Het Land van Heusden en Altena, de Langstraat en de Bommelerwaard.
De Avonturier.
Land- en Tuinbouw.
FEUILLETON.
M 1972.
ZATERDAG 12 JAN.
1901.
land van alten*'-
Uitgever: L. J. YEERMAH, Heusden.
yoob
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 8 maanden f 1.00.
Franco per post zonder prjjs verhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiën ran 16 regels 50 et. Elke regel
meer 7% ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Adyertentien worden tot Dinsdag- en Vrijdagavond
ingewacht.
Inleidend woord.
MESTSTOFFEN.
Ven theorie willen yele menschen niets
weten. Ook op landgebonwgebied kan men
het, yolgens sommigen, zonder theorie best
steil-d. Verklaarde nog niet kort geleden
een raadslid eener plattelandsgemeente, dat
een voer mest hem meer waard was dan
•en landbonwcursns of een landbonwlezing
Het moeten wel totaal onkundigen zjjn, die
zoo spreken. Ja, op de practjjk komt het
aan, dat spreekt ran zelf. Doch zonder
theorie geen practjjk. De eerste is de
voorloopster der laatste. De theorie eener
wetenschap is de leer der grondregelen,
welker toepassing is de practjjk. Die regelen
zjjn de vrucht van onderzoek en nadenken.
In dezen tjjd meer dan ooit, na de belang
rijke ontdekkingen op wetenschappelijk ge
bied, na al wat in de laatste vjjftig jaren
aan het licht is gebracht omtrent planten
voeding en plantengroei, dient de prac-
tische landbouwer althans eenige kennis
daarvan te bezitten, zal zjjn bedrjjf hem de
gewenschte en zoo hoog noodige winsten
opleveren. En dit is ook waar: hoe uitge
breider en grondiger die ksnnis, hoe hel
derder zjjn inzicht is in al wat zjjn bedrjjf
raakt, des te grooter voordeelen zal dit hem
kunnen geven.
Wg beginnen met een enkel woord over
onze meststoffen. Stalmest is de natnurljjke,
de door de natuur aangewezene hoofdmest-.
Hg beslaat uit de vai'e ea vloeibare uit
werpselen (ook de vloeibare hebben groote
waarde, dit wordt nog te vaak vergeten!)
onzer huisdieren, vermengd m=»t een of ander
streoisel. Dit strooisel is ook, evenals de
uitwerpselen zelf, van planten afkomstig.
En hierin ligt de verklaring van het feit,
dat stalmest alle voedingstoffen bevat. Geen
wonder dnp, dat ook van wetenschappelijke
(20
>Neen,« riep Archer met overtuiging.
»Mjjn woord van eer daarop !c
»Dat is grappig gezegd,* zei Snoward
lachend en na een oogenblik nadenken
voegde hij er bg»Daar zal ik je voor
beloonen.*
De oogen van Archer begonnen te schit
teren, toen bg zag, dat de bankier naar de
jjzeren brandkast ging, die in een hoek van
de kamer stond.
Snoward opende die, nam er een groote
portefeuille nit en na eenig omslaan liet hg
achteloos zonder een spier van zjjn gelaat
te vertrekken drie bankbiljetten één voor
één op den grond fladderen.
Met begeerige blikken had Archer naar
de brandkast geloerdnu bnkte hg zich
telkens om een baukbiljet op te rapen, zoo
als een roofvogel op zgn prooi neerschiet.
»Een... twee... drie...* telde bg in
gespannen verwachting.
Snoward sloeg de portefeuille dicht en
legde die in de kast. De mulat bleef met
open mond staan.
»Wat?« vroeg bg, toen er niets meer
volgde. »Krjjg ik slechts drie honderd
mark?*
>Dat is genoeg voor de reiskosten
tuwschendeks. Zoo, en scheer je nu
weg, hondsvot, en kom niet terug hier, als
je geen flink pak slaag wilt oploopen.*
Archer kneep de lippen samen en stak
het geld langzaam in den borstzak vau zgn
zjjde de stalmest op hoogen prjjs wordt ge
steld, wat wel eens gedacht wordt van niet.
Daarvoor is echter nog een andere reden.
Door het verteren van stalmest ontstaat
humus (teelaarde) in den grond, afkomstig
vooreerst van stroodeelen en verder van
onverteerde stokjes van het door het vee
gebruikte voeder.
Wie zoo gelukkig is, dat hg genoeg stal
mest tot zgn beschikking heeft, zal zeker
aan kunstmest geen behoefte gevoelen, al
is bemesting uitsluitend met stalmest toch
ook dan niet aan te bevelen. Maar we
weteD het, er is groot gebrek aan mest.
En dat gebrek is niet van vandaag of gis
teren. Door de behoefte daaraan ging men
er toe over, in de steden de menschelgke
uitwerpselen, het keuken-afval, het veegsel
van de straten, den modder uit goten en
riolen te verzamelen. Deze gemengde mest,
compostdang, mengselmest staat over het
algemeen goed aangeschreven en terecht,
hoewel bemesting daarmeê in vele streken
lang niet goedkoop uiikomt. Maar ook deze
nieuwe bron bleek ontoereikend, toen de
bevolking zich steeds uitbreidde en de be
hoeften daardoor grooter werden. De gron
den moesten meer opbrengen en, gelukkig
een onuitputtelijke bron werd, dank zg de
wetenschap, geopend. Het was de weten
schap der scheikunde, welke ons de bestand
dealen der planten leerde kennen, die ons
dus deed zien, welk voedsel de gewassen
noodig hebben, elk naar zgn aard, welke
stoffen derhalve voor eeD goede teelt in den
bodem behooren te zijn. En dit is het
voornaamste diezelfde wetenschap wees
ons de geschikte stoffen aan, waaruit wij
dat wil leggen, de kunstmestfabrikanten, dat
kale jas. Daarbij bleef zjjn blik echter voort
durend gericht op de brandkast, die door
Snoward met de noodige zorg gesloten werd.
Toen de bankier zich omkeerde, sloeg de
mulat de oogen neer en deed met de lippen,
alsof hjj een liedje wilde gaan fluiten.
»Sta jjj daar nog? Voorwaarts marsch
Ik heb geen tjjd meer.*
»Ik ga reeds, vaarwel, mr. Snoward
Goede reis!*
Archer lachte. Zeker, zeker, wjj zullen
elkaar niet spoedig wederzien.*
Dat wil ik hopeD, ofschoon ik geen oogen
blik geloof, dat je naar Amerika terugkeert.
Ik wilde je slechts de middelen verschaffen
om je kunstenaars-loopbaan te kannen
voortzetten. Wanneer je dit niet doet, is het
je eigen schuld, als je weer aan lager wal
geraakt; maar reken er op, dat ik je dan
niet voor de tweede maal nit den nood
help.*
Archer knikte verirouweljjk en verliet het
kabinet. Als gewoonlgk tegen het uur van
sluiten veegde de deurwachter den vloer van
de wachtkamer. De mulat liep hem voorbjj
als een jonge rentenier, zachtkens een deun
tje fluitende. Hg scheen zich in den uitgang
te vergissen en stapte naar kleine ijzeren
wenteltrap in een hoek der kamer.
Pardon, mguheerl* riep de deurwachter,
haastig toesnellende.
Dat de mnlat zoolang bjj den bankier
h«d vertoefd en zgn houding bjj het ver
laden van het kabinet waren oorzaak, dat
de deurwachter nu eenigen eerbied toonde.
»Hier is geen uitgangI*
Archer keek op uit zgn verstrooiing.*
»He, ach, ik dacht... Hm, kan
men langs deze trap niet naar beneden?*
>Neen, dat gaf vroeger toegang tot het
Buitenland»
Woensdag is tjjdens een hevigen storm
nabjj Marseille gestrand de Pakketboot
Rnssie; de bladen schrjjven hierover hart
verscheurende berichten, want, terwijl men
de boot van nit de kast zien kon, was zjj niet
te bereiken. Eenige telegrammen lnidens
De toestand van de paketboot Rnssie, die
eergisteren op de knst van Taraman is ge
strand, wordt steeds gevaarlijker. De stoo-
mer ligt op haar stunrboordzjjde geen enkel
schip of reddingsboot heeft haar kunnen
naderen, daar de zee zeer hol staat. Zelfs
stoomsloepen moesten het opgeven, da ver
binding met het vasts land tot stand te
brengen.
Een angstige menigte staat aan de kust,
zonder iets tot redding te kunnen doen.
De marinekommandant te Marseille heeft
dringend naar Toulon geseind om de zee
sleepboot Travailleur. De onde kustwachter
te Taraman zeide aan de korrespondenten
der bladen, dat de toestand hopeloos is. Er
zgn veertig passagiers aan boord benevens
eene bemanning van vjjf-en-dertig koppen.
Men meldt uit Faramaa, d.d. 10 Jan.:
De toestand der >Rnssie< was Donder
dagmorgen dezelfde als op Woensdagavond.
De zee rolt hare golven over het achter
dek. Nist eene reddingsboot kon het schip
naderen. De ontroering is zeer groot, want
men weet dat water en levensmiddelen ont
breken.
Om 7 unr 50 's morgens geeft men wan
hopige signalen van op het schip. Deze
signalen beteekenen: »Haast n, want wjj
sterven van honger.*
Latere signalen beduiden »Wij bereiden
een vlot dat wjj gaan pogen met een zeil
in zee te zetten.*
Om 8Ys unr beproeven schippers van
Carro, ten getalle van 10, in zee te steken
sousterrein, toen hier een restaurant en be
neden de keuken was. Doch nu is de trap
beneden door een muur afgesloten.*
Waarom? Behoorde die vroegere keu
ken dan niet tot de lokalen van mr. Sno
ward
»Neen. Dat is nu een magazjjn, behoo-
rende tot den papierwinkel beneden.*
>Wel,< zei John, en hjj sing nu den
goeden weg, maar wierp daarbjj een onder
zoekenden blik door het venster in den
tain.
»Het tweede venster rechts van den tuin
muur,* mompelde bjj, terwjjl hjj de trap
van het bordes afging. »Zjjn kamer is dus
de laatste van die rjjhet papiermagazjjn...
die voormalige keuken de papierwin
kel
Intusschen verliet Snoward het kabinet,
waar hjj had gewftcht tot Archer vertrok
ken was.
Gartner!*
De deurwachter kwam toeschieten met
den pels van den bankier en hielp hem bjj
het aantrekken.
>Moet ik den kapitein toelaten, als hjj
een ander maal komt?* vroeg hjj onder
worpen.
Kapitein? Ha, een gewone bedelaar,
juist wat ik vermoeddeHg heeft een lange
geschiedenis vol jammer en ellende opge-
discht. Als hg het waagt hier terug te ko
men, werp hem dan de deur uit.*
>Zeer goed, mjjnheer!*
Op straat gekomen, stapte Snoward in
zgn rgtuig. Had hjj lust gehad een
eind verder uit het raampje te kg ken, dan
zou bjj bemerkt hebben, dat de eerbied
waardige kapitein Murle te voorschjjn trad
uit de inrjjpoort van een huis tegenover
niettegenstaande den storm. Op 600 meter»,
oostwaarts der Rnssie,* wordt hunne boot
een speelbal der golven. Het schouwspel is
ontzettend. Twintigmaal denkt mea de red-
digsboot verloren. Deze moedige lieden,
worstelend tegen de golven, bereiken eene
strooming die ze nabjj de »Russie« werpt.
Hartroerend tooneel.
De reddingsboot gljjdt langs den voor
steven van het scbip. Een tros wordt uit
geworpen. De redders maken er zich van
meester: »Gered, gered!* roept men van
aan wal.
Helaas, de tros breekt door.
Na hovenmenscheljjke pogingen wordt
eene tweede tros geworpen. Op de reddings
boot wordt ze gegrppen door de bemanning
die dadeljjk naar wal seint, niettegenstaande
den hevigen storm. Na eenige minuten van
wonderbaren strjjd nadert de reddingsboot
met de tros het strand, onder de toejuichin
gen der menigte die de 10 redders begroet.
Dra maken zjj zich gereed om met een
sterken kabel de verbintenissen tusscben
het schip en het strand te verwezenljjken.
Deze poging mag galakken.
De steamer la sRussie* zinkt niet dieper.
Dus denkt men al de schipbreukelingen te
kunnen redden.
Op het oogenblik dat men de bemanning
der Rnssie* gered waande, breekt de kabel,
verbinding verwezenljjkend met het strand,
opnieuw door.
Eene nieuwe reddingsboot moet worden
uitgezonden. De vorige redders, die van
»Canno< eischen weder dezen eer. Men
aanvaardde deze nieuwe opoffering. Toch
verving men eenigen hunner die, sinds drie
dagen werkend voor de redding en beroofd
van voedsel, krachteloos zjjn.
De reddingsboot kan de kust nist verla
ten. Zjj wordt er telkens door eene zware
■ee op teruggeslagen.
Nader wordt gemeldAllen die aan boord
der gestrande stoomboot Russia waren, zgn
veilig aan land gebracht.
Uit bjjna al de Fransche departementen
meldt men dat de sneeuw alom overvloedig
is gevallen; op sommige plaatsen lag ze
30 a 35 centimeters dik. De koude is overal
buitengewoon vinnig. Niet alleen overleden
te Parjjs talrjjke personen tengevolge van
bloedopdrang naar de hersens, maar heel
Frankrjjk door bepaalt men het aantal on-
»Excelsior« waar hjj zich verborgen bad
gehouden.
De mnlat liep verscheidene keeren voor
bjj Excelsior* heen en weer. Het scheen
hem te gaan als de klanten van den Ameri-
kaanschen bankier, voor wLn de gevel van
dit gebouw ook zooveel aantrekkeljjks had.
Maar zjjn belangstelling was minder ge
richt op de belétage dan op de beneden
verdieping.
Eerst een geruimen poos later stapte hjj
weg, steeds verder en verder, zonder ergens
meer stil te honden. Hg ging met vlngg m
tred; hjj had het kond in zgn nooddruf
tige kleedingde winter was bizonder vroeg
ingevallen.
Eindeljjk kwam hij in de voorstad en
ging daar een bierkelder binnen. Hjj groette
de dikke waardin, die achter het smerige
buffet zat, met een vertronweljjk knikje en
vroeg halflaid»Is de slotenmaker er al
De waardige dame, die geen vriendin
van vele woorden scheen te zgn, knikte even
en wees met een naald uit haar breiwerk
naar een kleine dear in den achterwand,
iu het donkerste gedeelte van den kelder.
Toen John Archer de kleine achterkamer
binnentrad, richtte een zeer groot, zwaar
gebonwd man zich op van de bank, waarop
hjj rechtuit had gelegen.
>Ah, kapitein,* flnisterde bjj, voor zoo
veel zgn ruwe stem dit toeliet. »Nn, wat
heett het opgeleverd?*
De kapitein antwoordde niet, voordat hjj
een glas kummel ingeschonken en in één
teug leeggedronken had.
»A.ll right, ik heb goede verwachting.*
Zfl staken nu de hoofdeu bjj elkaar en
voer .en een lang gesprek; doch zoo zacht
spraken zjj, dat iemand in dezelfde kamer
gelukkigen die van koude stierven, op on
geveer 50. Talrjjke andare ongevallen worden
gemeld.
Uit Peking wordt gemeld, dat de door
de mogendheden gfëischte schadeloosstelling
120 millioen pond sterling bedraagt.
Een gisteren te New-York ontvangen
telegram nit Peking bevestigt dat ten noord
westen dier stad een gevecht heeft plaats
gehad tnssehen 2000 Chineezen en drio
kompagniëD Duitsche infanterie en oen es
kadron nlanen. De Chineezen sloegen op de
vlucht, met achterlating van 200 dooden en
300 gewonden, terwjjl do Dnitschers slechts
3 dooden en eenige gewonden hadden.
De grootste ontzetting in Beieren verwekt
de bandiet Kneise. Niettegenstaande de
koude, verbljjft hjj steeds in de bosschen
waar al de pogingen, ingespannen om hem
te vangen, vruchteloos zjjn.
Op dit oogenblik wordt hij opgezocht
door 100 gendarmen en een groot aantal
soldaten die, onder leiding hunner officieren,
eene echte expeditie gaan ondernemen tegen
den beruchten bandiet.
Talrjjke diefstallen e» plunderingen van
hoeven, in de laatste dagen bedreven, wor
den Kneise toegeschreven. De burgers doen
openbare inschrg vingen om den moordenaar
te vangen.
Koningin Victoria moet in deu laatsten
tjjd zoodanig verzwakt zijn, dat hare reit
naar Ciemiez meer en meer onwaarschjjn-
ljjk wordt.
Te Weenen heeft Woensdag een dief,
die met zjjn buit vluchtte, vjjf der personen
die hem achtervolgden met een revolver
doodgeschoten en een zesde zwaar verwond
door een slag met dat wapen toen het was
leeggeschoten. Ten slotte werd bjj gegrepen
en het kostte heel wat moeite om hem tegm
de volkswoede te beschermen.
Te Rochester, in den staat New-York, is
in den morgen van den 8sten Jannari een
weeshuis waarin 200 kinderen verpleegd
werden, afgebrand. Het verlies aan men-
scheulevens bedraagt 26 kinderen, een ver
pleegster en een keukenmeid, terwjjl 12
kinderen nog vermist worden en 80 per
sonen over het algemeen gelukkig niet ern
stig verminkt werden.
Het vuur werd het eerst in de machine
kamer door twee verplegers ontdekt, die
aanwezig, er nauwelgks een woord van
vernomen zou hebben.
Dien avond trof Snoward in het kleine
ontvangsalon niemand dan den baron. AU
man van de klok was hg jnist op het
aangeduide uur gekomen en volgens de
gewoonte der voorname lieden is dat te
vroeg. Baron Yon Ellerich scheen daarover
echter zeer verheugd te zjjn. Hjj geleide
zjjn gast al pratende in zgn schrijfvertrek
en wikkelde hem in een levendig gesprek
om hem den tjjd te korten.
Natunrlgk kwam dit gesprek weldra op
»de zaken.* Waarover zon men met dien
Amerikaan ook an Iers spreken? De baron
verzekerde, dat hjj veel belang stelde in
mr. Snowards groote plannen, liet er eenige
fijne woorden tus«ch*n door loopan en vroeg
plotseling, alsof hem dat zoo opeens inviel
>Zeg eeus, ik heb vau een commissaris der
Escomptebank vernomen, dat ge plan hebt
om een vennootschap voor binnenlaudsche
scheepvaart op te richten. Ik zou u door
middel van de landsbaak daarbjj kannen
van dienst zjjn.«
>Zeer goed.*
»En hoe goed de grondslagen mogen zgn,
als mr. Snoward aan het hoofd van een
onderneming staat, toch heeft de minister
van handel het laatste woord in deze zaak
te spreken. Na kent ge den invloed, dien
onze bank zon knnnen laten gelden
Ellerich hield op en keek den Amerikaan
vragend aan, maar deze begreep hem niet
of wilde hem niet begrijp 3n. De baron moest
dus daideljjker spreken. Hjj schoof zgn stoel
dichter naar mr. Snoward «u besprak nu
een zeer goed overlegde combinatie.
(Wordt vervolgd.)
IIEVWSBLAD
Kennis is geld; dit spreekwoord geldt niet
het minst voor den landbouwer en daarom
willen wjj in dsze rubriek onze lezers op
eenvoudige wjjze, in hoogst bavatteljjken
stjjl voorlichten omtrent al datgene, wat
voor hem van belang, d. w. z. tot stoffeljjk
voordeel kan zgn. Op die wjjze wenschen
wjj naar onze krachten iets bjj te dragen
tot opheffing en verbetering van landbouw-
toestanden en veebedrjjf.
Humus (het zuiverst voorkomende in
holle boomen) is een der voornaamste voor
waarden der vruchtbaarheid van den grond.
Hg geeft aan den grond de zwarte kleur
en maakt dien los, poriens, zooals het heet,
zoodat de bodem beter bewerkt kan worden
en er de lucht goed in kan doordringen.
Humusrjjke gronden bezitten meer dan an
dere het vermogen om niet alleen water,
dooh ook zekere voedingstoffen vast te hon
den, te bewaren, zoodat zjj voor den groei
der planten kannen dienen. We zeggen das
stalmest geeft plantenvoedsel en doet tevens
den onmisbaren humus ontstaat). Dit laatste
kan van kunstmest niet gezegd worden. Die
geeft alleen plantenvoedsel.
plantenvoedsel kunnen bereiden. Dat was een
ware uitkomst, een redding nit den nood.
Maar tevens kwam met deze vordering der
wetenschap tot de landbouwers de onafwjji-
bare eischOntwikkelt u! Geen scheikun
digen behoeft ge allen te worden, maar wel
dient ge, in nw eigen belang, ten einde
van nw gronden de grootst mogeljjke op
brengst te verkrjjgen, kennis te nemen van
de resultaten, de uitkomsten, waartoe de
ontdekkingen der wetenschap op landbouw
gebied hebben geleid. B.