[let Land van Heusden en Altena, de Langstraat en de Bommelerwaard.
1702 19 Maart 1902
FEUILLETON.
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
M 2093.
WOENSDAG 12 MAART.
1902.
UNB VAN.ALTE'^"
VOOB
Dit blad verschat WOENSDAG en ZATERDAG.
Abononmentiprgi: per 3 maanden f l.OO.
Franco per poet zonder prjjsverhooging. Afzonderljjke
nummers 5 cent.
Advertentiën ran 16 regele 50 et. Elke regel
meer 7Vi et. Groote lettere naar plaateruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrjjdagavond
ingewacht.
Op den morgea van den 19n Maart
1702 overleed in zijn paleis te Hamp-
toucourt Engelands groote koning en
Hollands beroemdste stadhouder Willem
III, a self made man, die zich te midden
van lichamelijk en geestelijk lijden had
gevormd tot den grootsten Staatsman
zijner eeuw*en aan wien gansch Europa
te danken had, dat aan Lodewijk XIV
niet vergund was den rol te spelen, die
Napoleon een eeuw later tot wereld-
heerscher verhief.
Zijn vader had Willem III niet ge
kend en bij zijne wieg reeds werd strijd
gevoerd over de voogdij, die ten slotte
aan zijne moeder, de trotsche dochter
van Karei I werd toegekend, doch onder
toezicht van zijne grootmoeder Amalia
van Solms en zijn oom den Keurvorst
van Brandenburg. Door deze regeling
was er althans mogelijkheid, dat de
vaste goederen van den jongen Prins
voor hem behouden bleven al kon niet
worden voorkomen, dat zijne inkomsten
werden aangewend ten bate van het uit
Engeland verdreven Koningshuis, welks
belangen Maria meer ter harte gingen
dan die van haren eenigen zoon, die
van der jeugd af de moederliefde en
verzorging ontbeerd heeft, waaraan zijn
teeder gestel zoo groote behoefte had.
En toen het jaar 1660 haar broeder
Karei II op den Engelschen troon riep,
maakte ook zij zich op om zich in den
glans van het Koningshof te koesteren
en nam in den Briel afscheid van haar
10 jarig kind om dezen bodem en haar
zoon nimmer weer te zien, daar zij
reeds 24 December van 't zelfde jaar
ten grave gesleept werd door de vree-
selijke kinderziekte, waaraan ook haar
echtgenoot Willem II was bezweken.
Zoo stond dan de zwakke knaap reeds
op 10-jarigen leeftijd alleen op de wereld
en groeide op in een omgeving, waar
de vijanden van zijn Huis hem zelfs
den omgang met enkele vertrouwden
ontzegden en waardoor hij zich vroeg
leerde oefenen in de kunst: „de taal
te doen zijn het middel om zijne ge
dachten te verbergen." De Acte van
Seclusie in 1654 en het Eeuwig Edict
in 1667 ontzegden hem de waardigheden,
Een der mooiste herinneringen mijner
kinderjaren is die van een der feesten, die
in mjjn dorp plaats hadden. Al de bjjzon
derheden van dezes heerljjken dag zjjn on
geschonden in mjjn geheugen gebleven, niet
tegenstaande den tijd, dien grooten verstom-
per van alle dingen. En wanneer ik in den
geest de asch oprakel van dien lang ver
vlogen dag, gevoel ik altjjd dezelfde zachte
ontroering, want dikwjjls in mjjne kinder
jaren, herleefde ik den droom, dien mis
schien de kolonel, wiens geschiedenis ik hier
ga verhalen, vóór mg gedroomd had.
#Niet verre van het huis mjjner ouders, in
een smal straatje, dat op de rivier uitliep,
woonden twee oude menschen in een nederig
hutje, vader ea moeder Kerneur.
De oude man was, niettegenstaande zjjne
80 jaren en een hard bestaan, nog gezond
en vroolgk; onder zijne witte haren had
zgn gelaat de rooskleur der gezondheid
behouden. De oude vrouw, die twee jaar
jonger was dan haar man, was minder be
gunstigd; meesttjjds was zjj door pgnen aan
haren zetel gekluisterd.
Zjj hadden twee zonen gehad, Jan en
Pieter, die geen onderricht hadden genoten,
want vader Kerneur was slechts een arme
houthakker, die juist genoeg verdiende om
zgn familie te voeden. Jan, de oudste, die
zwak van gezondheid was, was kleermaker
geworden. Maar van zjj a veertiende jaar af,
was Pieter, die sterk was, met vader mee
naar het bosch gegaan, om hout te hakken.
Toen Jan twintig jaar oud was, lootte
hg en trok een slecht nummer. Dat was
een groot verdriet voor zjjne ouders, want
niet alleen waren zjj ongerust over zjjne
door zijne groote voorzaten bekleed en
toch kon de machtige Loevesteinsche
factie, die in De Witt haar eminent
hoofd bezat, niet verhinderen, dat de
jeugdige Prins zich vormde tot de hooge
roeping, die hem reeds op 21-jarigen
leeftijd aan het hoofd der Republiek en
weinig later aan dat der Europeesche
staatkunde plaatste.
Yan nu aan treedt Willem III op
als tegenstander van den machtigen
Lodewijk XIY en zien we kleinzoon
en achterkleinzoon van Hendrik IY tegen
elkaar in 't strijdperk treden, de eerste
(Lodewijk) om godsdienstige en staat
kundige vrijheden te vernietigen, de
tweede om die eerst voor de Republiek,
daarna voor Engeland en eindelijk voor
geheel Europa te handhaven.
Toen in 1762 vier mogendheden te
gelijk de kleine Republiek aanvielen en
haar ondergang zeker scheen, wachtte
het volk alleen heil van den Oranje
telg en die hoop werd niet beschaamd.
Geplaatst tegenover de grootste veld-
heeren van zijn tijd, Turenne, Condé,
Luxembourg, die in tegenwoordigheid
van den Roi 'Soleii met 120,000 uit
gelezen krijgslieden, waaronder de bloem
van den Franschen adel, reeds de gren
zen van Holland bereikt en te Zeist
hun hoofdkwartier opgeslagen hadden,
vond hij een legertje van nauwelijks
20,000 man, waarvan niet de helft den
naam krijgsman waardig was.
Een jaar later was bijna het gansche
grondgebied ontruimd en de oorlog op
vreemden bodem verplaatst en toen in
1678 te Nijmegen de vrede met Frank
rijk werd gesloten, stond de Republiek
krachtiger dan te voren en had geen
duim breed gronds behoeven af te staan.
Het jaar te voren was de Stadhouder
gehuwd met Maria, de 15-jarige dochter
van zijn oom Jacobus; neef en nicht
waren elkander vreemd en zij weende
bij het vernemen van wat de politieke
berekeningen over haar besloten hadden.
Doch zij bleek een betere Maria Stuart
dan Willems moeder en de achttien
jaren van haar huwelijk, waarvan zij
er elf in de Republiek doorbracht, is
zij gelukkig geweest en heeft gelukkig
gemaakt. Als met heiligen eerbied zag
zij op tot den man in wiens zwak
lichaam zulk een reuzengeest zetelde,
gezondheid, maar Jan, die spaarzaam en
werkzaam was, verleende veel hulp aan de
familie. Het verdriet zgner ouders ziende,
bood Pieter aan in de pLats zijns broeders
te vertrekken, en daar hg een kloeke kerel
was, werd de plaatsvervanging gereedeljjk
aangenomen.
Pieter Kerneur was een ernstige en op
lettende jongen. Hg bezat die wilskracht
der kloeke geesten, die zich een doel voor
stellen en niets verzuimen om het te berei
ken. Hg maakte gebruik van de gelegenheid
die hg in het regiment vond om zich de
ontwikkeling te bezorgen, die hg in zjjne
kinderjaren had moeten derven. Na het
eerste jaar kon hg lezen, scbrjjveu en re
kenen.
Hg kreeg lust in de studie, aan welke
hij van dan af al zijn ledigen tjjd besteedde.
Met een voortreffelijk geheugen begaafd en
gemakkeljjk leerend, maakte hg goede vor
deringen, en daar zgn gedrag onberispelijk
was, vertrok hg met den graad van sergeant
naar den Krim. Hg gedroeg zich da ^r als
een held, werd driemaal op de dagorde ge
bracht en op 't slagveld gedecoreerd met de
militaire medaille.
Toen hg in Frankrijk terugkeerde, had
hg eenen dienst van zeven jaren achter den
rug, maar hg wilde het regiment niet ver
laten, want hjj droeg nu de epauletten van
tweede-luitenant.
Na den oorlog, legde hjj zieh met meer
jjrer dan ooit op de studie toe; hg maakte
zich niet diets dat hg theoretisch eren be
kwaam zon worden als de officieren, die op
de academie hanne opleiding hadden geno
ten, maar hjj wilde dat de officier van het
slagveld, in niets ten achter zon staan bjj
zgne kameraden. Zjjn oudste broeder, Jan,
was dood en Pieter zelf hielp nu zgn ouders,
die nu oud waren geworden. Hg maakte
de veldtochten mee in Italië en verwierf er
den graad van kapiteinzgne toekomst was
wiens adelaarsblik als tot het diepste
der ziel trachtte door te dringen, doch
wiens stroeve en weinig gezellige aard
haar moeielijk vergoeden kon, wat het
weelderig hof aan gene zijde van het
kanaal haar had aangeboden. Want
weelde en geldverspilling schenen wel
de hoogste deugden in het oog der
overige Stuarts en het schavot, waarop
hun vader in 1649 was bezweken, had
hun weinig geleerd.
Zoowel Karei II, als na '85 zijn
broeder Jacobus, hielden weinig reke
ning met de gevoelens hunner onder
danen en het ,,L' Etat C'est moi" van
hun neef Louis trachtten zij, geholpen
door Fransch geld en dito minnaressen,
ook in Engeland in toepassing te bren
gen. Doch toen het gevaar dreigde, dat
de kroon, die voor de vrouw van Hol
land's Stadhouder bestemd was, haar
zou ontgaan, riep het te lang verbit
terde volk Willem op om die rechten
te handhaven en zoo Europa te verde
digen tearen de aanslagen, die het te
vreezen had van een samengaan van
Lodewijk en Jacobus.
Slot volgt.
liuitenland.
De gevreesde crisis in de diamant-nijver
heid te Antwerpen schjjnt dicht ophanden.
Einde Januari waren van de 2500 tot 2600
diamantslijpers in de stad er geen 1800
meer aan het werk, en dit getal moet in
de vorige maand nog bedenkelijk vermin
derd zgn. In de Volks-Diaraantsljjperjj in
de van-Emmerseel-8traat waren Woensdag
van de 608 molens nog maar 80 aan het
werk.
Het onderzoek in de zaak van de drie
in hechtenis genomen diamanthandelaars,
Ullmann, Hirschraann en Reesen, die be
weerden voor 322,000 frs. aan diamanten
in Keulen verloren te hebben, duurt nog
voort. Volgens een bericht in de bladen,
hebben zjj den rechter van instructie al de
plaatsen genoemd, waar de door hen ver
duisterde steenen verpand of verstopt zgn.
Pierson, de bekende Engelsche uitgever,
heeft Santos-Dumont f 50,000 aangeboden,
op voorwaarde, dat deze een ballontocht
van toen af verzekerd. Hg volgde de rang
orde zgner kameraden en zou ook wel de
strepen krijgen.
Den daer dien ik in herinnering wil bren
gen, was Pieter Kerneur, die omtrent vjjftig
jaar oud was, kolonel, en zjjn regiment, dat
van Poitiers naar Angers reisde, zou een
dag in het dorp doorbrengen.
's Morgens vroeg, volgens onze gewoonte
wanneer er een regiment kwam, trokken
wjj en corps het tegemoet. Ik herinner rnjj
nog zoo goed dien schoonen April-morgen
en den lentetooi van de velden. Overal bloe
men en gezang van vogels. Langs den weg
lange bloeiende doornhagen, die een door
dringenden geur verspreidden, en ons ver
blindden door hun sneeuwige witheid.
En terwjjl wjj het regiment tegemoet
liepen, spraken wjj met zekeren trots over
kolonel Kerneur, onzen dorpsgenoot, en zgn
terugkeer in het dorp aan 't hoofd ven zjjn
regiment. Het scheen ons voor den kleinen
houthakker, dien onze ouders gekend had
den, de schoonste verheerlijking, die een
mensch kan droomen.
Om acht nar hoorden wjj een verward
geroffel van trommels, en kort daarna ont
moetten wjj eindeljjk het regiment, aan
welks hoofd twaalf sapenrs met hunne reus
achtige haren mutsen en witte voorscbooten
statig voortstapten. Wat zagen die gebaarde
kerels er kranig uit, fier hun bjjl op den
schouder dragende. Achter de tamboer-ma
joors de kleine trommelslagers, de trompet
ters en het muziekkorps, kwam onze kolo
nel, gezeten op een prachtig bruin paard.
Hjj zag er niet vreeseljjk uit. Hjj keek
glimlachend naar ons. Dan tot ééa onder
ons het woord richtende, zeide hg:
Ik wed, kereltje, dat gjj Herbelin heet.
Ja, kolonel!
Gjj geljjkt op uwen vader, jongenHer
belin was er fier op, door den officier her
kend te zjjn.
zon ondernemen van Londen naar Birming
ham.
Santos-Dumont heeft hem verzocht, zjjn
aanbod door bemiddeling van de Aero-club
te doen om allen in staat stellen, naar
dien prjjs mee te dingen. Er zal geen vaste
tjjd voor bepaald worden. De afstand is
ongeveer 100 mjjlen en het zal de langste
weg zjjn, dien Santos-Dnmont bjj eventueel
slagen met ballon zal hebben afgeiegd.
Te Maxon bjj El Paso, in Texas, is een
ernstig spoorwegongeluk gebeurd. Er zjjn
30 dooden geteld. Negen passagiersrjjtaigen
zjjn verbrand. Het ongeluk moet veroor
zaakt zijn door een gebroken spoorstaaf.
De Telegraaf* schrjjft hierover:
Een trein, gaande naar het Oosten, is bjj
Maxon, op de ljjn Galveston, Harrisburg,
en San-Antonio, verwoest.
Er zjjn nog weinige bijzonderheden be
kend. Men meldt intusschen, dat 17 ljjken
(een ander bericht spreekt van 15 en een
groot aantal gewonden) waaronder dat van
den machinist en den stoker, onder de puin-
hoopen zgn weggehaald; 9 wagens zjjn ver
brand. De eenige, die ontsnapt is, was door
een kapitalist en zgn familie van New-York
bezet. In een anderen wagen waren land
verhuizers, die vreeseljjk hebben geleden.
Men meent, dat de trein in volle vaart
was en tengevolge van een gebroken rail
in een sloot is gestort.
E*n groot aantal reizigers zou door het
vuur onder de verbrjjzelde wagens verbrand
zgn.
De Amerikaansche gezant te Konstantino-
pel heeft de Porte een nota overhandigd,
waarin de verantwoordelijkheid voor de ge
vangenneming van mejuffrouw Stone op de
Turksche regeering wordt gelegd en terug
betaling vaD het losgeld wordt verlangd.
De Porte heeft bare verantwoordelijkheid
ontkend en de terugbetaling van den los-
prjjs geweigerd.
Yolgens een bericht uit Tientsin, heeft
een bende roovers, meest oud-soldaten, een
priester ontvoerd uit Jesol, op 150 mjjlen
ten noorden van Peking. Het Chineesche
gouvernement heeft troepen gezonden. Men
zegt dat de Franschen en Rassen voor-
Wjj waren nog slechts drie kilomeiers
van het dorp, toen wjj «ene samenscholing
zagen op den kant van Pierre-Blanche,
't Waren de oudere menschen, die ook het
regiment tegemoet gekomen waren. Op den
kant van den weg, tusschen de talrjjke
nieuwsgierigen, stond de koets van den bur
gemeester, bespannen met zgne twee mooie
zwarte paarden.
De kolonel trok zgn sabel en de officie
ren volgden zjjn voorbeeld, terwjjl de mu
zikanten een marsch speelden, dien de tam
boers begeleidden.
Dan weerklonken verschillende welkomst-
kreten.
Leve de kolonelLeve het regiment
Sommigen riepen eenvoudig:
Dag Pieter
Kolonel Kerneur had met zgn sabel den
burgemeester gegroet, die zjjnen hoed zwaai
de, toen hjj eensklaps met van vreugde stra
lende oogea uitriep:
Vader! moeder!
Daar waren vader en moeder Kerneur,
die de bnrgemeester in zgn rjjtuig den zoon
had te gemoet gevoerd. De onde menschen
waren in feestkleedjj, en zeker hadden zjj
nooit van hun leven in een zoo mooi rgtuig
gezeten.
Het regiment was, op bevel der officieren,
big ven staan, en Pieter, van zgn schoon
paard gesprongen zjjnde, liep naar het rg
tuig en omhelsde de oudjes, die weenden
van vreugde.
Vader! moeder! mjjne goede ouders!
En 't was roerend, ik verzeker het n,
dien schoonen gegalonneerden officier die
twee arme onde boereHmeaschen, zoo een
voudig en nederig, liefderjjk ts zien omhelzen.
Mjjn zoonmompelde de moeder met hare
arme bevende stem, zjjt gjj het wel, mjjn
jongenZjjt gjj mjjn kleine Pieter 1 O, in
dien gjj wist hoe goed het mjj doet zoo
gelukkig te zjjn!
nemens waren er troepen heea te zenden,
maar Jesol ligt in de goudmgnstreek, en
de Chineesche regeering heeft de vreemde
expedities willen voor zjjn, uit vrees dat
deze laatste er zouden bljjven.
In het Engelsche Hoogerhuis heeft de
postmeester-generaal, Lord Londonderry, in
antwoord op een vraag over de houding
van ds regeering tegenover de ontwikkeling
der draadlooze telegrafie verklaard, dat de
postadministratie het vraagstnk zeer belang-
rjjk acht. Deze telegrafie in handen van
particuliere maatschappijen zon de proefne
mingen der Admiraliteit zeer ernstig kan
nen storen, en voor de bezwaren dienaan
gaande waren opgeheven, kon de postad
ministratie aan Marconie geen toestemming
geven voor een geregelde berichtenwisseling
over de wateren van het Engelsche gebied.
Dezer dagen waren te Parjjs een paar
straatjongens aan het spelen, toen ze plot
seling opgeschrikt werden door een vreemd
geluid, dat uit een houten loods kwam. Ze
keken door de kieren en zagen tot hnn
ontzetting een tjjger, een beer en een orang
outang. Ze holden verschrikt naar een po
litiebureau, twee agenten kwamen kjjken en
zonder zich af te vragen, hoe die dieren
daar kwamen, gingen ze versterking halen.
Met acht man, met geladen geweer drong
men toen naar binnen. Daar rezen de drie
dieren plotseling overeind, toonden dat za
menschen waren en volstrekt niet gesticht
over dien overval. Ze moesten 's avonds voor
tjjger, beer en orang-outang spelen en re
peteerden in de leege loods, waar niemand
hen zeker zon bespieden.
Dr. Maller, een der Vrjjstaatsche afge
vaardigden naar Amerika (zie ons vorig
nummer), heeft een onderhond gehad met
Hay, staatssecretaris der V". S. van Noord-
Amerika, als privaat persoon. Dr. Maller
sprak alleen over de concentratiekampen,
deed een treurig verhaal over de ellende
en de schrikbarende sterfte, die zjj veroor
zaakten, en zeide, dat het sterftecijfer der
kinderen 50 pet. bedroeg. Hay ontving Dr.
Maller harteljjk, maar zeide, dat hjj niet
in staat was te beloven, dat de Vereenigde
En niemand dacht er op dit oogenblik
aan, dit roerend schouwspel, dat tranen
aan de oogen ontlokte, belachelijk te vinden.
De kolonel was weer te paard gestegen,
en kort daarna trok het regiment het dorp
binnen.
Nooit werden soldaten ergens beter ont
vangen. Er was vrooljjkheid in de lucht.
Men vertroetelde overal de jongens. Na het
ontbjjt, dat de kolonel bjj den burgemees
ter gebruikte, wandelde hg door het dorp
en ging hier en daar, zonder troschheid,
de hand drukken aan zjjne onde kameraden.
Dag Baptist! Dag Jacques! Dag Marie
Hg kende ze allea nog, de ouderen, die
de kameraden zijner kinderjaren waren ge
weest. Wjj hadden onzen kolonel overal
gevolgd, zelfs tot aan de dear der kleine
hat, waar zgne ouders woonden.
De onde moeder Kerneur zat voor de
deur onder een rozenstruik, die in de zon
tot op het dak kronkelde.
Daar zjjt gjj eindeljjk, mjjn jongenzeide
zjjik waa bang, dat men n geen minuut
aan ons zou hebben gelaten.
De kolonel nam zachtjes tusschen zgne
beide handen het bevende hoofd van de
oude vrouw, die hjj omhelsde.
Moeder, zeide hjj, de rest van den dag
is voor n! Dezen avond zal ik hier eten,
tnsschen vader en n. Gjj znlt doen geljjk
eertgds, eene goede groente soep met een
stuk spek. Morgen zal ik kolonel Kerneur
zgn; vandaag wil ik enkel zgn uw kleine
Pieter, zooals vroeger, en dat zal mjjn
schoonste tjjd zgn.
's Anderen daags vertrok de kolonel aan
't hootd van zgn regiment, en gedurende
vele weken droomden mjjne kameraden en
ik van niets anders dan later ook kolonel
te worden, om op zekeren dag onze oude,
vergrjjsde ouders te komen omhelzen 1
Ill UMlltl)
•-«•w -w-
wwuwi.li najr.vaii iuiiwbiiim aiiwaï—mann—emue—i ft isl—i :mo