liet Land van Heusden en Altena, de Langstraat en de Bommelerwaard.
De Officier van Justitie.
M 1952.
Munt-zaken.
FEUILLETON.
ZATERDAG 3 NOV.
1900.
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
VOOR
Uit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprg«: per 3 maanden f l.OO.
Franco per post zonder prjjsvevhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiën ran 16 regels 50 et. Elke regel
meer 7l/i ot. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrjjdagarosd
ingewacht.
IV.
Het papierengeld, ook een ruilnaildel,
dient om de moeite van vervoer en verz-n-
dirg van geldstukken te ontgaan. Zonder
dit middel zouden wjj ons de tegenwoor
dige samenleving niet meer kunnen voor
stellen en toch maken wjj er, wat het Rjjk
betreft, op zeer bescheiden wjjze gebruik
vanwant wjj hebben niet an ders dan de
muntbiljetten, van f 10 en f 50, die door
de regeering worden vervaardigd en in om
loop gebracht. Het zou veel gemakkelijker
zgn, wanneer er ook verschillende andere
stukken bestonden. Die zjjn er trouwens
wel, maar dat is een ander soort van papier,
waarop wjj later t^rugkomsn.
Dat het muntbiljet als papier waardeloos
is begrjjpt ieder. Toch is het een wettig
betaalmiddel. Men is dus verplicht het aan
te nemen en niemand kan het weigeren
maar de regeering is ook verplicht om de
biljetten steeds tot de volle waarde in te
wisselen.
De wet geeft aan de regeering het recht
om voor vijftien millioen gulden aan zulk
papier in omloop te brengen. Ldere houder
heeft het recht om het daarin uitgedrukte
bedrag van den Staat te vorderen, en de
nitgifte der biljetten staat das gelijk met
eene rentelooze en gedwongene geMleening.
Men heeft wel eens de opmerking ge
maakt, dat er geen voldoende zekerheid ie,
dat de biljetten steeds tegen gereed geld
zullen kunnen worden ingewisseld. Dit be
zwaar is zeker niet groot, maar men heeft
toch getracht er aan te gemoet te komen.
Bjj de wet op de Nederlandsche bank is
nameljjk de bepaling gemaakt dat de staat,
die om een later te vermelden reden ook
een deel der winsten van de bank geniet,
dat voordeel zal verliezen, wanneer er ooit
meer dan vijftien millioen aan muntbiljetten
mocht worden uitgegeven.
Zoowel de munt- als de bankbiljetten ver
tegenwoordigen gemunt geld en strekkm
ten gemakke van het verkeer.
De bankbiljetten zjjn echter geen wettig
betaalmiddel. Niemand is dus verplicht ze
aan te nemen.
En toch denkt niemand er aan ze te
weigeren. Aan welke reden moet dit worden
toegfschreven
De bankbiljetten zgn het pspieren geld,
dat uitgegeven wordt door een bjjzonder
handelslichaam: de Naamlooze Vennootschap
NOVELLE
HANS WACHENHUSEN.
26)
Zjj naderde hars tante ea omarmde haar
innig.
>0, tante hoe gelukkig ben ik, dat ik
^mjjtie arme verloren zuster terug beb!«
riep zg in vervoering. »Ik heb haar t.e-
dwongen een weinig rust te nemen. Zjj
zonk in mijne armen in onmacht en wilde
weder tot hem gaan, het haar plicht ach
tend aun zjjne zjjde te zgn; want hoew-1
de doode in 't huis van zjjn strengen vader
rust, is zg nog ongerust over hem. We
moeten alles aanwenden om haar zulks te
verhinderen.
»Wees gerust, mjjn kind I Ook gg zjjt
t* opgewonden 1 Bekommer u overigens
nergebs om.<
Amsfeld, die zich weder teruggetrokken
bad, was niet in staat zgn blikken van bet
mei-je aftehouden, dat hg nooit schooner
bad gezien dan na eene roode blos hare
wangen kleurde.
Hilda werd hem gewaar. Zg ontroerde
en sloeg de oogen neder.
Hg naderde, ook zgnerzgds, niet zonder
verlegenheid.
de Nederlandsche Bank te Amsterdam.
De verricht'n gen van dit handelslichaam
zgn van tweeledigen aard. Vooreerst wor
den door haar voorschotten verstrekt op
wissels en koopmansgoederen. Men noemt
dat heieenen en discanteeren. Het disconto
van de bank is de rente, die bjj vooruit
betaling wordt berekend, wanneer men bjj
haar het bedrag van nog niet verschenen
en dns nog onbetaalbaar handelspapier op
neemt.
De bank betaalt du? zeer veel geld uit;
maar zg doet dat grootendeels met haar
eigen papier, de bekende biljetten van f 25,
40, 60, 100, 200, 300 en 1000.
De Nederlandsche bank heet daarom een
circulatiebankdit wil eenvoudig zeggen,
dat zij ten gemakke van handel en nijver
heid papieren geld in omloop brengt.
Zooals de maatschappij thans is ingericht,
is eene dergrljjke instelling volstrekt on
misbaar en wanneer zjj niet bestond, dan
zon da staat in de groote behoefte aan een
papieren ruilmiddel moeten voorzien door
het oprichten vau een Rjjksbauk.
Dit is echter niet de taak van den Staat,
die nooit buiten noodzaak met de particu
liere nijverheid moet concurreeren.
Omdat de bank een particuliere instelling
is, daarom is het bankpapier geen wettig
betaalmiddel.
Maar de Staat zorgt er dan toch voor,
dat, men het door de bank nitgageven pa
pier veilig kan aannemen, en dat er zeker
heid bestaat dat man het steeds tegan stan-
daardgeld of muntbiljetten, dus tegen wettig
betaalmiddel kan inwi-s len.
Er is, om een denkbeeld van den zier
uitgebreiden werkkring der bank te geven,
voor ongeveer twee honderd millioen gulden
aun bankbiljetten iu omloop.
Niet minder dan veertig percent van dat
bedrag moet hij de bank aanwezig zjjn, in
standaard geld, ongemunt geld of staven
goud, voor het ondenkbare geval, dat al de
houders van briefjes bua geld bjj Da tegelgk
kwamen opvragen.
In de kelders der bank is in den regel
meer aanwezig dan er volgens het boven
staande moet zgn.
Er is du3 meer dan voldoende zekerheid
en dit is vooreerst hiervan een gevolg, dat
bjj de wet aan de bark octrooi is ve)leend.
Door dit octrooi heeft de Nederlandsche
Bank het uitsluitend recht verkregen om
papieren geld ia omloop te brengen. Zg
heeft daarvoor dus het monopolie en con
currentie is uitgesloten.
Hoe goed concurrentie in het algemeen
»Vergeving, mejuffrouw,* bad hg, >hou-
derdmaal vergeving voor het storen uwer
rust, waartoe ik, helaas 1 gedwongen was.
Ik beweer u, wtes niet vergramd op een
armen beambte, die
Hilda was aanvankelijk ia verwarring;
maar terwjjl hg sprak, werd zg vroolgk ge
stemd.
»Ik vergraad!* riep zg. >Ge deedt im
mers wat uw ambt u gebood, en ik ben
overtuigd, dat gg uit toegevendheid jegens
een arm meisje als ik, niet eens alles deedt
wat ge moest.
>Wees indachtig dat men u als beambte
bjj mg zeer zwart he-ift voorgesteldmaar
denken wjj beiden er niet verder aan.*
Glimlachend reikte zg hem de hand, ver
oorloofde hem die aan zgne lippen te druk
ken, en voelde hierbjj dat het bloed plotse
ling in haar wangen op steeg.
Amsfeld, wetende dat hg nu hinderend
zou worden, verwgderde zich nadat de presi
dentsvrouw van hem zgn woord had ontvan
gen dienzelfden avond aan de thtetafel te
komen, om te vertellen wat het publiek
zeide.
Buiten op de struat werd hg aangehouden
door Hellwach, die reeds een kwartier lang
ongeduldig heen en wtêr voor het huis had
geloopen.
>Iets nieuws 1 Hg is doodl* riep hg,
Amsfeld bjj de knoopen vau zgn jas vattend.
De officie»^ van justitie zag ironisch la
chend op zgn kleinen collega neder en zeide
onverschillig
»Dat weet ikU
werkt en hoe verkeerd meestal een mono
polie is, hier is het anders, omdat de val
van een dergelijke instelling voor de geheels
maatschappij de schromeljjkste gevolgen zou
hebben.
Door de bedoelde wetteljjke regeling staat
het bestuur der bank met de R»geering in
betrekking. De bank keert aan den Staat
een deel uit van de winsten die zg maakt.
Zg bewaart kosteloos de rjjkskas of de
schatkist en zg helpt de Regeering bjj de
vervaardiging en verspreiding der munt
biljetten.
De reglementen of statuien der bank zgn
door de Regeering goedgekeurd, zooals
trouwens met alle naamlooze vennoot
schappen het geval is. Ia 1889 is het oc
trooi voor de tweede maal verlengdhet
loopt tot 1914 en zal dan ongetwijfeld op
nieuw worden verlengd, daar de zaken der
bank steeds vooruitgaan en dien ten ge
volge ook het aandeel in de wiust grooter
wordt, dat zg aan den Staat heeft uit te
keeren.
Buitenland.
Bjj de politie te Parijs heeft zich thans
een persoon aangemeld als de dader van
den laaghartigen moordaanslag op advokaat
Labori tjjdens hat Dreyfus-proces te Rpnnes.
De kerel is in hechtenis genomen, in af
wachting van het ingestelde onderzoek.
De burgerlijke rechtbank te Parjjs heeft
Woensdag uitspraak gedaan in een eisch
van een broeder van miss Gould, dochter
van den beroemden Amerikaanschen mil-
liardair en echtgenoote vanden markies
De Castellane. Iu vier jaar tjjd had me
vrouw De Castellane 23 millioen uitge
geven, terwijl hare inkomsten slechts 8
millioen bedroegen. Men zal zich herinneren,
dat eenigen tjjd geleden de markies De
Cistellane en zgn vrouw zich naar Amerika
hadden begeven.
Men vertelde toen, dat zg bjj de familie
Gould nieuwe hulpmiddelen wilden gaan
zoeken, daar verliezen op de Beurs, waar
de nationalistische markies zich bewoog,
hen iu verlegenheid hadden gebracht.
Uit de door de burgerljjke rechtbank der
Seine gedane uitspraak scbjjnt te bljjken,
dat de ware oorzaak van die verlegenheid
schuilt in de weelderige verkwisting van
de dochter van Jay Gould.
Volgens een telegram uit Londen aan de
»Weses Zeitang*, is daar officieel bekand
gemaakt, dat een kort geleden per stoom
schip van de Philippjjnscae eilanden aldaar
»Weet ge dat? En hoe?*
>Ik weet nog meer alles! Laat uw
handen er nu maar van af, collega; het
sterfgeval heeft aan de zaak een einde ge
maakt Kom, ik zal 't u vertellen en
geef u verlof alles weder te vertellen, zooals
ik 't u mededeel zelfs indien de verslag
gever van een zeker nieuwsblad ia de na-
bjjbeid mocht zjjnvoegde hg er spottend
bjj.
Hellwach beet zich op de lippen.
>Wjj kunnen dus gerust de handen in
den schoot leggen. Zgt ge ook zeker van
de zaak?* vroeg hjj teleurgesteld.
»Wat het gebeurde betreft, ja. Aan 't
geen verder mag gebeuren, zal ik geen
deel nemen, daar ik reeds heden zal ver
zoeken van mgn post als officier van justitie
ontslagen te worden.*
»Uw ontslag vragen?* Hellwach zag
verbaasd op. >En waarom?*
Daarvoor heb ik rei enen. Ik verlang
een anderen werkkring.*
»Hjj, ik begrjjp! Ge hebt een haart]-,
een geheelen lok, moest ik zeggen, gevon
den
Amsfeld antwoordde niet op deze scherts
en ging verder. Weder als op den b~was
ten avond, liep Hellwach kuchend naast
zgn collega Toans vertelde Amsfeld,
en H'llwach was de hoorder.
«Ntudorf 1Neudorfriep Hellwach,
toen Amsfeld geëindigd had.... »Wacnt
eensDe geschiedenis van den officier, die
zgn kameraad in de bierhalle in een woor
dentwist overhoop stak Precies, zulks
aangekomen re'z'ger in het hospitaal is op
genomen, ljjdende aan pest.
Luitenant prins Arenberg, tegen wien,
wegens den moord op een inboorling in
Duitscb-Zuidwest-Afrika, een onderzoek was
gelast door den keizer, die het eerste vonnis
niet zwaar genoeg oordeelde, i9 nu veroor
deeld tot 18 jaar vestingarrest en reeds is
hg naar een vesting overgebracht.
Steeds ongunstiger en verontrustender
luiden de berichten, welke Washington ten
aanzien van den staat van zaken op de
Philipjjnen bereiken, hoewel het in het per-
soonljjk belang der tegenwoordige macht
hebbers is voorloopig niet voor den dag te
komen met Jobstjj diagen. Zoo is het trans
portschip >Sherman< dezer dagen te San
Francisco aangekomen van Manilla meteen
treurige lading, namelijk 51 do oden, 467
zieken en gewonden, 12 krankzinnigen en
58 herstellenden, alle* onderdanen van de
Unie. Het transportschip »Meade« wordt
eerlang verwacht met driehonderd zieken en
gewonden en de >Logan< met 273, terwjjl
er in de hospitalen te Manilla twee duizend
zjjn achtergebleven.
Is het wonder dat zich op de Philippjj-
nen de behoefte aan heelkundigen dringend
doet gevoelen, hoewel er in September II.,
volgens een officieels opgave, vierhonderd
iu functie waren, tegen achttienhonderd
dollars per jaar?
Bryan heeft Dinsdag 30 October op ééi
dag 31 redevoeringen gehouden in den Staat
New-York en daardoor het record van het
woord geslagen. Hg werd zeer toegejuicht.
Evenwel gaan de republikeinen voort de
herkiezing van Mac Kioley te verzekeren
eo bljjven 5 dollars tegen l op hem wedden.
De Servische regeering moet thans be
wijzen in handen hebben, dat de ex-koning
Milan werkelijk eene samenzwering heeft
op touw gezet om zjjn zoon Ahxauder ge
vangen te nemen en krankzinnig te doen
verklaren en iu een gesticht op te sluiten,
waarna Milans onechte zoon Obren op den
troon zou worden geplaatst. De gewezen
minister-president Georgewilch en verschei
dene andere aanzienljjke personen te Bel
grado waren bjj dat plan betrokken en zgn
thans achter slot gezet.
Het gerucht loopt dat een aanslag heefc
plaats gehad op het leven van vorst Fer
dinand van Bulgarjje. De aanslag is mis
lukt.
Maandagmorgen is de stad Caracas door
een verschrikkelijke aarlbeving geteisterd.
gebeurde in de universiteitsstad IIk
werd juist als auditeur verplaatst't Is
d-zelfde generaal von Neudorf, die destjjds
daar als divisie-kommandant lag.*
»Hoe kan men toch zoo de namen ver
geten 1Maar zie, hier is mgn restau
rant
Amsfeld was hartelgk verblgd van zgn
collega bevrjjd te zjjo.
De woorden der presidentsvrouw jubelden
als een verbljjdende nagalm in zgne borst.
Tegen hetzelfde midlaguur trad, door een
bediende gevolgd, een hooge, maar gebogen
grjjsaard, breed van schouders, met grjjzen
baard en kalen schedel, aan het met een
linnen laken bedekte bed in een der achter
kamers van de villa des generaals.
Slechts vluchtig en somber had zjj-a blik
in de voorkamer eeu blonde, zwakke meis
jesgestalte aangetroffen, dio, den zakdoek
voor het gelaat houdend, door de kamer
naar e<m veiwjjderd zg vertrek wankelde, als
beefde zjj voor zgne oogen.
Zwggend staarde hg op het bed. Slechts
een oogen blik scheen hg te aarzelen, ver
volgens naderde hg, greep net linnen laken
en trok het van het bleek, bloedeloos ge
zicht «eng jongen mans met edel, aristokra-
tische gelaatstrekken.
»Moet ik u daH nog zóó wederzien!*
flu sterden zjjne lippen. »Voor de wereld
ver oren 1 Als misdadiger, daar ge een
mensch het leven had ontnomen, gingt g -
heen, en als zelfuioordeuaar kwaarnt ge
terug 1God moge u vergeven, ik kaa
Er zjjn 30 dooden en een groot aantal ge
kwetst m. De President heeft een been ge
broken bjj een sprong uit het venster. De
openbare gebouwen zjjn gesloten.
Eu van 31 October meldt menSinds
gisteren duren de aardschokken voort; een
aantal huizen zjjn in puin gevallen; tot
dusver zgn er 10 ljjken van onder de puin
hopen te voorschjjn gehaald en men meent,
dat er nog andere onder begraven liggen.
Het aantal gewon len is zeer groot; de pa
niek is ODbeschrjjfeljjk.
Omtrent bovenstaande aardbeving wordt
uit Caracas van 31 October nog nader ge
meld San Casimiro, Caa en Charallano
werden geheel verwo st. Het eiland in den
mond der Neveri-rivDr is verdwenen. Te
Brochico Curiepe is de schade aanzienlijk.
Tal van personen werden gedood. De spoor
wagen en telefoon tusschen Carauero en
Riochici zjja verbroken. Tasichen Taguay-m
en Caracas is de dienst op de spoorljjn her
vat.
Bljjkens de laatste volkstelling bedraagt
de bevolking der Ver. Staten 76,295,200
zielen, dat is 13,225,464 mesr dan in 1890.
De staking in de kolenmjjnen van Penn
sylvania loopt op een eind in enkele mjj
nen draalt men nog met de hervatting van
den arbeid.
Uit Eugel8che bron wordt bericht dat het
ontslagnemen van Lord Salisbury als staats
secretaris van Buitenlandsche Zaken, naar
alle waarschjjnljjkheid op een niet al te ver
verwjjderi tjjdstip zal plaats vinden, of
schoon de juiste datum nog niet kan worden
aangekondigd.
Markies Lansdowne wordt genoemd als
waarschjjnljjk opvolger van Lord Salisbury
als minister van BuPenlandsche Z»ken.
De >Hamburgi-che Boersen-Halle* bericht
dat 30 kisten ruw goud, waarep op hevel
van de civiele kamer van het 2 gerachts-
hof aan boord der >8uade3rath« 's middags
beslag werd gelegd, op verzoek van het
gerechtshof door de Norddeutscher Bank
in bewaring werden genomen.
Nader wordt, d.d. 31 Oct., uit Hamburg
gemeld
Iu tegenspraak met de loopenle geruch
ten, volgens welke op de >Bundesrath« 6
millioen mark in goud in beslag werd ge
nomen, omdat men vermoeide, dat zjj aan
President Kruger toebehooreH, verneemt de
>Hambnrgische Boersenhalle*, dat wel is
waar op de »Bund<.>8ratb« op 2 millioen
mark in staren goud beslag werd gelegd,
't niet!*
Met oogen zonder tranen liet hg het lijk
waad op den doode weer neervallen en ver
liet de kamer.
Des namiddags zag men den generaal
von Neudorf te paard op het exercitieplein
het regiment inspecteeren.
De couranten brachten reeds iD de avond
bladen de oplossing van het raadsel. Zij
deelden zulks mede met weglatiug der na»
meD, maar iedereen raadde
De blonde dames van de villa-wijk her
ademden, toen zij het lazen, en de vaders
reikten, nog vóór dat de avond viel, als
bevriende buren aan het huis der presi
dentsvrouw huane kaartjes, om haar hunne
belatmstelling te betuigen.
Hellwach zat inmiddels aan zgn gewoon
tafeltje in de bierhalle en deelde zgn vrien
den den loop der geheele zaak tot in de
kleinste bizonderheden mede.
Hjj wist dat zgn eollega hedenavond bjj
de presidentsvrouw op de thee genoodigd
was.
>Lat op!< riep hg lachend, >de officier
van justitie zal, en misschien reeds heden
avond, zgn ontslag als zoodauig g-.noman
neoben en mjjnheer von A nsfeld met de
schoons Hilda Ebeuhabn verloofd zjja.«
Den volgenden morgen bevatte het
nieuwsblad het volgend bericht, dat ieder
een wist uit te leggen: Generaal von Neu
dorf htefc zgu ontslag gevraagd en wil zich
met zgn zieke docater op reis begeven.
TAN
rv.wr~ jcsvwt vwm in ni' sinus nil ii trank'siwihjil—'vu wh.iiiwh
(Slot/,
