Het Land van Heusden en illena, de Langstraat en de Bonimelemard.
M 1982.
Land- en Tuinbouw.
FEUILLETON.
De Avonturier.
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
ZATERDAG 16 FEBR.
1901.
,ilET UND VAN
VOOB
Dit blad verschat WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f l.OO.
franco per poet zonder prjjsverhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiën ran 16 regel» 50 et. Elke regel
meer 71/, ct. Groote lettere naar plaateruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrjjdagavond
ingewacht.
KALIZOUTEN.
IV.
Stikstof, phosphorznur, kali en kalk zjjn
't kan niet genoeg herhaald de vier
voedingstoffen der plant, welke de aandacht
des landbouwers niet mogen ontgaan, voor
welker aanwezigheid in de bouwvoor hjj
bepaaldeljjk moet zorgen. Van dat viertal
is kali niet de minste. Knol- en wortel-
gewassnn vooral, maar ook gras en klaver
behoeven veel kali. Men vindt van deze stof
in zand- en veengronden, vooral in de laatste,
weinig; kleigronden daarentegen zjjn van
nature kali-rjjk. Door ondoelmatige bemes
ting zjjn evenwel vele oorspronkelijke kali-
rjjke gronden arm aan deze voedingstof
geworden en omgekeerd hebben in den loop
der tjjden sommige kali-arme bodems door
bemesting vrjj wat kali gewonnen. Het ge
brek aan kali in den grond openbaart zich
bfi verschillende gewassen duideljjk. Soms
ziet men op een' aardappelakker het loof
reeds verdorren en een geelbruine kleur
krjjgen, terwjjl andere velden nog frisch en
groen zich vertoonen: dit wjjst op kali-
armoede. Komt deze voor bjj haver, rogge
en ander koren, dan ziet met dikwjjls vele
zoogenaamde doove korrels daarin.
Aan kali hebban dus de gewassen be
hoefte. De landbouwer kan daarin voorzien
door gebruik te maken van de in den han
del zjjnde kaiizouten, afkomstig uit de
mjjnen van Stassfürt in de provincie Saksen.
Een halve eeuw geleden ging men daar aan
het uitgraven van keukenzout en vond toen
ook andere zoutlagen, welke langen tjjd
a's waardeloos werden beschouwd, maar
welk zout thans in den landbouw als mest
stof uitstekende diensten bewjjst. Van de
verschillende kaiizouten, daar gevonden, is
kaïniet het meest gebruikte. In vereenigiDg
vooral met Thomasslakkenmeel wordt kaï
niet veel uitgestrooid op weilanden. En toch
nog lang niet genoeg. Want dikwjjls wordt
alleen slakkenmeel uitgestrooid en laat men
de kaïuiet achterwege, terwjjl het gras aan
kali toch zoo'n groote behoefte heeft.
Door een' goeden hooioogst wordt per
H.A. 100 kilo kali aan den bodem ont
trokken. 't Spreekt van zelf, dat van zulk
een eenzjjdige bemesting op den daur geen
(30
Schwerdtner had eenigen tjjd noodig om
tot het volle besef van zjjn omgeving te
komen. Toen hjj het angstig gelaat van
zjjn leerling opmerkte, vermeesterde hem
een pjjnljjk gevoel van spjjt. Vriendelijk
wenkte bjj Robert om bjj hem te komen.
>Ge moet maar vergeten, wat ik gezegd
hebDenk d»ar niet langer aandat was
dwaze verbeelding van een zieke.
»Ja, ge zjjt ziek,* betuigde Robert, de
toegestoken rechterhand grjjpende. Hemel,
wat is uw hand koud! Ge zjjt ernetig ziek,
mjjnheer
»Nu niet meer,* zei Schwerdtner op har
den toon.
»Integendeel, de schellen zjjn me van de
oogen gevalles, en dan valt het in den
beginne moeilgk om de dingen iu het ware
licht te zien.<
»Ik begrjjp u niet!*
>Dat is ook niet noodig. Komaan, laat
one aan uw Grieksthe taaloefening gaan.<
»Ge wilt mjj geruststellenge verbergt
mjj wat ge op het hart hebt. Mag ik dat
niet weten?*
>Neen! Maar ge zjjt toch mis...*
Robert keek hem onderzoekend aan en
dacht over het verband tueschen Schwerdt-
ners raadselachtig gedrag en het nieuws dat
Ljj vernomen had.
»Ah, ge houdt dien Snoward voor een
slecht menschEn ge denkt, dat Elvira later
berouw zal hebben over haar keuze. Kant
ge haar dat niet zeggen
»Wat praat ge tocht Uw zuster is een
goede resultaten gezien kunnen worden. Men
geve daarom slakkenmeel en kaïniet, min
stens vooveel van het laatste als van het
eerste, b.v. 800 K.G. per H.A. Knolge
wassen moeten meer ontvangen, gemiddeld
1000 K.G.; graangewassen 600800 K.G.
Welke is de samenstelling van kaïniet?
Ze bevat 21 pCt. zwavelzure kali en 2 pCt.
chloorkalium; daarin is slechts 12 a 13
pCt. zuivere kali. In een baal kaïuiet van
100 K.G. wordt in den regel 12 kilo reine
kali gewaarborgd. De kali is dus verbonden
met zwavelzuur en chloor. Bovendien be
vindt zich in kaïuiet ruim 12 pCt. chloor-
magnesium en ruim 14 pCt. zwavelzuur
magnesium. Chloor is voor vele gewassen
een vergiftig goedje en dat vele zwavelzuur
ksn ook best gemist worden. Heel dikwijls
heeft men tengevolge van chloor-vergiftiging
bjj aardappelen vroeg-rjjpheid waargenomen
het loof werd reeds in Juli lichtgroen en
verschrompelde, 't Is daarom het best de
kaïniet in den herfst uit te strooien, opdat
het schadeljjke chloor wegzakkevoor win
tergewassen minstens 14 dagen vóór het
zaaien. Voor zomergranen en op graslanden
kan de uitstrooiing nog vroeg in 't voor
jaar geschieden. Kaïuiet-bemesting verlaagt
ook wel het zetmeel-gehalte van aardappelen.
Met het oog daarop handelt men verstandig
den kalimest reeds aan de voorvrucht te
verstrekken. Wil men een kali-meststof, vrjj
van schadeljjke verbindingen, dan neme
men patentkali (gezuiverde zwavelzure kali-
magnesia). Deze meststof kan men gerust
iu 't voorjaar aanwenden en bevat wel
27 pCt. zuivere kali. Om evenwel het kali
vrji te doen worden van het zwavelzuur,
waarvoor tu'd noodig is, is ook van patent
kali de beste tjjd van aanwending het na
jaar. Bovendien is vo">r die vrjjmaking kalk
onontbeerljjk. Men zorge dus, dat kalk in
den bodera aanwezig zij. Dit geldt ook en
niet minder bjj bemesting met kaïniet, te
meer omdat de ondervinding heeft geleerd,
dat kaïuiet ontkalkend werkt, doordat met
het chloor en het zwavelzuur vel kalk naar
deu benedengrond verhuist. B.
Buitenland.
In geheel Spanje schjjnt de revolutie uit
gebroken hier heeft men de kloosters ge
plunderd, daar is men in opstand gekomen
verstandige jonge dame, die mjjn raadge
vingen best kan missen. Laat ons daarover
zwjjgen en lie-er aan den arbeid gaan.*
Diezelfde week ging Elvira met haar
vader op reis naar Italië; de familiedokter
bai haar reeds lang deze reis aangeraden
als een middel teg«n bare zenuwachtigheid.
Baron Von Ellerich had te voren nooit tjjd
kunnen vinden om zjjn dochter te begelei
den, doch bu was hem deze reis dubbel
welkom. Ten eerste wilde hjj de residentie
tjjd geven om zich te verzoenen met El
vira's verloving; maar al te wel wist hjj,
hoe daarover gebabbeld zou worden, doch
hjj rekende er op, dat weldra nieuwe ge
beurtenissen de aandacht zouden trekken,
zoodat Elvira's verloving dan vanzelf op
den achtergrond zou geraken. 'Zjjn dochter
zou aan alle opmerkingen trotsch het hoofd
geboden hebben; bjj den drang van haar
rusteloos temperament was het haar slechts
te doen om verandering van verbljjf. De
tweede reden waarom de baron bjj het be
stuur der Landsbank om verlof had aan
geklopt was, dat Snoward i et beter achtte,
de financiële positie van zjjn aanstaanden
schoonvader te verbeteren, terwjjl deze af
wezig -was.
Bjj het volbrengen van deze taak verwe
zenlijkte de Amerikaan al de verwachtingen
vaa den baron. Hjj toonde in deze aange
legenheid al zjja kennis en slimheid. Hjj
gebruikte in ruime mate de macht van het
bare geld bjj deze schuldvereffening, zoog
uit elk verlies nog zooveel inogeljjk winst
en perste dea schuldeischers menigen zucht
af. Een paar maatschappjjen die >op het
punt* stonden, werden zonder erbarmen tot
bankroet gebracht; andere, die wel goed,
maar niet heel rentegevend waren, werden
kunstmatig opgedreven en dienden dan om
het vuui aan te blazen, waarin Snoward
t«gen de politie in Madrid is zelf» de staat
van beleg afgekondigd; tal van arrestaties
zjjn geschied. En dit a les omdat de Prin
ses van Asturië zich in 't huweljjk wenscht
te begeven.
In de straten worden de generaals ont
vangen met den kreet: »Leve de vrjjheid,
leve het leger,* waarschjjnljjk in de hoop,
dat zoodoende zich een Spaansche Boulan-
ger zal ontpoppen.
Tot dusverre schjjnt men in die richting
nog niet veel succes te hebben gehad, maar
daar nu ongeveer overal de onlusten zjjn
uitgebroken, kon het best gebeuren, dat de
een of andere hidalgo de kans eens waagde.
In ieder geval kunnen de aanhangers van
Don Carlos een lesje aan het gebeurde ne
men. Dat men in Spanje zich zoo vjjandig
toont tegen den graaf van Caserta, vloeit
toch grootendeels daaruit voort, dat hjj in
1871 tjjdens den Carlistenoorlog onder Don
Carles als luitenant gediend heeft. Het hu
weljjk van de princes van Asturië met den
zoon van den hertog brengt daarem zoo
veel ongenoegen teweeg, omdat zjj bjj over
igden van den koning tot den troon zal
worden geroepen, en in dit geval zou de
zoon van den aanhanger van Don Carlos
prins gemaal worden.
De jonge koning toch is niet stark en
men vreest, dat hjj niet oud zal worden.
Vandaar is het huweljjk van den prinses
van Asturië van zeer groote beteekenis
voor het land, althans het wordt daarvoor
gehouden.
De vReichsbote* verlangt, dat de Rjjks-
dag den Duitschen Keizer zal polsen over
het bericht van de verloving van den kroon
prins met prinses Eva van Battenberg. Het
conservatieve blad zegt, dat de Rjjksdag
den Keizer er op moet wjjzen, dat zulk
een huweljjk de sympathieën vau het Duit-
sche volk geheel van de dynastie der Ho-
benzolle'-s zal vervreemden, die toch reeds
zeer verminderd zjjn, sedert de Keizer Lord
Roberts zoo skameraadsehappelgk* heeft
behandeld.
Bjj rondschrjjven vau den Duitschen mi
nister van binnenlandsche zaken, zjjn de
autoriteiten uitgenoodigd de samenkomsten
ten gunste der Boeren te verbieden, wan
neer ze een beleedigend karakter dragen
voor Engeland. De politie te Dortmund
nog zooveel gzer had liggen. Kortom, er
was geen toestand zoo wanhopig, of hjj had
er nog voordeel uit weten te trekken, al
was het dan ook niet rechtstreeks.
Het was nu eenzaam in het paleis d»r
familie Von Ellerich. Luitenant Guido leefde
zeer ongeregeld en bjjaa geheel buitenshuis,
terwjjl Robert en zjjn gouverneur in de hun
aangewezen vertrekken verbljjf hielden.
Schwerdtner had zjjn ontslag willen vra
gen, maar zjjn leerling had hem zoo drin
gend verzocht te bljjven, dat hjj van besluit
veranderd was of althans de uitvoering
daarvan had uitgesteld.
Het was zeker geen aangenaam Kerst
feest, dat hjj met zjjn leerling in het ledige
huis vierde, maar d^ze nieuwe leveaswjjze
was bjjzonder geschikt om zjjn aandacht
meer op de wetenschap te vestigen. Na
Nieuwjaar verwierf hjj met een schitterende
dissertatie den doktersgraad en begon nu
aan een phisiologisch werk, waarvoor hjj
reeds lang de noodige bouwstoffen had ver
zameld. Hjj voltooide dit in zeer korten tjjd
en verwierf daarmee grooten roem; hjj had
daar niet op gerekend, want zjjn eenig doel
was geweest bezigheid te hebben.
Snoward scheen niet teleurgesteld te zul
len worden in de verwachting, die hjj bouw
de op zjjn verointenis met de alom ge
vierde barones Von Ellerich. Hoewel men
over Elvira de schouders ophaalde, toch
werd door deze verloving de kracht van
zjjn naam grooter. Hjj werd beschouwd als
een Midas, voor wien alles in goud ver
anderde, wat hjj in handen nam. Groote
en kleine kapitalisten kwamen tot hem, zjjn
naam was geworden als een tooverwoord,
waarmee men toegang kon krjjgen tot de
schatten van een nieuw goudland. De ge
goeden uit den kleinen burgerstand waren
evengoed bekend met de bepalingen voor
heeft op grond hiervan reeds een vergadering
verboden.
Aan het verlangen van deu Koning van
Servië, dat het Ijjk zjjns vaders naar Bel
grado zal worden overgebracht, kan geen
gevolg worden gegeven. Volgens het >Neu«s
Wiener Tageblatt* heeft Milan nl. iu Au
gustus jl., door tusschenkomst vau den
minister van buitenl. zaken, graaf Golu-
chowski, een schrijven gericht aan keizer
Frans Jozef, met verzoek in Oostenrjjk-Hon-
garjje begraven te worden, daar hjj ook na
zjjn dood niet in Servië kon of wilde terug-
keeren.
In het klooster van Kruschebol, waar
Milans ljjk vernsoedeljjk zal begraven wor
den, rust ook de gemalin van den grond
legger van het huis Obrenowitch.
Aan het sterfhuis te Weeneu staat het
niet stil van deurwaarders, die beslag komen
leggen op de meubelen of exploiten aan
bieden namens schuldeischers. Tot dusver
moet reeds voor 10 millioen francs aan
vorderingen zjjn ingediend.
Volgens een te Londen loopend gerucht,
zou er werkeljjk sprake zjjn van toetreding
van Spanje tot het Fransch-Russisch ver
bond. De bouw van vestingwerken in het
zuiden van Spanje, welke Gibraltar bedrei
gen, moet daarmee ia verband staan, even
als de geheime toezeggiag aan Rusland van
een vlootstation te Ceuta, op de kust van
Marokko.
De Araerikaansche regeering heeft beslo
ten een som 500,000 frs. toe te staan voor
proeven met een nieuw kanon tot verde
diging van de kust. Met een eakel projec
tiel most dit kanon een gehselen kraiser ver
nietigen.
Meer en meer bijzonderheden worden er
bekend over de ellende, waaraan da bevol
king van Noordeljjk Rnsland ten prooi is.
Doode visch en een mengsel, bestaande uit
wilde wortelen en boomschors, maken het
dageljjksch voedsel uit. In weerwil van de
vljjmende koude, worden alleen kleederen
gedragen, voldoende om de naaktheid te
bedekken. Niet te verwonderen is het, dat
de bevolking razend snel afneemt; iu som
mige dorpen valt zelfs in de laatste zeven
jaren geen enkele geboorte aan te wjjzen.
Wederom woedt te Bombay de pest. Ver-
de Argentjjngche leening als de groote hee-
ren van de beurs aan wier hoofd de Ame
rikaan een sterke rjjzing van deze effecten
wist te bewerken. Doch Snoward richtte
zjjn veldheersblikken niet alleen op de Ar-
gertjjuen, hjj opereerde op liniën. Een hoofd-
manosnvre, die ook baron Von Ellerich tot
slachtoffer zou gehad hebben, wanneer El
vira's verloving hem voor totalen ondergang
had behoed, was den Amerikaan gelakt mat
zjjn ontworpen Maatschappij van Binnen
landsche scheepvaart.* Zjjn naam en zjjn
millioenen hadden hem dadeljjk voor dit
plan een grooten aanhang bezorgd. Door
ernstige mannen werd er tevergeefs op ge
wezen dat die ontworpen maatschappij wei
nig kans had om de noodige concessie te
verkrjjgen; het feit allesn, dat Snoward
de zaak in handen had genomen, was reeds
voldoende om de thans bestaande »Stoom-
bootreederjj* groote afbreuk te doen. Ieder
verkocht zjjn aandeden, waarvan de koers
al ïmer daalde en Snoward liet door ver
schillende agenten, die hun eigenljj ken last
gever niet kenden op vreemde beurzen alle
aangeboden aandeelen opkoopen. Zoodoende
kreeg hg de oppermacht van de »Stoom-
bootreederjj* op sluwe manier in handen,
•n nu viel de slag! Bjj trok zjjn plan tot
oprichting van een Maatschappij voor Bin
nenlandsche scheepvaart* weer terug, de
koers van de aandeelen der >8toombootree-
derjj* rees op een gegeven bevsl op de
vreemde beurzen tot een onzinnige hoogte,
en al het geld, dat de vroegere aandeelhou
ders verloren hadden, vloeide nu door ver
schillende kanalen in de kas van den bankier
Ralph Snoward.
Met denzelfden goeden aitslag werkte de
slimme financier op hinnen- en buitenland-
sche beurzen. Te Rio de Janeiro misleidde
hjj de speculanten, door kon de schitterend
leden week had de stad 2000 sterfgevallen,
waarvan 922 aan de pest worden toege
schreven.
De Standard vern »emt uit Tientsin, dat
de toestand te Peking weder bedeDkeljjk
wordt. De vooruitzichten op een vreedzame
oplossing zjjn meer dan ooit verwjjderd. De
handteekeniBgan van de Chin^esche vredes-
onderhandelaars op het document, behel
zende de vredesvoorwaarden, heeten on
geldig.
Uit Londen wordt van Donderdag be
richt Het Parlement is met buitengewonen
luister geopend. Het w^er was mooi.
De koninklijke stoet verliet om half twes
het paleis Buckingham en arriveerde ten
twee ure aan het Parlementsgebouw. De
Majesteiten werden luide toegejuicht door
de ontzagljjke menigte, die zich had opge
steld langs den weg van het paleis tot aan
Westminster.
De koning zegt in de troonrede o.m.:
»Te midden van de algemeene smart, in
het bjjzonder over het verscheiden der Ko
ningin, is het mjj een vreugde u te kunnen
verzekeren, dat mjjn verhoudingen tot de
mogendheden bjj voortduring vriendschap-
peljjk bljjven.
»De oorlog in Zuid-Afrika is nog niet
geheel ten einde gebracht, maar de vjjan-
deljjke hoofdsteden en de hoofdverbindingen
van den vjjand zjjn in mjjne macht. Er
zjjn maatregelen genomen, die, naar ik hoop,
zullen toestaan, dat de troepen, dis zich
nog steeds bljjven verzetten, krachtdadig
zullen worden bestreden. Ik betreur levendig
de verliezen, die aan meuschenlevens ge
leden zjjn, en de uitgaven, die door de
schatkist moesten worden gedaan ter oor-
zake van een nutteloozen guerilla-oorlog,
die volgehouden wordt door Boeren -partjj-
gangers in het gebied der beide republieken.
Hun onderwerping binnen een zeer korten
tjjd is in hun eigen belang zeer te wen-
scben, omdat, zoolang deze niet is geschied,
het mjj onmogeljjk zal zjjn in deze koloniën,
die instellingen te vestigen, die geljjke rech
ten aan alle blanke inwoners zullen waar
borgen en voorts een rechtvaardige bescher
ming van de inlaudsche bevolking.
Op 2 Febr. is door vjjf Boeren-gevan-
genen te Sandy-baai een poging tot ont
sta winsten voor te spiegelen, welke men
zou trekken van aan deel-n in goudmjjnen
te Cordoba; te New-York deed hjj hetzelfde
met aandeelen in maatschappjjen voor grond
bezit in Mexieo, die hg te Montevideo had
opgekocht voor een appel en een ei; meer
waren ze dan inderdaad ook niet waard.
Ja, op de wereldmarkt kwamen geeu groote
rjjzingen of dalingen in den koers voor, of
Snoward had er de hand iu era wiet er eeld
nit te slaan. Een wet, waarbjj zjjn roof op
groote schaal strafbaar werd gesteld, be
stond niet, en al noemden duizenden hem
in het geheim een schurk, toch waren er
honderdduizenden die hem bewonderden we
gens zjjn scherp doorzicht en groote slim
heid, en de meeste lieden uit de gegoede
kringen der residentie bogen voor den goe
den uitslag zjjner ondernemingen en noem
den hem een genie.
Tusschen al die beslommeringen voor
zjjn zaken vond Snoward ook nog tjjd om
een schitterend huis iu te richten voor zich
en zjjn aanstaande vrouw. Doch dit be
hoorde eigenljjk ook tot de >zaken,< want
hjj wilde daarmee zjju naam nog meer doen
klinken, nog meer muggen aanlokken om
in de kaarsvlam te vliegen. Ook hier werd
weer bewaarheid, wat de man vroeger tot
Elvira gezegd had over het geld als macht
middel, terwjjl het inderdaad slechts red
middel behoort te wezen. Snoward, die op
een penning doodbleef als het nuttelooza
zaken betrof, kon honderdduizenden weg
werpen als hjj meende, dat vrjjgevigheid
eenig voordeel kon opleveren. En in dit ge
val wilde hjj geld verspillen, met geld de
oogen verblinden; de menigte, deels beng-
ders, deels bewonderaars, moest nu eens
verbaasd staan over het wonderwerk vau
den toovenaar, die Snoward heette.
NIEUWSBLAD
(Wordt vervolgd