Het Land van Heusden en Allena, de Langstraat en de Dommelerwaard. „In den Gouden Oliekoek". Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden. M 3006. ZATERDAG 26 APRIL. 1902. n^' LAND VAN ALTEN^ YOOS Dit blad yersch^Ht WOENSDAG en ZATERDAG. Abonnementsprjji: per 3 maanden f l.OO. franco per poat zonder prgsverhooging. Afzonderlijke nummers 5 cent. Advertentiën yan 16 regels 50 et. Elke regel meer 77i ot. Groote lettere naar plaatsruimte. Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagavond ingewacht. „Nu, ze mochten hier ook wel eens een minister Bacelli hebben" zei een mede reiziger in den coupé, toen we een troostelooze, eenzame woestijn vlakte doorspoorden. „Bah, wat een land!" „U komt zeker niet uit deze streek, mijnheer," zei een welgedane, blauw gekielde man, schijnbaar een veekooper. Dan zou u zeggen: prachtig land. Dat moest u des zomers eens zien als het vee in de weiden is. Ik zie het heel wat liever dan die hoogten en gaten vol allerlei gestruik en geboomte." De smaken verschillen, dacht ik, maar ik heb geen belang bij den veehandel en ik houd het met het eerste. Waarlijk, zulk een minister Bacelli zou een wel daad -wezen voor menig land, ook voor 't onze, en een boomenwet als de zijne zou nog nuttiger zijn dan snelvuurge- Bchut. Die minister heeft n.l. in Italië een wet weten te krijgen, waarbij een feest der boomen is ingesteld, een nationaal feest, waarop in elke plaats, groot of klein, door de schoolkinderen onder ge zang en pret de boomen worden geplant, die van tevoren daartoe zijn klaar gezet. In Italië, vooral in den vroegeren Kerkelijken Staat en het gewezen ko ninkrijk Napels was met groote licht zinnigheid het houtgewas vernield en de gevolgen van een dergelijken roof bouw op boschgebied waren te voorzien. Evenals in Spanje het klimaat door het ontbosschen der bergen geheel is veranderd, stond het ook daar te vreezen. Want de invloed van bosschen op het klimaat is zeer groot, dat heeft o.a. Noord-Amerika bewezen waar millioe- nen boomen roekeloos zijn verwoest om den bodem voor graanbouw te gebruiken en waar sedert dien tijd des winters ongekende koude en des zomers on draaglijke hitte het vroeger vrij gematigd klimaat hebben vervangen, om nog niet te spreken van de groote overstoomingen, die mede een gevolg zijn van die roe keloosheid. Trouwens, daarvoor behoe ven we niet naar Amerika te gaan, in onze eigen Oost kunnen we dat vol doende opmerken. Wanneer men een landschap heeft met heuvelachtig terrein, dat met bosch is begroeid, dan heeft zich in dat bosch in den loop der jaren een vrij dikke laag humus gevormd. Komt er nu een regentijd, dan valt het water niet met zoo groot geweld op den grond, het wordt door het bosch opgevangen en daalt langzaam naar den bodem. Deze FEUILLETON. KARL GEIST. 1) Tot voor een twintigtal jaren prjjkte aan een klein, vriendeljjk en goed onderhouden huis in een der voorsteden van Hongarjje's hoofdstad Budapest boven de breede inrij poort het eenigszins vreemdluidend opschrift: >In den gouden Oliekoeken hierboven was door «ene vaardige hand een oliekoek geschilderd, zoo smakelijk uitziend en zoo naar den eiseh gebakken, dat de knapste huisvrouw dien niet beter had kunnen le veren hg was bol uitgerezen en over zjjne gele en brnine korstjes lag als het ware een gouden glans. Het was in één vroord een oliekoek om er zoo in te bjjtenTasschen de heldere gordgnen voor de vensters van bft kleine huis lachten den voorbijganger een paar vriendelijke, allerliefste kinder kopjes tegen, welker gezondroode wangen even rond en vol en niet minder gebruind waren als het symbool van het huis boven de poort. En uit den uitgestrekten werk winkel, die op de binnenplaats uitkw. m, klonk ver over de straat janr in jaar uit een geklop en eene levendige drukte van vrooljjke gezellen. Het was eene sedert onheueheljjke jaren bestaande werkplaats, is als eén spons, die overvloedig water in zich kan opnëmen en het eerst lang zaam laat wegloopen en bij warm weder verdampen. Het gevolg wordt, dat beek- jes geruimen tijd er door kunnen worden j gevoed en ook buiten het bosch hun water brengen aan de velden, door wier midden zij zich heenkronkelen; on bij fel warm zonneweder brengt het uit dampende bosch vocht in de atmosfeer, die anders droog zou zijn, evenals we in onze door vulkachels verwarmde ka mers, om de lucht, die te droog wordt, wat vochtiger te houden, een ketel met kokend water op de kachel houden. Maar nu wordt het bosch gehakt en de heuvels worden kaal. Komt er nu régen, dan kan de bodem den daarop gevallen vloed niet vasthouden, maar laat dien schielijk afstroomen, de beekjes worden zwellende bergstroompjes, dié het water van de hoogten snel naar beneden voeren en overstroomingen zijn het gevolg (Banjir's noemt men ze in onze Oost). Maar er gebeurt nog meer. Komt er nu een tijd van langdurige droogte, dan wordt de vroegere spons achtige grond uitgedroogd tot stof. Bij een onweersbui spoelt het water met ongelooflijke kracht omlaag en voert dezen droogen humus in dalen en kom men. Dat duurt zoolang tot al de humus weg is gespoeld en de naakte zandige of rotsige grond bloot ligt, terwijl do opgehoopte humus in poeltjes of moe rassen verandert, waarin na verloop van tijd veenvorming ontstaat; het eertijds bekoorlijke landschap is nu vrijwel een woestijn geworden, waarop niet dan met groote moeite en kosten iets wil groeien. De vroeger door het bosch tegen scherpe winden beschutte en uit het bosch gedrenkte gronden zijn blootge steld aan den uitdroogenden wind en de scherpe zonnestralen en missen de noo- dige voeding. Zoo wordt een streek arm door zijn bosschen uit te roeien. Spanje levert er een voorbeeld van en het in vroeger eeuwen om zijn vrucht baarheid bekende Palestina, een land overvloeiende van melk en honig, is een der armste landen geworden, ter nauwernood aan magere geitenkudden voedsel biedend, sedert de Turk er huist en er al wat op bosch geleek heeft uit geroeid. En nu spreken we nog niet van den invloed der boomen op het gehalte der lucht, die wij inademen. Elk dier, dus ook de mensch, neemt uit die lucht bij het inademen zuurstof in zich op en bij het uitademen geeft hij koolzuur terug. Dit laatste is vergif. We weten allen bij ervaring hoe benauwd het in een vertrek kan worden, waar veel door klanten zoowel als door handwerks gezellen zeer gr zocht, en stond onder >den Gouden Oliekoek* aangeduid als »Kuiperjj van Joban Schmidt.* Thans heeft dit huis reeds lang voor den nieuwen aanbouw plaats gemaaktde firma bestaat niet meer, maar het geslacht van den voormaligen meester-buiper bloeit nog voort onder de geziene, welgestelde burger- familiën der stad. De wjjze, waarop de firma aan haar eigenaardig symbool kwam, is wel waard op dezelfde eenvoudige, bescheiden wgze verteld te worden, als waarop de stichter haar in den kring van vrienden en beken den zoo gaarne mocht ten beste geven. In het begin dezer eeuw, lang voor dat de bloeiende zaak door de bewnste firma werd gedreven, was zjj het eigendom van den alom gezienen meester-kuiper, den heer Frans Mayer, lid van den stedelgken raad, wgkdienaar en arm verzorger en beësdigd lid van het mjjngerecht en tevens voorzitter van het eerzame knipersgilde en officier van de schutterjj. Men ziet dat de man met alle eereposten bekleed was, die hem te dien tgd en in zgne maatschappelijke positie konden ten deal vallen. Met aardsche goederen was de heer Frans Mayer eveneens gezegend het handwerk leverde destgds goede vruch ten op en wel niet het minst het kuipers- vak in eene rjjke wgnstreek, zooals hier. De man verstond zijn vak en was altgd g'verig in de weer, terwijl mejuffrouw Bar bara, zgne wederhelft, het verworven geld menschen bijeen zijn, die alien de lucht van zuurstof berooven, vooral des avonds, als de brandende lampen aan dien roof gaan meedoen. We hebben 't. een paar maal bijgewoond dat de lamp minder begon te branden en dreigde uit te gaan. Zij werd door een andere vervangen, doch ook deze wilde niet branden. Het bleek, dat de zuurstof voor een goed deel was opgebruikt. Eerst toen de ramen eens werden geopend en de kamer even werd gespuit, toen kwam er nieuwe voorraad zuur stof en zoowel de lamp als de menschen herademden. Planten, en dus boomen ook, doen juist andersom als de dieren althans bij dag zij ontnemen het koolzuur aan de lucht en geven zuur stof in de plaats. Daarom is een bosch- rijke streek zooveel gezonder dan een aan boomen arme, omdat zij veel meer zuurstof bevat. Deze overwegingen, vooral echter die der verarming des lands, deden den genoemden Minister zinnen op middelen om daarin verbetering te brengen. Hij had daarbij echter nog een groote moeie- lijkheid te overwinnen, het dwaze bij geloof der Italianen, dat boomen de bewerkers der gevreesde „malaria" zijn. Nadat de Minister tusschen '80 en '90 herhaaldelijk zijn waarschuwende stem had doen hooren tegen de ver woesting en aangetoond, dat de boomen dood onschuldig zijn aan de „malaria", dat zij integendeel do gezondheid van een streek bevorderen, kwam hij op het denkbeeld een boornenfeest in te voeren. Hij begreep, als men het volk duurzaam iets leeren wil, dan moet het dat al vroegtijdig leeren. Het oude Romeinsche spreekwoord toch zegt: „als een vat, nieuw zijnde, gevuld wordt met een geurende vloeistof, dan behoudt het zoo lang het bestaat wat van dien geur". Daarom, aan de jeugd moest liefde voor de boomen worden ingeprent, dan zou den zij, groot geworden, die liefde be houden. In 1899 was hij Minister van onderwijs en besloot hij tot de invoering van het genoemde boornenfeest. Op een goeden dag trokken overal in alle ge meenten de schoolkinderen uit met een schop op den schouder naar de daartoe uitgekozen plaats, onder geleide der Overheid om boomen te gaan planten. Te Rome gingen zelfs de Koning en de Koningin mede om getuige te zijn van den jeugdigen boschbouw. En toen de planting was voltooid, zongen de kinderen een expres voof deze gelegen- fin goed wist te sparen en te vermeerderen. Hun grootste schat echter, dien zjj meer op prgs stelden dan alle aardache goederen, was hunne dochter Margar^tha, een meisje, om hare schoonheid en zedigheid in de gansche stad bekend, en het voorwerp van stille ver eering van meer dan één flinken burgerzoon. Op den eersten Zondag in den carnaval- tjjd kwamen bg zonnig, maar streng koud weder vader, moeder en dochter tegen elf unr van den voorniildagdienst uit de kerk thuis. De heer Mayer stopte zgne met zilver beslagen meerschuimen pjjp met geurige tabak en zette zich in de voorkamer in den grooten, bruinlederen armstoel welbehage- Ijjk neder. De vrouwen daarentegen haastten zich hare Zondagsehe kleederen af te leggen en begonnen de tafel te dekkenwant dat naar oud gebrnik bg den eersten klokslag van het middagluiden de schotel met dam pende soep moest worden opgedragen, dat spreekt wel vanzelf. Juffrouw Barbara haal de het tafellinnen, sneenwwit damast, uit de kast te voorschjjn, waarop Margaretha de blank geschuurde tinnen borden op de tafel zette en bg vaders plaats een fiesch fonkelende 97er, wjjl het Zondag was. Jaf- frouw Barbara keek nog eens met onder zoekenden blik eener echte huisvrouw de tafel over, of alles in orde was, knikte be vredigend en zeide toen >Ziezoo, Grate, hier is alles in orde. Ga nu gauw naar de keuken om de oliekoeken te bakken. En zorg, dat ze goed worden,* voegde zg er lachend bg, >gg weet immers: beid vervaardigd lied en kregen als loon voor hun werk een versnapering. Het was een prettige en nuttige vacan- tiedag voor hen. Slot volgt. Buitenland. Er loopen te Parjjs geruchten, dat aan het departement van bnitenlandsche zaken telegrammen zonden zjjn ontvangen van verontrustend karakter, aaugsande den staat van zaken in het Uiterste Oosten. Er zou den ernstige incidenten geducht worden tusschen de Chineesche opstandelingen en de Europeesche contingenten, doch de re geering zon niet geneigd ^gn tot eenigerlei openbaarmaking in verband met de verkie zingen. De Duirsche Keizer heeft de beurzen die Cecil Rhodes voor Duitsche studenten aan Engelsche hoogescbolen bestemd heeft, aan genomen. Te Wittenberg had de bruid van een sol daat die uit China was terug gekeerd, ep haren trouwdag een bruidsjapon van Chi neesche zjjde aan. Het »Volksblatt« te Halle had in een berichtje hierover de opmerking gemaakt dat deze voorlogsherinnering zeer goedkoop moest wezen. De soldaat diende epn aanklacht tegen den verantwoordelijken redacteur in, en daar hg een kwitantie kon overleggen bljjkens welke hg de zjjde in Tientsin gekocht had, is de onvoorzichtige journalist tot drie maanden gevangenisstraf veroordeeld. De beruchte vrouwenmoordenaar Yidal, die ÏDdertgd te Nice is gearresteerd, werd naar Lyon gezonden, om door krankzinni gen-specialiteiten onderzocht te worden, daar twjjfel was ontstaan aangaande zgn toere kenbaarheid. Drie doctoren onderzochten Vidal, en, zoeals het wel meer gaat, alle drie zijn zg tot een verschillende conclusie gekomen. De eerste concludeert tot toere kenbaarheid, de tweede tot ontoerekenbaar heid en de derde tot gedeeltelijke toereken baarheid. De gouverneur van Finland, generaal- majoor Kaigorodoff, heeft een proclamatie uitgevaardigd, waarin hg de bevolking aan maant de orde niet te verstoren en vooral geen vrouwen en kinderen aan samenscho lingen op straat te laten deelnemen. Door oproer kan de Russische regeering aller minst tot verzoening worden gestemd, zegt hg. Te Helsingfors is het thans rustig. Mooie oliekoeken op den eersten carnavals- zondacr brengen op vastenavond mooie vrjjers >Moeder maakt zich toch altgd bezorgd om de vrgersWat mg betreft, mogen ze wegbljj ven antwoordde Margaretha eenigs zins snibbig en liep ving de kamer uit. Na eenige oogenblikken ging de heer Mayer naar de keuken, nam zgne dochter, die zich bg het vuur duchtig weerde, ter zjjde en fluisterde haar, opdat de dienst meisjes het niet zouden hooren, lachende toe »Wie heden den carnavalsoliekoek krjjgt, z-.l eens een waar fortuintje hebben. Hier bak dit in een van de oliekoeken; wjj zul len eens zien, wie de gelukkige wordt.* En tegeljjk drukte hg zgne dochter een blinkend goudstuk in de hand. Lieve hemel! een fonkelnieuwe dukaat,* riep zg uit. Vader heeft wel esn royale bui vandaag »Is er ook een onder onze dischgenooten van hedenmiddag wien gjj het bjjzonder toewmscht, dat hg den carnavalsoliefeoek krjjgt zeg?* vroeg de vader half schert send, half uitvorschend. Margaretha antwoordde echter kortaf: Het liefste zon ik zelf hem vinden eu dan vrede hebben!* Daar het gebruik van den »carnavals- oliekoek* bjjna gansch verouderd is, zal eenige opheldering daaromtrent zeker niet ongewenscht zgn. Op den eersten Zondag in den carnavalstjjd (van Driekoningendag tot Aschwoenidag) werden in elk welgesteld Ter gelegenheid van de kroning van koning Edward zullen alle militaire gevan genen, veroordeeld tot minder dan 2 jaar, gratie krjjgen. Men maakt zich te New-York ongerust over het lot van den staats-electricien Davis, die de executie van den moordenaar van president Mac Kinley, Czolgosz, heeft geleid. Kort na de executie is hjj spoorloos verdwe nen, naar de familie oorspronkelijk meende voor een reisje. Reeds vóór de exfcutia ont ving Davis verscheidene dreigbrieven. Zeer zonderling is het weder in de Weste lijke Staten van Amerika; terwjjl op eenige plaatsen de temperatuur aanmerkeljjk ste8g, was het in andere streken zeer koud. In Kansas en Nebraska was de tempera tuur 100 graden, aldus in eenige uren 50 graden stjjgende. De warme luchtstroom verspreidde zich snel over de Zuid-Weste- ljjke Staten en de Mississippi-vallei. Te St. Louis noteerde men 88 graden en te Chicago 82 graden. Talrjjke ongevallen tengevolge van het warme weder kwamen voor. Op verschillende plaatsen woei e8n verzengende wind. In Kansas en andere Staten leed de tarwe-oogst veel schade. De warmte heeft zich ook reeds tot de Oosteljjke Staten uitgebreid; te New-York was de temperatuur 76 graden. Terwjjl bet dus op verschillende plaatsen buitengewoon warm is, heerschte in bet Noordwesten van Montana, Utah, Colorado en Dakota, een gskonde wind, vergezeld van hevige sneeuwstormen. Verscheide menschen kwamen van koude om. De koude wind veroorzaakte eea plot selinge daling van den thermometer. Zoo daalde de temperatuur te Omaha Woensdag van 80 tot 45 graden en men verwachtte hier en daar nachtvorsten. In Kansas en Nebraska is het begonnen te regenen, waarloor de schade, aan don tarwe-oogst toegebracht, naar men hoopt zich niet verder zal uitbreiden. Van de verschillende geruchten, die om trent de aan de Boerenleiders aangeboden vredesvoorwaarden in omloop zgn, behoort wel tot de waarschjjnljjkste dat aan twee of drie hunner een zeSl zal worden aan geboden in den nieuwen Uitvoerenden Raad, die zal worden gevormd zoodra de vrede gesloten is. Zelfs wordt beweerd dat daartoe reeds zjjn uitv«rkor«n Steya, Louis Botha eu De Wet. Zooals van zelf spreekt, is dit zoogenaamd nieuw bewjjs van Engelands edelmoedigheid niet anders te beschouwen dan als een handige zet om zich aldus te gezin de eerste carnavalsoliekoeken gebak ken. Deze waren soortgeljjk als de bg ons welbekende, dbch fijner van smaak en met meer zorg gebakken. In een ervan placht men een klein geldstuk te verbergen; aau wien door het toeval deze zoogenaamde >cartfavalsoliekoek< aan tafel ten deel viel, die werd door den heer des huizes met een eeredronk vereerd ea ontving van de doch ter des huizes een kus, waartegen wel nie mand zich ooit verzetten zou. De heer Mayer was nauweljjks in de ka mer teruggekeerd, toen een reizend hand werksgezel in de keukendeur trad. Het was een knappe, kloek gebouwde jonge man. Zjjae kleeding was in overeenkomst met het jaargetijde warm en degeljjk, zjjn ransel goed gevuld en zorgvuldig dichtgegespt. Toen hg bescheiden zgn met wasdoek over trokken .hoed afnam, vertoonde zich «en rjjkdom van donkerblond haar, dat zjju flink, open gelaat voordeelig deed uitkomen. Met eene welluidende stem deed hjj den gebruikeljjkeu groet: >Gelnk op het hand werk* hooren. Margaretha wendde hare oogen van de braadpan naar den jongen vreemdeling en dat stoornis bjj een werk, 't welk nauw steekt, toch altgd ongelukkige gevolgen moet hebben, vooral wanneer men langer afgeleid wordt dan bepaald noodig is toen Margaretha het waarschjjnljjk door de hitte van het vuur hooggekleurde gelaat weder naar de pan keerde, was het geheele baksel tot korst verbraden. Wordt vervolgd). VAN De» nachts ademen de planten, evenals de dieren, koolzuur nit en zuurstof in. Daarom is het niat raad zaam planten in slaapkamers te zetten althans als men de ram^n sluit; zij helpen dan de lucht bederven.

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Nieuwsblad het land van Heusden en Altena de Langstraat en de Bommelerwaard | 1902 | | pagina 1