(let Land van Heusden en Allena, de Langstraat en de Bommelerwaard.
De Post vroeger en nu.
M 2097.
T
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
Bovennatuurlijke Macht.
WOENSDAG 26 MAART.
1902.
Um'MAN ALTEN^
YOOB
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f l.OO.
Franco per post zonder prjjsverhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
De Staat ontheft ons van veel zorgen.
Hij maakt dat we rustig en vredig
binnen onze landpalen kunnen huizen
en bewaakt ons tegen minder aange
name bejegening onzer naburen. Hij
bevordert, waar dit mogelijk is, handel
en nijverheid en zorgt dat in den strijd
om 't bestaan de zwakken niet geëx
ploiteerd worden' door de sterken. Hij
beschermt het kind tegen mogelijk on
verstand der ouders en richt alom ge
legenheden in, waar de landzaten de
noodige kennis kunnen opdoen voor ze
de maatschappij intreden. Hij doorkruist
het land met ijzeren wegen, langs welke
we ons gemakkelijk en goedkoop kunnen
bewegen.
Wie zal ze optellen alle diensten, die
een goed geordende Staat zijn ingeze
tenen bewijst? We willen er nog één
noemenhij belast zich met de bezor
ging van onze brieven. Dat is een dienst,
die allicht eerst op het laatst zou ge
noemd worden en toch is het een zeer
gewichtige. Stel u voor dat de Staat
zich daar niet meer mee inliet en aan
ons zelf de bezorging onzer brieven
overliet. Zeker zouden van particuliere
zijde spoedig gelegenheden tot verzen
ding geopend worden, maar of die zoo
correct zouden werken als de Staat thans
doet voor een prijs, waartegen niet te
concurreeren valt, is zeer te betwijfelen.
Alleen in de hoofdstad worden per jaar
circa 20 millioen brieven en 10 m.
briefkaarten gepost. Wat zou van deze
karrevrachten terecht komen als de Staat
zich er niet mee belastte?
't Ja of 't altijd zoo geweest is, zoo
gewoon zijn we er aan. Toch is dat in
geenendeele 't geval. Precies anderhalve
eeuw geleden werden in Amsterdam
slechts 91 duizend, in Rotterdam 10 d.,
in Dordrecht 3 d. brieven verzonden.
Hoe meer de Staat zich beijverd heeft
de verzending en bezorging te volmaken
des te meer is het vertrouwen der burgerij
in de accuratesse van den Staat toe
genomen en heeft het briefverkeer zich
uitgebreid.
Yan voor dien tijd bestaan geen ofii-
cieele cijfers.
In den ouden tijd belastten zich de
monniken met het overbrengen van
brieven en later sloten de steden onder-
FEUILLETON.
Een oud-rechter, welke belast was ge
weest met de instructie eener afschuwelijke
moordzaak, deelde omtrent deze macht het
volgend merkwaardig voorval mede:
'Tijdens de behandeling van de moord
zaak droomde ik weken achtereen van niets
anders dan moordscènes, hetwelk mg ten
zeerste afmatte.
Toen het proces was afgeloopen, trachtte
ik in een rustig plaatsje tenige verpoozing
te vinden, ook om mgne geschokte zenuwen
weder tot rust te brengen. Ik vond zulk
een plekje, liep den ganBchen dag in het
bosch rond en had op een mgner lange
wandelingen het ongeluk zóó te verdwalen,
dat ik niet het minste van den weg meer
wist en eindelijk op de eenzame landstraat
uitkwam.
Aan dien straatweg lag een herberg met
een triestig uiterlijk. Deze droeg den naam
van: »In den goeden vriend*; ik trad er
binnen en vroeg iets te eten. Behalve den
waard, iemand met een verdacbt uiterlgk,
en zyne vrouw, zag ik in de gelagkamer
geen 'menschelgk wezen.
Het was een omgeving, die een zeer som
beren en onaacgenamen indruk maakte,
maar niettegenstaande dat en bet slechte
avondeten was ik toch gedwongen er een
nachtverblijf te vragen, daartoe genoodzaakt
door de duisternis, die intusschen geheel ge
vallen was.
De vrouw van den waard voerde mg door
een nauwe gang naar een dakkamertje dat
boven den stal lagin dat kamertje bevon
den zich behalve het bed niets anders dan
ling verbonden tot dat doel. Dan reisden
de kooplui in gezelschap en welgewapend
en namen over en weer de brieveD mee.
't Was ten tijde ter kruistochten en nog
lang daarna niet geraden in Europa
alleen te reizen.
In 1659 reed er een postwagen op
'8 Gravenhage 2 maal daags, behalve
als het Hof van Holland vacantie had,
dan slechts één keer. Yoor dien tijd
kende men geen bepaalde brievenpost;
men had toen loopende boden, die de
stads- en ook de koopmansbrieven over
brachten tegen een daggeld van zes
stuivers. In 1568 werd een geregelde
postdienst ingesteld tusschen Amsterdam
en Antwerpen, waartoe zes boden beur
telings op bepaalde dagen heen en weer
reisden en te Antwerpen in een herberg
overnachtten. Zoo gingen er meer boden,
o.a. naar Keulen. Ofschoon die tocht
per kar ging, duurde de overtocht van
een brief 5 dagen. Wat een goede post
dienst hier te lande in den weg stond,
was de oneenigheid die er voortdurend
bestond tusschen de provinciën en steden
onderling en de baatzuchtige aard der
toenmalige overheid. Het ambt van post
meester was langzamerhand een zeer
winstgevend baantje geworden en gelijk
andere dergelijke betrekkingen bevoor
deelden de magistraatspersonen daarmee
hun familiebetrekkingen. Geen wonder
dat er toen meer gevraagd werd naar
groote winsten dan naar middelen om
den postdienst meer volkomen te maken.
Sommige burgemeesters gaven dit ambt
als bruidschat aan een dochter, andere
aan onmondige kinderen of verkochten
het.
Amsterdam telde in de 17de eeuw
5 postkantoren, van waaruit postiljons
te paard naar elders trokken; een der
kantoren voor het binnenlandsch ver
keer, had 2 ritten daags, naar Rotter
dam en den Haag. Alfen a. d. Rijn
was toen het centraalpunt, waar 's nachts
tusschen 1 en 2 uur verschillende postil
jons samenkwamen en de brieven ge
schift werden.
Den Haag telde 7 kantoren, die ieder
een eigen arbeidsveld hadden. Men had
er een posterij op Amsterdam, op Gel
derland en Duitschland, op de noord,
prov., op de zuidelijke, op Engeland,
op Frankrijk, op Hamburg.
Yerscbeidene dezer kantoren waren
in handen van particulieren en toen in
1747 de meeste steden bun recht aan
een paar stoelen en een wankel tafeltje,
waarop een karaf met wator stond. Voor
ik te bed ging, stelde ik een nauwkeurig
onderzoek in. Ik vond een deur, waardoor
men langs eene ladder naar bniten kon ko
men. Ik barricadeerde deze deur met de
stoelen en het tafeltje waarop de karaf stond,
zoodat men haar onmogelijk kon openen,
zonder het tafeltje met de karaf omver te
stooten. Daarop legde ik mg te bed en, ver
moeid als ik was, sliep ik spoedig in.
Na verloop van eenigen tgd werd ik wak
ker door eenig gerneht van buiten en zag
ik licht door het sleutelgat schemeren.
»Wie is daar?* riep ik verschrikt.
Ik ontving geen antwoord en plotseling
heerschten weder duisternis en diepe stilte.
Had ik misschien slechts gedroomd? Ik
weet h8t niet, maar het was mg onmogelgk
den slaap weer te vatten.
Tegen de morgen overmande mg de slaap
evenwel en ik had den volgenden droom:
De dear die naar de ladder leidde werd
geopend en daardoor trad de waard binnen
met een groot mes in de handachter hem
kwam zgne vroow met eene lamp, welker
ecbgssel zjj met de hand bedekte. De waard
naderde op de teenen het bed en stiet den
man die daarop lag te slapen het mes in
de borst. Daarop droegen zg het lgk de
trap af naar beneden, de man bg de voeten
de vrouw bg het hoofd; bovendien droeg
de eerste nog de lantaarn aan deu ring
tusschen de tanden.
Op dit oogenblik ontwaakte ik. Het konde
zweet parelde op nagn voorhoofd; de zon
stond reeds hoog aan den hemel. Ik kleedde
mg haastig aan, stormde de trap af en
voelde mg eerst weder cp mgn gemak,
toen ik op weg naar mgne tjjdelgke woon
plaats was.
Advertentiën van 16 regels
meer 71/» ct. Groote letters
saar
50 et. Elke regel
plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagavond
ingewacht.
den Stadhouder overdroegen, welke dit Konstantinopel aan de >Neue Freie Presse
op zyn beurt aan de Staten schonk,
moesten deze eerst met ruim 3 ton de
particuliere posterijen üitkoopen.
Wordt vervolgd
Buitenland.
Uit Brussel werd Zaterdag gemeld Heden
nacht heeft er een vreeseljjke ontploffing
plaats gehad te Binche in het arrondisse
ment Charleroi. Twee dynamietpatronen
waren neergelegd voor het huis van den
heer burgemeester en Kamer-atgevaardigle
Derbaix. De ruiten der omliggende huizen
sprongen en grooteudeels werden de baren,
die reeds te bed lagen nit het bed geworpen.
Gelukkig waren de patronen op te grooten
afstand van den gevel gelegd, zoodat de
ontploffing haar volle uilwerking miste. Niet
temin is de gevel van het huis des burge
meesters zeer beschadigd.
Kort na dezen aanslag is in den nacht
van Zaterdag op Zondag een tweede dyna-
mietaanslag gepleegd te La Louvière.
Daar heeft men beproefd, het postkantoor
in de lucht te doen springen. Al de ruiten
werden verbrijzeld, en binnen het gebouw
werd ook eenige schade aangericht. Ook
in een koffiehuis aan de overzjjde der straat
zgn al de ruiten in stukken.
Het parket van Bergen, dat ook de zaak
Binahe onderzoekt, is Zondagmiddag ter
plaatse geweest, en hefft een onderzoek
ingesteld.
Een drama, dat in de gebeele Belgische
militaire wereld ongetwijfeld groote ont
steltenis zal teweegbrengen heeft Zondag
in het Cartogrufisch Instituut te Brussel
plaats gehad.
Tegen kwart over elven had de ordonnans
van generaal Hennpqnin, terwjjl daze zich
gereed maakte om te vertrekken, hem even
verlaten.
Tien minuten later werd in de kamer
van den generaal een geweldige knal ge
hoord. De ordonnans, die kwam toesnellen,
vond zgn chef op den vloer uitgestrekt,
den schedel verbrijzeld door een geweerschot.
Men heeft geen enkel stuk kannen vinden
waaruit de motieven van dit drama zonden
kunnen worden afgeleid.
De Agence National® seinde Vrij-lag uit
Ik was den geheelen droom reeds bijna
vergeten, toen ik drie jureH later in de
bladen het volgende bericht las;
»De gasten van het nitspanningsplaatsje
D. zgn hevig ontroerd door eene treurige
gebeurtenis, welke er dezer dagen heeft
plaats gehad. De rechtsgeleerde Victor Ar-
mann, die zich sedert acht dagen hier op
houdt, had een langen tocht in het bosch
ondernomen en is verdwenenmen vreest
dat hem een ongeluk is overkomen.*
Toen ik dit bericht las, viel mg de droom
in de eenzame herberg te binnen. Nog
levendiger ward de herinnering daaraan voor
mg, toen de bladen eenige dagen later het
volgend bericht bevatten:
»Men meent den verdwenen rechtsge
leerde op het spoor te zgn. Hg bracht den
nacht door in eene eenzame herberg, >In
den goeden vriend* geheeten. Een koetsier
heeft heil daar gezien en de waard en
zijne vrouw zgn een paar zeer verdachte
personen. Ongeveer zes jaren geleden is ook
een Engelschman in die streek op zeer ge
heimzinnige wgze verdwenen. Het onderzoek
is in vollen gang.*
Een inwendige stem fluisterde mg in,
dat mgn droom zich hier maar al te zeer
had verwezenlijkt. Een onweerstaanbre aan
drang dreef mjj naar het plaatsje waar ik
drie jaren geleden had vertoefd. De justitie
was druk bezig met haar onderzoek; het
was haar evenwel nog niet gelakt de zaak
op te helderen.
Toen ik aankwam, was de rechter van
instructie juist bezig met het verhoor van
de vrouw. Ik verzocht mgn collega dit
verhoor te mogen bg wonen, wat mg bereid
willig werd toegestaan. De vrouw scheen
mg niet op te merken; in elk geval her
kende zg mg niet.
dat de vermoedelijke Tnrksche troonopvol
ger, prins Mohamad Resjad Effendi, plotse
ling onder geheimzinnige omstandigheden
zwaar ziek is geworden, zoodat zgn toestand
ernstige bezorgdheid inboezemt.
Drie Poolsche gymnasiasten te Posen, alle
drie om en bg de 16 jaar oud, hebben zelf
moord gepleegd. Een ervan is dood, een
ander doodelgk gewond teruggevonden. Men
vermoedt, dat zg wanhopig waren over hun
slechte rapporten.
Uit Barcelona wordt gemeld dat troepen
zgn vertrokken naar het gebergte in de
buurt van Maestraggo, tot het vervolgen
van Carlisti8che benden.
Twee rjjke Am^rikaansche zeilliefhebbers,
de heer K. M. Clark, eigenaar van het
jacht »Kariad« en K. Kennedy, eigenaar
van de »Sybarita«, hebben naar aanleiding
van een woordenwisseling betreffende de
snolheid van beider vaartuigen, tijdens de
wedstrijden te San Remo, een weddenschap
aangegaan tot een zeilwedstrijd op da reede
te San Remo over een driehoekige baan,
om den niet geringen inzet van 200.000 frs.
Uit Hongkong werd 24 dezer gemeld:
Toen de opstandelingen uit Kwang-si zich
voor Kan-tsjou, in de provincie Kwang-
toeng, vertoonden, nam het garnizoen de
vlocht. De opstandelingen maakten zich
daarop meester van de tuighuizen en voor
raadschuren, en stelden de gevangenen in
vrijheid. De overheid vroeg te Kanton ver
sterkingen aan, maar de onderkoning heeft
geantwoord dat het hem niet mogelijk was,
de bezetting van Kanton nog geringer te
maken.
Yolgens bericht uit Peterburg zg'n ver
leden week Zondag op 't Kazansche plein
een kleine honderd menschen gearresteerd
wegens het deelnemen aan wanordelijkheden
op den openbaren weg. Het grootste deel
der arrestanten vormen mannelijke en vrou
welijke studenten, maar er zgn ook andere
menschen onder, van boeren tot edellieden
en eere-burgers toe. Allen zjjn langs admi
nistratieven weg veroordeeld tot drie maan
den hechtenis, gerekend van den dag hun-
nar arrestatie af.
De gekke Mullah*, die zich weer aan
Zg loochende volstrekt niet dat een heer
hunne herberg had bezocht; alleen beweerde
zg, dat hg er niet had overnacht. Ten
bewjjz8 daarvan verklaarde zg dat het huis
slechts twes kamers bezat die beide bezet
waren.
Een onderzoek had deze bewering be
vestigd.
»En hoe staat het da» met dat dakka
mertje boven den stal wierp ik er plot
seling tusschenin.
De vronw kromp bg deze vraag ineen
en het scheen alsof zg mg thans herkende.
Ik had eene gewaarwording als stond
ik onder een hoogeren invloed, die mg de
woorden toefluisterde, en ging voort:
Victor Armann sliep in dat kamertje;
de waard en gjj bereikten het met behulp
van eene ladder uit den stal. Uw man hield
een mes in de hand en gg een lantaarn
gjj bleeft bg de deur staan tot nw man den
slapende vermoord en hem van horloge,
portefeuille en geldbeurs beroofd had.*
Dit alles had ik, zooals men weet, drie
jaren geleden gedroomd. Mgn collega was
ten zeerste verbaasd over de uitwerking mg
ner woorden op de vrouwzjj sidderde over
haar gebeele lichaam, hare tanden klapper
den, haar geheele uiterlgk toonde ontstel
tenis en met moeite kon zg zich op de been
houden.
Daarop,* ging ik voort, stilde uw man
het lgk bg de voeten op, terwjjl gg het
hoofd vasthield, en zoo droegt ge het met
nw beiden naar beneden.*
Doodsbleek staarde de vrouw ons aan en
uit de beweging barer lippen, meer dan nit
hare woorden, meende ik te kannen op
maken >deze man heeft alles gezien.*
Eenige oogenblikken later had zg hare
kalmte har wonnen, onder teekende het pro-
en
het hoofd gesteld heeft van een sterk
goed gewapend leger, heeft een aantal met
Engeland bevriende stammen verslagen en
bedreigt nn den Britsche post Bnrao, op
90 mijlen ten zuidoosten van Berbera aan
de golf van Aden. De bevelhebber der Britsche
troepen in Somaliland heeft versterkingen
gevraagd, die hem zgn gezonden.
Uit Batoem wordt gemeld:
De werklieden van de fabrieken van Roth
schild staakten 17den dezer het werk, daar
men hnn eischen niet wilde inwilligen. De
fabrieken werden toen gesloten. Den 21 sten
verzamelden zich om en bg de 300 werklie
den voor het politie-bnrean en verlangden
de invrijheidstelling van hun, den vorigen
dag in hechtenis genomen leiders. Daar de
samen scholars ge«n gevolg gaven aan de
aanmaning van de politie om niteen te gaan,
werden er nog meer stakers in hechtenis
genomen. Den volgenden dag deed de me
nigte een poging om de gearresteerden te
bevrijden en viel een compagnie soldaten
voor de gevangenis aan. De arbeiders scho
ten en wierpen met steenen naar de soldaten,
dezen schoten nit noodweer terng. Yan de
soldaten werd er een gekwetst, van de rust
verstoorders bleven er 30 dood op de plaats
liggen.
Yronw Holnack wonende in de Dalldor-
ferstrasse 6, te Berljjn, had onlangs van
een paardenslachter een hoop oud ijzer ge
kocht, waaronder zich ook een afgeschoten,
maar niet ontplotte bom bevond, welke van
de Tegelschietplaats afkomstig moest zgn.
De vronw, die zeker het gevaar van der
gelijk voorwerp niet kende, wilde Woensdag
de laag lood van de bom wegsmelten, legde
ze daartoe op het vuur en zette zich daarop
aan tafel in dezelfde kamer, om het avond
maal voor de familie te bereiden.
Plotseling had een geweldige ontploffing
plaats. De bom was gesprongen en de kachel
was met zooveel geweld uiteengeslagen, dat
de stukken tot in de achterkamer vlogen,
waar zg het kind kwetsten. De vrouw zelf
werd zwaar gewond aan hoofd, armen en
beenen. Haar 11-jarig zoontje, dat ook in
in de kamer was, werd erg gewond aan
hoofd en arm en zal denkelgk een oog
moeten missen.
De Italiaan8che leden der Wetgevende
vergadering van het eiland Malta hebben
ces-verbaal, dat van mgne woorden was
opsremaakt, en bleef toen zwggen.
Toen zg was weggeleid, werd de waard
voorgebracht.
Mgn collega las hem langzaam en met
nadruk bet door zgne vronw onderteekend
proces-verbaal voor. De ellendeling dacht
dat zgne vronw alles had verraden. Hg
barstte in ontzettende vloaken en verwen-
schingen los en sehreeuwdeDat zal ze ma
betalen, het ellendige wgf!«
Mgn droom had zich dus drie jaren
later tot in de geringste bijzonderheden
verwezenlijkt.
Een nader onderzoek bracht alles aan
het licht. In den stal vond men onder een
mesthoop het lichaam van Victor Armann,
evenals andere menschenbeenderen.
De waard werd kort daarop veroordeeld,
evenals zgne vronw tot levenslange tucht
huisstraf.
Ik kon nimmer het gevoel van mg af
zetten dat ook ik slechts bg toeval aan dit
treurig lot was ontkomenof was het licht
dat ik door het sleutelgat had meenen te
zien slechts een droom geweest en later de
droom zelfs niats anders dan een voorga-
voel? Ik weet bet niet. Maar ik ben vait
overtuigd dat een geheimzinnige kracht mjj
had aangewend als middel tot het ontdekken
eener misdaad, dia anders waarschijnlijk
ongestraft was gebleven.
Op grond mgner langjarige rechterlijks
ervaring heb ik dikwjjls gelegenheid gehad
mg er van te overtnigan, dat een misda
diger bg het verbergen zjjner misdaad niet
alleen rekening heeft te honden met zjjne
medemenschen maar ook met een geheim
zinnige, laten we zeggen bovennatnurljjke
macht, welke de wetenschap tot heden to«
nog niet weet te verklaren.
R»M«at«KWUfc- TèttKtUfcnwi
~"w jivflCMuni sb':Viri>»