Het Land van Heusden en Altena, de Langstraat en de Bommelerwaard.
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
M 2090.
Bij oize Oostelje natoen.
FEUILLETON.
De Slaapwandelaarster.
ZATERDAG 1 MAART.
1902.
UN9 VAM ALTE^'
YOOB
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per S maanden l.OO.
Franco per poet tonder prjjsverhooging. Afzonderljjke
nummers 5 cent.
i.
In Duitschland is de strijd over het
nieuwe tarief van invoerrechten in den
Rijksdag hevig. De zoogenoemde Agra
riërs, dat zijn de groot-grondbezitters,
klagen steen en been over hun vermin
derde inkomsten. Toen de tarwe nog
veel duurder was en het vleesch en
spek eveneens, hadden zij betere dagen.
De opbrengsten van de goederen in
eigen beheer waren grooter en de pacht
sommen der verhuurde gronden en boe
renplaatsen eveneens. Maar sedert Ame
rika begonnen is met grooten uitvoer
van deze artikelen, worden de prijzen
daardoor zeer gedrukt. Daarin willen
nu de groot-grondbezitters verandering
brengen door een verhooging te eischen
van de inkomende rechten. Zij vragen
om bescherming tegen het buitenland
en willen daarom zóóveel hebben gelegd
op den invoer, dat de prijs gelijk wordt
aan het door hen verbouwde koren met
een behoorlijke winst. En zij zetten
alles op 't spel, wetende dat de Keizer,
die in de Jonkerpartij den hechtsten
steun heeft voor zijn hof, op hunne
hand is.
Wanneer nu de groot-grondbezitters
voordeel krijgen van graanrechten, wor
den deze een ramp voor de kleine.
Vooreerst worden zij gedwongen hoo-
gere pachten te betalen, want de land
heer rekent: nu gij zooveel meer ont
vangt voor uwe producten, kunt gij ook
voor uw land meer geven. Maar hij
verbouwt niet genoeg voor zijD behoeften
en moet dus graan bijkoopen. Al wordt
nu ook het vleesch van runderen en
varkens duurder, het baat hem niet,
want zijn voerkoren is ook veel duurder
geworden. En nog erger wordt het voor
den man, die in 't geheel niets ver
bouwt, voor den burger en den arbeider,
want die moet zijn brood duurder be
talen en het is feitelijk uit zijn zak,
dat de jonkers zich een weelderig leven
kunnen veroorlooven. Het is dan ook
geen wonder, dat overal in den lande
eene beweging te bespeuren is tegen
de plannen der regeering, zooals dat
is gebleken uit een adres, van niet min
der dan 3.430.000 hanteekeningen voor
zien, dat bjj den Rijksdag is ingediend.
Voor een arbeidsgezin wordt de brood
prijs door zulke rechten aanzienlijk
3.)
Jan was naar zjjn kantoor. Leo en ik
kwamen in een weinig rooskleurige stem
ming tb nis.
Was het alles toeval, of vervolgde een
geheimzinnige demom da bewoners van onze
goede Voldersgracht? Wat was die witte ge
daante? Wat het een hallucinatie of niet?
Maar wat niet alleen Leo, maar ook mg
een oogenblik het koude zweet deed uitbre
ken, was een telegram van Annie. Het was
kort en krachtig:
Weer de naald gezien. Gevaar dreigt nu
onmiddellijk. Waakt.
Ik ben tameljjk wel, wat Leo me soms
naar het hoofd gooiteen ongevoelig blok
hout, maar toen ik die woorden las, ja, ik
weet niet hoe ik mjjn gevoel zal beschrijven.
Een oogenblik van geweldigen angst voor
iets onbekends en vreeseljjks, dat ons dreig
de, iets zooals ik gevoelde als kind, wan
neer de meid ons versohrikkeljjke verhalen
deed van spoken en geesten, maar te geljjk
een Boort voldoening, als van iemhnd, die
een heel interessante natuurkundige proef
ziet gelukken, waaraan hjj eigenlijk twij
felde.
Leo zag bleek als de dood en zjjn band
sidderde toen hjj het telegram neerlegde.
We slapen vannacht op Jan's kamer, zei
ik, want ik zag, dat zjjn geest moest bezig
gehouden worden.
Maar we zeggen er niemand iets van. We
verhoogd.
Het gevolg daarvan zal moeten wor
den, dat zij öf in nog slechter conditie
komen dan zij reeds zijn of hooger
loon eischen moeten, om op die wijze
de nijverheid den prijs te laten betalen,
dien de regeering den Agrariërs wil
geven. Maar nu is er zeker geen onge
lukkiger oogenblik te kiezen, om hoo
ger loon te bedingen dan het tegen
woordige, nu met name in de ijzer
en katoenindustrie een crisis bestaat,
die duizenden tot werkeloosheid heeft
gebracht. Zouden de nog werkenden
aandringen op hooger loon, dan zouden
zij worden ontslagen; er is overvloed
van werkvolk te krijgen op 't oogen
blik. Een geheele verarming dus van
den arbeidenden stand zou 't gevolg
zijn, een vermindering van koopkracht,
die zich overal zal doen gevoelen. Want
brood moet de arbeider hebben, en men
kan een dubbeltje maar eens uitgeven
de winkelstand zal het dus ervaren, dat
er minder geld in omloop is en minder
verkoopen, allereerst van weelde-arti-
kelen, maar dan ook van die zaken,
die in de dagelijksche behoefte voorzien.
Hij zal meer overhouden en, als de
reiziger van den fabrikant komt, dezen
minder bestellen. Zoo krijgt ook de
fabrikant minder werk en deze verhaalt
dat öf op de loonen zijner werklieden,
door de werkuren in te krimpen om
de productie te beperken öf op hun
aantal door minder arbeiders te gebrui
ken. Ook hier weer wordt de arbeider
het kind van de rekening.
De graanhandel (om nu maar bij deze
te blijven) is echter internationaal.
Duitschland kan het zonder het koren
van Rusland en Hongarije niet stellen.
Wordt nu de invoer uit die landen be
lemmerd door hooge rechten, dan ligt
het voor de hand, dat men ook daar
het hek sluit voor de producten der
Duitsche nijverheid, en dat deze met
hare waren blijft zitten. En dat te meer
omdat er in de laatste jaren zoo ver
schrikkelijk veel is geproduceerd, dat
men vol zit en reeds door goedkoope
prijzen zich den afzet naar het buiten
land heeft moeten verzekeren. Het is
toch een feit, dat Duitsche ijzer- en staal-
waren in het buitenland goedkooper
worden verkocht dan in het land zelf.
De fabrieken hebben hun kapitalen
vastgewerkt in een grooten voorraad
goederen, welke binnenslands niet kan
worden afgezet, en moeten, om te kun
zullen om de beurt wakker bljjven.
Leo knikte en gin? naar zjjn kamer. Hg
was vreeselgk opgewonden. Maar na een
minuut of tien kwam hg terug, met twee
revolvers in de hand.
Daar heb jjj er een, zeide hg, het is ge
laden.
Lk knikte en zei niets, want Jan kwam
naar boven.
Wjj dineerden in geen al t« beste stemming,
hoewel Leo zenuwachtig druk praatte.
Aan 't dessert zeiden we, dat we vannacht
op Jan's kamer wilden slapen.
Hg lachte ons uit.
Nu ja, zei Lso, ik wil er wel voor uit
komen, ik ben bang, na die griezelige ge
schiedenissen hier in de buurt. Zeg er nie
mand iets van, ik zal zelf vannacht wel een
kussen hier brengen. Slapen op den grond
kan ik heel goed.
Jan gaf nogal spoedig toe.
Nu, vannacht heb ik er niet op tegen.
Ik heb nogal geld bjj me, want ze hebben
vandaag voor f 3000 op het kantoor borg
gesteld. Zooveel heb ik nog nooit in huis
gehad.
Meneer, nou heb ik nog een extra kopje
koffie voor jelui gezet, zei onze hospita,
binnenkomend.
Juffrouw, mag ik vannacht je jjzeren kist
je hebben Ik heb veel geld in hnis en 't is,
zoo'n rare tjjd, vroeg Jan.
't Is zonde ja, mgnheer, als je er maar
om denkt, er zit f 200 van mg in.
Om twaalf uur gingen we naar bed. Met
stille trom brachten we ieder een kussen en
een deken op Jan's kamer. Ik zou 't eerst
waken. Niets verstoorde de stilte vaD het
regelmatige snurken van Jan, en een der
gelijk liefelgk geluid van boven, waar 't
nen voortwerken, weder kapitalen heb
ben. Zij moeten dus, gelijk men het
noemt, geld maken of de fabrieken slui
ten en het is een feit, dat reeds een
aantal fabrikanten tot dit laatste middel
hun toevlucht hebben moeten nemen.
Wat den toestand in Duitschland nog
zooveel bedenkelijker maakt, is de fiuan-
tieele crisis. Konden de verschillende
groote ondernemingen geld bekomen bij
de banken, dan kon men met vermin
derde productie langzaam voortwerken
tot het evenwicht min of meer hersteld
was; maar dat is op 't oogenblik niet
mogelijk.
Toen de industrie hare hooge vlucht
begon te nemen en er ruime dividenten
werden uitgekeerd, was er geld in over
vloed te krijgen. En ondanks de stij
gende loonen en duurdere grondstoffen
bleef men produceeren in 't wilde, zonder
rekening te houden met de behoefte.
Toen dat spaak liep, zooals te voorzien
was, gingen een aantal inrichtingen te
niet en men werd bang om zijn geld
te steken in zoogenoemde dividend
fondsen, omdat men öf het kapitaal zag
verloren gaan öf, zoo men 't nog be
hield, geen rente maakte. Maar met dat
omhoog gaan der nijverheid trokken
hoe langer hoe meer arbeiders uit het
platte land naar de nijverheids-centra.
Zij moesten daar woningen hebben en
de waarde der bouwterreinen rees met
den dag. Er werd gespeculeerd in grond
en een aantal terreinen gekocht door
ondernemers, die er groote blokken wo
ningen op zetten, zoogenoemde huur
kazernen. Om daarvoor het geld te
krijgen werden hypotheken gesloten en
het waren inzonderheid de hypotheek
banken die hielpen, instellingen die zelve
hun geld kregen door het uitgeven van
pandbrieven, m. a. w. aandeelea in het
op hypotheek verstrekte geld. Onder deze
behooren inzonderheid de naar haren
oprichter genoemde „Spielhagen" ban
ken. Deze stond reeds lang in slechten
reuk, dat zij nl. in gronden speculeerde
en hare balansen flatteerde, dat is: de
cijfers zoo groepeerde, dat zij gunstig
geleken. Zij hadden allerlei filialen, op
wier balansen dan die kwade posten
kwamen. Dat spel kon echter niet blijven
duren; de banken sprongen, en zooals
't gewoonlijk gaat, zij namen in hun
val andere mede. De Pommersche en
Mecklenburg-Strelitzsche bank hielden
zich staande, maar keerden geen rente
uit op de pandbrieven. (Slot volgt.)
Advertentiën van 16 regels 50 et. Elke regel
meer ll/t ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagavond
ingewacht.
echtpaar Knoop sliep. Aan een onrustige
beweging van Leo bemerkte ik wel, dat hg
ook wakker was.
We lagen beiden in een hoek, en zorgden
niet in 't maanlicht te komen, dat in de
kamer scheen, Nachtlichtjes hield Jan er
nooit op na.
Wie wel eens in het donker wakker lag,
en daarbjj, b.v.b. door hard werken of iets
anders zenuwachtig was, kent het benau
wende gevoel van iets geheimzinnigs dat
komen moet, dat ik dien nacht maar niet
van me af kon zetten. Ik lag met het ge
zicht naar de deur, en aldoor was het, of
ik die langzaam zag open gaan.
Het sloeg twee uur, half drie, drie uur.
Verbeeldde ik het mg, of ging dedeur open
Het was geen verbeelding. Heel langzaam
zag ik ze nu bewegen.
Ik hield mgn adem in, en hoorde mgn
hart kloppen. Krampachtig omklemde ik de
revolver.
Daar schemerde iets wits voor de deur.
Langzaam zag ik een witte gedaante met
loshangende haren binnentreden. Een oo
genblik was ik als veratjjfd van angst. Maar
toch zag ik scherp, wat er gebeurde. Een
band kwam achter de deur uit, die de ge
daante scheen voort te duwen.
Op dit oogenblik uitte Leo een gesmoor-
den kreet. De gedaante schreed echter kalm
vooruit, naar het bed van Jan toe.
Nu sprong ik op, met een snel besluit mg
vermannende, ik trad haar in den weg, de
revolver in de hand. Toen, in het maanlicht
herkende ik juffrouw Knoop in haar nacht
gewaad. En nu zag ik ook, dat ze een lange
dunn8 naald in de hand hield.
Met een snelle beweging trok ik die nit
htutr hand en riep luide: sHaltlc.
Buitenland.
Op da aanhouding van den te Esens
(Duitschland) gevlochten postbeambte A.
Kroger, die verdacht wordt zich te hebben
schuldig gemaakt aan diefstal van een be
drag van 24.100 Mark, is thans esn be
looning van 1000 Mark gestald.
Miss Stone en haar metgezellin, mevrouw
Zilka met haar vóór eenige weken in de
gevangenschap geboren kindje, zjjn nu ein-
deljjk toch in vrjjheid. Woensdagnacht zjjn
beiden met het jonge kindje te Saloniki
aangekomen.
Aan het station waren aanwezig de
Araerikaansche consul met echtgenoote, ver
scheidene zendelingen en de geheele Arae
rikaansche kolonie, die den bevrijden har
telijke ovaties brachten.
Talrjjke nieuwsgierigen bevonden zich in
de nabjjheid van bet spoorwegstation om
de in vrgheid-gestelden te begroeten. Miss
Stona en mevrouw Zilka zagen er gezond
uit. Zjj werden door de aanwezige dames
herhaaldelijk gekust en toonden zich zeer
getroffen. Donderdag zouden zjj met een
Lloyd-stoomschip naar Oonstantinopel var-
trekken, vergezeld van dr. Honsz, den chef
van de Amerikaansche zending in Saloniki
en den tolk Garguilo.
Gemeld wordt nog, dat de echtgenoot
van mevrouw Zilka de vertegenwoordigers
der Tarksche autoriteiten bjj hun onderzoek
naar de gevangenen had wenschen te ver
gezellen; dit werd hem echter niet toege
staan, daar de autoriteiten hem er van
verdachten, dat hjj om politieke redenen
betrokken was geweest bg de gevangen
neming van Miss Stone.
De onderhandelaars vonden de gevan
genen in het huis van een Protestausch
geesteljjke. De beide vrouwen, die haar be-
vrjj Iers diep getroffen begroetten, waren
gedurende de laatste zeven waken in het
gebergte geweest. Overdag werden zjj ver
borgen gehouden en 's nachts geblindoekt
te paard snel herder gevoerd.
Te Barcelona duurt de rust voort, maar
hebben nog telkens arrestatiën plaats. Te
Bilbao hebben de bakkers het werk gestaakt.
Te Mallen, in de provincie Saragossa, zjjn
twee anarchisten gearresteerd ter zake van
opruiing tot oproer. Zjj zullen direct ge-
vonnisd worden.
Maar ze scheen met glazigen blik over
mjj heen te zien, ze liep door, even afge
meten en even geruischloos als ze was binnen
gekomen, naar het bed toe, en bukte zich
over den slapende.
Leo was inmiddels naar buiten gesneld.
Sta, of ik schiethoorde ik hem roepen,
en nu kwam hg binnen, zjjne revolver ge
richt houdend op onzen vriend Knoop, die
geheel verlamd scheen van schrik.
Jan was intusschen wakker geworden,
toen de juffrouw zich over hem heen boog.
Wat duivel is dat, juffrouw Knoop? riep
hg verbaasd.
Nu ja, ze slaapwandelt, zie je dat niet?
viel Knoop nu in, die in eens zjjn bruta
liteit terugkreeg. En ik liep haar na, om
te maken, dat ze geen ongeluk kreeg.
Word eens wakker 1 riep hg luid, en
schudde haar ruw.
Met een gil viel de slaapster achterover,
en bleef in stuiptrekkingen op den grond
Stommeling, riep Jan, het is heel gevaar-
ljjk, slaapwandelaars wakker te maken.
Kleed je aan, Jan, en haal politie, zeide
ik kort. De heele waarheid werd me ineens
duideljjk. Deze man is feiteljjk de moorde
naar.
Met een vloek draaide Knoop ziek om,
haalde een pistool uit zjjn zak, en voor we
er iets aan konden doen, schoot hjj zich
voor het hoofd en rolde dood achterover.
Juffrouw Knoop bleef krankzinnig en
werd naar een gesticht gebracht, waar ze
later is gestorven.
Hoewel we das met zekerheid weinig over
deze geheimzinnige zaak kannen zeggen, is
ze vrjj duideljjk. In haar slaap wandelde
deze ongelukkige vrouw over de daken, be-
De Spaansche minister van binnenland-
sche zaken heeft in de Kamer meegedeeld
dat te Barcelona de werkstaking geëindigd
is, met uitzondering van slechts eenige me
taalbewerkers. In de voorstad St. Martin
trachtten eenige troepen stakers anderen het
werken te beletten. De consols van alle lan
den hebben den prefect hun compliment ge
maakt over het spoedig herstel der orde.
Bjj een brand, die Woensdag te Dinkels-
bncbl, in Beyeren, uitbrak, is een trapgevel
van een brandend hnis ingestort. Vjjftien
personen, voor het meerendeels vrjjwilligers
bjj de brandweer, werden onder het huis
bedolven.
Onmiddelljjk is men begonnen de puin-
hoopen weg te raimenmen heeft eehter
weing hoop een der slachtoffers nog levend
weer te vinden.
Kolonel Morlind is met troepen uit Noord-
Nigeria vertrokken om een onderzoek in ts
stellen naar de bewegingen van Franschs
troepen op Engelsch gebied langs het Tchad-
meer. Vermoeieljjk zal daar een Engelsch
garnizoen worden gelegd, onder bevel van
blanke officieren.
Verschillende Iersche afgevaardigden als
mede de penningmeester en de secretaris
van den Iertchen Landbonwersbond zjjn
tot gevangenisstraffen veroordeeld, terzake
van aanzetting ran pachters tot wanbeta
ling van pacht.
Omtrent een Boerensukses wordt uit Lon
den, d.d. 26 Februari gemeld: Kitchener
seint uit Pretoria. Een ledig convooi van
Donop's kolonne te Wolmaransstad, werd
ongeveer tien mjjleD ten noorden van Klerks
dorp aangevallen en gepakt na een hevig
gevecht.
De begeleidende troepenmacht bsstond
uit het vjjfde bataillon Yeomanry, drie
compagnies Northumberland fuseliers en twee
kanonnen.
Ik heb geen bijzonderheden.
De Boeren kwamen klaarbljjkeljjk van
eenen grooten afstand en worden nu vervolgd.
Generaal-majoor Walter Kitchener, de
broeder van den opperbevelhebber, zal bjj
zjjn terugkeer in Zuid-Afrika belast worden
met het bevel over eene vliegende colonne,
samengesteld nit de regimenten die het best
met de taktiek der Boeren vertrouwd zjjn.
hendig en geruischloos, zooals alleen slaap
wandelaars dat kunnen, drong ze in de
hnizen, wanneer daartoe gelegenheid was,
en door een enkelen prik in den nek van
haar slachtoffers, bedreef ze die verschrik
kelijke moorden. Het moet echter haar man
geweest zjjn, die haar, voor zjj in slaap viel,
hypnotiseerdehg was het, die het duivel-
sche plan ontwierp, zjj was geheel een wil
loos werktuig, en volkomen onbewust van
wat zjj deed. In hoeverre hjj haar geleidde,
misschien volgde op die tochten, is n ituur-
ljjk niet meer na te gaan. Zeker had hjj
gehoord, dat Jan dezen nacht veel geld in
huis had en daarnaar zjjn plan gevormd.
De witte gedaante, die Leo langs zjjn
raam zag gaan, was dus onze ongelakkige
hospita, die van een tocht terugkeerde. Zoo
was het ook den anderen keer, dat hg en
Jan iets op het dak zagen. Ze was toen
achter den voorgevel van het huis naast ons
verdwenen; van het puat, waar wjj toen
stonden, konden wjj haar niet verder zien.
Het slaapwandelen is voor de wetenschap
nog een onopgelost raadsel. In hoever deze
vrouw bjjv. de trouwens maar weinige en
voor de hand liggende voorwerpen, die zjj
op hare tochten stal, kon zien, of dat wel
licht Knoop zelf meeging en haar vooraf, na
het terrein verkend te hebben, door hypnose
het bevel gaf, wat zjj moest meenemen, ik
zou het niet durven zeggen. Wellicht zal
juist dit geral, nu het bekend wordt, voor
mannen der wetenschap een nieuw licht op
dit duistere onderwerp doen sehjjnen.
Wat de profetie van Annie betreft, ik ge
loofde er niet aan, tot de feiten zelf haar
geljjk gaven. Meer kan ik er niet van
zeggen.
{Slot).
ilWSIU»