dat gegeven werd zonder onderzoek (van de regUmenteerders wel verstaan), daar dit pauperism's kweekt. Maar ik vraag, of niet juist de volkomen gereglementeerde armenzorg een bevolking van paupers ons zal scheppen niet alleen, maar helpen zich voort te planten. Elk lief- dadighei isgenootschap is voor den pauper een aanleiding om te vragen. Kinderen wor den opgevoed in het denkbeeld, dat, als er armoede is, door welke oorzaak ook, de vriendfdgken glimlach en we8s op een steel bg den haard. »Ge maakt mg ongerust, mjjnheer von Amsfeld, zeide zg, zich naar een andere stoel begevende. Wat is er gebeurd dat erg Zjj nrm plaats tegenover hem en hield haar zakdoek in hare handen op haar schoot. »U w voorkomen doet mg in allen geval iets ongewoons vermoeien >'t Is inderdaad zoo, mevrouw!* Amsfeld had zijn gewone bedaardheid herkregen zgne stem klonk vast en zeker. »Ik kom om geen andere aangelegenheid dan die van het treurig voorval van gisteren ginder achter uw park.* De presidentsvrouw slo8g verwonderd de oogen op. >En daarom komt gjj tot mij Hebt ge daaromtrent iets naders vernomen.* Dat eigenlgk niet, wat het voorval zelf betreft. Ik kom derhalve ook niet in mgH ambtelijke hoedanighei Toen ik gisteren van de zaak hoorde, vermoedde ik volstrekt niet dat ik eeniger- wjjs Bij deze woorden zag do presidentsvrouw achterdochtig haar bezoeker aan. Zg wist dat hg gewoon was streng den beambte en den particulier van elkander gescheiden te honden. Hg had ook in het reeds besproken vadermoordersprocea op de onmeedogendste wjjze tegen een andere, hem bekende, fa milie gehandeld. Ook ik, mevrouw, vermoedde gisteren ni«t, u deswege te moeten verontrusten.* De presidentsvrouw verbleekte. Amsteld's woorden bevestigden haar verwondering. »beeren« er wel voor zullen zorgen. Door de gift aan den arme van een persoonlijke zaak een zaak van 't gemeenebest te maken, ontneemt men aan de gift de volgende twee essentie de bestanddeelenDat zjj is een daad van goedheid, van wel«-dadigheid, ongedwongen, volkom m afhangend van den vrijen wil van den gever. En dat de gift altjjl voor den ontvanger moet behouden haar stempel van schande. Noem dit on- kiesch. Ik noem het onkiesch, het gevoel van eer bg den arme te verstikken. De arme most voelen, dat hg wat >krg^t<dat pgn lgk voelen zal hem er toe aansporen, zich met uiterste kracht te behoeden voor 't moe ten leven vaa giften. En voelt hg zich daarto9 niet aangespoord, dan is hij een minderwaardig individu, dat ons wearijjk niet zooveel belangstelling behoeft in te boezemen, ale de regiementeerders ons wel zonden willen opdringen. Ten slotte nog eenige cjjfers, waaruit blgkt dat de pauper ons steels meer vraagt, of wellicht beter is het te zeggen, meer eischt. In 1885 werd door gereglementeerde gemeente-, kerk- en particuliere liefdadig heid in Nederland weggegeven f 11.928.066, dus ruim 11 millioen gulden. In 1895 f 14 249,629. En dit is nog maar bg be nadering want hoeveel er gegeven wordt zonder vertoon of bekendheid, is niet op te geven. Voor ruim 14 millioen galden 's jaars zou Lts anders te doen geweest zgn dan het helpen »voortkwgnen« en het bevor deren van de voortplanting van een massa, die men naast de misdadigers gerust mag noemen het blok aan 't been van de ge zonde bevolking van een land. Het heet dat de keizer van Duitschland Zaterdagavond aan het feestmaal der offi cieren, die op het punt stenden naar China te vertrekken, rondweg als zgn voornemen heeft te kennen gegeven, Peking in geen geval te verlaten, zelfs al zon bg dienten- behoeve alle legercorpsen van Duitschland moeten ino'oiliseeren. Woensdagnacht is een der voornaamste wjjken van Brussel het tooneel geweest van een tragisch voorval. Wegscs ean diefstal, gepleegd bg een juwelier, was de politie geroepen. Agenten zetten de twee dieven, dia op de vlucht sloegen, achterna. To8n Zg en dit bloedig voorval ginder in het bosch, wie durfde het wagen haar daarmee in aanraking te brengen Amsfeld wilde haar ontroering niet opge merkt hebben. Herinnert ge u, mevrouw, de feiten, welke ik u gisteren verteld heb?* De dame knikte, misnoegd de oogen op haar schoot gericht. Veroorloof mg ze u te herhalen. Men vond op de plaats van het gebeurde een armband, waarvan ik u verzoek rug de be schrijving te vergunnen.* Br-leedigd zag de presidentsvrouw op. Amsfeld liet zich niet afschrikken. >'t Is een gladde, matgouden band, om streeks drie millimeter dik, vier centimeter breed, met twee kleine Venetiaansche ket- tingj^s, waarvan het eene tot het vasthou den dient, terwgl aan het andere een klein medaillon moest hangen, dat ongelukkiger wijs niet gevonden is geworden. De arm band was door een veer gesloten en heeft ik verzoek n hierop te letten een ro8et ter grootte van een goudstuk, be staande uit een brillant omgeven van tien turkozen.* Toen hg gesproken had, onderzocht Ams feld met scherpen blik en zichtbare nieuws gierigheid het gelaat der oude dame. Het scheen hem op te beuren, tooi de presi dentsvrouw, die zgn beachrgving koel ge hoord had, nn rustig maar misnoegd het hoofd schndds. Waarom denkt ge, dat mg dit alles zou interesseeten?* vroeg zg ontstemd en on geduldig. Amsfeld liet zich niet van zgn stuk brengen. een agent op hat pnnt was *en der dieven te grgpeD, lostte deze drie revolverschoten op den agent, die dood neerviel. De agen ten hielden nu een ware drgfjacht op de dieven, die ten slotte gepakt werden. De eene is een Hongaar, de andere een Oosten rijker Koning Victor Emanu-d heeft zeer be langrijke bezniriigiugen in zgn hof houding bevolen. De stallen zullen ingekrompen worden tot 25 rij- en 100 koetspaarden; de huishouding en inrichting der paleizen worden vereenvoudigd, alles om meer gel den beschikbaar te krjjgon voor liefdadige doeleinden, verhooging van pensioenen van 't dienstpersoneel enz. Volgens het officieel? bulletin liggen der tien pestljjders in het hospitaal te Glasgow en is er nog een verdacht geval. Onder toezicht gesteld zijn 111 personen. Twee twijfelachtige gevallen zgn gebleken, geen pest te zjjn. De inspecteur van den gezond heidsdienst zegt te verwachten dat geen van de verpleegden zal sterven. De baljuw van Finmarken, in Noorwegen, meldt thans aan het Aftonbladet,* dat de daar gevonden boei no. 4 van Andreè de volgende mededeeling bevatte: »Boei no. 4, de eerste die werd uitgeworpen den 11 Juli, 's avonds 10 uur, mildelb. Green wichtgd. Onze reis ging tot dusver goed. Wjj zjjn op ongeveer 250 meters. Aan vankei jjk liepen wjj naar het Noorden, 10° Oosteljjk. Het kompas blgft onveranderlgk, daarna" 45° Oost, later wordt de naald weer rustig. Te 4 uur 45 min. losgelaten postduiven vli gen naar het Westen. Wjj bevinden ons boven gletschers met diepe ravgnen. Het weer is prach tig. De stemming is uitstekend. (get.) Andree, Strinbsrö, Fraenkel.* Een telegram uit Vardöe aan het blad •Verdens Gang* meldt, dat een visscher op een mjjl beoosten die plaats een boei van Andree'a Noordpool-expeditie per lucht ballon heeft opgevischt. Door het kjjk- glaasje kon men een brief zien liggen, met het opschriftDoorzenden naar Gootenborg Het half-officieele »Journal de St. Peters- bonrg* scbrjjft in een hoofdartikel dat het vertrek van alle vertegenwoordigers der mogendheden uit Peking naar Tientsin in gansch China zou worden beschouwd als een bewjjs dat de mogendheden getrouw bljjven aan den gerat die uit hun aanvan- "'aar kom ik op terng! Vergnn mg, mevrouw, nog eenige sekonden voort te spreken misschien dat het toch ny belang stelling zal opwekken. Wees overigens over tuigd dat mjinerzijdg niet mgn ambt, maar de vriendschappelgkste belangstelling mjj tot deze onaangename konferentie dwingt.* Met zichtbaar vermeerderende misnoegd heid gaf de presidentsvrouw hem een zwjj- genden wenk om voort te gaan. Zooals ik uw gisteren reeds mededeelde, vond men nog aan een afgebroken boom tak een stukje kant, dat bljjkbaar van een daarlangs gaande vrouw daaraan was bljj ven hangen. Voorts vond men de helft van een dauieszakdoek, met bebloeden rand, van welken doek de andere htlffc met het naam- ejjfer afgeseheuri is.< Een huivering overviel de presidentsvrouw, toen zg van bloed hoorde spreken. Zacht zuchtte zg. Maar het meeat beteekenende en spre kendste corpus delictimevrouw, is een afgerukte lok van het fijnste, zachtste blond haar dat blgkbaar een schoonheid van den eerste rang moet gesierd hebben, terwgl buitendien alles tot het besluit moet roe- ren, dat de deelnemers aan dit nog duister voorval, tot de hoogste klasse der maat schappij bahooren.* Ge spreekt van allss, uitgezonderd van den man, dien men zwaar gewond haeft gevonden.* •Naar alle waarschijnlijkheid, mevrouw, zal hjj in leven big ven en ons omtr«nt het gebeurde inlicnting geven. Iumiddels spoed de ik injj hierheen. Oui n na niet langer lastig te vallen verzoek ik u mg te ver gunnen, zonder verdere omwegen n de keljjk programma sprak. De Russische re geering blijft niettemin onwrikbaar vast houden aan het beginsel, dat de grondslag harer politiek vormt: handhaving der ver standhouding tusschen alle mogendheden. Wil dat zeggen dat Rnsland van zgn voorstel tot ontruiming van Peking terug komt Men heeft bg Newport, Rhode Island (V.S.) belangrijke proeven genomen met de onderzeescbe boot Holland.* Het schip wist talrjjke malen geheel ongemerkt een drietal oorlogschepen te naderen, welke zeker door zjjn torpedo's vernield zonden zgn geworden in tjjd van oorlog. De Amerikaansche regeering heeft zes soortgelijke booten besteld, welke in een jaar gereed moeten zga. Zelfs de liberale pers ia Engeland komt met verontwaardiging op tegen lord Roberts' proklamati», waarbjj hjj de Transvaal inge lijfd verklaart bjj het Britsche rjjk. Als een staaltj? daarvan mag gelden wat de •Man chester Guardian* schrjjft: De Britsche regeering geeft eenvoudig kennis vxn haar voornemen tot annexatie, wat wil zeggen dat zg zich het recht toe eigent alle manneljjke bewoners der Trans vaal, die weigeren eene hun opgedrongen regeering te erkennen, ter dood te brengen of in de gevangenis te werpen. Dat wil ook zeggen dat zg het recht eischt daden van zoogenaamde rebellen te straffen niet ver branding der boerderijen in de buurt. Het is onmogeljjk een brutaler schennis van het volkenrecht te vinden. En onvermjjdelgk moet die schennis ten gevolge hebben dat de individuen, mannen zoowel als vronwen, ljjd<*n in verhouding tot hunne vaderlands liefde. Een groot aantal verbeurdverklarin gen, ophangingen en platgebrande boerde rijen staan te wachten. Geen Engelschman zal zeker wenschen dat dit de gevolgen znllen zgn van de annexatie. En toch zullen die diagen volgen op de uitroeiing van een vrjj en dapper volk, zooals de nacht op den dag volgt. Een militair bestuur wil onder zulke omstandigheden zeggen verbanning of de dood van het bestaarde volk. De beste gevoelens van een volk worden zoodoende tot misdaden en de laagste hartstochten worden erdoor aangemoedigd. Dat is dan de regeeringSTorm, waartoe Engeland, zjjne oude sympathie voor het geketende Grie kenland en Italië vergetend, de Boeren der reden mjjner komst mede te deelen. Wees verzekerd dat mjj niets smartelijker is.« Spreek!* De presilentsvronw richtte zich van haar stoel op, om op iets onver wachts verdacht te zjjn. Het betreft eigenlijk dit nogmaals vergeving n zulks onder vier oogen mede te deelen men wil in het blonde haar dat van mejuffrouw uwe nicht herkend hebben.* De oude dame zink achterover, als door een verdoovenden slag getroffen. Haar wjjd opön oogen staarden den assessor aan, die deze nitwerking verwacht had. Mgn Zjj was niet in staat iets meer te zeggen. Haar handen beefden. Uwe nicht, mejuffrouw Hilda!* beves tigde Amsfeld. En ik zelf, hoe moeilijk en pgnlgk 't mg viel, mjj bg deze waarneming neer te leggen, ik moest eindelijk toestemmen, dat een treffende gelgkenis, die voornamelijk van den zeldzamen tint van het haar, be vestigd is.< Mgne nicht!* fluisterde de presi dentsvrouw met bevende lippen, terwgl hare land niet minder bevend dm zakdoek op haar schoot ineenkneap. Zjj had ver moed dat dit bezoek een aria of meer be paal ie aanvraag om Hilda's hand gold en nn Amsfeld zag niet zonder aandoening dat de haartjes harer neergeslagen oogleden vochtig werden. De pgnlgke uitdrukking van dit aaders zoo vriendelgk onde gezicht deed hem wee. Inmiddels was gezegd, wat hjj moest zeggen. MIEUWSMAD Buitenland. Wordt vervolg i y

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Nieuwsblad het land van Heusden en Altena de Langstraat en de Bommelerwaard | 1900 | | pagina 1