Het Land van Hensden en Altena, de Langstraat en de Bommelerwaard. Brieven uit Amsterdam. FEUILLETON. De Avonturier. Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden. WOENSDAG 21 NOV. 1900. LAND VAN ALTERA YOOB Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG. Abonnementsprijs: per S maanden f l.OO. Franco per po«t zonder prjjsverhooging. Afzonderlijke nummers 5 cent. Advertentiên ran 16 regels 50 et. Elke.regel meer 71/, ct. Groote letters naar plaatsruimte. Advertentiên worden tot Dinsdag- en Vrijdagavond ingewacht. Hoe meuschen, die hun heele leven in 't zoet werken, zoo bitter kannen worden, is onbegrijpelijk, maar wordt hier vertoond aan de Westersuikerfabriek. Dat is een enorm groot gebouw met vele bjjgebouwen, waarin 700 personen werk vinden. Deze lieden hebben op onverantwoordelijke wjjze hun eigen glazen ingegooid, gelijk dat bjj werkstakingen meer gebeurd. Ze halden 't daar op de Wester goed. Natuurljjk blijft er altjjd wat te wenschen overig, al was 't maar meer Iood, waarnaar iedereen verlangt. En dat verlangden zjj ook, met bedreiging van te znllen stakeD. Nu moet ge weten dat het loon op deze fabriek het grootst was, dat op de 3 iabrieken gegeven werd, al. f 10 tot f 20 voor vaste werklieden, ge middeld f 1 (5 per week. Daar kort geleden aan de loss*) 25 °/0 verhooging was gegeven, kwamen nu ook zjj om 20 verhooging vragen, en toen dit geweigerd werd, lieten ze op onverantwoordelijke wjjze de fabriek aan haar lot over, zonder eenigen maatregel te nemen om ongelukken en schade te voor komen. Met 't geen de directie in 't belang van den werkman tot stand gebracht had, werd geen rekening gehouden. Een zieken fonds was gesticht, een pensioenfonds, een coöperatieve vereeniging,een ondersteunings fonds, een begrafenisfonds en eea uitkee- ringsionds aan weduwen. Dat alles, deze groote zorg voor hun welzjjn telden de lit eren niet, ze liepen heen en gingen ver gaderen. Maar ze snjjden zich leeljjk in d* vingers. Af rn toe kwamen er troepjes tot beter inzicht en werden weer aangenomen en wat er verder aan 't getal werklui ont brak, werd uit den vreemde anngevuld. Thans, nu ze besloten hebben de staking op te heffen, zullen een kleine 200 de poort gesloten vinden en kunnen een heenkomen zoeken. Voor die wordt straks, als zjjnde werkeloos, een beroep op onze portemonnaie gedaan. Uit deze, in kort meegedeelde geschie denis, heeft de directie kannen leeren dat, alle zorg voor de werklieden, deze niet ver* hinderd hun slag te slaan, als ze meenen dit mot voordeel te kannen doen. Precies, wat in 't klein iedere huismoeder ervaart, die met Amsterdamsche dienstmeisjes te doen heefr. Deze dingen kan men overladen (5 »Bjj een nader, zorgvuldig onderzoek werd dit eindje sigBBr nog onder de bank van de coupé gevonden. Nu g»loof ik ook, evenals de dokter, dat de sigaren waren toebereid met een slaapmiddel, waardoor de moordenaar zjjn slachtoffer in een staat van verdooving heeft gebracht. De gerech telijke scheikundige zal ons daaromtrent zekerheid verschaffen. In ieder geval heeft de man u ook zulk ees sigaar toegedacht hjj heeft de chloroform slechts gebruikt, toen ge voor «en sigaar bedanktet, om u in zulk een diepen sluimer te brengen, als hjj noodig had voor zjjn doel. Hier is de zakdoek, dien bjj u over het hoofd wierp. De kerel heeft met groote koelbloed ghei t en veel overleg gehandeld. Hjj heeft zelfs niet verzuimd, de letters uit den zakdoek te verwjjderen, om elke nasporing te ver- jjdelen. Ziet ge wel? Een hoek is er af- acheurd, waarscbjjnljjk met de tanden.* Peinzend streek Schwerdtner met de hand langs 't voorhoofd. Bjj de voorstelling, hoe de moordenaar hem in zjjn sluimering den zakdotk met chloroform over het hoofd moest geworpen hebben, werd bij hem een herinnering levendig. EenigsziDS twjjfelend zeide bjj, dat het hein had toegeschenen, aisof er plotseling eeu reusachtige gestalte voor hem had gestaan, die de lamp aan de zoldering uitde%d. Vervolgens was bet, alsof hg een naam hoorde roepen, of een kreet tan iemand, die in angst verkeerde; het met weldaden en geschenken en ze een goed loon geven bjj de minste aanmerking, hjj de eerste weigering van een verzoek laten ze hun mevrouw* eenvoudig zitten en bljjven weg. Ik zag deze week aan den schouwburg een Fransehe voorstelling geannonceerd van »de mannen van Lsontine*, door verschil lende theaters reeds opgevoerd in onze taal. Dat bracht me te binnen, wat een Dnitsch schrjjver in onze goede stad weervoer, 's Avonds door de verlichte straten wande lend, kwam bjj op zjjn weg langs een der kleine schouwburgen. Hjj ziet een massa menschsn, wachtend op de opening van 't bureau, en daartusscban opkoopers, goede zaken doende. Hjj dringt door tot bjj de aankondiging en ziet daar tot zjjn verbazing een zjjner eigen stukken geannonceerd, 't Eerste bedrjjt woonde hjj bij, maar kon 't, woedend als bjj was, ni9t langer uithouden. »Wie nsnnen Sie dieses theater?* vroeg hjj aan den uitgang «en der beambten. D«ze noemde den naam. »Was, theater Tivolil abahDas 1st theathi r Rinaldo Rinaldini Het koopeu op slinksche wjjze van too- neelstukken is een doodgewone zaak ge worden, ofschoon de prjjs voor een Dnitsch of Fransch stuk zoo hoog niet is. Maar er zjjn te Parjjs, zoowel als te Borljjn personen, wier namen niet bekend zjjn, die op een minder eerljjke wjjs tooneelstukken leveren voor een prikje aan ieder, die er van ge diend is. Het is zoo'n gewoonte hjj deze lui te markt te gaan, dat onze Ned. Tooneel- vereeniging, optredende te Berljjn, doodleuk m»t. een uit Dnitsch vertaald stuk optrad. Maar ze had buiten den waard gerekend, buiten Gerard Hanptmann, den schrjjver. Deze begaf zich naar de kleedkamer van den directeur en stelde zich voor met verzoek hem naar 't politiebureel te volgen. Daar gekomen moest er opgedokt worden. De Berljjnsche rechter verstaat op dat punt geen gekscheren. Tegenwoordig zwemmen we in muziek, 't Schjjnt dat alle groote pianisten ons dit najaar met een bezoek verearen. Ze onder vinden echter tot bun schade dat we van het schoone te veel krijgen. De Oratorium- vereeniging heeft twee heerljjke uitvoeringen r«chte wist hjj er niet meer van. De raadsheer luisterde met gespannen aandacht. >Knnt ge u niet een klinkletter of een gedeelte herinneren, dat duideljjk te onder scheiden was?* Schwerdtner dacht nog eens ernstig na. TevergeefsIk weet er niets meer van op dit oogenblik althans niet! Ge w«et echter zeker, dat de bankier een naam riep?* »Ik geloof het dat moet zjjn asthma- tisch bjjijende stem geweest zjjn, welke mjj dadeljjfe opviel bjj den dikken man. Doch de stem klonk onnatunrljjk schril op dat oogenblik, ik werd er door geschokt. De bedwelming door de chloroform maakte mg echter onmachtig ooi de oogen te openen of een duideljiker indruk te krjjgen. Ik had een gevoel, alsof men mjj de hersenen uit bet hoofd had genomen; tot aan uajjn ont waken had ik geen gedachten en geen ge waarwordingen meer.* >Zoult ge den naam herkennen, als iemand dien weer noeude?* »Ik denk ja,« antwoordde Schwerdtner weifelendmaar dan alleen als ik hem in denzelfden toon boorde.* »Zjjt ge er zeker van, dat het werkelgk een naam vras?* Weder aarzelde Schwerdtner. De juist gestelde vragen van den raadsheer bedoel den natuurljjk niets anders, dan een helder licht te werpen op feiten, waarvan hjj als 't ware sluimerend iets had waargenomen doch hjj wenschte zich niet verantwoordelijk te zien voor gissingen, die van hem door de politie als feiten zouden worden aange nomen. »Kan het misschien ook een scheldwoord gegeven van Hayd's Jaargetijden, Toon kunst staat gareed de Barbier van Bagdad op te voeren, de Wagnervereanigiïtg voerde tweemaal op Tristan en Isolde en had tel kenmale een nitverkoebte schouwburg, wat nog al wat z*ggen wil met prjjzen van 4 tot 20 gulden per plaats. En daartnsscben door de gewone concerten in 't concert gebouw en Artis, concerten van Hutschen- rnjjter in de Lnth. kerk, operavoorstellingen enz. enz. Er i^bier een gebouw, dicht jj 't Rjjks- musenm, Velox geheeten, oorspronkelijk in gericht als rjjwielsehool, waarin echter wei nig omgaat. De directie heeft het verhuurd aan iemand, dia rechtstreeks van de Parjj- sche tentoonstelling is gekomen met een dozjjn scheepjes, in den vorm van monitors en kanonneerbooten. Op den vlo«r is een guttapercha zeil gelegd met opslaande kan ten, waarin water gestort wordt. Dat ver beeldt de zee, een scherm aan de eene zjj stelt een havenstad voor. De scheepjes heb ben kanonnetjes en beschieten de stad en geven zoodoende een voorstelling van een zeegevecht, geljjk in de circussen water- balletten gegeven worden, 't Is heel aardig, maar een beetje kinderachtig. Er wordt gesproken en geschreven over een cadeau van H. M. bjj haar huweljjk. Dat zou kunnen zjjn namens Amsterdam, meent men, een nieuw paleis. Een beerljjk idee! 't moet voor het jonge paar als ze voor 't eerst bier komen, om te rillen zjjn als ze daar dat trotsche, koude gebouw binnen treden, dat sinds Napoleons tjjd palsis heet, maar eigenljjk ons stadhuis moest zjjn. Op 't museumterrein is nog plaats genoeg voor een koninkljjk gebouw. Als er nu maar eendrachtig saamgewerkt wordt en de s4ad, voor teruggave van 't stadhuis, eenige tonnen over heeft, zullen we 't een eind staren, 't Behoeft geen reuzengebonw te worden, zooals 't tegenwoordige. Voor de c. 8 dagen, die H. M. hier jaarljjks ver toeft, kan een gebouw in bescheiden af metingen volstaan. Buitenland. Een dame, die in een waggon achter den restauratiewagen zat van de Zuid-Expres, welke Donderdagmorgen bjj Dax, in het of anders een angstkreet geweest zijn?* »Dat is niet onmogeljjk!* bekende Schwerdtner. Met een zucht leunde ds raadsheer in zjjn stoel. »Hebt ge verder nog iets mede te dee- len »Ik weet verder niets.* >Wees dan zoo goed dit proces-verbaal te onderteekenen en houd u gereed voor verdere verhoeren, als die nooüg mochten zjjn. Als ge later meer tot kalmte zult gekomen zjjn, gelukt h«*t u misschien toch nog, u dien naam of dien kreet dnideljjker te herinneren.* Schwerdtner onderteekende het proces verbaal en ging met een zucht van ver ademing heen. Zjjn hoof deed hem pjja, elke zenuw aan zjjn lichaam scheen te trillen. Hg snakte naar rust, naar een af wezigheid van alle gedachten en met af schuw doorzag hjj, dat hjj niet spoedig het afgrgseljjk tooneel van dezen morgen zon kannen vergeten. Het zon hem nu zeer pjjnlgk geweest zjjn, naar baron Von Elle- rich te gaan en opname in zjjn huis te verzoeken. Het was beter, daarmee tot morgen te wachten, en daarom nam hjj zjjn intrek in een hotel. HOOFDSTUK II. Toen Frederik Schwerdtner het paleis van baron Von Ellerich binnentrad en naar den baron vroeg, keek de portier hem met on beschaamde minachting aan. De baroa was reeds eeD uur geleden naar een of andere zitting uitgereden, zeide hjj, en ging daarop met tergende langzaamheid naar zjjn ka mertje, waar hjj door middel van een elec- trische schel een lakei van de eerste ver- zniden van Frankrjjk, derailleerde, verhaalt »'Mjjn reisgenooten hadden juist de coupé verlaten, om ia den restauratiewagen te gaan ontbjjten, toen plotseling een hevige schok mjj het evenwicht deed verliezen en mjj op de bank over mjj wierp. Mijn pols was een beetje geschaafd. Eenige oogen- blikken later kwamen twee treinbearabten in mjjn coupé en vroegen mjj, of ik letsel had bekomen. Op mijn ontkennend ant woord, zeiden zjj: >Ga niet uit den trein; kjjk niet naar het versebrikkeljjk schouwspel*. >Maar ik was te nieuwsgierig, om te bljjven zitten. Ik stapte uit en zag de loco motief en de eerste wagens in een akker liggen, die er uitzag als «en modderpoel. Men moet weten, dat het drie dagen achter een gestortregend had. Het is me onraogeljjk te beschrijven, wat ik zag: lichamen, waar van men alleen de armen wild zag zwaaien en daarlnsschen een afgrjjg'djjk gegil. Na eenige minuten hielden die kreten op en toen kwam een stilte, die ons deed ver st jjven: de gewonden, die wjj hadden hooren gillen, waren dood Een geredde passagier uit den restauratie wagen vertelt »Plotseling een hevige schok. Ik rol ver doofd op den grond. Als ik me rekenschap kan geven, van hetgeen gebeurd is, ligt de waggon aan stukken. Ik sta op het pla fond rondom mjj liggen tafels met gebroken pooten. De waggon ljjkt half geamputeerd. Het materiaal en de reizigers, die zich tegenover mjj bevonden, zjjn verdwenen. Op hun plaats ligt een hoop puin. Een droevig schouwspel biedt een vrouw, mevrouw de hertogin de Canevaro, wier beide armen verbrijzeld zjjn. Wjj helpen haar onder het puin uithalen. De locomoti«f is tweemaal gederailleerd. De eerste maal is zjj in de rails terugge komen. De tweede maal is zq geheel van den weg geloopen en in de diepte gevallen, waarbjj zjj dan tender en den restauratie wagen heeft meegesleept. Dit laatste rjjtuig is op den weg gebleven en staat dwars over de rails. Maar de schok heeft de ver bindingskettingen doen breken, de wagens achter het restauratisrjj'uig hebben hun be weging voortgezet en hebben den restau ratiewagen op zij aangereden, waarvan het grootste gedeelte is vernield. Van de 24 reizigers, die zooeven rustig dieping naar bvneden ontbood. Hjj liet Schwerdtner als eea bedelaar in de ruime vestibule wachten. Toen de lakei beneden kwam, riep de portier hem uit zjjn kamertje toe, dat bjj »dien heer daar* naar boven moest gelei den, dat het den nieuwen gouverneur voor den jongen baron was, di« vroeger dan verwacht werd, was gekomen. En de ge galonneerde lakei wenkte >dien heer* ge nadig hem te volgen. Frederik onderdrukte zijn ergernis: het waren eigenljjk toch slechts ondergeschikte bedienden, aan wie hjj zich niet had te storen. Maar toch moest bij zich moeite geven om den ODaangenamen indruk ter- zjjde te zetten. Hjj kreeg e«n gevoel van koude onverschilligheid, dat de innige dank baarheid jegens zjjn vaderlgken beschermer bekoelde. Mocht hjj uit het gedrag der bedienden niet opmaken, wrlke positie hg in dit, aanzienljjk huis zou innemen? De stem van den lak*-i, die hem door een lange gang had geleid, deed hem op schrikken uit zjjn pjjnljjke beschouwingen. »Hier, dit is nw kamer! Daarnaast vindt ge de vertrekken van den jongen baron, uw leerling. Volgens len vasten regel van ons huis wordt om twee uur voor baron Robert en voor u het middagmaal opge diend in de blauwe kamer, naast ds speel zaal maar ik zal u nog wel eens komen waarschuwen.* Dien toon van afdalende goedheid, door den lakei aangeslagen, vond Frederik on verdraaglijk; hjj kon niet antwoorden en was recht big, toen hjj alleen was tns chen de vier muren. Het vertrek zag er zeer behaagljjk uit. Ja, hg kon hier best hnizen en studee- uaast mjj ontbeten, zijn er 18 gedood, 2 gewond. Ik heb het voorrecht te behooren tot de vier, die slechts kneuzingen bekomen hebben.* Het meest navrante verbaal is dat van den Russischen ingenieur Dombrowski, een der gewonden: »Wjj, mjjn vrouw en ik, waren aan het tweede gerecht, toen plotseling schokken waargenomen werden. De wij» fl -«eb op tafel valt op den grond. Terzelfdertijd voel ik weer een schok. Onze waggon helt sterk naar voreB. Kreten weerklinken. Ik zie mjjn vronw op den grond rollen temidden van andere lichamen. H »t is me, alsof ik snel in een afgrond zink. Ik sluit instinctmatig de oogen. Als ik ze weer open, heersoht volkomen duisternis. Ik voel me opgesloten in een soort kooi, bestaande nit splinters. Ik word mjj be wast, dat ik leef, beschermd door eea toeval maar een van mjjn armen zit ia de klem en ik tracht vergeefs hem vrjj te maken. Hemel, denk ik, als het dak niet instort, ben ik gered. Ik roep mjjn vrouw verscheidene raaien bjj baar voornaam: CarolineCaroline 1 Maar mjjn stem gaat verloren in het gegil en het gekerm rondom mjj. Droppels vloeistof vallen op mqn hoofd en branden mjj. Zjj komen uit flesschen zwavelzuur, die dienen tot vulling van de batterjjen voor de elect,rischs schellen en die gebroken zjjn. Ik doe nieuwe pogingen, om mjjn arm los te me ken, omdat hjj mjj groote pijn doet. Ik kan er niet in slagen. Op korten afstand van mjj stoot een vrouw eeu wanhopig gehuil uit. Haar voet, dien zjj onophoudelijk beweegt, trapt telkens op mijn borst. Daar ik haar evenals mezelf beveiligd geloof, bezweer ik haar, zich kalm te houden; maar zjj let niet op mjja ver zoek. Eenige minuten later zwjjgt zjj en haar voet wordt onbewegelgk. De ongeluk kige is bezweken. Het gegil en het gekerm hou len lang zamerhand op. De dood zet zjjn work voort. Daarentegen klinken van buiten steramen en ik raad, dat men tracht, ons te helpen. Opnieuw roep ik mjjn vrouw: Caroline! Caroline Geen antwoord. Dan begin ik te begrjj- pen en ik ween. Drie kwartier gaat nog voorhjj. De red- ren! Hjj had volstrekt peen reden om ontevreden te zjjn. Zjjn prikkelbare fijnge voeligheid maar paste di« wel voor een man, die op eigen baenen wilde staan en zich een plaats in de wereld wilde verove ren Na in zjjne kamer goed te hebben rond gezien, kiopte hg aan de deur van de aan grenzende kamer en opende die, toen bjj geen antwoord kreeg. Hij kwam in een matig groot vertrek, dat klaarMjjkeljjk tot leer- en schrijfvertrek van den jongen dien de. Maar waar was zijn leerling Ja, het was nog geen middag. Robert zou dus ru in het gymnasium zjjn. Natuurljjk; het was zjjn eigen schuld, dat hjj op zoo'n ongunstig nar gekomen was en niemand aantrof om hem een vriendeljjk welkom toe te roepen. Peinzen! ging hjj verder en op°nde de volgende deur. Hjj kwam nu ia een kleine zaal, waar verschillende benoodigdhedeu voor lichaamsoefeningen aanwezig waren. Het vertrek naast deze gymnasti-k-zaal was stellig de blauwa kamer, waar hjj met zjjn leerling het middagmaal zou gebruiken. Op de ronde tafel in het raidden der kamer lag reeds een wit tafelbaken uitgespreid. Hier heersc^te al meer weelde; Schwerdt ner voelde zich daar tuinder op zjjn ge mak, hjj wist zelf niet waarom. Ia zijn eentje had hg immers de andere kamers bezocht, doch eerst hier begon hjj zica een zaam te gevoelen. H tt scheen hem toe, of het geh-ele huis was uitgestorvenuit alle hoeken gaapte hem een afschuwvljjke hart- verlammende on verse liilligheid tegen. M 1957. Amsterdam, 18 Nov. 1900. J. L. aBBMMMw<i«i*iwiBaMiMPaBa«BijewiBBiHi sin ui vxvazrasmmryr*!- irrnnrrwmmrw—nrnwH mi TwmB-nrniwT'iniiinii mm imw i nu nu {Wordt verrolg l

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Nieuwsblad het land van Heusden en Altena de Langstraat en de Bommelerwaard | 1900 | | pagina 1