cm 1 Het Land van Heusden en Altena, de Langstraat en de Bommelerwaard. WINKELS. FEUILLETON. De moord ia den sneltrein. ÉÉR ipl 111 Uitgever: L.. J. VEEMAN, Heusden.. M 2043. WOENSDü 18 SEPT. 1901. 1* - i j -» v/v 'J UW9 VAN-ALT VOOS Dit blad versch^nt WOENSDAG en ZATERDAG. Abonnementiprgi: per S maanden f l.OO. franco per poet zonder prjjsverhooging. Afzonderljjke nummers 5 cent. Advertentiën ran 16 regel» 50 et. Elke r« meer 7% et. Groote letter» naar plaateruimte. Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrjj dagavond ingewacht. i m-ÊZ-ÊBB-mmmmmmm—mm II i r Wanneer men de toekomst-mnziek hoort, die in de socialistische romans wordt ge geven, zooals in Bellamy's Jaar 2000of >Zola's Arbeid*, dan hebben alle winkels afgedaan; groote magazijnen voorzien in de behoeften van wat men noodig heeft, zonder dat daarvoor behoeft te worden betaald, of indien al, dan met bons voor geleverden arbeid. De groote besparing aan werkkrachten en kapitaal daardoor ver kregen is oorzaak, dat er veel meer werk- krachter voor productie beschikbaar komen en daar deze geregeld wordt naar de be hoefte en er dus geen overproductie ontstaat, worden de werkuren verminderd en de levensstandaard verhoogd vo~>r allen. 't Is niet uit zulk een menschlievend oogpunt, dat de groote Bazaars zjjn ont staan. De ondernemers hebben berekend, dat de prjjs der waren tengevolge van de gewone wjjze v n distribueeren wordt ver hoogd met 30 tot 50 procent vóór de goe deren van den voortbrenger komen in de hand van den kooper. Werd nu die wjjze van ver- deele» geconcentreerd, dan kon veel goed- kooper worden geleverd en de winst van den verkooper zou toch nog aarizienljjk zjjn. Vooral in de groote centra van de bevolking zgn zjj voor deze van zeer groot gemak. Kan men in één winkel terecht voor onge veer alle artikelen in de huishouding be- noodigd, dan bespaart men zeer veel tjjd, welken men anders noodig heeft voor heen en weer loopen naar de verschillende deslen der stad en men kan daar ook veel grootere keuzo vinden dan in kleinere winkels. De Bazaar koopt in 't groot in, kan das goed- kooper leveren, heeft een omzet, zeg van 100 winkel» en winkeltjes, maar gebruikt daarvoor op zgn best het tiende deel van het gezamenlgk personeel van al die winkels, heeft daardoor minder kosten en behoeft ook niet die sommen voor reclame van allerlei soort. Uit alles big kt dat ééa zulk een magazjjn in de behoefte kan voorzien van die honderd winkels en doordat het zooveel goedkooper en beter kan leveren dan deze, van lieverlede deze dooddrukt. Daarbjj komt dat ia die bazaars h t stelsel van contante betaling regel is, dat is nood zakelijk. Zjj hebben dus niet te doen met 2) >Zjjt gjj een detective?* vroeg eene stem naast, hem. Hjj keerde zich haastig om en keek in het gladde, haast jongensachtige gezicht van een jongen man. «Wat wilt gjj?« vroeg Darrel tamelgk barsch. «Ik zon gaarne iemand eene gewichtige mededeeling willen doen.* Welnu spreek dan maar op.« «Eerst moet ik weten, of gjj een detec- tice zjjt.« >Als ge wilt, kunt ge mg wel zoo noe men.* »'t Is over dien armen jongen daar in da kamer,* zoo begon de jongen bedeesd. «Ik heet William Watson en was met hem in denzelfden treiD. Wilt u hooren, wat ik u kan mededeelen?* II. »Of ik hooren wil?* hernam Richard Darrel op de vraag van den jongen, dien hg onderzoekend aankeek. «Zeker wil ik het hooren! Ga maar met mg mee, dan zal ik een plek opzoeken, waar men ons nooit kan storen.* Zg liepen vlug de straat af en traden eene kleine restauratie binnen, die om dien tjjd altgd vrg leeg was. »Zal ik een flesch wjjn voor ubestellen?* vroeg de vreemde, toen zg zich in den meest i-1 J- -O kwade po«t*n en bet kapitaal kan veel vaker worden omgezet. In groote steden h-bhen zjj daarenboven dikwerf fi ialen in verschillende wgken, waar men op dezelfde voorwaarden kan koopan als in het groote magazijn en deze drukken dan op hnnne benrt in hunne omgeving weder de kleine winkeliers dood. Zoo komt door die »Slok op's* de middenstand hoe langer hoe uieer in den druk. En dat werkeljjk zeer vele winkeliers een kommervol bestaan hebben, bljjkt uit het feit dat in '99 937 failliet verklaringen plaats hadden, waaronder 107 winkeliers in klaedingstoff n, 60 in luxe artikelen en galanteriën, enz. Wat is na daartegen te doen? Dat meer en meer in elk bedrjjf de groote zaken de kleine dooddrukken, dat de fabrieksnijver heid de buisnjjv«rheid geheel verdringt en, met uitzondering van de kunstnijverheid, van lieverlede den werkman maakt tot een soort van levende machine, dat kan niet worden ontkend. En dat ook in de groote plaatsen de groote Bazaars de winkels zullen vervangen, is tameljjk wiskunstig zeker te zeggen. Daarom moeten de winkeliers de handen inéénslaan en zeiven de detailhandel in 't groot beginnen. Toen de stoombooten in de vaart kwa men, hebben zij vroegere veerschippers ver moord. E n tjjdlang hebben de schipprrs de ongeljjke concurrentie trachten vol te hou den, toen moesten zjj 't opgeven met groote schade. Alleen in enkele plaatsen, waar de schippers mei echte aeaipperawgnneui nvt standen op hun benrt weer nieuwe uwiiueiien verloopen van bet getjj zagen aankomen en hun schepen verkochten om samen een stoomboot in de vaart te brengen, hebben zg er zeiven van geprofiteerd. Deden nu in onze groote steden de win keliers eveneens en vereenigden zjj zich om samen bazaars te stichten, dan zonden zjj zeiven de voordeelen hebben, welke anders den kapitalisten, die in 't openen er van een goede geldbelegging zien, ten deel vallen. Twee of drie groote magazjjnen, zonder bluffige étalages, waar m8B alle voorwerpen van dageljjksch verbruik kon krjjgen, met in de buitenwjjken filialen, die uit hetzelfde magazgn worden bediend, zouden in staat zgn om in de behoeften te voorzien. Zjj zouden in 't groot van de fabrikanten of importeurs koopen en de besparing aan kosten zou hun en het publiek ten goede neergezet. »Neen,« zei Darrel zjjn voorhoofd fron send, «voor znlke dingen moet men helder van hoofd zijnwjj behoeven ook niet da del jjk iets te gebruiken. Als gjj iets naders weet omtrent deze vreeseljjke misdaad, zeg het mjj dan onmiddclljjk 9n geheel naar waarheid.* >0, ik weet zeer veel, want ik was de eerste, die den armen Roland vondik zag zelfs nog, dat de mannen dea zak met geld wegnamen, er waren er drie.* Verder.* «Zjj droegen allen maskers; zoodoende kon ik dus niet zien, wie het weren. Maar ik geloof dat ze van Chicago kwamen.* Waarom denkt gjj dat?* Omdat ik een dag te voren hier in Chicago drie precies geljjke gedaanten heb gezien. Ik zou zelfs wel durven beweren, dat de woeste Skinny het gedaan heeft.* >Inderdaad »Ja,« was het haastig Sntwoord. >En daarom zon het zeker goed zgn hem in het oog te honden.* «Is dat alles, wat ge weet?* vroeg Darrel, zonder notitie te nemen van de voorafgaande woorden van den jongen. >0 neen, ik weet nog veel meer,* ver klaarde Watson, maar op wantrouwenden toon voegde hg er bjj: «Doch is u na we- zenlgk een detective?* Darrel hield de kraag van zgn jas een weinig in de hoogte, waardoor er een zil veren ster zichtbaar werd. Ja, nu weet ik het knikte Watson toen hjj het teeken za^. «Welnu, ik geloof zeker dat Joe Shinny de man is, dien u zcekt.* «Als u wilt, breng ik n naar zgn schuil- maer te vinden kompn, dat da<-renhovHïin de kwaliteit der wnren ook zjjD vodeel zon hebben. Dat is de eenige gezifte wjjze om het euvel te bestrijden, of ij^èr, om te zorgen dat zij zeiven de voorèlen behalen, die anders anderen ten goeltomen. Men heeft in Dnitschland beproeft lier en daar een afzonderlijke belasting i heffen op die magazjjneD, evenals ind'inkrijk, waar b.v. de Bon Marcfcé, bj omzet van meer dan honderd millioen cpleus, één millioen extra belasting betaabfe Maar dat ie percent wordt op de k#óers verhaald, die «venwel toch nog goedkoper koopen dan in een gewonen kleinemi winkel. Coöperatie der winkeiers, waarbjj zjj zeiven in bezoldigde betekking komen in dienst der coöperatie, vfeka winst zjj na 't sluiten der balans deelefi, is de eenige uit weg, waarheen het gaan tóoet en wel spoedig, wil men niet achter het Jet visschen. Nn zegge men niet, dst op die wjjze tal van personen buiten w>rk geraken. Als 10 groote winkels elk een boekhouder en drie bedienden hebben, dan tan zeker de bazaar, die deze tien vervang!, volstaan met één boekhouder en twee hépers en een tiental bedienden en knechts. Et zonden dus 7 van de eersten en 20 van delaatsten vrijvallen. Maar hetzelfde bezwaar is ook geopperd toen de stoombooten de trekschuiten en vrachtschepen en de sp v-^rtreinen de dili gences en vrachtwagens overbodig maakten. En 't is gebleken, dat dg veranderde toe schiepen, waarin de vrjgevallenen een plaats vonden. Een andere bedenking tegen de genoemde verandering is zeker dat onze steden er niet mooier op zouden worden, als op vele plaatsen de winkels verdwenen met hunne uitstallingen. Denk n een winkelstraat bjj avond zondur winkels, wier uitstralend licht juist zooveel gezelligheid geeft. Reeds nu op Zondagavond of in de week, welk een ver schil Maar vooreerst zal 't zulk een vaart niet loopen, dat alle winkels verdwijnen. Er zjjH er een aantal, die slechts artikelen be vatten, waarvoor een groote bazaar niet geschikt is. Maar er staat in die opruiming van vele winkels een voordeel tegenover. De prjjs van den grond en de huurprjjs van de buizen wordt nu voortdurend om hoog gedreven door 't steeds vermeerderend zjjn.c Darrel antwoordde niet dadeljjk. Hjj dacht er niet aan om maar dadeljjk alles voor goede munt aan te nemen, wat de jongen hem vertelde en de levendige belangstelling, die bjj voor de zaak toonde, boezemde hem een zeker wantrouwen in. Misschien ten onrechte, zei hjj in stilte tot zichzelf; er was immers een bjjzonder groote belooning nitgelootd op de ontdekking van den moor denaar daardoor werden zeker velen aan gespoord om mee te helpen zoeken. Welnu, wilt n met mij meegaan naar de Weverstraat,?* vroeg Watson wederom. «Nn niet.* Wanneer dan?* »Gjj moet hier van avond weer kom«n dan zal ik n zeggen wanneer het mg voegt.* «Goed. U komt toch zeker?* «Heel zeker.* Darrel stond op en verwijderde zich, zon der te bem-rken, hoe het zooev:n nog zoo onschuldig vriendelijke gezieht van Watson plotseling een knorrige, onaangename uit drukking kreeg. «Ga je gaDg maar, Dick Darrel,* zei de jongen binnensmonds, »ik ben slimmer dan je denkt. Denk je, dat ik het bH gemerkt heb, dat je me niet vertrouwt? 't Verwon dert me toch nog, dat je den armen jongen niet hebt herkend, dien je vjjf jaar geleden wegens het maken van va'sche munt in de ge/angenis hebt gebracht. Dat heb ik niet vergeten, en dat zal ik je nog wel eens betaald zetten. Met een vreeseljjk gegrijns stond hjj op, liet zich een glas brandewjju geven eD sloop toen naar buiten, voorzichtig naar alle zjj- den om zich heen ziende. Het was een gure April-dag en de lucht was viunig koud. Watson rilde in zijne daane kleeding getal winkels en de woningnood ontstaat voor een goed deel door de overgroote ruimte door winkel» geljjkvloers ingenomen. Voor de bewoners zonden ongetwjjfeld de hygiënische toestanden heel wat verbeteren als de winkelruimte tot woonruimte werd ingericht en zjj zeiven hun vaste werkuren hadden in den Bazaar'. Ook zouden de nn vaak zeer karige looneff van winkelbedienden en helpers dan kunnen verhoogd worden. Nn kan dikwerf de patroon dit niet doen, met den besten wil der wereld niet. Hjj zit op zoo zware lasten, de eiscben van étalage- en lichtkosten, waartoe de concurrentie hem dwingt, de kosten juist verhoogd door de kleine zaak, dat alles maakt het hem on- raogeljjk zgn personeel hooger loon te be talen of meerdere vrjjheid te geven. Voor den patroon en den bediende, voor het koo pend publiek en den fabrikant, voor hen allen zon de omzetting der vele winkels in enkele bazaars of verkoophuizen ongetwjj- fuld voordeelig zjjn. Laten daarom bjjtgds zjj, die 't aangaat, er voor zorgen dat zjj zeiven 't heft ia handen houden, vóór een ander het hun ontneemt. Een krachtige, welvarende middenstand is noodig, zjj is als 't ware merg en pit der bnrgerjj, zei Dr. Fokker. Laat dan de middenstand het middel der coöperatie aan- grjjpen om krachtig en welvarend te wor den. Doet zjj 't niet, dan heeft zjj het zich zelve te wjjten als zjj wordt »doodgedrnkt.« Mac Kinley is geheel zonder pjjn gestor ven. In den laafsten avond en nacht van zijn leven doofde hjj zoo langzaam uit hjj was reeds verscheiden uren voor zjjn dood bewusteloos dat over het juiste tjjlstip van zjjn overigden de doktoren van meening verschilden, te meer omdat het leven uren lang door allerlei kunstmiddelen nog wat gerekt werd. Dr. Rixey is tot na den dood van den President in de kamer geblevende andere doktoren waren nn en dan in het vertrek. Omstreeks twee nor meende Rixey den dood te kunnen cocstateeren, hjj liet de familie leden roepen, en vjjf minuten later, na zich over het lichaam heengebogen te hebbeD, bief hg zgn hand op, met de woorden«De President is dood.* Mevrouw Mac Kinley om liep hjj vlug naar de armenbunrt in een ander gedeelte van de stad, waar hjj zeer goed thuis scheen te zjjn en na een eind weegs afgelegd te hebben, betrad hjj een ond onaanzienljjk gebouw. Op de eerste trap bleef hjj staan, hjj luisterde een oogen- blik en opende toen de denr van een kleine armoedig uitziende kamer. Bjj het smalle venster zat eene vrouw in armoedige klae- diugzjj was ongeveer veertig jaar oud, maar ondanks de vroege rimpels in haar gezicht kon men zien dat ze vroeger bjj- zonder mooi moest zgn geweest. «Wel, moeder Skarlet, zjjt gjj alleen?* vroeg Watson de kamer binnentredende. »Dut ben ik immers meestal,* was het verwijtend antwoord. «Waar zgn Nick en Sam dan?* «Dat weet ik niet.* »Zijn ze dan vandaag niet hier geweest »Neen, al in geen drie dagen.* »Hé, dat ljjkt me vreemd.* >Mjj volstrekt niet. Ze zjjH zeker weer hier of daar heen getrokken en ze zullen wel niet heel veel goeds uithalen. Ik zou wel willen, William, dat je je niet meer met hen inliet en dat je probeeren wildet een behoorljjk leven te gaan leiden.* Watson lachte spottend. »Ei, ei, tante Martha, wat zgn dat nn voor mooie ge dachten! Alsof uw brave neef ooit iets slechts zon kannen doenBen ik niet een model van volmaaktheid Hjj ging rechtop staan en ke-k vol verwachting naar moeder Skarlet, maar zjj scheen het in dat opzicht niet met hem eens te zgn, want de onte vreden uitdrukking van haar gelaat veran derde hoegenaamd niet. Daar zjj evenwel op zgne woorden geen antwoord gaf, giDg hg kalm verder door met spreken: >Ik ondenk- »Hep, en men liet haar slaneD. Seer-tari» Cortelyou becraf zich naar de bene 'enkam*r, waar de leden van het Kabinet, de senatoren en andere aanzienlijke personen saamge- komon waren. Allen waren diép bewogen. Uit alle deelen der Vereenigde Staten en uit de heele weréld stroomen de telegrammen van rouwbftU^g naar mevrouw Mac Kinley of naar mishington en overal in Amerika ziet men teekenen van rouw. Proclamatie» worden uitgevaardigd, bijeenkomsten srebou- den, vertooningen en feesten uitgesteld, «n Zaterdag bleven alle openbare pebonw-n gesloten. Verscheiden plannen in v^r^and met de tentoonstelling te Buffalo zgn op gegeven. Toen het bericht van het overljjden van Mac Kinley te Dantzisr ontvangen werd, gaf de Keizer dadeljjk last aan de vloot, alle vlaggen halfstok te laten dalen en de Amerikaansche vlag halfstok in den grooten mast te hjjsehen. Alle hoofden van staten hebben tele grammen van rouwbeklag gezonden. De koningin-wednwe van Italië seinde aan mevrouw Mac Kinley over de dro-fenis waar in zjj beiden nn, door een overeenkomstige wandaad, gedompeld waren. Hot offieieele v»rslag der Igkopvieruiag vermeldt het volgende De kogel, die den President op het borst been trof, drong niet door de huid hoen, en deed weinig kwaad. De andere kogel doorboorde de beide wanden van de naaag, omleraan. Men bevond dat de beide gaten volkomen gesloten waren gebleven «edert de hechting, maar het weefsel er om heen was door kond vaar aangetast. Na de maag doorboord te hebben, drong de kogel in het achterste gedeelte van het onderljjf door, den top van de nier rakende en verscheurende. Ook bjj dit gedeelte van het wondkanaal had zich koud vunr ge openbaard, dat zieh over de aMeeschklier had verspreid. De kogel is niet terugge vonden. Er was geen spoor van bnikvliesontsteking of ziekte der andere organen. De wanden van het hart waren zeer dun. Het bleek niet dat de natuur zelf pogingen gedaan had om de storing tegen te gaande dood is het gevolg geweest van kond vaar, dat de maag in den omtrek van de kogelwonden en het weefsel langs het verdere wondka- baar langen tjjd heb ik geen cent in mjjn« banden gehad, die ik niet eerlijk verdiend heb. Maar zeg eens, moeder Skarlet, hebt gjj ook al gehoord van den diefstal, die in den afgeloopen nacht plaats heeft gehad op den expres-trein van Chicago? Alle cou ranten zijn er vol van.* >Neen, ik heb er niets van gehoord.* »Nn, dan zal ik het u «8ns spoedig ver tellen,* en zich op den kant van de tafel neerzettende, gaf William aas de aandachtig luisterende vronw een kort verslag van da geruchtmakende misdaad. Toen hjj zjjn verhaal ten einde had gebracht, keek zjj hem scherp aan. >Ik hoop toch, dat gjj niets te maken hebt met dien scharnitenstreek.* >Wel, wat zou ik daar na mee te maken hebben, hernam hg vlag. »Ma»r ik weet er toch wel iets van, want ik was immers in denzelfden waggon als Arnold en een van de roovers zette zelfs zgn revolver op mjjne borat en dreigde mjj dood te schietsD, al» ik maar een enkel geluid gaf. U begrjjpt dus, dat ik me maar liever doodstil hield.* »Er zal wel heel veel drukte gemaakt worden van die geschiedenis,* merkte de vronw op, »en als de politie de schuldigen te pakken krjjgt, zal het zeker slecht met hen afloopen.* >Het mocht wat, die laten zich niet rangen.* »Weet gg dat zoo zeker?* »Ja, zeker. Ik Plotseling hield hjj op en kreeg een vuurroode klenr. Dat ont ging Martha niet. Hate hand op zgn arm leggende, keek zjj hem ernstig aan. «Wil liam, zeg mg de waarheid weet je, wie den moord begaan heeft?* (Slot). v« Buitenland. Wordt vervoladX.

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Nieuwsblad het land van Heusden en Altena de Langstraat en de Bommelerwaard | 1901 | | pagina 1