Nieuwsblad het land van Heusden en Altena de Langstraat en de Bommelerwaard | 13 juli 1901 | pagina 1 - Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Het Land van Heusden en Altena, de Langstraat en de Bommelerwaard. FEUILLETON. Het Vonnis Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden. 2024. ZATERDAG 13 JULI 1901, De eeuw der beschaving. LAm VAN ALIENS yoob Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG. Abonnementsprijs: per 3 maanden l.OO. Franco per post zonder prjjsverhooging. Afzonderlijke nummers 5 cent. Advertentiên van 16 regels 50 et. Elke regel meer 77s et. Groote letters naar plaatsruimte. Advertentiên worden tot Dinsdag- en VrjjdagavoBd ingewacht. Wat de censuur vermag, daarvan onder vinden wij bij de berichten uit Zuid-Afrik» de gevolgen. De van daar gezonden tijdingen worden ingekort, verminkt, soms gekleurd of gewjjzigd, ook wel geheel en al achter gehouden, oplat men in Engeland toch vooral niet dan rooskleurige berichten krjjge en als dit nu absoluut niet kan, dan toch zoo min ernstige als mogelijk. En zoo zorgt zjj dat de bevolking in Engeland en zjjn koloniën eenvoudig alleen t,e hooren krjjgt wat de regeering wenscheljjk acht. Dat is juist de zegen van een vrije druk pers, dat iedereen zjjne gevoelens mag open baren, mits niet met de openbare orde in strijd en dat men zoo op de hoogte komt van de verschillende stroomingen en mee ningen, die er onder de bevolking bestaan. Daarom is het ten allen tg de het streven geweest van elke tyrannieke regeering om den tegenstanders den mond te snoeren, ten einde zoo de bevolking iD den waan te brengen, dat allen uitnemend tevreden zjj a met den gang van zaken. In geen land is dan ook de censuur zoo streng als in Rusland en in Turkjje. Alle bladen, die der regeering onaangenaam zjjn, worden geschorst of verboden en de bui tenlandsche öf geheel verboden, öf die ge deelten, welke men liever niet door de be volking gelezen ziet, met drnkinkt zwart gemaakt. Het is inzonderheid het onge lukkige Finland, dat op last vau den woordbrekenden Groothertog, die tevens Kei zer van Rusland is, na met geweld van een zelfstandig rjjk tot een Russische provincie moet worden gemaakt, hetwelk zucht ook onder den druk der censuur. Het jongste nummer van de Finnlandische Rundschau geeft ons een donker tafereel van de wjjze waarop in het land der duizend meren, geljjk in Afrika, in het land der kopjes*, een vaderlandslievend en vrijheidslievend volk wordt geknecht. Eigenljjko vrjjheid van drukpers, zooals wjj die kennen, bestaat volgens de grond wet in Finland niet. In '65 werd namens Czaar Alexander II een ontwerpwet op de drukpers inged:end doch onder d»n tegen- L. T. MEADE in ROBERT EUSTAGE. 5) Ik was niet in staat een enkel woord te antwoorden, en zjj zeide verder: 't Is niet nw eigen dood, noch zelfs dien van uw vader, maar niettemin zjjt gjj in de onmiddellijke nabjjheid vin den dood. De dood zal spoedig om n zjjn, en hg zal kond zgn en geheimzinnig, en vreeseljjk, en gjj moogt doen wat ge wilt, maar ge kunt het niet voorkomen, want de dood zal op geheel onvoorziene wjjze komen en vlug en ongemerkt zgn werk verrichten. Vraag mg niet meer, maar ga heenl En wat kant ge zeggen omtrent het lot van de twee heeren, die daar bniten staan te wachten? zei ik. Ik heb n het lot van die twee mannen reeds gt-noemd, antwoordde zjj, ga na heen Zjj wuifde met haar hand als om mjj te verjagen, ik ging daarop haastig weg. Dat is alles, mjjnheer Head. Ik begrjjp er de ware beteekenis misschien niet van, maar zult toch licht kannen begrjjpen, dat die woorden iemand, die zoo aantrekkeljjk is als ik, geducht moeten terneerslaan en ver ontrusten. Ja zeker, hernam ik, maar nu moet ge u zelf dwingen om er niet meer aan t« denken. De Zigeunerin zag, dat ge zenuw achtig zjjt; daarvan heeft zjj gebruik ge maakt. Dat soort van menschen is altjjd hoogst voldaan, als hun woorden veel in druk maken; ik geloof zeker, dat ge aan die woorden niet de minste waarde behoeft woord igen Czaar begon »de bloedelooze ver overingsoorlog*, zooals het tjjdschrift de tegenwoordige vervolging noemt. In '91 werd het eerste blad verboden en van toen begon de werking der censuur zich te doen gevoelen. Maar eerst in '98, toen generaal Bobrikoff gouverneur werd, met den be paalden last om het Finsche volk te maken tot een Russische provincie, met vernietiging van het volksbestaan en al wat speciaal Finsch was, begon de censuur op groote schaal haar werk. Het was vooral de hard nekkige oppositie tegen de verandering der dienstplichtwet, welke ton doel had de Fin sche soldaten eenvoudig in het Russische leger in te lgven, die aanleiding gaf tot herhaalde waarschuwingen aan de pers. De censor moest toezien, dat de bladen den Stenden geen raad gaven. Toen deze zich bjj den Senaat beklaagden en de laatste de waarschuwingen voor onwettig verklaarden, werd het recht van beroep op den Senaat nit de verordening geschrapt en de waar schuwingen werden verscherpt. Toen kwam in '99 het Februari-maaifest en Bobrikoff schtte den tjjd gekomen om strenger op te treden. Eerst werd een klein blaadje voor goed verboden, weldra twee groote bladen, elk voor een maand, met het gevolg, dat de abonnementen met den dag aangroeiden. Toen de gouverneur de ont stemming bemerkte, die zgn daad veroor zaakte, wist hjj de geheel onwettige instel ling ta verkrjjgen van een perscomité, dat geheel nit Russen bestond, om zich achter te verschuilen wanneer de uitgave van nieuwe bladeo werd verboden, of onder allerlei voor wendsels of door 't stellen vau onmogeljjke voorwaarden werd op de lange baan gescho ven. In dat jaar werden eenige bladen geheel verboden, zoodat sommige steden zonder eenig blad waren en 17 couranten eveneens voor 43 maanden; het volgend jaar viel dit lot aan 14 bladen ten deel voor 33 maanden en werden 7 groote couranten geheel verboden, waaronder de grootste bladen van Helsing- fors. Voorts eischte hjj tegen alle recht in somstjjds het vervangen van den redacteur, en verving de nog onafhankelijke leden van het perscomité door zjjne werktuigen. Van sommige couranten werden geheele kolom men geschrapt en het blad mocht hiervan te hechten. Rosalie trachtte te glimlachen, het schee», dat ik haar eenigszins gerustgesteld had. Zjj vermoedde zeker niet welken strjjd ik inwendig te voeren had. De onbegrjjpeljjke neerslachtigheid, waaronder ik de laatste dagen gedrukt ging, pakte zich na samen tot een groot lijkkleed. Dien avond laat ging ik naar de kamer van Dufrayer. Ik had mejuffrouw Sherwood beloofd aan niemani mee te deelen, wat zjj mjj verteld had, maar de woorden van de Zigeunerin in de hut van moeder Heriot kwamen mjj telkens weer voor den geest >Ik beklaag n, want gjj zjjt in de onmid dellijke nabjjheid van den dood. Gjj kant er a niet voor wachten, wat hjj zal geheel onverwacht en op geheel onvoorziene wjjze komen, en vlug en ongemerkt zal hjj zgn werk verrichten.* Wat scheelt er aan? zei Dufrayer, mjj aanziende. Ik voel me zoo gedrnkt, hernam ik ik ben onder den indrak van de legende, die betrekking beeft op dit hnis. Hjj glimlachte. En weet gjj wel, dat gjj slaapt in de kamer waar de moord bedreven werd voegde ik er bjj. Hjj glimlachte wederom en keek mjj mede lijdend aan. Inderdaad, Head, ik ken n niet meer, zei hjj. Hoe is het nn mogeljjk, dat gjj werke- ljjk een oogenblik n kunt storen aan onde wjjvengebabbeL Het feit, dat een ongeluk kige jongen in deze kamer vermoord werd, kan mjjn zennwen, ongeveer twintig jaar na dien tjjd, niet meer aandoen. Ga toch naar bed, want gjj hebt werkelgk veel be hoefte aan rust. Hjj zeide mjj goeden nacht. Ik kon geen voorwendsel vinden om langer bjj hem te bljjven en verliet hem das. niet eens melding maken. Maar zgn plan om in elke provincie een officieel blad nit te geven, stuitte af op den ODwil van den Senaat. Toen de drukkers der verboden bladen trachtten hun lezers door brochures schade loos te stellen, werd ook dit verboden en 't eenige waardoor de Finnen nu nog op de hoogte worden gehouden zgn de Finsche correspondentie in buitenlandsche bladen. De gouverneur zint nu op middelen om ook deze te weren, doch dat is hem nog niet gelakt. Maar ondanks al die maatregelen om he<t Finsche volk van den zegen der Russische heerschappjj t« doordringen en hen tot Rus sen te maken, volharden de Finnen in hun strjjd. Het vorig jaar werd een besluit uit gevaardigd, waarbjj de Russische taal ver plicht werd gesteld voor de Regeerings- Iichamen, zoodat van 1903 af de Smaat en alle onder hem staande colleges alles in het Russisch moeten behandelen. Maar nu zjjn er geen ambtenaren, die Russisch kennen. Zjj schrjjven Zweedsch en na dit besluit, waartoe de regeering niet het minste recht had, weigeren zjj de gehate Russische taal te leeren. Om hen nu te dwingen heeft Bobri koff Russische ambtenaren laten komen om deze geleideljjk de Finsche te doen vervan gen. Maar de Finnen zullen niet toegeven. Daarbjj komen de dreigende Russische wetten op den dienstplicht en de inkomende rechten, waaromtrent men zeer weinig hoort, en het is den bladen volstrekt verboden daar over te spreken. Het geheele doel van Rusland is om de Finsche beschaving, de Finsche vrjjheid van spreken, de zucht naar zelfbestuur, al wat Westersch is iu Finland nit te roeien. Of schoon, zooals prof. v. d. Vlugt heeft aan getoond, al wat er in Finland gebeurt, in openbaren strjjd is met het recht en de Keizer zich niet ontzag zgn woord en eed te breken om dit doel te helpen bereiken, de opperste raadgevers van den Czaar vra gen naar dit alles niet. De geheele toestand moet worden verrnssischt. Het schjjnt, dat de oppermaehtigen in Rusland niet hebben kunnen verdragen, dat Finland rustig, wel varend en gelukkig was ra^t zgn Lutersch geloof, zjjn uitnemende scholen, zjjn vrjjheid Juist toen ik bjj de deur was, riep hjj mjj terug. Go' den nacht, oude jongen, slaap lekker. Ik keerde mjj om en ket-k naar hem. Hjj stond bjj het raam, zjjn gelaat was naar mjj toegekeerd en er zetelde weer die eigen aardige glimlach op, die hem als het ware kenmerkte. Ik verliet hera. Weinig giste ik Ik ging naar mjjn eigen kamer, mjjn hoofd gloeide als vunr; het was me on na ogelgk n ar bed te gaan. Wat gisteren nog slechts een flauw vermoeden was, was nu zekerheid voor mjj geworden. Slechts •én persoon kon de woorden genit hebben, die Rosali had gehoord. Mevrouw Koluchy had zonder twjjtel ver nomen, dat wjj een uitstapje zoudm maken naar Rokesby. Stellig had zjj zich daarop aangesloten bjj eenige Zigeuners, en toen wjj daar in Rokesby aankwamen, was zjj daar ook uitgestapt. Daar zjj de Zigeuners kende, was bet haar gemakkeijjk gevallen om door hen in kennis te komen met moe der Heriot. Zjj hnd het gemakkelijk gedaan gekregen om in die hnt eenige dagen te mogen bljjven. Maar waarom had zjj dat ge daan? Welk kwaad zon zg ons kunnen doen van uit die plaats. PloU eling schoot de herinnering aan de geheime gang mjj door het hoofd. Naar alle waarscbjjnljjkheid kende moeder Heriot die gaag wel, want was het niet haar moeder, die den moord gepleegd had in ditzelfde hnis, en zei de legende niet, dat zjj door de get eime gang was binnen gekomen en daarna ook weer vertrokken Ik wa~* snel besloten. Ik moest handelen en dadeljjk ook. Ik wilde onmiddollgk naar de hut gaan, ik zou mevrouw het hoofd bieden, ik wilde haar alleen ontmoeten. Alles was beter dan deze vermoeiende en ze nuwachtige spanning. ook op politiek gebied, zjjn ontwikkeling. Dat alles moot worden uitgeroeid, ter meer dere eer van den grootgebieder in Rusland, den procureur der Heilige Synode, die fei- teljjk boven den Czaar staat. Is 't niet een treurig verscbjjnsel daar in Noord-Oost Europa en ginds in Zuid-Afrika een vrjj en zelfstandig volk te zien dood- knjjpen terwille van enkele belanghebben den? Zoo opent de 20e eeuw het boekdeel harer historie met den moord der staat kundige vrjjheid van twee bloeiende volke ren. En dat noemt zich dan de eeuw der beschaving 1 Maar de historie leert het, dat, hoewel het onrecht langen tjjd kan zege vieren, de dag komt waarop het zich wreekt aan hen, die het pleegden. Die dag der wrake zjj van harte toegewenscht èn aan Rnsland èn aan Engeland. Buitenland. De Weener »Neue Freie Presse* ziet in den geldeljjken steun, dien Rnsland aan Bnlgarjje verleend heeft, het bewjjs dat de Czaar de rust op het Balkan-schiereiland wil handhaven, maar tevens dat het vor stendom zich geheel aan Rnsland verkocht heeft. Volgens een bericht uit Damaskns, zjjn de Drnzen weer in opstand gekomen. He4; Turksche garnizoen van Horanlitsch werd door hen overrompeld en vermoord, waarna zjj verschillende Turksche dorpen plunder den en zich met 1000 stnks vee in het gebergte terugtrokken. Turksche troepen, die uit Damaskns tegen hen werden afge zonden, werden met zware verliezen terug geslagen. Er is om spoedige versterking gevraagd. Uit Seonl, in Korea, wordt thans gemeld dat bjj de onlusten op het eiland Quelpart 15 inboorlingen en ongeveer 300 leerlingen der zendingsscholen het leven hebben ver loren. Volgens den goevernenr zjjn deze laatsten oorzaak van het gebeurde, daar zjj den belastinggaarder hebben gesteund bjj het innen van buitensporige belastingen. Daar ook twee Fransche zendelingen ge vallen heetten te zijn, was een Frinsch oorlogsschip naar Quelpart vertrokken, maar Ik wachtte in mjjn kamer, totdat ik den predikant naar zjjn kamer had hooren gaan, dsarna ging ik zacht en vlug naar beneden. Ik nam den sleutel van de voordeur van den baak in den muur, deed de deur open, sloot ze weer achter mjj, ging naar de stal len, nam daar een lantaarn, en toen be gon ik mjjn wandeling naar Grey-Tor. De nacht was helder en de bemet met sterreH bezaaidde maan was nog niet op gekomen, maar de sterren gaven mjj genoeg lieht om den wag te kannen zien. Na een wandeling van ruim een nar kwam ik bjj de hnt van vrouw Heriot. Ik klopte met mjjn stok hard op de denr, en binnen een mi nuut kwam de bewoonster te voorschjjn. Ik herinnerde mjj op eens, dat zjj stom was, maar wel kon hooren. Ik heb iets te zeggen aan de vreemde vroow, die hier gisteren was, zoo begon ik. Is zjj nog bjj u Ik moet haar dadeljjk spreken. De oude vrouw schudde haar hoofd. Ik geloof u niet, zei ik, bljjf hier staan, dan zal ik de hut doorzoeken. Zjj bleef daar en liet mjj naar binnen gaan. Daar bevond zich niemand. De hut was klein; met een enkelen blik doorzag ik eiken hoek de gast van moeder He riot was vertrokken. Zonder zelfs mg t« verontschuldigen over mjjn zonderling bezoek, liep ik vlug den berg af, eu onder weg kwamen de woorden van het zonderlinge rjjmpje, dat den sleutel bevatte van de geheime gang, mg weer in de gedachte. Ik had mjjn portefeuille bjj mjj, ik deed ze open en las de woorden When the Yew and Star combine, Draw it twenty cubit* line; Wait until the Saintly lips Shall the belfry spire eclipse. Cnbits eight across the first, There shall lie the tomb accurst. bet is weer teruggekeerd, toen dat een praatje bleek. Nu het getal vrouwen die zich aan ge leerde* beroepen wjjden allengs toeneemt, mag er ook wel op gewezen worden, dat ia menig land zware arbeid door vrouwen verricht wordt. En niet enkel veldarbeid. De stad Nasso, in Zweden, heeft een brand weer welke geheel uit vrouwen bestaat 150 iu aantal, die baar gevaarljjke taak tot algemeene tevredenheid verrichten. In Japan is het ze«r gebruikeljjk dat vrouwen, vaak even talrjjk als mannen, als stooksters op stoombooten dienst doen; het zjjn veelal jonge vrouwen die, om bare handen te sparen, altjjd handschoenen dragen. In Amerika heeft men vronw-ljjke doodgravers, schoorsteenvegers, jockies en postillons, en zelfs dit laatste in streken die niet vrjj van roovers zgn. In Wyoming xs een jonge dame, miss Allen, die politiedienst doet en te paard, met e»m paar revolvers gewapend, het land doortrekt om veedieven en ander gespuis op te sporen. Volgens Jules Henriveaux, den vroegeren directeur der glasfabriek te Gobain, zal de eeuw die wjj nn zgn ingegaan, de glazen eeuw zgn. Hjj houdt glas voor het beste bouwmateriaal, vooral voor woonhuizen. Zjjn voornaamste argumenten zjjn da onuitput telijkheid van den vooraad der stoffen waar uit glas wordt gemaakt, de mogeljjkheid om het tot alle vormen te modelleereu, zga duurzaamheid en zgn reinheid. Men kan glas gieten tot vensterruiten, dakpannen en straatsteenen, vormen tot ornamenten en beelden, blazen tot flesschen en vazen, sljj- pen tot kristallen en lenzen, trekken tot draden en daarna spinnen en vlechten tot kleerm en manier. Een glazen huis zon wanden en fundamenten hebben dat drie maal sterker is dan graniet, minder gevoelig is voor hitte en koude dan staal, minder afsljjt dan porfier en minder licht afbreekt dan marmer. Trappen, behangsels, schoor- steeneD, gas-, water- en luchtbuizen, alles is nit glas te maken. Het is te verven in alle kleuren, kan ondoorzichtig gemaakt worden en met facetten versierd. Stoelen en tafels van glas zouden even sterk zgn als nit mahonie- of eikenhout, borden, messen 't Was stellig brabbeltaal, en toch een brabbeltaal, die zeer goed iets kon beteeke- nen. Ik dacht na over di« raadselachtige woorden. Op het kerkhof is een taxus-boom, zei ik tot mjjzalf, maar het overige komt me on- begrjjpeljjk voor. Er was een smal pad, midden door het kerkhof, ik besloot daar langs te gaan. Ik ging toen van daar naar den taxus-boom. When the Yew and star combine, zei ik, laid sprekende. Er is zeker maar één ster, die onbewegeljjk big ft staan, de Pool- of Noordster. Ik keek op naar den hemel, de poolster scheen vlak boven mjjn hoofd. Ik begon nn toch al meer belang te stellen in het rjjmpje. Iets verder gaande kreeg ik den stam van den ouden taxns en de ster in een ljjn. Toen las ik verder in mjjn sleutel: Draw it twenty cnbits line. Twintig voorarmslengten beteekenden dertig voet. Ik liep den afstand af in een rechte ljjn en bemerkte toen bjj het licht der maan, die nn was was opgekomen, dat als ik hier Btobd en naar de torenspits keek, een standbeeld dat men daar geplaatst had ter eere van een heilige, juist voor den toren stond en belette de spits te zien. Daardoor werd voor mjj de beteekenis van het tweede couplet ook duideljjk: Wait until the Saintly lips Shall the belfry spire eclipse. Het derde en laatste couplet luidde als volgt Cubits eight across the first, There shall lie the tomb accurst. w IIEIIWSilU) DOOR Wordt vervolgd.)

Vorige Volgende