Hel Land van Heusden en Allena, de Langstraat en de Bommelerwaard.
M 2042.
~FEUILLETON.
De moord in den sneltrein.
WKÊÊItÊËÊÈÉIÊÊStËliSË
msmm
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
ZATERDAG 14 SEPT.
1901.
land van aliens
VOOB
Dit blad verschat WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f l.OO.
Jranco per poat zonder prjjsverhooging. Afzonderlijke
cummers 5 cent.
Advertentiën ran 16 regels 50 ct. Elke regel
meer ot. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagavond
ingewacht.
WINKELS.
ïn deze maand zal te Namen in België
gebonden worden het tweede internationale
congres, ter bestndeering van de belangen
der kleine burgerjj. Waarschijnlijk in ver
band daarmee heeft men onlangs in de
couranten kunnen lezen een reeks van
vragen, door een comité g richt tot die
kleine burgerg, met name tot den winkel
stand, om inlichtingen te verkrijgen waar
door aan 't licht zou komen, dat de strijd
om bet bestaan voor deze klasse van men-
schen hoe langer hoe zwaarder zou worden
en om daaruit te besluiten tot welke maat
regelen men zjjn toevlucht zou hebben te
nemen.
Het is een feit dat niet weersproken
wordt, dat, terwijl eenerzjjds de winkels
vermenigvuldigen als paddestoelen in een
lauwvochtigen zomernacht, zjj aan den an
deren kant door de groote magazijnen wor
den doodgeknepen, waar daartoe gelegen
heid is.
Leest men de bladen der socialisten, dan
is 't het belang der arbeiders dat de win
keistand verdwjjne, omdat deze tusschen-
hand ook hare wiüst moet hebben en zoo
doende de prjjs voor den kooper wordt
verhoogd. Konden de menschen rechtstreeks
koopen van de producenten, dan zouden zjj
beter en goedkooper koopen. Gebruik ma
kende van dat denkbeeld, zjjn er dan ook
fabrieken, welke rechtstreeks leveren aan
particulierenof nu echter de koopers daarbij
zooveel goedkooper uit zgn is nog de vraag,
daar wjj gevallen kennen, waarin de fabriek
eenvoudig de winst, anders door de tus-
schenhand gemaakt, mede opstrjjkt. Buiten
dien zjjn er onder die fabrikanten*, die
bgr. een klein magazijntje in geweven stoffen
hebben, welke zjj zeiven bjj fabrikanten in-
koopen, maar wier brievenhoofden bedrnkt
zjjn met een prentje, voorstellende een reus
achtige fabriek. Een er van was zoo slim
zjjn magazjjntje, voorzien van een reus
achtig opschrift te plaatsen vlak voor een
complex van groote fabrieken en liet er
toen een photografh van mak°n. Nu, de
photografie liegt niet, redeneerde hjj, en wie
dat plaatje zag kreeg den indruk, dat het
voorste gebouw met den naam der firma
het kantoor was, ter wjj 1 de daarop vol
gende gebouwen, wier reusachtige schoor-
I.
1)
«Wel, mjjn hemel, dat is nu toch het
onbeschaamdste dat ik nog ooit gehoord
heb!* Richard Darrel wierp de ochtend
courant op de tafel en bogon met groote
stappen in het vertrek op en neer te loopen.
Hjj was een van de handigste detectives uit
het land, door alle misdadigers gevreesd, en
wjjd en zjjd bekend om zjjn jjver, zjjne
scherpzinnigheid en zgn moed.
Zjjne zuster Nelly, een mooi meisje van
negentien jaar, dat zeer veel op hem geleek,
keek verwonderd van haar naaiwerk op,
toen ze zjjn uitroep hoorde. «Wat is erna
weer, Dick?* vroeg zg nieuwsgierig.
«Wat er is!< herhaalde hg voor haar
staan bljjvende. »Wel, alweer een diefstal
en nog wel op den spoortrein.*
>Vreeseljjk!« hernam het jonge meisje
zacht zuchtende. >Dan zal ik deze week ook
wel niet veel aan je hebben, want zoodra
gjj maar iets hoort of leest omtrent een
misdaad, zit gjj er dadeljjk achter heen.
Och, als ge eens wist, hoe bang ik me al-
tjjd maak, dat je iets zal overkomen.*
«Klein zottinnetje!* zei Darrel lachend en
zgn hoofd schuddende. «Hoe kunt ge nu
dadeljjk zoo angstig zgn! Mg overkomt
niets, maar alleen den heeren spitsboeven,
dien wjj daardoor beletten hun handwerk
verder te vervolgen. Den laatsteg, keer wel-
steenen hun vlaggen van rook uitwaaien,
de eigenljjke fabriek vormden en hjj lijmde
zoo de klanten met die mooie prentjes.
Maar afgescheiden daarvan dat dit ook
tusschenhandel is, alleen met een beetje meer
humbug en bluf, komt de winkelstand in
de knel eensdeels door de overdreven con
currentie, anderdeels door de coöperatieve
verbruiksveraenigingen en eindeljjk door de
magazjjnen of bazaars.
De groote concurrentie ontstaat hoofd
zakelijk tengevolge van het onoordeelkun
dig plaatsen van winkels in dezelfde artikelen
in een zelfde buurt. Wjj kunnen 't ver
klaren dat groote verkeerswegen, als de
slagaderen van het bedrjjfsleven in een
groote stad, bjj voorkeur worden gezocht
om er winkels te bouwen. Waar het volk
is, is de nering, zegt het spreekwoord en
de Nieuwendjjk en Kalverstraat in Amster
dam, waar tienduizenden stedelingen en
vreemdelingen dageljjks doorstroomen, bie
den als van zelf zich aan als de geschikste
plaatsen voor winkels, ook wel van dezelfde
Boort. Maar neem nn eens een buitenwjjk
of kleine plaats. Daa* wordt een nieuwe
straat gebouwd, onmiddelljjk verrjjzen er
een of twee winkels in dagelijksehe be
hoeften, zoogenoemde kommenjjswinkels.
Pas ziet echter iemand dat zulk een winkel
wat te doen krjjgt, of een tweede en derde
winkel in dezelfde artikelen wordt geopend.
Dikwerf is het de vrouw van een arbeider,
die zelf elders werkt, die op deze wjjze een
bjj verdienste zoekt. Het gevolg wordt, dat
men zoo scherp raogeljjk gaat concurreeren
en of in al te scherp gewicht öf in de
kwaliteit der waren het voordeel moet zoe
ken, vooral wanneer dan nog de ook
al door de concurrentie in de mode geko-
m«n gewoonte er bjjkomt, om op alle
artikelen percenten of bons of cadeaux toe
te geven. Zoo kennen we een nieuwe wjjk
in een groote gemeente, waar ééa zulk een
winkel een goed bestaan zou geven en er
zes zgn. Daarentegen ontbreekt er een spek
slager, waafaan bepaald behoefte bestaat.
Maar dat is geen zaakje, om als bjjzaak
voor een fabrieksarbeider gedreven te wor
den. Zoo bederft de zoogenoemde winkel
stand het voor elkander door die onrede-
deljjke concurrentie. Eu het groot aantal
faillissementen, welke men dan ook onder
de winkeliers aantreft, bewjjst hoezeer dit
het geval is.
hebben tot nu toe den moordenaar van
kapitein Osborni no? maar altjjd niet kun
nen vinden. Misschien is het dezelfde die
deze vermetele daad heeft uitgevoerd.*
»Gjj zegt immers, dat het een diefstal
op den spoortrein is?<
«Ja, en zelfs nog erger dan dat dief
stal met moord.*
«Een moord?* fluisterde Nelly rillende.
»Een echt getneene, verraderljjke moord!
De schurken hebben den weerloozen post
ambtenaar overvallen, gedood en toen
30.000 dollars ontstolen.
«Hoe vreeselijkl*
»'t Is een ODgeboord onbeschaamde daad,
waarvoor waarscbjjnljjk de geheele politie
op de been zal komen.*
»Kent gjj den naam van den vermoorde?*
vroeg Nelly een oogenblik later.
»Zeker! 't Is de arme Arnold.*
Het meisje sprong ontsteld op.
«Wat Arnold?* riep ze verschrikt uit.
»0, dat is toch al te vreeseljjkIk kan u
niet half zeggen, Dick, hoe naar ik dat
vind,* voegde zjj er droevig bjj. «Arnold
was altjjd een goed vriend voor ons en
bovendien zoo stipt in zgn dienBt. Ik had
je eerst willen vragen deze week bjj mg te
bljjven, maar nn moet je natnnrlgk gaan.
>Ja, dat zal ik ook,* hernam Darrel met
fonkelende oogen, >en ik zal niet maten,
voordat ik den lafhartigen moordenaar heb
gevonden, want Arnold was mjjn vriend.
Hg heeft mg eens een grooten dienst be
wezen, waardoor hjj zich vele onaangenaam
heden op den hals heeft gehaald, 't Is dus
niet meer dan mjjn plicht, dat ik zgn dood
ga wreken.*
TVwjjl b£0.TG7 sprak, gift2_.de
Een andere reden is de coöperatieve ver-
brniksvereeniging. Voor een deel zgn de
winkels daarvan zelf de schuld. In een fa
brieksplaats, die zich voortdurend uitbreidde,
waren de winkelwaren voor de dageljjksche
behoeften zóó duur of zóó slecht, dat de
fabrikanten hunnen arbeiders den raad ga
ven een coöperatieven winkel te stichten.
Pat voorbeeld werkte zoo goed, dat de
winkel weldra twee filialen in verschillende
wjjken opende en nog twee fabrieken het
voorbeeld volgden. Dear werd tegen den
gewonen prjjs verkocht aan iedereen, alleen
de leden der coöperatie kregen aan 't eind
van elke drie maanden hnn aandeel in de
behaalde winst. Toen was er onder de win
kels ééne klacht over die «schandeljjke con
currentie.* De bekende zaken van «Eigen
Hulp* in den Haag, waar de ambtenaars
wereld zich eveneens vereenigde om een
verbruiks-coöperatie op groote schaal te be
ginnen en met nitnemend succes te drjjven,
laten wjj nn onbesproken.
Maar het grootste gevaar voor den mid
denstand komt van de groote bazaars, waar
men van alles kan krjjgen. Dezer dagen
werd, bjj gelegenheid van het 50-jarig be
staan van de «Vereeniging tot bevordering
van Fabriek- en Handwerknijverheid* door
den voorzitter Mr. E. Fokker, de feestrede
gehouden, waarin hg juist dit punt besprak
en er op wees, hoe voortdurend nieuwe
vormen de oude verdringen. Zoo gaat het
in den groothandel en ook in den kleinhan
del, of wil men liever den detailhandel. Men
heeft begrepen dat al die tusschenpersonen
bjj de distributie van waren een verkwisting
teweeg brachten van krachten en geld. In
Engeland heeft men een 60 jaar geleden de
proef genomen met het stelsel van groot-
bedrjjf in den kleinhandel, doch zonder veel
succes. Een poos daarna beproefde men het
te Parjjs met beter gevolg en weldra overal
in de groote steden. Wjj hebben ten onzent
geen bedrjjfsstelling, zooals in Dnitschland.
Daar zjjn van de 100 personen 81 in het
hoofdbedrjjf, bjjna 19 in het nevenbedrgf
werkzaam. Van de eersten zgn er 60 pet.,
die zonder vreemde hulp, alleen «met eigen
volk* worden gedreven. Zooals we boven
reeds schreven moet dat groot aantal win
kels, behalve door de scherpe concurrentie
en door allerlei kunstmiddelen op de been
worden gehouden, maar daarbjj komen nog
de groote koeten voor reclame in allerlei
jaar met donker haar en donkeren baard
het vertrek binnen.
«Ik stoor toch niet?* vroeg hjj op den
drempel staan bljjvende.
«Volstrekt niet, beste Elliston, gjj zjjt
ons altjjd welkom,* hernam Darrel hem de
hand toestekende. Elliston schudde die krach
tig en wendde zich toen met een vrier.de-
ljjken groet tot Nelly. Bljjkbaar stond hjj
in eene zeer vriendschappelijke betrekking
tot Richard en Nelly.
«Debt gjj ook al die sensatie makende
moordgeschiedenis gelemn?* vroeg hjj naar
de courant wjjzende, die op de tafel lag.
»Ja,« zei de jonge detective met zjjn
boofd knikkende, «dat is al een vreeselgk
lage streek.*
«Daar hebt gjj wel geljjk in,< zei Elliston.
«Zondt u denken, dat men den moorde
naar zal ontdekken?* zei Nelly hem in de
rede vallende.
«Zeker wel, als nw broeder de zaak bjj
de hand neemt, maar ik hoop, dat hjj het
niet zal doen.*
«En waarom niet?* vroeg Dick heftig.
«Hm, mgD beste jongen 't is een
gevaarljjke onderneming weet ge dat
wel?*
Darrel lachte spotachtig.
«Wel, wel, Harper Elliston, kent ge mg
zoo slecht, dat ge zondt kannen denken,
dat ik me ooit door een gevaar soa laten
afschrikken om mjjn plicht te doen?*
«NeeD, zoo bedoel ik het niet; maar 't
is hier eene geheel andere zaak. Er wordt
gemompeld, dat vier mannen zich aan deze
misdaad hebben schnldig gemaakt en dat
zjj behooren tot eene groote bende, die voor
d, hoe groot ook, terugdeinst.
vorm. Fraai geschilderde wagens die door
de stad rjjden, kostbare groote advertenties
in de bladen, reclameplaatjes en aanplak-
papieren, alles moet worden gedaan om de
aandacht te vestigen op de zaak, en dat
alles kost ontzaglijk veel, hetwelk natnur-
ljjk in den een of anderen vorm door de
verbruikers moet worden betaald. Voeg
daarbjj de hooge hnren van winkelhuizen,
waardoor bjj 't uitbreiden der winkelruim
ten de bewoners meer en meer terugge
drongen worden in de achterkamertjes en
hokjes, vaak met verbindingen, die voor de
gezondheid hoogst nadeelig zjjn. Dit alles
en niet het minst de noodzakelijkheid
om crediet te geven (t« poffm) wil men
niet zjjn klant naar zgn buurman of over
buur zien verhuizen dat alles maakt dat
er in den detailhandel op allerlei wjjze ont
zaglijk veel geld aan den strjjkstok bljjft
hangen, hetwelk feiteljjk moet worden be
taald door de verbruikers. Rakent mea nu
nog hoevele artikelen er onverkocht big ven,
die niet alleen liggen te «verinteressen*,
maar dikwerf bederven of althans zeer in
waarde achteruit gaan, dan begrjjpt men,
dat onze tegenwoordige wjjze van distri-
bueeren heel wat bezwaren en kosten mede
brengt, welke, zoo ze vermeden konden
worden, den koopers zouden ten goede
komen.
Wordt vervolgd).
Buitenland.
Voor het kantongerecht te Gent stonden
twee jongens, die eene bekeuring hadden
opgeloopen wegens het vangen en dooden
van kikvorschen.
De kantonrechter deed de jongens op
merken, dat de Belgische wet verbiedt kik
kers te dooden, omdat zjj als insek ten-etende
dieren beschouwd worden.
«Maar, mjjnheer de rechter,* zvide
een der jongens, «hoe komt het, als het
verboden is kikvorschen te dooden, dat men
wel de «kikkerbilletjes* op de markt mag
vsrkoopen? Die moeten toch van de kik
vorschen komen?*
De kantonrechter wist hier geen ant
woord op en sprak de jongens vrjj.
Te Kieldrecbt, nabjj de Nederlandsche
grens, heeft een vrouwtje, Paulina Tielman
in tegenwoordigheid van hare kinderen en
kleinkinderen met veel luister haar hon-
ma*r liever overlaten aan de politie van
Chicago en St. LouisIk zou het toch ver-
schrikkeljjk vinden, als gjj het slachtoffer
werdt van die schavuiten.*
«Maur gjj weet zeker niet, dat de ver
moorde mjjn vriend was,* hernam Darrel
ernstig.
«Neen, dat wist ik niet.*
«Zie nn eens aan, Elliston, reeds alleen
om die reden, zou het al zeer onnatnurljjk
zgn, als ik niet alles in het werk stelde om
de moordenaars van Arnold aan de wel
verdiende tuchtiging over te leveren. En
als ik me eenmaal iets voorneem, weerhoudt
me ook geen gevaar, hoe groot ook, om
het teD uitvoer te brengen.*
vVat zjjt ge toch een beethoofdmerkte
Elliston lachend op. «Altjjl maar dapper
en door dik en dan 1 Maar alle gekheid op
een stokje, Darrel. Ge zoudt mjj toch een
groot genoegen doen, als gjj er n nn eens
buiten hieldt. Ik zal er voor zorgen, dat de
antoriteiten van Chicago hunne bekwaamste
agenten zenden. Zjjt ge daarmee tevreden?*
«En ik moet in dien tusschentjjd hier
maar stil zitten afwachten?* was de ver
baasde vraag van D&rrel.
«Volstrekt niet. Gjj hebt niet lang ge
leden aan nwe zuster beloofd, dat ge haar
New-Vork zondt laten zien; ga dat nn
doen.*
«Ik zie voorloopig liever van die reis af,«
viel Nelly hem snel in de rede, «want ik
zie in, dat Dick een ernstigen plicht te
vervullen heeft en ik zal de laatste zgn om
hem daarvan terng te honden.*
«O, juffrouw Nelly, als u de partjj van
uw broeder opneemt,* zei Elliston met een
gedwongen gl'V ach, «moet ik de wapens
■èfitepn
dersten verjaardag gevierd in het huis,
waarin zjj geboren is en dat zjj nog be
woont.
Op het feestmaal zat aan bare reebter-
zjjde Therssia Geldrop nit Melsele, die het
vorig jaar haar hondersten verjaardag ge
vierd heeft.
De bewaker van den vunrtoren van Kn-
ria, aan de kusten van Tnnis, heeft ge
schreven dat het eiland, waarop de toren
staat, een zeer gevaarljjk vorbljjf is gewor
den, en hjj zich zelfs moet verschansen, om
niet levend te worden verslonden door de
op het eiland krioelende varkens.
Een bandelaar van Tunis had vroeger
op het eiland eenige dezer dieren losgela
ten, en deze zjjn daar zoo zeer vermenig-
vuhligd, dat zjj eerst alle planten en hoo
rnen op het eiland hebben opgegeten, en
sedert eenige tjjd elkander beginnen te ver
slinden.
Hoewel president Mac Kinley steeds in
beterschap toeneemt, zjjn wond begint te
genezen en de president reeds meer voedsel
gebruikt, gelooven de doctoren toch niet,
dat bjj, zooals aanvankelijk gemeend werd,
binnen 3 weken van Buffalo naar Was
hington vervoerd zal kunnen worden. Waar
scbjjnljjk zal de tweede kogel, die in de
rugspieren zit en den patiënt niet in het
minst hindert, niet worden verwgderd.
Het gunstig verloop van Mac Kinley'a
ziekte heeft groote vreugde veroorzaakt
onder de bevolking van Buffalo. De directie
van de tentoonstelling heeft reeds een pro
gramma opgesteld voor de viering van de
genezing van den president.
De anarehiste Emma Goldmann, die ge
arresteerd is onder verdenking van mede
plichtigheid aan den aanslag op Mae Kinley,
is gisteren te Chicago voor den rechter ge
weest zonder hnlp van een advocaat. De
ambtenaar van het openbaar ministerie zeide,
dat het hoofd der politie te Buffalo gevraagd
had, de gevangene zoo lang mogeljjk vast
te houden, iu afwachting van het onderzoek,
dat te Buffalo wordt gedaan. Hjj vroeg uit
stel van de zaak tot 19 dezer, den datum
waarop de andere, te Chicago gearresteerde
anarchisten zullen verhoord worden. De
magistraat stemde daarin toe en de gevan
gene werd in arrest gehouden.
Uit het onderzoek is tot dasver gebleken,
dat Emma Goldmann zich 22 Angnstns te
Werkeljjk sprak hjj nu niet meer over
die zaak, en nadat hg nog een paar minu
ten met Nelly had gesproken, vergezelde
hjj Darrel naar het spoorweg-station, van
waar hjj onmiddelljjk naar Chicago wilde
gaan om het ljjk van den vermoorde in
oogenschonw te nemen.
Onder de reis die ongeveer twee uren
duurde, las de jonge detective het couranten
bericht nog eens aandachtig door. De trein,
waarop de misdaad begaan was, was 's avonds
om tien uur nit Chicago vertrokken au
toen hjj om een nnr 's nachts bjj een station
stilhield, werd de misdaad ontdekt. Men
vond den ambtenaar met een verbrjjzelden
schedel en vreeselgk toegetakeld. De moor
denaar had geen enkel spoor achtergelaten,
maar bjj eene nauwkeurige beschonwiag
was gebleken, dat in de krampachtig dicht
geknepen hand van den doode een bosje
rood haar was achtergebleven.
Zoodra hjj ter plaatse was aangekomen,
liet Darrel zich naar de plaats brengen,
waar men het ljjk van zgn vermoorden
vriend had neergelegd.
«Arme Arnold,* prevelde de jonge man.
«Wie zon gedacht hebben, dat n zulk een
lol zon treffen. Maar bjj den hemel ik zal
niet rusten, voordat ik n gewroken heb!*
Hg boog zich over den doode, om een
gedeelte van het bosje haar nit zgn hand
weg te nemen, in de hoop, dat die vondst
hem van dienst zon kannen zgn bjj het
vervolgen van den moordenaar. Bovendien
deed hg nog een zonderlinge ontdekking,
die hg evenwel besloot voorloopig geheim
te honden.
Toen hg op het punt stond het vertrek
waar de doode lag, te