Het Land van Hensden en Altena, de Langstraat en de Bommelerwaard.
Het Vonnis
M 2021.
FEUILLETON.
r?
Uitgever: L. J. YEEBMAH, Heusden.
WOENSDAG 3 JULI
1901,
^I^ND VAN ALTENft
YOOB
Dit blad verschjjnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprjjs: per 3 maanden f l.OO.
Franco per post zonder prjjsverhooging. Afzonderljjke
nummers 5 cent.
Advertentiën ran 16 regels 50 et. Elke regel
meer 71/, ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en VrjjdagavoBd
ingewacht.
Een groot denker heeft eens gezegd dat,
wie geen tjjd weet te vinden voor uitspan
ning, tjjd zal moeten vinden om ziek te zjjn.
Wjj zouden die wnarheid wat meer alge
meen willen uitdrukken, door te zeggen dat,
wie geen tjjd weet te vinden, er altijd de
schadelijke gevolgen van zal moeten dragen.
En toch is het een even groote waar
heid dat er verbazend veel menschen zjjn,
die nooit tjjd hebben. Zeer zeker hebben
wjj ze allen wol eens in onze naaste om
geving ontmoet.
In de verte gezien, gelijken zjj allen op
elkaar; maar in werkelijkheid is er een
groot verschil tusschen hen.
Buurman Jan is altjjd in galop, komt
ge hem tegen en hebt er belang bjj, hem
een paar woorden toe te voegen, tracht
dan vooral hem bjj den knoop van zgn jas
vast te houden. De man moet noodzakelijk
verder. heeft het verbazend druk; moet
nog hier en daar en overal wezen, en dan
zoo laat thuis, waar een berg van werk
hem oogenblikkeljjk wacht. Kon men lezen
in 's mans binnenste, men zou er met dui
delijks letters zien staan, dat hg u dood
eenvoudig voor een lanterfant houdt, die
om een praatje verlegen is.
Zooals, naar het welbekende spreekwoord,
met passen en meten de tjjd versleten wordt,
zóó verslijt buurman zjjn tjjd met zgn ge
maakte drnkte, die op niets uitdraait. Of
hjj er mee fopt, weten wjj niet; maar
zeker is het, dat hjj zich zelf een goede
portie zand in de oogen strooit; want hjj
gelooft vast en zeker, dat zonder zjjn toe
doen de aarde btzwaarlgk draaien zou. Dat
hg er zich veel moeite voor geeft is geens
zins te ontkennenmaar dan met een ander
resultaat dan de njjvere bjj, die van bloem
tot bloem vliegt, maar niet zonder in elke
bloem wat honig te verzamelen.
Men klaagt tegenwoordig veel over het
groot aantal zenuwlijders; maar die men
schen, die steeds in galop de wereld door
vliegen en zich zelf van het kastje naar
den muur sturen, maken zich zenuwljjders
en, we weten het, een zennwlgder brengt
al heel weinig tot stand.
Dan doet buurman Kees het anders. Het
is vervaarlijk, zulk een berg van werk als
L. T. MEADE kn ROBERT EUSTAGE.
2)
Dat huis valt nu toch iedereen op en 't
is niet te verwonderen. Ik voor mg geloof,
dat het meer dan driehonderd jaar oud is.
In den loop des tjjds zgn enkele kamers
natuurlijk meer modern ingericht. Vader is
er bgzonder mee ingenomen, dat het voor
een pastorie in gebruik werd gegeven, maar
hier dempte zg haar stem en een lichte
zucht ontsnapte aan haar lippen.
Ik keek haar opnieuw met verbazing aan.
De buitenplaats werd door den vorigen
predikant verkeerd behandeld, zei zjj verder.
Hg en zgn familie zgn als echte Vandalen
te werk gegaan, maar mjjn vader heeft zjjn
best gedaan om het huis zgn oude voorko
men terug te geven. U moet het morgen
maar eens bekjjken, als het u werkeljjk
interesseert.
Ik heb bgzonder veel op met oude hui
zen, antwoordde ik; en te oordeelen naar
hetgeen ik er na al van gezien heb, is dit
zeer naar mjjn smaak. Er zgn zeker ook
nog wel legenden aan verbon en, en als er
dan nog een werkeljjke geest is, die 's nachts
komt spoken, zal dat de bekoring geheel
en al voltooien.
Dat zeggende glimlachte ik, maar het
volgende oogen blik bestierf de glimlach op
mjjn lippen, 't Gelaat van mejuffrouw Sher
wood was eensklaps bedekt met een diepen
blos en werd een oogenblik later nog veel
bleeker dan gewoonlijk. Zjj liet haar servet
die man heeft, maar de berg is te
groot; want, waarachtig, hij kan er niet
toe komen, zich aan het opruimen te zetten.
Telkens komt er wat bjjgeen beginnen
aan, veel minder een einde aan te voorzien.
Na veel tobben zet bunr zich aan den
arbeid, maar altjjd tobbende en zuchtende,
daar hjj er nooit een gat in ziet en steeds
in angstige spanning is, over hetgeen de
hoogte en den omvang van den berg nog
zal doen toenemen.
Dat is een heel ander soort van drukte
makennegatieve drukte zouden we ze
haast kunnen noemenmaar 't is er ook al
een die bitter weinig zoden aan den djjk
zet en enorm veel tjjd kost.
't Is zeker waar, dat, wie veel werk heeft,
niet veel te verzuimen en allerminst tjjd te
verliezen heeftmaar één spannetje tjjds
moeten we er toch altjjd af nemen.
We moeten nameljjk eerst ons werk, of,
als ge het anders wilt uitdrukken, ons doel,
onze dag-, zelfs onze levenstaak, eens goed
van alle zjjden bezien en ons flink op de
hoogte stellen, 't Is niet veel menschen
gegeven, dat met blik te kunnen doen
maar een adelaarsblik hebben we nu ook
niet precies noodig. Laat het dan wat tjjd
kosten, die zal zjjn rente wel opbrengen;
want, de bezwaren zullen ons minder, de
berg zal ons kleiner toesebgnenwe behoe
ven niet zoo'n drukte te maken om er te
komen en kunnen, ijverig en vljjtig, ja,
maar toch ook rustig en kalm, aan den
slag gaan.
We moeten ook niet nltjjd doorhollen en
ploeteren van den ochtend tot den avond.
Tien tegen één, dat we minder produceeren
en slechter werk doen, dan wann ier we
van tjjd tot tjjd eens uitblazeD en nog weer
eens bestek en teekening nazien.
Nu en dan eens te overleggen, na te
denken, te rusten en dus ook de kracht te
hernieuwen en den moed aan te wakkeren,
dat hebben we allen brood noodig, en dat
moeten we niet te hooi en te gras, maar
wel dageljjk opzetteljjk en op gezette tjjden
4oen.
Er moet een vaste verdeeling wezen van
bet leven en den arbeid, zooals er is een
vaste verdeeling van den tjjd. Vooral die
bezigheden, die meer of minder geregeld
terugkeeren, moeten ook aan een vasten tjjd
vallen en bukte om het op te rapen. Ter-
wjjl zg bukte, zag ik dat de predikant met
een zekeren angst naar haar keek. Hg meng
de zich dadeljjk in het gesprek, waaraan
hjj ee» andere wending gaf.
Niet lang daarna stond het jongs meisje
op en liet ons alleen om nog een glas wjjn
te drinken en een sigaar te rooken.
Zoodra wjj alleen waren, verzocht Sher
wood ons onze stoelen naar den haard te
schuiven en nog een oogenblik rustig met
elkaar te praten.
Ik hoorde wat u tot Rosalie zei, mjjn-
heer Head, zoo begon hg; en het spjjt mg
nu, dat ik u niet vooraf gewaarschuwd
heb. Er is een droevige legende aan dit
huis verbonden, en de geest waarop u la
chende zinspeelde bestaat wel degelgk vol
gens de meening van mjjn kind.
Werkelgk?
Als u wilt, zal ik u de geschiedenis ver
tellen.
Niets liever dan dat, gaf ik ten antwoord.
De predikant maakte een nieuw kistje
sigaren open, presenteerde ons en begon
te vertellen.
De predikant die hier voor mjj was, had
een schavuit van een zoon, die in moeilijk
heden geraakte met een boerenmeisje uit
deze omstreken. Hg nasi het meisje mee
naar Londen en daarna verliet hg haur. In
haar wanhoop heeft zjj zich verdronken.
De vader van den jongen zwoer, dat hjj zgn
zoon nooit weer wilde zien, maar de moe
der pleitte voor hem en zoodoende kwam
er een soort van gedwongen verzoening.
Hg kwam thuis oen de Kerstdagen met zgn
ouders te vieren, nadat hg stellig beloofd
had, dat hg zgn ieven zou beteren.
's Avonds na den eersten Kerstdag ging
de familie ais naar gewoonte naar bed,
maar kort daarna hoorde men een vreese-
worden verbonden; want daardoor ontstaat
een harmonie tusschen tjjd en omstandig
heden en heel licht kunnen we daardoor
nog eens een kwartiertje uithalen.
Een kwartiertje is het vierde deel van
een uur en de uren vliegen. Zooals een
cent het honderste deel van een gulden is,
zoo is het uur een zeker evenredig deel van
de waarde aan tjjd, die ons leven vertegen
woordigt.
Maar, er is hier een kenmerkend onder
scheid. We weten dat er precies honderd
centen in een gulden gaan; hoevele uren
ons leven bevatten zal, dat weten we nu
eenmaal niet. Het leven is een kapitaal,
waarvan de bezitter niet de grootte, alleen
maar de waarde kent. In ieder geval is het
een kapitaal, waaruit voortdurend wordt
geput, en, op een gegeven oogenblik ver
nemen we dat het fonds is uitgeput.
En dan, al willen we nog isulke hooge
rente betalen, er valt niets bg te leenen.
Alleen een goed, een werkelgk gebruik van
den tjjd, is als het ware een levensverlenging.
In ieder geval is het dringend noodza
kelijk, om met zulk een kapitaal wat spaar
zaam te wezen en er niet mee te morsen.
Voor al ons werk is tjjd noodig, maar, toch
niet meer dan het noodige, en, met al die
noodelooze drukte doen we, wat een on
verstandig kooper doet, door voor het ge
kochte meer geld uit te tellen, dan de
waarde die hg schuldig is.
Zie eens, al zouden de oogenblikken, die
wjj uitsparen, door eerst* ons werk gereed
te muken, door er dan jjverig, maar rustig
en kalm aan te gaan staan of zitten, door
onze gedachten er bjj te bepalen en niet
heen en weer te draven of alles door elkaar
en overhoop te halen, al zouden die oogen
blikken dan maar alleen gebezigd worden
om eens wat uit te rusten en het lichaam
een kleine uitspanning, den geest wat ver-
frissching toe te dienen, dan nog zullen
wjj er op kunnen rekenen, dat het geen
verloren oogenblikken zga.
Bovendien heeft het leven veel redelgke
eischen en aan al die moet zooveel mogeljjk
worden voldaan. We kunnen en mogen er
ons niet afmaken, met de gewoonlijk over
dreven bewering, dat we geen tgd hebben.
Er zgn menschen in overvloed, die het
wel wezenljjk drnk en hun tgd hard noodig
lijke gil in de kamer waar de jonge man
sliep de westelijke kamer genaamd. Wat
ik zeggen wil, dat is de kamer, die gjj
krjjgt Dufraynr. De predikant vloog het
vertrek binnen en tot zjjn ontsteltenis en
groote droefheid vond hjj den ongelukkigen
jongen man dood in zjjn bed, met een dolk
midden door het hart gestoken. Dat gaf
natuarljjk een groote sensatie, vooral toen
men vernam, dat een koopvrouw, de moe
der van het meisje, dat door den jongen
man was meegenomen naar Londen, dien
dag herhaalde malen in de nabjjheid van
het buis was gezien.
De praatjes gingen zelfs zoover dat men
zeide, dat zjj het huis was binnengedrongen
door een gaheime gang die zjj alleen kende.
Haar naam was moeder Heriot en zg werd
door de dorpsbewoners beschouwd als een
soort van heks. De vrouw werd alleen we
gens verdachtmaking gevangen genomen
maar er was geen enkel bewjjs tegen haar;
zjj herkreeg dus spoedig haar vrjjheid. Zes
weken later werd zjj dood in haar hut ge
vonden, en van dien tjjd af dagteekent het
praatje, dat zjj de pastorie elk jaar 's avonds
na den eersten Kerstdag bezoekt, het huis
binnentredende door de geheime gang, die
geen van ons allen ooit heeft kunnen vinden.
Die meenieg heerscht bier algemeen en ik
veronderstel, dat Rosalie dat verhaal van
een der dienstboden gehoord heeft. Een feit
is het, dat zij, toen zg ongeveer acht jaar
oud was, op een Kerstavond hevig schreiende
in haar bedje werd gevonden en dat zg toen
vertelde, dat zg die oude vrouw gezien had,
die haar kamer was binnen gekomen en
zich over haar had gebogen. Na dien tgd
is haar zenuwgestel nooit geheel normaal
geweest. Elk jaar is de eerste Kerstdag een
tgd van werkelgke kwelling voor haar. Om
haar ben ik altjjd big als die dagen voorbjj
hebbenen juist deze hollen niet als een
blind paard door.
Da vader, gebogen onder den last van
het werk, of gebukt over de schrijftafel, in
ernstige stadie verdiept, die zal toch de
kleine lieveling niet afwjjzen, die, onbewust
van 's levens ernst en zorgen, vrooljjk dar
telend tot hem komt, vragende om een
enkel oogenblik van zgn kostbaren tgd voor
een kleine liefkooziag af te staan, met
de norsche opmerking dat hg geen tgd
heeft
Dat is dan ook wat sterk, zal men zeggen
Och, er zijn veel van die gevallen, het eene
wat sterker dan het andere; maar, vrien
den, ze komen toch wezenljjk voor en be-
wjjzen, dat er heel vpel gemaakte drukte
wordt uitgehaald, die een goede verdeeling
van den tjjd, een veelzjjdig woekeren er
mee en een doeltreffende aanwending van
ons levenskapitaal in den weg staat.
Buitenland.
Omtrent het bezoek van Andries de Wet,
neef van den Boeren-generaal, aan Brussel
wordt gemeld
Een ontzaglgke menigte, door muziek en
Transvaalsche vaandels voorafgegaan, be
geleidde De Wet. De menigte spande de
paarden van zjjn rjjtuig af en trok het naar
de Grande Place. Een kleine groep, welke
■zich naar het gebouw 'der Engelsche am
bassade wilde begeven, werd door de politie
uiteengedreven. Geen enkele arrestatie had
plaats. Een meeting werd onder 'veel geest
drift in het centrum der stad belegd.
In het Alhambra-theater, eigendom van de
familie-Chamberlain, hield De Wet, voor een
enthousiast publiek een redevoering, welke
bjj reeds in verschillende steden van Europa
gehouden heeft. Hjj schilderde in roerende
trekken den treurigen toestand, waarin zjjn
landgenooten door de Engelsche generaals
werden gebracht en heftig viel hjj vooral
Chamberlain aan. De menigte juichte vooral
deze aanvallen stormachtig toe. Bg het uit
gaan der vergadering werd het Transvaalsche
volkslied gezongen en werd de heer De Wet
begeleid tot aan het lokaal, waar de Neder-
landsche Vereaniging hem wachtte.
Ook te Gent heeft De Wet Maandag
avond een lezing gehouden, die de grootste
geestdrift opwekte en warm werd toege-
zjjn. Ik doe mgD best om ze zoo opgewekt
raogeljjk te vieren, maar ik bemerk toch
telkens weer, dat zij er gedacht bang voor is.
Wjj zwegen allen een tjjdlang. Daarna
vroeg ik:
En is er geen geheime gang?
Daarover kan ik u iets zonderlings mede-
deelen, zeide de oude predikant. Die gang
bestaat zonder den minsten twjjfel. Men zegt
dat die gemaakt is ten tjjde van het Mon-
month-oproer en men veronderstelt, dat ze
uitkomt op het kerkhof, ongeveer tweehon
derd meter van hier verwijderdmaar hoe
wij ook gezocht hebben, en niet alleen wjj,
maar ook nog experts, die opzetteljjk hier
gekomen zgn om een onderzoek in te stellen,
wjj hebben nooit de minste aanwijzing daar
omtrent kannen vinden. Ik houd het er
voor, dat die gang reeds sedert jaren is af
gebroken en dat de persoon, die den moord
beging, op een andere wjjze in het hnis is
gekomen.
Maar weet u niet, waar die gang kan
geweest zijn? vroeg ik.
Neen, ik geloof stellig, dat wjj de oude
barak geheel en al onderste boven moeten
halen voordat wjj een gang zullen vinden.
Ik zou er wel eens gaarne naar willen
zoeken, zei ikdie soort van dingen interes
seeren mjj altjj-1 bgzonder.
Ik zou u een soort van sleutel kunnen
geven, Head. Ouder het spreken liep hg het
vertrek door, nam een boek, dat in perka
ment gebonden en mot zilveren klampen
gesloten was, uit een gesloten boekenkastje
en legde het open voor mg neer.
Dit boek bevat een geschiedenis van
Robesky, vervolgde hjj. Kunt gjj Gothisch
lezen
Ik antwoordde bevestigend.
Daarop sloeg hg een bladzgde om en wees
op eenige rjjmwoorden. Meer dan één expert
juicht. 30,000 menschen riepen Leve de
Boeren! Weg met de Engelschen! De me
nigte wilde de paarden van de Wet's rjjtnig
afspannen. Exemplaren van de «Petit Bleus
met een fotografie van het (uitgehongerde)
Boerenmeisje uit een van de vrouwenkam
pen werden rondgedeeld. De menijte zong
het Transvaalsche volkslied en riepWjj
eischen het hoofd van Chamberlain
Sedert een paar dagen had zich een bende
Zigeuners genesteld in het Wurteinbergsche
stadje Altenburg. Zjj speelden er zoo de baas
en gedroegen zich zoo onbeschoft, dat de
burgemeester er niets beters op wist dan de
brandweer te alarmeeren.
Weldra werd het kamp der bruine men
schen door duchtige watermassa's schoon-
gewasschen. Maar daarvan waren de Zigeu
ners niet gediend, zjj gingen den brandweer
mannen met alles wat zjj grjjpen konden te
ljjf en zagen er niet tegen op van revolvers
gebruik te maken.
Niet weinig beteuterd door dit onverwacht
verzet, gingen de Altenburgers aan den haal
en lieten hun spuit zelfs in den steek, maar
toen kwamen alle mannen van het plaatsje
op de been, heroverden de brandweerwagens,
openden met steenen een bombardement op
het kamp der Zigeuners en trokken dit ten
laatste zegevierend binnen. De Zigeuners
repten hun beenen met bekwamen spoed,
maar moesten eenigo handkarren in het be
zit van hun vervolgers laten. Van hun kant
hebben zjj de spuiten, welke zjj korten tjjd
in hun bezit hadden, onherstelbaar bescha
digd, zoodat de begrooting van het stadje
Altenburg, ter herinnering aan dezen ho-
merischen strjjd, bezwaard zal worden met
521 mark 36ys pfenning voor de aanschaf
fing van nieuwe brandbluschmiddelen.
Interessante proeven zgn in Rusland ge
nomen om den grooten aftrek, dien de En
gelsche steenkool in Rusland vindt en die
op meer dan 12 millioen gulden geschat
wordt, te verminderen.
De regeering heeft nabjj St. Petersburg
een cokes-fabriek gevestigd, waar de steen
kolen uit de Russische mjjuen gedistilleerd
worden.
De cokes kost nauweljjks een derde van
de steenkool en de proeven, hiermee geno
men op de lgn van den Nikolo-Spoorweg
heeft zich suf gedacht om die regels te be-
grjjpen, zei hg verder. Lees ze maar eens
voor u zelf.
Ik las langzaam hardop:
Whan the Yew and Star combine,
Draw it twenty cubits line
Wait until the saintly lips
Shall the belfry spira eclipse.
Cubits eight across the first,
There shall lie the tomb accurst.
Hetgeen in het Hollandsch aldus luidt:
«Wanneer de Taxusboom en de poolster
in een rechte lgn liggen, ga dan 20 arms
lengten verder, plaats u zóó, dat bet stand
beeld den torenspits voor het oog verbergt,
ga dan 8 armslengten rechthoekig op de
eerste lgn verder, daar zult gjj het graf
vinden.
En het is u nooit gelakt dit rjjmpje uit
te leggen? vroeg ik.
Wjj hebben het dikwjjls geprobeerd, aiaar
altjjd zonder eenig succes. Onder het volk
heerscht de meening, dat de gang uitkomt
op het kerkhof an in verband staat met een
van de oude graven, doch meer weet ik er
ook niet van. Zullen wjj naar het salon gaan,
waar Rosalie ons wacht?
Mag ik eerst dit oude rjjmpje overschrjj-
ven? vroeg ik.
Mjjn gastheer keek mg verbaasd aan,
daarop knikte hg. Ik nam een notitieboekje
uit mjjn zak en schreef er haastig de woor
den in op. Mijnheer Sherwood borg daarop
bet boek weer op zgn gewone plaats, en
wjj lieten het onderwerp varen van de ge
heime gang en den geest, om het overige
gedeelte van den avond op meer alledaag-
sche wjjze door te brengea.
NIEUWSBLAD
DOOR
Wordt vervolgd.)