Het Land van Hensden en Altena, de Langstraat en de Bommelerwaard.
Kleeren maken den man.
De Avonturier,
FEUILLETON.
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
WOENSDAG 13 EEBR.
1901.
UND van
ALIENS
VOOR
Dit blad verschat WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonaementsprjjs: per S maanden f l.OO.
Franco per poet zonder prjjsverhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
M 1981-
Advertentiën ran 16 regele 50 ct. Elke regel
meer 71/, ct. Groote lettere naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrjjdagavoad
ingewacht.
Godfried Keiler vertelt in een zjjner no
vellen over de lieden van Seldwyla een
allerliefste historie, hoe een kleermakers
knecht, die door toeval in een vrfemden reis
wagen en een voornaam logement aanlandde,
door zjjn met fluweel afgezetten schouder
mantel en een Poolsche pelsmuts voor een
edelman gegroet werd, de heele stad het
hoofd op hol bracht en de dochter van een
der voornaamste ingezetenen tot vrouw
kreeg.
Hoe phantastigch de genoemde vert illing
ook opgegmukt moge zjjn, bevestigt ze toch
de ervaring, dat we de verschoning van
een oabekende het eerst onwillekeurig naar
zjjn kleederen beoordeelen. Wie in een goed
pak zit, die moet ook, zijn kleeren niet
meegerekend, wel iets beteekenen; wie in
lompen gehuld is is niets waard vun dit
vooroordeel komen wjj niet licht los. En
wanneer door een verwikkeling der om
standigheden uit schamele kleeding een graat
te voorschgn komt of een geharnast ridder
blgkt een huisknecht te zjjn, bljjven we een
poos lang onder den invloed van het b«-
lacheljjk bedrog, door het valeche kleed
verwekt.
Het duidelgkst kan men den invloed der
kleeding op het tooneel waarnemen. Hi<r
herkent men de rol, waarin du uitbeeldende
personen optreden, nog eer ze den mond
geopend en aan de handeling deelgenomen
hebben, vooruit aan haar garderobedeu
koning aan zjjn purperen mantel, den rid
der aan zgn harnas, den bediende aan zgn
livrei, de dienstbode aan haar keukenschort.
Hier wordt de dichter bggestaau door den
tooneelkleermaker, doordat de laatste de
gestalten, door den dichter geschapen, i»
't werkelgke leven brengt door den vorm
en de kleur der stoffen, waarmee hjj hen
omkleedt. Zelfs het meest aangrijpende treur
spel versmaadt het duarbjj voorgeschreven
masker niet en wat ons bjj historische stuk
ken met één slag in vervlogen tjjden en
ruimten terugbrengt, is dikwjjls minder de
inhoud, de taal, de geest van 't stuk, dan
wel de schaal, het kostuum, de dtcoratië i.
In onzen tjjd onderscheiden de standen
zich niet meer algemeen door overgeleverde
(29
Zjj moesten daar blgven toeven tot den
nacht, want vroeger durfden zjj zich niet
in den tuin wagen. Eenmaal daar gekomen,
moesten zg weder wachten tot den morgen,
om dan door de geopende dear weg te
sluipen I Dit laatste deel van hun tocht was
voor hen met meer gevaar verbonden dan
hun welvolbrachte arbeid in mr. Snowards
kabinet.
Naderhand beschouwde Snoward het als
een goede ingeving, dat hjj dien Maandag
vroeg reeds bjj de opening van het kantoor
aanwezig was en nog vóór den bediende het
kabinet binnentrad. Hg wilde geen oogen-
blik verzuimen om de zaken af te doen, die
hg Zaterdagavond had uitgesteld wegens
zgn verloving. Nauweljjks was hg over den
drempel, of hg bemerkte, dat de stoelen
niet op hun gewone plaats stonden. Toen
hg naar de schrgftafel ging, viel hg bjjna
over de stukken gzer, die uit de brandkast
gezaagd waren. Hjj riep om licht, zeer on
tevreden, dat de bediende hem niet dadeljjk
daarmee gevolgd was.
De deurwachter verscheen met de lamp
van de schrgftafel in de hand; de man was
geheel verbluft.
»Neem me niet kwnljjk, mjjnbeer
stotterde hg, »maar ik heb daar zoo juist
gezien ik weet niet wat dat te betee
kenen heeft ik denk aan inbraak. De
munr beneden bjj de wenteltrap is doorge
broken en m jjahser, waarachtig
eu voorgeschreven kleederdrachtde zeden
van den tegenwoordigen tjjd veroorloven
met een enkele uitzondering een iegeljjk
zich naar zjjn smaak en zijn middelen te
kleeden. Daardoor kan het gebeuren dat
een welgestelde man zjjn eenvoudig gekleed#
schoonmoeder zonder groeten voorbjjgaat.
en voor de opgedirkte waschvronw zjjns
huizes den hoad afneemt. Die standen, welke
nog het uiterlijke teeken hunner kaste dra
gen, weten recht goed welk een invloed hun
daarmee verleend wordt. Trek den officier
zjjn uniform uit en er zgn geen offi
cieren meer. De stand als zoodanig kan voort
bestaan, ook zonder niterljjk herkennings-
teeken, maar de nimbus is verdwenen, de
korpsgeest bedreigt. Menig soldaat, die in
zgn wapenrok een kranig figuur slaat, ljjkt
in civiel veel op den held van Geller's
verhaal.
Een arme reiziger bracht een bezoek aan
e«n letterkundige en bleek in 't gesprek
een man van ontwikkeling en literaire be
schaving te zgn. Vroeger had hjj hier eu
en daar dramatische vo rleziugen gehouden,
waarom zjjn gastheer heru aanraadde dit
weer op te vatten. De man duidde met een
stomme beweging op zjjn afgeloopeu schoe
nen en opgelapte jas. Hg had geljjk; welke
ondernemer verhuurt zjjn lokaal, welk pu
bliek persoon schrjjft een aanbeveling voor
een man, die zoo achteruitgegaan is, ook
wanneer hij overigens de deugdeljjkste be
wijzen zjjner bekwaamheid bjj zich draagt?
Menige sollicitant naar een ambt is daar
door voorbijgegaan, door dat zjjn overjas
afgedragen en zjjn linnen niet helder was
een nette, zuivere kleeding is ook een brief
van aanbeveling.
Omtrent sommige vorsten vertelt de over
levering dat ze incognito hun woonplaats
doorkruisten om een goeden kjjk op 't volk
te krjjgen. In Westfalen verhaalt men nog
hoe de gouverneur Von Bincke om land
en volk te leeren kennen, in een boerenkiel
gekleed, een korte pjjp in den mond en een
ruwen stok in de hand, de wegen langs
liep en de bierhuizen bezocht en aldoende
meer notitie's verzamelde dan al zjjn amb
tenaren hem leveren konden. Menig minister
zou door zulke incognito-reizen zgn land
beter leeren kennen dan door feesteljjke
conferentiën, die hg als minister, met orde-
zie eens hier
Hjj liet het licht der lamp op de brand
kast vallen het uitgezaagde gat liet geen
twjjfel meer over omtrent hetgeen hier ge
beurd was.
»Inbraak waarachtig!* riep de Ame
rikaan vlug naderbjj tredende, terwgl Gart
ner de lamp op de schrijftafel zette en naar
het venster snelde om de jalousieëu op te
halen.
Snoward haalde zijn sleutel uit den zak,
opende de deur der brandkast, vervolgens
de binnendeur en zag met één oogopslag
wat er ontbrak; de twee geldnappen
daar lagen ze op den vloer. En dan de
portefeuille en de ijzeren cassette. Zgn leder-
kleurig gelaat werd plotseling aschgrauw.
Met een vlugheid, die men niet van hem
zon verwacht hebben, bukte hjj naar de
voorwerpen op den grond, woelde in den
hoop papieren en nitte half binnensmonds
een zwaren vloek, toen hg niet vond wat
hg zocht.
»Het kistje de dief heeft het meege
nomen,* liet hjj zich halfluid ontvallen.
Gartner kwam van het venster terug,
nog geheel van streek door de gedane ont
dekking.
»Ik zal de politie halen, dan kan die
dadelgk
»Geen politie halen!* viel Snoward op
gebiedenden toon inhg bad zgn koele be
daardheid reeds teruggekregen.
»\laa- dat is Is er dan niets ge
stolen
»Een paar honderd mark; dat is een
kleinigheid. Wat is mg daaraan gelegen
Gartner tikte met den vinger tegen het
voorhoofd.
»Ha, ik heb reeds verdenking op iemand.
Herinnert ge n dien bedelaar, het was
een neger, die zieh bg n liet aandienen als
teekenen op de borst, presideert. Ook hier
heet hethet kleed maakt den man, in
zoover de autoriteit van het ambtskleed de
onbevangenheid verjaagt, die de burger
onder de burgers ongezocht vindt.
Dat onze stemming op Zondag anders
is dan op werkdagen, ligt niet bloot aan
de kerkeljjke overlevering, maar ook aan
de wisseling der kleeder^n, want een nieuw
en zuiver gewaad is vaa oudsher een sym
bool van verheffing en vernieuwing des
harten.
Buitenland.
Een vergiftigingstreurspel op bav slot
Saint-Maurice. De misdadige heldin is een
aardig dienstmeisj», Charlotte Salins, die op
het slot Saint-Maurice-sur-Aveyron in dienst
was. Op hetzelfde slot werkte de jonge
tuinmau Louis Robert. Robert was gehuwd,
leefde gelukkig en tevreden met zijne vrouw
an een kindje in de nahjjheid van het slot;
zjjn schoonmoeder was de waschvronw van
hat slot en de geheele familie verkeerde in
goede omstandigheden.
De mooie Cbarlotta vond dat Robert een
passende partjj voor baar was, zjj plaagde
en haalde hem aan tot hjj haar kuste en
lief kreegzjj liet zich door hem geschen -
ken geven, een horloge, e«n collier, een
zjjden japon en ook geldzjj wist het zoo
ver te brengen dat ook Robert vond dat
samen moesten trouwen. Twee menschen
stonden echter dit, plan m den weg: Ro
bert's vrouw en Charlotte's hoogst fatsoen
lijke vader. Eens op een dag bezocht Char
lotte haar vader en bracht hem een kom
metje heerljjke kippenbouillon uit de keuken
van het Hof; deu dag daarop was de oude
Salins dood.
Eenige dagen later stierf Robert's vrouw.
In het slot had men de verliefdheid van
beiden opgemerkt en het geheele dienstper
soneel vertelde aan ieder die het hooren
wilde, dat vader Salino en Robert's vrouw
vergiftigd waren. De ljjken werden ge
schouwd en de doktoren constateerden dat
Salino en Robert's vrouw werkeljjk aan
arsenicum-vergiftiging gestorven waren. De
mooie Charlotte had met rattekruid de twee
personen, die hun hnweljjk in den weg
stonden, vergiftigd. De beide gelieven werden
kapitein Murle, of zoo iets?*
»Wat weet je van hem?*
»Ik heb dien kerel den laatsten tjjd dik
wijls om het huis zien sluipen. Ik heb hem
zelfs eenmaal in den tnin aangetroffen en
toen hield hg zich zoo terzgde alsof hjj niet
door mg gezien wilde worden. Ik wil mjj
laten hangen, als die schooier niet bjj deze
inbraak betroken is.<
»Hm, dat zon wel kannen zjjn,* zei
Snoward peinzend, en zgn gelaat verhel
derde een weinig.
Welnu, dan zonden wjj dadelgk een
spoor hebben. Het zon der politie dus niet
moeilgk vallen
»Neen, zeg ikDe politie moet buiten
deze zaak bljjven, en je moet er ook het
diepste stilzwijgen over bewaren, zelfs tegen
over mjjn kantoorpersoneel. Ik wil niet,
dat de inbraak bekend wordt. Het is voor
mjjn zaken niet goed, dat men overal daar
over praat. Ruim de kamer liever op, dat
men niets bemerkt. Wjj zullen het vuur
scherm voorloopig maar voor de brandkast
zetten om het gat in den wand te bedek
ken, totdat ik een nieuwe heb gekocht.*
Snoward ging naar de deur, die toegang
gaf tot de aangrenzende kantoorlokalen en
schoof den grendel dicht.
>Maak spoedig voort na en slait eerst
de vleugeldeuren. Voorloopig ben ik voor
niemand te spreken. Als je met opruimen
gereed bent, haal je een mets-laar, maar niet
hier uit de buurt, en onder een passend
voorwendsel laat je hem den doorgebroken
muur weer dichtmetselen. Dat moet in stilte
gebeuren. Wanneer je het zoo behandelt,
dat mjjD bankierszaak niet in opspraak
komt, kan je op een goede belooniDg re
kenen.*
Gartner antwoordde niet, maar volgde
vlug de bevelen zjjns meesters op. Hjj be-
tot levenslange dwangarbeid veroordeeld.
Hoez°er het Duitscbe volk verbitterd is
op den Keizer, wgl hjj lord Roberts met
de orde van den zwarten adelaar begiftigd
heeft, bljjkt uit een artikel van de »Ham-
burger Nachrichten,* welke de echo is van
alle andere dagbladen
Wjj hebben nie*s tegen lord Roberts
en gunuen hem ook de gunst dps Keizers,
als hjj die heeft, maar de verleening v»n
den zwarten adelaar aan dien man na zgn
terugkeer uit Z.-Afrika, kan niet anders
opgevat worden dan als eene erkenning en
belooning voor zjjn diensten, welke de ge
neraal zich verworven beeft in een oorlog,
die, wel beschouwd, slechts eene voortzet
ting is van den Jameson-rooftocht op groo-
tere schaal, van denzelfden inval, dien de
Keizer destgds in zgn telegram aan presi
dent Kruger voor de geheele wereld als een
schandeljjke vredebreuk gebrandmerkt, hef ft.
Ook moet dit feit als een schending der on-
zgdigheid beschouwd worden, welke Dnitsch-
land tot nu toe in den oorlog tusschen
Engeland en Transvaal onderhouden heeft.
Tot nu toe?.... En de afwijzing van
president Kruger dan? Eu h$t zenden van
Duitsche wapenen en muniti* naar Enge
land? Wjj hopen slechts eene zaak: dat
het Duitsche volk bjj het aanstaand bezoek
van koning Edward, zgn afkeer voor al
wat Engelsch is, zjjn misnoegen over de
houding van den Keizer duideljjk lucht
geve.
Koning Milan heeft het tjjdeljjke met het
eeuwige verwisseld. Zoowel in Servië als in
het buitenland zal deze tjjding met niet al
te groote droefheid worden ontvangen.
Servië heeft onder zjjn bewind niet veel
anders gekend dan onlusten en processen
wegens hoogverraad en majesteitsschennis.
Met een zucht van verlichting heeft het hem
zien heengaan in 1891. Het buitenland was
daarom vooral weinig met hem ingenomen,
omdat de herinneringen en souvenirs, die
bjj in verschillende plaatsen aohter liet,
geregeld uit onbetaalde rekeningen beston
den.
Het plunderen door de troepen der be
schaafde mogendheden wordt, naar het
scbjjnt, te Peking ongehinderd voortgezet.
Onlangs werd ontdekt dat enkele Boedha-
«*reep, dat de bankier geljjk hadvoor zjjn
firma zou het nadeelig zgn, als het sensa
tie-makende nieuws van de inbraak overal
werd rondverteld. En gelukkig was er geen
belangrjjk bedrag gestolen, naar zjjn mees
ter verzekerde.
Toen Snoward alleen was, doorzocht hjj
de brandkast nog eens van onder tot beven.
De vakken, waarin de geheime boekhou
ding en andere gewichtige papieren lagen,
waren onbeschadig 1.
»Het is dus slechts dat beetje geld
en dut vervloekte ding, dat Bah De
dief of de dieven zullen er wel voor oppassen
het te gelde te maken; zij zullen bang zjjn
zichzelf te verraden. Hoogstens zullen zg
het verkoopen, wanneer ze het in een on-
herkenbaren toestand hebben gebracht
en d in mag ik eigenljjk big zgn dat ik het
diDg kwjjt ben.*
Met zgn gelaat in de gewone plooi nam
hjj plaats voor zgn schrijftafel en begon aan
zgn gewonen kantoorarbeid.
HOOFDSTUK VII.
Schwerdtner vernam de verloving van
Elvira eerst na verloop van eenige dagen
uit den mond van zgn leerling, nadat het
bediendenp9rsoneel er reeds lang kennis van
droeg.
»Hebt ge al vernomen, dat mjjn zuster
verloofd is, vroeg Robert hem.
SchwerdtnT zette groote oogen op.
»Met wien?«
»Ik ken den man niet: papa zegt,
dat ik dezer dagen aan hem zal worden
voorgesteld. Het most een Amerikaan we
zen, zgn naam is Snoward. Vindt ge hem
mooi?*
Schwerdtner sprong op, alsof hjj door
een adder gebeten was.
>Is dat waar?* bracht hjj stot-
tempels gouden dak»n hadden, waarop de
soldaten aan het werk togen en de pannen
stalen. Tot hun teleurstelling bleek dat deze
slechts vergald waren, maar zs brachten
toch tien dollar per stnk op. De Engelschen
bieden nn drie groote afgodsbeelden te koop
aan. Deze zjjn geheel van koper, zwaar
vergald en wegen twee ton elk. Kleinere
afgodsbeelden worden eiken dag verkocht.
Het overljjden van koningin Victoria, de
vrouw die een 60 jaren wereldgeschiedenis
vertegenwoordigd, heeft ook in Amerika
diepen indruk gemaakt. Van vele particuliere
gebouwen hangen de Amerikaansche en
Engelsehe vlaggen halftopdeelneming be-
toonen duizenden in New-York. En wjj
kunnen met onzen eerbied voor de nage-
gedachtenis van koningin Victoria, volko
men een luid bravo* roepen voor den
burgemeester van New-York, Robert van
Wijck, als hjj verbood om da vlag te doen
hjjscben op het raadhuis.
Men vroeg aan den burgemeester, waarom
op het Raadhuis da vlag niet wapperde, en
zjjo antwoord was correct.
»Geen vlag op het Ra dhuis. Nooit he-ft
een vlag voor zulk «en gelegenheid gewap
perd boven het Raadhuis. Men heeft niet
gevlagd bjj den dood van koning Hamhert,
bjj den dood van de keizerin van Oostenrjjk,
bjj die van president Carnot. Toen generaal
Joubert stierf werd ik door duizenden ver
zocht om de vlag van rouw op het Raad
huis te hjjscben. Hjj was een persoonljjk
vriend van mjj; had ik naar de ingevingen
van mjjn hart geluisterd, ik zou bevolen
hebben de rouwvlag van de tinne des Raads
huis te doen wapperen, want ik geloof dat
Joubert en het Transvaalsche volk vochten
voor hun land tegen de Britsche moorde
naars.*
Galden woorden van burgemeester Van
Wyck en hg toont een echte afstammeling
te zgn van dat geuzenvolk, dat daar in
Transvaal strjjdt tegen het hooghartig Albion
Volgens de »Daily Mail* heeft de man,
die te Cardiff aan de pest is gestorven deze
ziekte gekregen door in aanraking te ko
men met een doode rat. Er worden tal ran
doode ratten gevonden, zooals men weet
een verschijnsel, dat meest aaa het uitbre
ken van een pestepidemie vooraf gaat.
terend uit.
»Papa zegt het. Maar wat scheelt u?
Kent ge misschien mjjn aanstaanden zwa
ger?*
»Uw zwager? Wel, het is goed, dat
ge mjj er aan herinnert, dat ik ge8n
afkeurend oordeel over uw nieuwe familie
betrekking mag uitspreken.*
Hjj keerde zjjn gelaat, dat geheel ver
trokken was, van den knaap af. Robert wist
niet, wat hg er van denken moest; alleen
begreep hjj, dat zgn vriend en leermeester
zwaar leed, daarom snelde hg toe en hield
hem aan den arm vast.
Spreek toch, mijnheer Schwerdtner? Zeg
mjj wat u scheelt!* smeekte hjj met har-
teljjken aandrang.
Schwerdtner nam het hoofd van den
knaap tusschen zjjn bevende handen eu
keek hem met bgna kraakzinnige oogen in
bet glaat.
»Hoe is het mogeljjk? Hoe is het moge
lijk? Mjjn jongen, je ziet er nit als eea
engel; maar is dat misschiea ook alleen om
aan de wereld te bewjjzen dat znlk een
schoon gelaat het masker kan zjjn, waar
achter lage gemeenheid zich verbergt? Wil
jjj ook doen gelooven, dat achter je kinder
lijke gebreken toch een rein goed hart stak,
om met een tevreden lachje de achting, die
je geniet bg je ware vrienden, te verkwan
selen voor de smerige milliosuen van een
beurs ioning
Hg stiet den knaap van zich en met een
sujjdendea hoonlaca liet hg zich op een stoel
neer. Sprakeloos keek Robert hem aan; hjj
vreesde, dat zgn leermeester het verstand
had verloren. Hg herkende zgn gelaat nau
welgks, zoo slap en verou.ïerd was het nu.
(tf-oraï vervolgd)
NIEIIWSBLtl
.«UT* •try*- 'i<in'»»iB>iiVilWP»aS—SMS—S—SÜWWS