Het Land van Heusden en Altena, de Langstraat en de Bommelerwaard.
Munt-zaken.
"feuilleton.
De Officier van Justitie.
M 1948.
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
ZATERDAG 20 OCT.
1900.
LAND VAN ALTEN£'
VOOB
Dit blad versch^st WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f l.OO.
Franco per post zonder prgsverhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiën ran 16 regels 50 et. Elke regel
meer 77i ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en VrgdagavoBd
ingewacht.
Ziedaar een onderwerp, welks behandeling
in een voor allen bevatteljjken vorm, on
getwijfeld velen onzer lezers zeer welkom
zal zgn.
Alle menschen kennen het geld; bjj na
allen hebben het in hun bezit; zeer velen
gaan er dagelijks mee om, en toch zjjn de
zoogenaamde muntzaken een gesloten boek
voor tal van menschen die volstrekt niet
van ontwikkeling ontbloot zjjn.
In onzen tjjd, waarin de maatschappelijke
vraagstukken door ie ter eenigszins beschaafd
mensch worden nagegaan, en ovk tot: ver
schillende doeleinden behooren bekend te
zjjn, is het bepaald noodig, dat ieder van
de zeer gewichtige aangelegenheid der munt,
van de werking en de beteekenis van het
geld, zich eene eenvoudige en toch heldere
voorstelling kan vorm ra.
Zoo beknopt als het onderwerp het toe
laat, zullen wjj ieder die er behoefte aan
heeft, daartoe trachten in staat te stellen.
Vooraf is het noodig er aan te herinneren,
dat een der voornaamste maatschappelijke
verrichtingen het ruilen van zaken is. Wjj
zjjn gewoon die handeling aan te duiden
door het woord koopen, en trouwens, er is
een tjjd geweest, waarin tnsschen ruilen
en koopen geen onderscheid bestond. Het
zich aanschaffen van wat men noolig had,
geschiedde oorspronkelijk niet anders dan in
den vorm van ruilen. Het is zeer waarschijn
lijk, dat de eerste menschen, die weinig be
hoeften moeten gekend hebben, zich zelf
aan alles wisten te helpenmaar toen er
eenige maatschappelijke samenleving ont
stond, toen kwam het natuurlijk spoedig
voor, dat de eene mensch zaken Jxzat, die
de ander niet had. A had b.v. brandhout
en li koren. A had behoefte aan koren en
B kon wel wat brandhout gebruiken en nu
stond ieder van het zjjne iets aan den an
deren af.
Toen de behoeften der menschen toenamen,
omdat zjj telkens niauwe zaken ea het ge
bruik er van leerden kennen, moet er al
spoedig de tjjd gekomen zjja, waarin wei
nigen geheel in al hunne behoeften konden
voorzien. Er ontstond dus een algemeene
vraag naar verschillende dingen, dia alle
NOVELLE
HANS WACHENHU3EN.
22)
»Weet ge?« vroeg zij verschrikt, »dat
zg nog laat is uitbegaan?* en zg voegde
er bg: Dit huis is das reeds met bespie
ders omgeven?* Als vernietigd door die
gedachte zonk de oude dame achterover.
»Dat niet, mevrouw. Ik zelf zou zulks
verhinderd hebben indien men 't beproefd
had.«
»Hoe weet ge dan...?« De presidents
vrouw herademde.
>Gisterenavond zag men nw nicht niet
ver van bier in een tnin binnengaan, die
inmiddels het voorwerp onzar opmerkzaam
heid was geworden.*
»Een tuin?*
»J*gens n, mevrouw, die zoo zw&ar ge
troffen is geworden, mag ik onder de groot
ste geheimhonding alles openbaren. Zon u
de sedert kort hier kommandeerenden ge
nen al von Neudorf bekend zjjn?*
Neudorf!* fluisterde zjj met al de tee-
kfnen van de diepste ontsteltenis. >Ik...
ik heb gehoord dat hg hier is 1 Aarzelend
en bevreesd zag zjj eindeljjk op, toen Ams-
feld, die met innige tevredenheid de uit
werking van dezen naam gehoord had,
eenige seconden liet voorbjjg&an.
Wat... is er met hem?*
voor andere werden overgedaan er ontstond
een algemeene ruilhandel. Men begrijpt ge
makkelijk, dat dit vrg spoedig tot eenige
moeilijkheid aanleiding gafvooral wanneer
het op kleinigheden aankwam. Men kon
trouwens ook niet altjjd iemand vinden, ge
negen om datgene wat men aanbood in rnil
voor zjjne eigene waar aan te nemen.
Dit is de oorzaak waarom bjj alle min
of meer beschaafde volken de ruilhandel in
koophandel is omgezet. Men begon de zaken,
die iemand behoefde, aan dezen af te staan,
niet in ruil voor andere zaken, maar tegen
iets wat zaken vertegenwoordigde, iets waar
voor men steeds en overal dingen van allerlei
aard kon bekomen.
Langzamerhan 1 kwam alom de gewoonte
in zwang ora een zeker voorwerp steeds
aan te nemen in ruil voor dan afstand van
alle noodige dingen. Dit voorwerp was het
muntstukje, of, in het algemeen gesproken,
die voorwerpen waren da geldstukken. Dit
is de reden waarom men het geld een ruil
middel noemt.
De waarde van de munt of het geld was
natuurlijk hierin gelegen, dat het algemeen
ia gebruik kwamanders was het onvol
doende voor de maatschappelijke behoefte.
Ora deze reden haeffc men bjj de beschaafde
volken reeds spoelig zoogenaamd edel me
taal, nameljjk goal en zilver, als ruilmiddel
aangenomen. Men bezat zulke stukjes edel
metaal gaarnezjj hadden immers een
wezenlijke, blgvende waarde, men kon ze
vervaardigen in het groot en klein. Maar
er was nog een bjjzondere reden voor de
geschiktheid van het goud en zilver als ruil
middel.
Ia deze metalen werd steels een uitge
breide handel gedreven; daar ze werden
aangewend tot het maken van prachtige
versierselen. Wie dit metaal bezat, want men
moest het toch eerst hebben, die kon er
muntstukjes van maken en dat geld alzoo
tegen afstand van goederen, aan anderen
geveij. Zóó kwam de munt vanzelf in om
loop en begon de gewichtige rol op het
wereldtooneel te vervallen, waaraan wel nim
mer een einde zal komen.
Maar later werd de zorg voor het ruil
middel, of de mant, een zaak der regeering,
omdat het als maatschappaljjka instelling
niet kon worden gemist.
Wg weten dus nu, dat het doel van de
munt is, iets te bezitten, dat alle zaken,
welke in den handel zjjn, vertegenwoordigt
Wat ik u heb aangeduid Men heeft uwe
nicht zien gaan in de villa, welke de ge
neraal bewount tot zoolang hij in het kom-
mandantshuis zgn intrek neemt.*
»Hilda in...« zg onderbrak zich.
»Nu mag ik u ook mededeelen, dat man
den verwonde, vervoerd door de bewuste in
't zwart gekleede dame, het huis van den
generaal he«ft zien binnentreden.*
Amfcfeld zag haar het hoofd buigen en
de oogen sluiten.
»Ik heb vernomen dat hg hier is pre
velde zg.
»Meent ge den generaal von Neudorf?*
Iq diep gepeins verzonken hoorde de
presidentsvrouw de vraag niet.
»Mevrouw, is u een of ander bekend wat
nwa nicht met die familie in betrekking
kan brengen?* vroeg Amsfeld.
Bekend?* herhaalde zg >Hebt ge
niet gezegdde in 't zwart gekleede
dame was jong?* vroeg zg bevreesd op
ziende.
>Zooveel men van haar gestalte kon zien,
moet sulks niet te betwjjfelen zjjn.«
»Eü een jong man deze verwonde,
zeidet ge dat niet?*
»Ja.«
De oude dame legde de handen voor haar
gelaat.
»'t Is voorwaar onmogeljjk, ondenkbaar.*
Amsfeld wilde haar tjjd gunnen; hjj
zweeg, bespiedend wat in haar kon om
gaan.
Moedeloos schudde de presidentsvrouw
het hoofd.
>Neen, bet is ondenkbaar,* prevelde zg,
en zich herstellend liet zg er op volgen
Mgnheer von Amsfeld, ik moet Hiida
en waarvoor men dus alles kan bekomen.
Dit is de reden, waarom men voor munt
stukken alleen zulke stoffen kan gebruiken,
die een voortdurende en niet telkens ver
anderende waarde bezitten; want anders zon
men telkens minder of meer voor hetzelfde
stokje kunnen koopen; iets wat nu ook
wel bestaat, maar toch zonder aanleiding
te geven tot verwarring en onzekerheid.
Hiermede is eehter nog niet aan alle
eischen voldaan. Men begrijpt gemakkelijk,
dat het geheele muntwezen op vertrouwen
bernst en dat vertrouwen kan alleen aan
wezig zgn, waar zekerheid bestaat. Men
moest daarom stakjïs edel metaal vervaar
digen van een vastgesteld gewicht en op
eene bepaalde wjjze samengesteld. Zjj werden
bovendien van vaste markteekenen voorzien,
als kenmerk van echtheid, om gewaarborgd
te zjjn tegen vervalsching en andere kwade
praktjjken.
Dat ging met de grootst mogeljjke moeite
gepaard en zelfs de regelingen of de vor-
Rten maakten telkens misbruik van hat
monopolie dat zjj hadden om munt te laten
vervaardigen, Zjj zochten telkens op ean
onbehoorlijke wjjzs aan geld te komen en
zaken ta verkrijgen voor een ruilmiddel dat
geen of veel te weinig waarde had. Het ging
zoo ver dat men van ieder stak een stukje
afnam, om zóó nieuw geld te kunnen
maken van het oude geld, dat toch in om
loop bleef.
Werd dit nu ontdekt, dan was de houder
gefopt; want hg kon de waarde in goede
ren niet krijgen, die hjj er voor gegeven
had, ea niemand kon genoodzaakt worden
om het voor dia waarde aan te nemenof
schoon de rageering zelve dik wjj U dien dwang
op hare onderdanen uitoefende.
Een goed muntstelsel is een instelling van
den nieuweren tjjd.
Buitenlaiid.
De Pargsche politie deed Woensdag huis
zoeking in het gebouw van den antisemie-
tenbond in de rue Chabrol, alsmede in de
woning der moeder van Jules Gué in, en
bjj verscheidene leden van dien bond. Uit
de in beslag genomen papieren moet bljj-
ken, dat de bond zich opnieuw gevormd
heeft, in strjjd met de bepalingen der
strafwet.
In een bjjzondere uitgaaf van het Duit-
spreken, terstond, onverwijld.*
Zjj beproefde zich op te richten. Ams
feld leende haar voorkomend zgn arm.
Geheel haar lichaam beefde.
»Verontschuldig mjj, als ik u verzoek mjj
met haar alleen te laten.*
»Tot nw dienst!*
Ook in Amsfuld's wezen ontstond ver
andering. Ook hg liet zgn terughoudend
heid varen. Hg meende dat er licht in deze
heillooze zaak zou komen, en de oude dame
zelve het zou doen ontstaanzelfs hare
stem, toen zg naar Hilda vroeg, was ge
heel andefs en verried iets nieuws ia het
gemoed der oude dame.
Maar plotseling wer i zg besluiteloos.
»Als het dat was,* prevelde zg halfver
staanbaar.
Maar neen, het kan niet zgn En
indien het toch zoo ware, dau mocht gjj
mgnheer von Amsfeld, ten minste weten...
»Maar ik moet Hilda spreken I* Zg wan
kelde naar de schelkoord, keerde tot Ams
feld terug en legde haar hand op zgn arm.
»Wees toegevend, mgnheer von Amsfeld,
voor mgn ouderdom. Ik moet waarlgk mgn
hoofd vasthouden; ik weet niet hoe het
mg is Zeg mjj, mgnheer Amsfeld, is
het geoorloofd, is het cnristeljjk zgn even
naaste te schaden ter wille van eigen voor
deel?*
Amsfeld verstond niet, wat zg in hare
stjjgende opwinding zeide. Hg antwoordde
niet.
»lk wilde zeggen: is het edel, ter wille
van zichzelven, dat is, om niet onverdiend
in zjjne eer gekrenkt te worden, zgn vrede
met zichzelve en de wereld Ach God,
ik weet waarlgk niet moet ik arme
sche Staatsblad* wordt bekend gemaakt,
dat vorst Yon Hohenlohe verzocht heeft
om zjjn ontslag als rijkskanselier, en dat
hem dit door den keizer verleend is OBder
toekenning van de brillanten van de Orde
van den Zwarten Adelaar. Graaf von Bülow
is benoemd tot rijkskanselier, president van
den Pruisischen ministerraad en minister
van Bnitenlandsche zaken van Duitschland.
[Jit Berljjn schrjjft men omtrent het
nienwe luchtschip
Nadat het luchtschip van graaf Zeppelin
ongeveer gedu ende drie kwartier op een
hoogte van 600 meter gezweefd had, en in
de nabjjheid van Seemoos een aantal draai
ingen en wendingen had uitgevoerd, is het,
na nog etteljjke andere welgeslaagde ma
noeuvres, kort vóór zessen op 1 K". M.
afstand van Manzell gelukkig geland. Bjj
gunstig weder zullen de proefnemingen de
eerstvolgende dagen worden voortgezet;
men meent, dat de voorraad gas voldoende
is voor 10 dagen. Deelnemers waren graaf
Zeppelin zelf, luitenant-kolonel von Kroph,
ingenieur Burr, de Afrikareiziger Wolf en
de machinist Grosz.
Bjj de begrafenis van den matador Do-
miugai, die bg een stierengevecht te Bar
celona gedood werd, hebben schandelijke
tooneelen plaats gehad. De gansche stad
was uitgeloopen om den met acht paarden
bespannen IjjkwageD, overladen niet kran
sen, te zie» voorbijtrekken. Op het kerk
hof ontstond een zoo geweldig gelrang,
dat de Ijjkkist met dragers en al, de om
het graf staande rouwdragenden, de geeste
lijken enz. in de groeve tuimelden. De po
litic dreef met do blanke sabel de opdrin
gende menigte uiteen, waarbjj tal van per
sonen verwond en vele grafversieringen
vernield werden.
Een bjj de >Tribuna« te Rome ontvan
gen brief uit Asmara meldt, dat eene ko-
lonne van 200 man naar het Assal-meer,
in het door Menelik van Abessyaië aan
Frankrjjk afgestane gebied, was opgerukt
om belasting te innen van het uitgevoerde
zout. De inboorlingen verklaarden echter
dat zjj geen geld hadden, maar met vee
zon len betalen. De aanvoeder der expeditie
vond dat goed, waarop een groot aantal
inboorlingen met eenige geiten naar het
kamp kwamen en dit overrompelden en
bjjna geheel uitmoordden. Een tweede expe-
vronw verdragen wat anderen over mgn
huis brengen?*
Amsfeld zag haar aan, nog altoos niet
begrijpend.
»Mevrouw, ik bid n, wees bedaard,*
zeide bjj; »zjjt ge instaat, in uw belang,
tot welzjjn van uw familie een duisternis
op te helderen, die natuurlijk ook een
schaduw op uw naam werpt een duister
nis, welke 't ons in allen geval zal geluk
ken op te helderen dan is het nw plicht
geea oogenblik te dralen. Zjjt ge op een
of andere wjjze in betrekking met de fa
milie van den generaal
»Ik? o neen 't is eenigerwgs...
Hilda zeidet ga dat nvt? zjj hai n
beloofd heden morgen Wat voor mgn
g^est zweeft is slechts een gissing, een
mogelijkheid Maar ik zelf wil mat haar
spreken
De kamenier trad binnen. De presidents
vrouw verlangde met verwarde woorden
bare nicht.
»Ik verzoek u, mgnheer von Amsfeld,
rag slechts weinige minuten met haar alleen
te laten Ik zal u doen roepen O,
ge bsgrjjpt immers.* Zjj drukte de hand
aan haar voorhoofd en staarde op den
grondAmsfeld verliet na een buiging de
kamer en trad door het salon in den tnin.
Heden ben i& niet te vergeefs hier!*
zeide hjj.
XII.
Het was omstreeks den middag. De
Aagnstn8Zon brandde met al haar gloed
op het grasperk.
Verblind door dat licht, wandel le Ams
feld naar de door het park beschermde,
ditie, uitgezonden om de schuldigen te
tachtigen, zon eveneens uitgemoord zgn.
Er is overeenkomst tusscüen den oorlog
in Zuid-Afrika en de Chineesche qnaestie.
Van beide is het einde niet te voorzien.
Terwjjl Lord Roberts telegram op telegram
stapelt, met de verzekering, dat het na uit
is, begraven de mogendheden haar eensge
zindheid onder een berg van nota's, zon
der een stap voornit te komen, zoodat
eenige twjjfel over den afloop niet onge
rechtvaardigd is. Te meer nu men langza
merhand tot de overtuiging komt, dat de
Chineesche regeering al haar listen en la
gen in praktjjk brengt, om de mogendhe
den zoolang mogeljjk aangpnaam bezig te
houden. Met de hulp van nieuwe voorstel
len en nieuwe nota's zal zg trachten tjjd
te winnen tot de winter komt, daarbjj re
kenend op de strengheid van het klimaat,
de scbaarschte aan levensmiddelen en de
nimmer eindigende aanvallen der Boxers, om
de positie der verbondenen onhoudbaar te
maken, is eenmaal hef koude jaargetjjde
aangebroken. Het zgn deze beschouwingen,
gevoegd bg de berekeningen over de enor
me kosten die een voortzetten van den
oorlog met zich zou voeren, die de Rus
sische regeering tot voorzichtigheid aanspo
ren en haar dagelijks meer verwjjderen van
de politi-k der andere mogendheden.
De eischen van Duitscbland komen Rus
land veel te buitensporig voor, vooral nu
het zgn belangen voldoende behartigd acht,
na den succesvollen veldtocht in Mand-
sjoerjje.
Dit alles is oorzaak, dat de Russische
regeering zich meer en meer tracht los te
maken van de Chineesche quaestie en nie
mand zal er zich over behoeven te verwon
deren, als Rusland binnenkort, buiten de
andere mogendheden om, met Caina tot
een schikking komt. De voorloopige be
sprekingen heeten zdfs reeds begonnen, n*
de Chineesche gezant te Petersburg den
in de Krim vertoevenden Graaf Lamsdorf
heeft opgezocht.
Een zonderling incident bjj den hoogen
waterstand onlangs te Calcutta was dat een
tram in Dalhousie-Square, het hartje van
de stad, moest stoppen, omdat een groote
visch, die lastig door de straten zwom, in
de wielen vastraakte.
Over mjjlen is het land in een meer her
schapen. Er werden te Calcutta bro'jas te
lager gelegen tninperken, waarachter het
groote in het park voerende jjzeren hek
wjjd open stond.
Een weldadigen invloed oefenden hier
het frissche groen, de geuren der rozen,
heliotropen en reseda's op zjjne zenuwen
uit. Hg hield stand voor een bloemperk,
zgn hoofd was vol van wat hem gedurende
de laatste dagen overkomen was, maar niet
alleen zjjn hoofd, ook zgn hart was er ia
betrokken.
De offiieier van justitie zuchtte. »Als
God wil, komt er licht en de zaak neemt
een keer, die mjjn ambtelgke bemoeiing vol-
s'rekt niet behoeft. Sinds ook in de oui*
dame zulk een plotselinge verandering is
ontstaan
Hjj betrad een breed pad dat opwaarts
kronkelend door boschjes zjjdwaarts naar
een prieel voerde. Daar meende hjj zjjae
gedaehten te kannen zamelen en overleggen.
De officie-le mededeelingen, welke hjj des
morgens ontvangen had, hadden geheel nieu
we vermoedens in hem doen ontstaan.
De generaal von Nendorf zon heden van
zjjn inspectiereis terug verwacht worden;
zjju huis, waarin op dit oogenblik slechts
zjjne dochter en zgn knecht warra,
was den gebeelen nacht door zorgvuldig
gesloten geweest; alleen êéi venster was
tot de dag aanbrak flauw verlicht gebleven.
Te tien uren had een ia hst zwart ge
kleede, dicht gesluierde dame het üuis verla
ten. Men was haar gevolgd; bjj een hoek
had de dame in een huurrijtuig plaats geno
men, en daar er geen tweede voorhanden
was, was zg voor de oogen van den agent
verdwenen.
Wordt vervolgd.
NIEUWSBLAD
*1
VAN
Wordt vervolgd
a**—aajisii ns—i—«w—mopkw
