Het Land van Hensden en Altena, de Langstraat en de Boramelerwaard.
Tusschen leven en dood.
Uitgeyer: L. J. VEERMAN, Heusden.
M 2096.
ZATERDAG 22 MAART.
1902.
Boeken voor de Jeugd.
^*'UN9 VAM"ALT
TOOK
Dit blad verschg'Ht WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementiprgi: per 3 maanden f l.OO.
Franco per poet zonder prjjsverhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiën yan 16 regels 50 et. Elke regel
meer 77i ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Adyertentien worden tot Dinsdag- en Vrjjdagavoni
ingewacht.
„Jantje, kom even bij moei'' Jantje
werd geroepen, twee-, driemaal, maar
Jantje kwam niet. Was hij afkeerig
van zijn moe en niet gezind te gehoor
zamen? In geenen deele,- hij is dol op
haar, maar hij hoorde 't eenvoudig niet
en kwam derhalve ook niet. Jantje zat
te lezen en was zóó verdiept in zijn
lectuur dat hij, der wereld afgestorven
was. 't Is verwonderlijk te zien hoe
innig een jongen en ook een meisje,
kan omgaan met de personen uit de
boeken, hoe ze met deze leven, er mee
naar bed gaan en opstaan, vroeg op
staan zelfs, om toch vóór schooltijd nog
wat te genieten en 's avonds tegenstrib
belen als 't bedklokje slaat, omdat 't
nu net zoo aardig en 't hoofdstuk nog
niet uit is.
Ja, boeken zijn voor de jeugd een
genot en wat is onze tijd goed voor ze
Wat waren in onze jeugd de boeken
saai en dor en alle met het oogmerk
geschreven om knap en braaf te wor
den Hoe onooglijk ook, in vergelijking
met de kunstjuweeltjes, die drukkers
en binders tegenwoordig afleveren! En
dan de prijzenMen kan nu een handvol
mooi ingebonden kinderwerkjes beko
men voor 'tgeld dat vroeger één in linnen
of leer gebonden boek kostte, 't Is dan
ook in onze dagen geen zeldzaamheid
kinderen in 't bezit te zien van een
heele bibliotheek terwijl hun ouders in
hun jeugd al dankbaar waren, als ze
een h twee boekjes in eigendom bezaten.
Over kinderlectuur is reeds heel wat
geschreven en ze wordt voortdurend
aan een strenge kritiek onderworpen.
Het Ned. Onderwijzers-Genootschap
heelt uit zijn midden een vaste com
missie benoemd, die voortdurend de
vruchten der pers proeft en oordeelt en
van tijd tot tijd verslag doet van haar
bevindingen. Vooral wordt het oog ge
houden op vertalingen, 't Is verleidelijk
voor een uitgever, bij de groote vraag
naar kinderlectuur, op goedkoope wijze
aan een boek te komen en dan wordt
in den regel meer gelet op 't uiterlijk
dan op inwendige en daarop toch komt
't in de eerste plaats aan.
't Schijnt heel gemakkelijk een boek
voor jongens of meisjes te schrijven;
men flanst maar wat bij mekaar van
een ondeugd en vertelt eenige van zijn
streken, plaatst daarnaast eenige zoete
kinderen om een voorbeeld te geven en
zorgt dat door dit voorbeeld de ondeugd
FEUILLETON.
Bjj de tegrafische verbinding van Noord
en Zuid-Afrika bevonden zich twee Duit-
gchers, Brockmann en Morkel, met ongeveer
vjjftig zwarte arbeiderszjj waren belast om
een weg te banen door het bjjna ondoor
dringbare woud, waardoor deze verbindings
lijn gelegen zou werden.
De plaats der kleine karavaan was in
het midden van een oerwoud van palmen
tusschen het Tanganyika- en Nyassameer.
In een kleine open ruimte van het bosch
waren voor de beide blanken twee hutten
van bamboesmatten opgericht; de negers
brachten den nacht op hun wjjze in de om
geving door. Het warme werk van den dag
was voorbjj. Brockmann was in de avond
uren even gaan jagen en zat nu in de duis
ternis met zjjn vriend vrjj te rooken en te
praten aaa het vuur, dat de zwarten 'voor
hen ontstoken hadden. Om 10 uur begaven
zg zich in hun hutten om te gaan slapen.
Het concert van het oerwoud begon, waar
door Brockmann den zoo gewenschten slaap
niet kon vatten. Rond het kamp klonk het
gehuil van de hyena's, en toen kwam bg
den slapeloezen man de gedachte op, wat
een schot in het duister op de laffe dieren
wel zou uitwerken. Hg stond op, deed een
ronde om het slapende kamp, maar legde
zich, zonder zjjn metgezellen noodeloos te
verschrikken, weer neder. Dadeljjk viel hg
ia een vasten slaap.
op 't goede pad terug gebracht wordt.
Eenvoudig, niet waar? Dat hebben ook
vele schrijvers gedacht, wier mooi in
gebonden producten thans op de zolders
onder stof liggen, omdat de jeugd er
niet van gediend is.
Weet ge, de jeugd zelf is de beste
beoordeelaar van zijn eigen lectuur. Met
dien verstande dat wij ouders in de
eerste plaats zorgen dat geen boeken,
welke naar ons rijp oordeel ongepast
zijn Jiun in handen gegeven worden.
Ongepast zijn werken, die voor volwas
senen geschreven zijn. En daar zij men
tegenwoordig vooral mee op zijn hoede.
Yoor eens en altijd hebben we onze
kinderen verboden de romans, welke
van het leesgezelschap komen, te gaan
lezen, voor we zelf ze onderzocht hebben.
Er is onder de groote-menschen-romans
van dezen tijd groot gevaar voor jonge
menschen. Men zij op zijn hoede!
Ongepast zijn verder ook die verhalen,
waarin allerlei onmogelijke en dolle
toestanden beschreven worden, die van
de verbeelding der jeugd te groote in
spanning vergen en deze ziekelijk en
overspannen maakt. Daartoe behooren
de geschriften van Cooper en eenige
van Marryat.
Onze Nederlandsche schrijvers weten
die klippen goed te ontzeilen en hun
werk kan gerust in handen der jeugd
gegeven worden. Ze kunnen dan zelf
een oordeel vellen en zullen dat ook
niet nalaten te doen, vrijmoedig en zon
der eenige terughouding.
'tls verwonderlijk, als men een kin
derbibliotheek dirigeert, hoe spoedig de
mooie boeken er uitgepikt worden en
't eerst stukgelezen zijn. De een rekom-
mandeert ze den ander.
Bijzonder gemakkelijk is 't tegen
woordig zich van goede kinderlectuur
te voorzien, daar er zoo enkele uitge
vers in ons land zijn, die daarvan, om
een term uit onzen tijd te gebruiken,
hun specialiteit maken. Zij hebben den
verstandigen maatregel genomen het
oppertoezicht over hun persproducten
over te laten aan mannen van ervaring,
zoodat er niets door de mazen kan
glippen, wat niet voor kinderhoofden
en harten geschikt is.
Ofschoon we geen reclame schrijven,
kunnen we te dezer plaatse toch niet
nalaten de „Bibliotheek voor de Jeugd"
te noemen onder redactie van J. Stam-
perius, uitgegeven bij L. J. Veerman
te Heusden.
In deze Bibliotheek zijn tegen zeer
matigen prijs tal van kostelijke boeken
uitgegeven door verschillende schrijvers,
Het was een paar uur na middernacht,
toen een op en neer gaan van zgn veldbed
hem wekte. Slechts een oogenblik was hg
over zgn toestand in het onzeker; een on
heilspellend, onderdrukt gesnuif verried hem
de volle ontzettende waarheid er was een
leeuw in de tent. Het bloed stolde Brock
mann in de aderen. Hg was sterk als een
reus, maar hier, ontkleed, te bed, zonder
geweer, ja, zonder de mogelijkheid een be
weging te maken, was hg reddeloos ver
loren.
Hg beefde over zgn geheele lichaam. Met
sidderende hand tastte hg naar zgn dekeD
en verborg daarin zgn gezicht. Maar deze
beweging had den leeuw, die dicht bg zgn
bed stond, reeds genoeg veraden. Een toor
nig geknor en zgn tandsn groeven zich
in den rechterschouder van den man, met
een ruk had hg hem uit zgn bed gesleurd
en op den grond geworpen. Het warme
bloed stroomde den overvallene over hals
en borst, dat het dier begeerig met ds ruwe
tong oplikte.
Brockmann trachtte met de kracht der
wanhoop zich op te richten een slag met
den vreeselgken klauw, die hem bgna het
dg been brak en het vleesch tot op het been
openscheurde, wierp hem op hetzelfde oo
genblik neder. Toen liet de leeuw zgn prooi
een oogenblik tusschen de tanden los, zette
hem een van zgn zware pooten op de
naakte borst en daarna, den machtigen kop
omhoog geheven, stiet hg dat woest en
vreeselgk gebrul uit, waarmee de koning der
dieren de overwinning pleegt te verkondigen.
In eens was het geheele kamp ontwaakt,
onder welke die van den Redacteur niet
de minste zijn. Stamperius is een Zeeuw,
geboren en opgevoed te Wilhelmina-
dorp, waar hij een heerlijke jeugd heeft
doorgebracht en waarvan hij in zijn
„Drie kwajongens," „Een week vol
avonturen," „Kees de Veldwachter"
zoo prettig weet te vertellen. Hier wor
den geen onmogelijke dingen verhaald,
geen histories, die de kinderen bang
en zenuwachtig maken, hier worden
doodgewone, maar ware gebeurtenissen
verteld, zooals in de dorpen meer voor
vallen, doch niet altijd een Jacob van
den bakker vinden, die ze zoo prettig
en aanschouwelijk weet mee te deelen.
Ook onder de werkjes van zijn mede
schrijvers vindt men ware juweeltjes.
Lezen is voor de jeugd een behoefte,
ook met het oog op de talrijke examens,
waaraan ze allicht op later leeftijd zich
moet onderwerpen. Zich mondeling en
schriftelijk juist uitdrukken is bij deze
examens een der eerste eischen en daar
toe kan het lezen van goede boeken
vooral, veel bijdragen. Wanneer dus
onze kinderen in hun lectuur verdiept
zijn, laten we dan niet te keer gaan
„zit je alweer te lezen," laten we dank
baar zijn dat ze zich op een goedkoope
manier zoo nuttig weten bezig te houden.
Als ze er hun naastliggenden plicht
maar niet om verzuimen, en er hun
gezondheid niet om schaden, is het lezen
van een met zorg geschreven boek een
aangename ontspanning.
Buitenland.
Uit Zeuta (Oostenrjjk-Hongarjje) wordt
gemeld dat de 280 meter lange houten brug
over de Zeiss met donderend gekraak in de
rivier gestort is, in haar val den kaaimuur,
waarop zg rustte, medenemende.
Reeds sedert jaren was het geen geheim,
dat de pjjlers van deze brug, die eigendom
der stad Zeuta is, half verrot waren, maar
de oppositie in den gemeenteraad stemde
steeds tegen elk voorstel van het gemeente
bestuur om een nieuwe brug te bouwen of
de oude te herstellen. Thans had evenwel
de staat zgne fiaanciëele hulp toegezegd en
in April zon met het bouwen van een nieu
wen kaaimuur begonnen worden.
Zoover bekend is waren er gelukkig geen
personen of voertuigen op de brug, daaren
tegen is een goederenstoomboot onder de
brug bedolven.
De schade die de handel van Zenta hier
door ljjdt is onberekenbaar, daar deze brug
de verbinding was met het rjjke banaat, de
toen de donderende stem van den leeuw er
over dreunde. Brockmann hoorde de angstige
stemmen der negers, hg hoorde schoten knal
len, maar in werkelijkheid trachtten de laffe
negers zoo snel mogelgk hun zwarte huid
voor den leeuw te bergen. Alleen Morkel,
de blanke metgezel van Brockmann, toonde
zich een vriend in het gevaar. Half gekleed,
gewapend met zgn geweer, ging hg tastend,
door de diepe duisternis, geleid door het dof
gebrom van het dier, naar de tent van zgn
kameraadBrockmann, waar ben je Om
Godswil spreekBrockmann hoorde wel het
geroep, hg bewoog ook de lippen, maar
bracht geen woord uit. De ontzetting had
hem van de spraak beroofd. Be wegenloos
lag hg daar onder den scherpen klauw van
het vreeseljjke dier. Snel als zgn gedachte
vloog zgn leven aan hem voorbg.
Intus8chen was Morkel om de bamboes
hut geslopen en had het plan gevormd droog
gras opeen te hoopen en aan te steken. Voor
dit gebeurde, hief hg de mat aan den in
gang der tent op en keek naar binnen. De
leeuw scheen hierop slechts gewacht te heb
ben. Zgn tanden in de lendenen van Brock
mann, slaande, hief hg hem als een speelbal
op, brak door de matten van de deurope
ning en jjlde, Morkel haast omverrennend,
in groote sprongen heen. Het geschreeuw
en de blinde schoten der opgewonden zwar
ten volgden hem. Prikkelde nu het lawaai
den leeuw tot weerstand, werd de sterk ge
bouwde mau hem toch te zwaar Hoe dit
zg, hg deed slechts weinige sprongen en
wierp zgn prooi op den rand van het bosch
op den grond. Brockmann hoopte een oo-
graanschuur van Hongarge.
De bevrgding van juffrouw Stone of liever
het groote losgeld dat voor de Amerikaan-
sche zendelinge betaald is, schjjnt voor Mace
donië zeer ongunstige gevolgen te hebben.
Dit losgeld is, zooals bekend is, in handen
van den gewezen president van het Mace
donische comilé, Boris Sarafof, gekomen,
dia te Sofia woont, en thans komen van daar
particuliere berichten, die melden dat goed
gewapende benden over de grenzen ia Ma
cedonië trekken, zoodat daar wel spoedig
Turksche troepen hepn zullen moeten.
De arme bevolking van Macedonië moet
wanhopig zgn over deze benden, die de boe
ren nog erger brandschatten dan de Turk
sche soldaten ooit gedaan hebben, en die bg
tegenstand met moord en doodslag antwoor
den, in de verwachting dat deze tot vertwij
feling gebrachte menschen eindeljjk toch
naar de wapens grgpen en tegen het be
stuur in opstand zullen komen.
De toestand waarin het Turksche bestuur
zich bevindt is dan ook zeer lastig, het
heeft genoeg te doen om de Turksche be
volking in bedwang te honden, die op de
christelijke bevolking wraak wil nemen;
maar buitendien moet het ernstige maat
regelen nemen om deze rooverbenden over
de grenzen terug te drjjven.
De Russische en EDgelsche gezanten te
Konstantinopel hebben de Porte op dezen
onhoudbaren toestand gewezen, en dringend
verzocht er zoo spoedig mogelgk een einde
aan te maken. Tewfik-pasja moet daarop
geantwoord hebben dat de Turksche regee
ring de noodige bevelen geven zal, en door
eene voldoende legermacht de rust zal weten
te herstellen.
Een herbergier in de Krauinickstrasse te
Berljjn kwam in den nacht van Zondag op
Maandag tot een aangename ontdekking.
Zgn hond wekte hem uit den slaap en, toen
hg langzamerhand tot bswustzgn kwam,
rook hg een sterke gaslucht. Hg vond de
gaskranen openstaan, en zgn vrouw was
er met alle dingen van waarde en zgn geld
van doorgegaan. Woensdag heeft men de
kwaadwillige echtgenoote met haren hand
langer in hechtenis genomen.
Laffan deelt uit Petersburg mede, dat er
in verschillende deelen des lands onrustba
rende versehgnselen in het Russische leger
worden waargenomen. In Toela moeten sol
daten, wien gelast werd op werkstakers te
vuren, vlakweg geweigerd hebben te ge»
genblik, dat de Deuw zou vluchten of zich
tegen zgn aanvallers wenden, maar het dier
toonde geen spoor van vrees.
Woest de zjjden met zgn staart zweepend,
zette hg weer zgn poot op de borst van zgn
slachtoffer en begon opnieuw het uit tal
rijke wonden stroomende bloed op te likken.
Morkel zag bg het eindelgk opflikkerend
licht den leeuw nu duideljjk en kwam na
derbij, maar dnrfde niet te schieten om den
vriend niet te treffen, als hg op den gebo
gen kop vau den leeuw vuurde.
Brockmann doorleefde nu de verschrikke
lijkste oogenblikken van zjjn leven, zonder
echter zgne bezinning te verliezen.
Hg likte mgn bloed, zoo vertelde hg la
ter, en spon daarbij als een tevreden kat,
maar de geringste beweging van mgn li
chaam scheen hem te prikkelen. Bewoog ik
een arm, dan zette hg zjjg tanden er in,
en de minste beweging van mgn djjbeen
werd met een vreeselgken klauwslag ge
straft. Nu voelde ik zgn lange, ruwe tong
over mgn borst het gezicht naderen, en de
verschrikkelijke peststaak nit zgn mail deed
mg haast stikken. Ik wendde langzaam
mgn gezicht ter zjjde, maar langzaam na
derde de tong mgn keel, een beet kon een
einde aan mgn leven maken. Ik werd zwak
ker en zwakker en, naar men mg later
verteld heeft, riep ik zachtjes en met weg
stervende stem een paar maal: Daan! Daan!
Kan je schieten, doe het dan!
Nu stond Morkel weinige schreden van
de verschrikkelijke groep af, die door de
fakkels onduidelijk werd verlicht. De leeuw,
de aankomenden bemerkende, hief den kop
hoorzamen. Toen een officier hen met ge
weld tot het opvolgen zijner bevelen wilde
dwingen, sloegen zg tot muiterij over en
wierpen een onderofficier ter aarde.
De »L?ipziger Volkszeitungc heeft een
telegram, dat ook van overtreding der krijgs
tocht melding maakt. Daarin staat, dat te
Moskou 21 officieren in hechtenis zjjn ge
nomen, omdat zg geweigerd hebben aan de
soldaten het bevel over te brengen om bg
de eerstvolgende rustverstoring op werklie
den en studenten, die betoogingen houden,
te sehieten. Men brengt dit in verband met
de besluiten, welke genomen zjju op een
congres, dat de verschillende stndentenver-
eenigingen heimelijk hebben kannen hou
den. Men meent nu, dat de weigering der
borenbedoelde officieren orn op politiek?
betoogers te laten schieten, het gevolg is
van een manifest aan de Russische officieren
door de revolutionaire comité's gezonden.
Ia dat manifest moet o. a. staan: »Weg
met de regeeriug en de hofidiek! Doodt
niet uw broeders en uw zusters! Wjj ge-
looven in u. Wjj gelooven, dat uwe harten
niet zjjn overgeleverd aan vormljjkheden,
dat uwe eerljjkheid niet heeft geleden onder
den overmoed van den officiersstand. Tot
weerziens! Wg in de eerste rgen der pro-
testeerenden, gg in de eerste rgen van de
legermachten, die tegen oas worden afge
zonden, maar niet om slagen te wisselen,
niet voor den broederstrijd, doch voor den
broederlijken handdruk en den gemeen-
schappeljjken kreet: »Weg met de hof
kliek Weg met het reactionaire kabinet
Leve het Rusland van het Russische volk!«
Ten gevolge van het in hechtenis nemen
van verscheidene Albaneesche beis van het
wilajet Janina, hebben malcontenten de stad
Philiatele aangevallen, waar zg de Turksche
overheidspersonen in handen trachten te
krjjgen. Er zgn troepen naar Janina ont
boden, maar de soldaten weigeren op te
rukken, omdat hun soldjj niet betaald is.
Uit Mo§ambique wordt gemeld dat de
bemanning van eenige Portugeesche kanon-
neerbooten een hevig, maar gelukkig ge
vecht heeft geleverd met een expeditie van
slavenhandelaars uit Muscat. Vau de laatsten
werden 162 met 12 dhows genomen en 50
gedood. Meer dan 700 slaven die men ia
de dhows in boeien geslagen vond, zgn los
gelaten. De Portugeesche ontdekkingsrei
ziger Paez Almeida heeft zich vooral in dit
gevecht onderscheiden.
op en richtte het oog vast op den vjjand.
Morkel, het geweer aanleggende, vuurde en
trof het dier in het oog. De leeuw week
terug en bereidde zich voor tot den sprong.
Morkel had geen schot meer op zgn ge
weer; met het gebaar der wanhoop greep
hg dit bg de a loop en sloeg de kolf op den
kop van den leeuw te pletter. De leeuw,
wel verre van door den slag gewond te zjjn,
week toch voor een oogenblik verbgsterd
terug, als getroffen over de koenheid van
den man. Morkel maakte zich dit oogenblik
ten nutte om het beest door twee schoten
uit Brockmann's geweer, dat een der zwar
ten intusschen gehaald had, eindelgk te
dooden.
Zgn eerste zorg gold nu zgu vriend. Bjjna
een kwartier lang was Brockmann weerloos
aan de klauwen en tanden van het roofdier
prjjsgegeven geweest. Zgn reuzenkracht liet
hem alle martelingen met volle bewustzjjn
verdragen, ja in de spanning nauweljjks ge
voelen. Een en twintig afschuweljjke wonden
bedekten zgn lichaam. Met behulp van een
draagbaar werd hg onder verschrikkelijke
pjjnen naar een der zendingsstations aan
het Nyassameer gebracht om daar verple
ging en geneeskundige hulp te vinden.
Na lange, smarteljjke maanden kon het
slachtoffer van den leeuw, al was het ook
als een gebroken en kreupel man, naar
Europa teruggebracht worden, vanwaar hg
nauweljjks een jaar te voren, als een beeld
vau kracht eu gezondheid, naar het zwarte
werelddeel was vertrokken.
MIKUWSBLA»
