Het Land van Heusden en Altena, de Langstraat en de Bommelerwaard.
De Officier van Justitie.
Munt-zaken.
FEUILLETON.
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
M 1949. WOENSDAG 24 OCT.
1900.
LAND VAN ALTENA
YOOB
Dit blad verschat WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per S maanden f l.OO.
franco per post zonder prjjsverhooging. Afzonderlijke
Dammers 5 cent.
Advertentien ran 16 regels 50 et. Elke regel
meer 7% ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagavond
ingewacht.
II.
Naarmate men er toe kwam, den Staat
verschillende instellingen in het openbaar
belang in het leren te doen roepen, is men
er langzamerhand toe overgegaan om voor
de munt van het eigen land, voor het eigen
ruilmiddel te zorgen. Slech's voor het bni-
tenlandsch verkeer levert dit een bezwaar
op; doch waarschjjnljjk zal men er ook
langzamerhand wel toe komen, om het
groote verschil tusscben de munt der ver*
schillende landen tot het noodzakelijkste
terug te brengen.
De regeering zorgt dm, op haar kosten,
dat er een ruilmiddel, dat er geld is; sa*
m«ljjk wanneer dit noodig bljjkt. Verder ie
alles wat het gewicht, het zoogenaaaa le ga-
halte (de samenstelling) en den vorm der
muntstukken betreft, bjj wettelijke voor
schriften geregeld en op die wjjze is men
erin geslaagd, aan alle knoeierijen een einde
te maken en het maken van valsclm muut
zeer te bemonieljjken.
Uit het feit dat ieder land zjjne eigene
mnnt heeft, volgt eenigszins dat vreemde
munt bjj ons niet gangbaar is dit beteekent
dat niemand verp'icht kan worden om geld
van een ander land in betaling aan te nemen.
Men kan het nafuurljjk doen als men wil
en grensbewoners maken er zelden bezwaar
tegeD, daar zjj er immers in hun streek
overal mee terecht kunnen.
De munt van h«t eigen land is men var-
plicht in betaling aan te nemendoch niet
tot elk bedrag, zooals wjj aanstonds zullen
zien.
De munt wordt nameljjk onderscheiden
in standaardgeld en pasmunt.
Het Btandaardgeld bevat, dit is althans
oorspronkelijk de bedoeling geweest, nage
noeg de volle waarde aan edel metaal, goud
of zilver. Het wordt slechts met koper en
andere metalen vermengd om het beter te
kunnen bewerken en er de noodige hard
heid aan te geven.
Tot het standaardgeld behooren de rijks
daalder, de gulden, de halve gulden en het
gouden tiengulden stuk. Dit standaardgeld
is wettig betaalmiddel. Gesteld dat iemand
ons dnizend gulden schuldig is en hjj ons
die som in halve guldens wil afdoen, dan
moeten wjj dit aannemen.
De pasmnnt di»nt om te voldoen aan
NOVELLE
VAN
HANS WACHENHUSEN.
23)
Toen de agent weer naar het buis was
teruggekeerd, had bij eene andere, ook in
het zwart, gekleede jonge dame gezien, die
in den tuin achter het huis heen en weer
wandelde. Ook deze verdween toen de knecht
van den generaal haar naderde, en was met
hem in het hais teruggekeerd.
De voor het huis staande schildwacht had
iedere nadering onmogeljjk gemaakt
Amsfeld ging het pad op, om het laatste
daar zjj tide boschje heen, hield plo seling
verwonderd stand, trad achter hooge hees
ters en loerde tusschen de twjjgen door.
In het prieel zat een vrouwelijke gestalte,
ook in donker gewaad en een zwart kanten
voile op het blondehoofd, 't welk zjj op
haar hand liet rusten, terwjjl zjj peinzend
voor zich zag.
De stilte in de rondte, de zonnehitte, die
iedereen den tuin deed vermgden, kon haar
doen vertrouwen niet gestoord te worden.
Het prieel was open aan beide zjj den,
het licht viel er beider in. Amsfeld her
kende Hilda aan de schier bewegingloos
zittende gestalte, wier schoone ronde arm
omwonden was door ten blonden haarlok,
die van onder den kanten doek was losge
raakt. De kleine voet rustte op het zand.
Bilde ontweek hem; hier was 't zeker
de behoefte van het vrjje verkeer. Tot deze
munt behooren de zoogenaamde kwartjes,
dubbeltjes, stuivertjes en de bronzen stukjes
van 2l/s, 1 en */s C9nL
Dit grovere geld, wat het zilver betreft
weer met andere metalen vermengd, is dan
ook geen wettig betaalmiddel. Het is munt
die slechts voorw&ardeljjk gangbaar is, want
de zilveren pasmnnt behoeft men slechts tot
een bedrag van tien galden aan te nemen
en de bronzen slechts tot een bedrag van
één galden.
Daar het standaardgeld van tweeërlei
metaal gemaakt wordt, goud en zilver, is
men gewoon te zeggen, dat wjj den dub
belen standaard hebben.
Hierboven hebben wjj reeds opgemerkt
dat het standaardgdd nagenoeg de volla
waarde aan edel metaal behoort te bevatten,
want het is bestemd om de wezealjjke
waarde te vertegenwoordigen van hetgeen
men er voor koopt.
Met het zilver geld is dit echter sinds
langen tjjd het geval niet meer. Het zilver
is een metaal, r aarvan de waarde veel aan
rjjzing en daling onderhevig is. Met het
gond is dit in veel mindere mate het geval.
Vandaar dan ook, dat in lateren tjjd den
gouden standaard naast den zilveren is aan
genomen en sommige landen den enkelen
standaard hebben nameljjk alleen goud stan
daard geld.
Onze muntstandaard hinkt eigenljjk op
twee gedachten. Vandaar dat men ook wel
spreekt van den hinkenden muntstandaard.
Wjj balanceeren met vele andere landen,
om zoo te zeggen tusschen het goud en het
zilver.
De toenemende voorraad van zilver en
de sterke mededinging van het goud hebben
eene zoogenaamde répiéiiatie of waarde
vermindering ten gevolge gehad.
Wanneer iemand een rijksdaalder aan
neemt. dan heeft hjj volstrekt niet voor de
waarde van twee gulden vjjftig cents aan
zilver in handen, maar veel minder.
Wanneer iemand een voorwerp koopt
voor tien gulden en met een goud lientje
betaalt, dan geeft bjj de waarde maar in
dien hjj met vier rjjksdaalders betaalt, dan
geeft bjj werkeljjk veel minder.
Het doet evenwel niet veel tot de zaak.
Alleen als de verkooper het zilvergeld als
zilver verkocht of versmolt, zon hjj schade
hebbenmaar dat doet hjj niet en hjj kan
niet de plaats waar zjj hem verwachtte.
Maar züker vond de kamenier der oude
dara8 haar hier als zjj vergeefs in de kamer
van het jonge meisje gezocht hal. Hjj kon
dus hier door haar verrast worden.
Als boodschapper der presidentsvrouw
wilde hjj baar naderen. Dezj gedachte redde
hem voor het waarschjjnlgk geval hier als
bespieder verrast te worden.
Vast beraden kwam hjj van achter het
heestergewas te voorschjjn en betrad het
pad.
Het kraken van het kiezelzand onder zjju
voeten moest in de diepe zomerstilte hoor
baar zjjn.
De gestalte in het priëd stond verschrikt
op. Hsastig liet zjj den voile voor haar
gelaat neder.
Amsfeld aarzelde een oogenblik. Hjj zag
Hilda, zoodra zjj hem gewaar werd, haastir
opstaan en door de opening van het prieel
verdwjjnen.
Morgen!* had zjj hem gisterenavond m t
zulk een biddende stem gezegd, en nu ont
vlood zjj hem!
Amsfeld naderde het priëd, trad er in
en zag aan de andere zjj de het dicht plant
soen. Geen spoor van de verdwenene was
te ontdekken.
h Slechts in het zand voor hem was nog
het indruks^l van haar voet. Hg wendde
zich'om tuurde naar het met oranjeboomen
versierd bordes der villa.
Maar hg wachtte vergeefs. Hilde keerde
niet daarlangs in het huis terug.
Hg zette zieh op den tuinstoel en streek
zich misnoegd de hand over de oogen.
»Ik zou hier vergeefs wachtenBesluite
loos stond hg op en trad uit het priëal.
>Pst! Amsfeld!* hoorde hjj gesmoord
er weer voor de volle waarde andere zaken
voor koopen of het inwisselen tegen goud
geld.
Een bezwaar zou die depreciatie opleve
ren, wanneer het aan ieder vrjjstond, om
geld te laten maken zooveel hjj wilde. Toen
een goudstuk nog ongeveer de waarde had
van tien gulden aan zilver, toen kon dat
wèl; toen was er tegen de vrjje aanmunting
van zilver geen bedenking. Na de verhou
ding verbroken is, beslaat er dan ook geen
vrjje aanmunting meer. Want gesteld dat
«en handelshuis tegen de tegenwoordige lage
prjjzen een partjj van duizend kilogram zil
ver had aangekocht en daarvan aan de Munt
te Utrecht rjjksdaalders liet maken, welke
buitensporige winsten zouden daarmede be
haald worden. Met dat nieuwe geld zeu
men door inwisseling goud trachten te be
komen, om dat op een andere plaats weer
aan te wenden tot aankoop van zilver en
met die nieuwe massa zilver op dezelfde
manier handelen. Al het goud zou weg
vloeien of san de circulatie onttrokken wor
den en telkens zou de rtgeering nieuw goud
geld moeten laten aan munten en bovendien
zou er te veel zilvergeld in omloop komen,
zóó veel, dat het werkeljjk ongerief zou
veroorzaken en in plaats van goud of papier
steeds als betaalmiddel ook voor groote som
men zou worden aangewend, zooals voor
heen het geval was, toen het handelsverkeer
echter nog veel minder omvang had.
Buitenland»
Een treurig ongeluk had plaats op den
spoorweg tnsschen Valkenburg en Aken.
Een 7-tal personen vervulden op die spoor-
wegljjnen hun werkzaamheden, juist toen
de trein van 12.45 aankwam. Zjj wilden
dezen ontwjjken en stapten naar de 2) Ijjn,
die er vlak naast ligt, over. Doch nu ge
beurde een groot ongeluk. De sneltrein
kwam juist aan op de ljjn, waar de werk
lieden dachten veilig te zjjn. Drie personen
hadden nog den tjjd, om, door in een
laagte te springen, den trein te ontwjjken.
De andere vier werden door den sneltrein
gegrep-n en drie ervan werden letterljjk
middendoor gesneden. Over de ljju lagen
verschillende lichaarasdeelea dier ongeluk-
kigen, terwjjl het bloed over een aanzien-
lg ken afstand de spoorljjn bedekte.
Allen waren gehuwd en hadden kinderen.
achter zich roepen.
Hjj zag verwonderd om en zie, de kleine
Hellwaeh kwam hjjgend door het open hek
van het park op hem toe.
»Ik wist, dat ik u hier vinden zouin
het huis durfie ik niet meer binnengaan,
nu de presents vrouw mjj er gisteren zoo
goed als uitgewezen heeft.
»Wat brengt ge?« Amsfeld's hart klopte
onrustig.
»Wel het bericht, dat de generaal, zoo
even aangekomen niet in zjjn woning maar
voorshands in het kommundantshuis afge
stegen is.«
»En verder?*
»De schildwacht, die hedennacht voor
het huis stond, heeft verklaard luide smart
kreten en jammeren van vrouwenstemmen
geboord te hebben.*
Verder?* vroeg Amsfeld zenuwachtig.
»De agent, die de zwarte dame zag weg
rijden, had het nummer van het huurrjj'uig
onthouden. De koetsier heeft verklaard, dat
de dauie hier ia de nabjjheid uitgestegen
was; overigens heeft de kommissaris het
moedige besluit genomen, zich bjj den ge
neraal in het kom man dan ts huis te laten
aandienen om hem over het bezoek in zjjne
villa te spreken.*
Amsfeld drukte hem geruststellend de
hand.
»Goed, lieve collega 1 wacht mg. Mjjn
tegenwoordigheid hier zal waarschjjnljjk
een goed gevolg hebbes. Laat mg alleen
Hellwaeh scheen t wjj fel te koesteren eu
begaf zicb naar het hek waar zjjn huur-
rginig wachtte.
>Men vergeet mjj,< zei Amsfeld, >maar
mjjo ter a; weg voert door naar het huis!*
en hjj naderde het bordes.
In het Rhöngebergte bjj Mühlhausen is
in de laatste dagen veel sneeuw gevallen.
Men heeft er verleden week de ljjken van
drie handwerkslieden gevonden, die dood
gevroren waren.
De Herald* verhaalt een zonderlinge
geschiedenis. Baron Speck von Sternberg,
zaakgelastigde van Duitschland te Washing
ton, zou teruggeroepen zjjn door Keizer
Wilhelm, die ontevreden moet zjjn, dat hjj
van de Am-rikaansche regeering geen in
stemming heeft kamen verkrjjgen met het
oorlogzuchtige p'au, dat Duitschland ten
opzichte van China had. Baron von Stern
berg zou niet krachtig genoeg geprotes
teerd hebben tegen het wegtrekken der
troepen van de Vereenigde Staten uit China.
Wilhelm had met Engeland en Amerika
een aanvallende politiek willen voeren.
Het bovenstaande dient men onder re
serve aan te nemen, ofschoon hel bericht
niet geheel onwaarscbjjnljjk klinkt. De
houding van Amerika verklaart dan waarom
Wilhelm II plotseling zoo vredelievend is
geworden, zooals men beweert.
Uit Madrid meldt men van Maandag:
Een nieuw ministerie is opgetreden.
De ocder-jecretari-sen van Binnenland-
sche Zaken, de prefect en de burgemeester
en verschillende andere prefecten namen
ontslag. Er is sprake van het garnizoen
te eonsigneeran, doch tot hed n toe is de
orde niet verstoord.
Ejn rechterljjke dwaling met ernstige
gevolgen is in Italië ontdekt. Drie en dertig
jaar geleden werd een man uit Napels,
Francesco Crea geheetan, voor levenslang
naar de galeien gezonden, wegens een af-
schuweljjke misdaad, die door hem zon zjjn
gepleegd. Twintig jaren lang bracht Crea
door in het bagno van Civitta-Vecehina,
vier in dat van Porto-Longone en negen
in dat van Porto-Ferrajo, en zeker zou de
onschuldig veroordeelde daar gestorven zjjn,
als niet ter elf Ier ure de ware schuldige
zich vrjj willig bjj de autoriteiten had aan
gemeld, natuurljjk wetende, dat na 33 jaren
zjjn misdaad was verjaarden dat men hem
deswege niet meer zou veroordeelen. Onder-
tusschen is Crea, thans een man van 76
jaar, op vrjje voeten gesteld, geknakt naar
lichaam en naar ziel.
De Chineesche gezant stelde den mini-
XIII
In het salon zag hjj tot zjjn verwonde
ring de presidentsvrouw die verlangend de
hand naar hem nitstak.
>Mjjnheer von Amsfeld!* riep zjj in da
grootste opgewondenheid. >Ga ziet mjj bui
ten mjjzelve!* Vergeefs heb ik tot nu
op Hilda gewacht. Gg wildet ook op haar
wachten?*
>Ja, mevrouw.* Amsfeld wilde haar niet
zeggen, dat zjj hem in de tnin reeds ont
weken was.
Dan verzoek ik u mij te begeleiden
De zaak moet een einde hebbea.* Met een
soort van angstigheid nam zjj Amsfeld's
arm en trok hem met zich meê.
>Volg mjj, mjjnheer. Ge moogt alles
hooren, all-s!«
Dit zeggende snelde zjj naar den trap,
waar z|j Amsfeld dwong haar verder te
gaan. Boven gekomen opende zjj de deur
van de zelfde kamer, welke Amsfelds den
vorigen avond onverwachts was binnenge
treden en welke hg meende ledig te zullen
vinden.
Tot zjjn verbazing echter stond Hilda in
donkere kleeding in het midden der kamsr,
gent, de hand aan de borst, alsof zjj
buiten adem van 't snel loopen was. De
donkere kanten doek lag op de tafel voor
haar.
Amsfeld meende een andere deur te heb
ben hooren slniten zjj kon uit de aangren
zende kamer binnengetreden zjjn.
Verschrikt aanschouwde het meisje de
binnentredenden.
Hilda 1* sprak de presidentsvrouw, ver
moeid van het opstggen der trap op een
stoel neervallend, »ik heb u vergeefs laten
ster van buitenlandsche nken e«n brief
van den Keizer van China a »a den Presi
dent der Republiek ter hand, waarin diens
goede diensten met het oog op eene spoe
dige opening der vredesonderhandelingen
gevraagd worden.
In Engeland, dat rjjk is aan tal van
onde en verouderde voorschriften, moesten
tot dusver testamenten steeds op perkament
worden geschreven. De lord Sbancsllor
heeft deze bepaling thans cp geheven, tot
groot ongenoegen van de perkaraentfabri-
kanten, die zich door dit beslait een be
langrijke bron van inkomsten zien ontgaan.
De staatssekretaris der Vereen. Staten
heeft aan de Iersch Amerikaansche vareeni-
gingen in New Jersey beloofd, dat de ge
zant d*r Unie te Londen een onderzoek
zal instellen of het waar is elat er Ameri
kaansche Ieren, die in Zuid-Afrika zjjn
gevangen genormn, na ir Ceylon zjjn ge
bracht, in welk gevel hjj zal verzoeken,
hen naar een gezonder oord te brengen, of
liever nog, hen op hun woord van eer in
vrjjheid te stellen.
Vóór zjjn vertrek uit Hongarjje heeft de
Sjah een chèqne op de Keizerljjke bank
van Teheran geïokasseerd van ruim een
miljoen galden. Dat was reeds de vierde
clèque, welke hjj inde van hetzelfde 1 e-
drag. Mpn heeft daardoor een berekening
kunnen maken hoeveel de reis van d n
Sjah ongeveer gekost heeft. Rekent man de
jaweelen niet mede, die de vorst als ge-
schenken uit Perzië meebracht, dan heeft
de reis zes miljoen gulden gekost. Het vol
gende jaar komt de Sjah weer naar Europa
voor een kuur in Marienbad.
Te Weenen moet de Perzische vorst een
aantal valsche diamanten hebben gekocht
als geschenken voor de vrouwen uit zjjn
harem.
De pogingen, die men in verschillende
landen in het werk stelt om het probleem
van de bestuurbaarheid van den luchtballon
op te lossen, gaan niet altjjd even voor
spoedig. Een Zweedsch luchtreiziger, da heer
Edward Anderon, die beweerde een be
stuurbaren ballon ta hebben uitgevonden, is
Zaterdag te Stamford Bridge, in Engeland,
opgestegen. De ballon ging echter een ge
heel anders richting uit dan vooraf bepaald
wes. Toen het nacht werd oordeelde de
roepen. Ge dwimrt mjj bjj u te komen.
Mjjnheer van Amsfeld, wiens bezoek ge
cris^eren verzocht, is hier ook op mjjn uit
drukkelijk verlangen. Hjj is niet eeuigdijk
uithoofde van zijn ambt, maar ook door
mjj gemachtigd all«s te hooran, wat wjj
van u verlangen Uw tante gebiedt u te
sprekenzij begeert zulks van u in naam
der eer onzer familia, die ook u heilig moet
zjjn
Met vertwgfeld, van wanhoop verwron
gen gelaat stond het meisje voor haar.
Doch zq zweeg en weadde het gezicht af.
Hilda ik vorder hd: voor de laatste
maal*, klonk met bevonden nadruk, de
stem der oude dame. Ge weet, ik heb u
harteljjk in mgn huis genomenge zoudt
de vreugd van mgn oudan dag zjjn. Maar
reeds heden, na nauwelijks acht dag9n,
dwingt ge mjj n te verklaren, dat zoo ge
niet de volle waarheid zegt, ge met hoon
en schande overladen het huis verlaat, dat
ik door u niet onteerd wil zien Spreek
dus!*
Eenige seconden verstreken. Daarna ging
Hilda plotseling en zwjjgend naar de deur.
Zjj scheen het besluit genomen te hebben
het laatste te kiezen.
Eerbiedig trad Amsfeld haar in den weg.
Hilda bedenk wat ge doet! Ge zjjt ver
loren, gebrandmerkt in de oogen der wereld,
als ge heen gaat; en deze man, een vriend
van mgn huis is gedwongen, zooals ge
weet, n aan anderen over te leveren, die
u zullen dwingen te bekenuen wat ge mg
verzwjjgt. Ga ziet, er is voor u geen uit
weg, indien ik mgn hand van u aftrek!*
ElfWIIUI
Wordt vervolgd.