Het Land van Hensden en Altena, de Langstraat en de Bommelerwaard.
„In den Gouden Oliekoek".
van alten*
UitgeverL.. J. YEERMAN, Heusden.
M 3008.
ZATERDAG 3 MEI.
1902.
Kinderlijk en kinderachtig.
n
VOOB
Dit blad verschg'nt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonaementsprjjs: per 8 maanden f l.OO.
Franco per poat zonder prjjsverhooging. Afzonderlijke
n mam ars 5 eent.
Advertentiën ran 16 regela 50 et. Elke regel
meer 7x/« Groote lettera aaar plaatsruimte.
Adrertentiën worden tot Dinsdag- en Vrjjdagavond
ingewacht.
Ook aan kleinigheden herkent men
den rijkdom der taal. Twee kleine ach
tervoegsels zijn in staat hetzelfde woord,
waaraan ze worden vastgeknoopt, een
dubbele, wijd uit elkaargaande betee-
kenis te verschaffen. Of liever, om nauw
keurig te zijn, niet het stamwoord ver
andert van beteekenis, maar dit behoudt,
door aanhechting van het eerste zijn
gezonde kracht, door bijvoeging van het
tweede wordt het tot karikatuur, tot
een ziekelijke uitwas. Wij bedoelen de
lettergrepen lijk en achtig. Terwijl we
taalkundigen van 't vak de wetenschap
pelijke verklaring van herkomst dezer
kleine en toch zoo veelzeggende achter
voegsels overlaten, bepalen we ons doel
daartoe, met een voorbeeld aan te toonen
dat lijk en achtigals twee armen aan
denzelfden wegwijzer, de richting van
twee ver uit elkaar loopende straten
aangeven.
Kinderlijk noemen we wat eigen is
aan den ouderdom, de krachten, het
verstand, de neigingen eens kinds. Daar
om spreken we van kinderlijke opvatting,
kinderlijk spel, kinderlijke vraag, kin
derlijk vermaak. En geen volwassene
die natuurlijk gevoelt, kan het oog sluiten
voor de betoovering der kinderlijkheid.
Ziet slechts, hoe de kleinen alles, van
't ontwaken af tot slapen gaan toe, van
den lustigen, vroolijken kant bekijken,
hoe ze zorgloos den tijd verbeuzelen,
heden zich niet om morgen bekommeren,
zonder nadenken alles uitflappen wat
hun in 't hoofdje komt, iederen steen
en ieder stuk hout tot speelgoed ver
heffen, den hond plagen, tante ergeren,
bloemen plukken, den wand beschilderen,
en dat alles met een ijver, waaraan de
dwergen uit de sprookjeswereld een
voorbeeld konden nemen. Hoort toe, hoe
ze onder elkaar babbelen, 't geheim van
ontdekte lekkernijen verraden, poppen
doopen, op de piano de toonladder uit
vinden! Kinderoogen zijn de klaarste
spiegel der onschuld, kindermond het
onbedriegelijkste orakel der waarheid,
kindergaven de meeste waardevolle ge
schenken. En vergeven we niet gewillig
kinderlijk onverstand, kinderlijke angst,
ja zelfs lichtzinnigheid en babbelzucht
Gelukkig beperkt zich de kinderlijk
heid niet tot de kinderjaren. Bewust of
onbewust behouden we allen een en
ander uit den kindertijd in ons. Gelijk
de herinnering aan de kindsheid het
langst ons bijblijft, zoo leeft in ons on
verstoorbaar tot onze grijsheid een rest
van schuwheid, nieuwsgierigheid, vol
daanheid, vertrouwen. Er is geen reden
ons daarvoor te schamen, integendeel.
Is ons hetwordt als de kinderenniet
als een hoog ideaal voorgehouden Ge-
FEUILLETON.
KARL GEIST.
Daarop stemde hg met het gelach ran
de dienstmeisjes i&i wreef zich eens flink
de handen, stak den inmiddels afgekoelden
oliekoek in den zak, gespte zjjn ransel weer
aan en begaf zich op weg naar de herberg.
Kort daarop luidde het middaguur. Al
de huisgenooten waren ia de woonkamer
bjjeen, en nadat de meester het tafelgebed
had uitgesproken, nam ieder zjjne plaats
in: de heer des huizes bovenaan, vrouw
f en dochter aan zgne zjjde en verder al de
I gezellen met den meesterknecht aan het
r hoofd.
Margaretha zat zwjjgend, met zekeren
■tegenzin aan tafel. Dtze hare stemming
f:w#rd toegeschreven aan verlegenheid, bjj
r haar veroorzaakt door de gedachte, dat de
carnavals-oliekoek een der jonggezellen ten
deel zou vallen, die dan natuurlgk niet zou
aarzelen om den hem toekomende kus op
te eischen. Ook de meesterknecht sprak
lukkigerwijs komt ons bij dezen terug
gang ons eigen verlangen halverwege
tegemoet. Gelijk de kinderen verheugen
we ons in een lievelingspijs, een uit
gaansdag, een feest. Het komt ons voor
een voorrecht van de besten en groot
sten van ons geslacht te zijn, dat ze
kinderlijke bescheidenheid en dankbaar
heid het trouwst bewaren. Wie is nooit
verrast en beschaamd geworden, wan
neer hij in een beroemd man of een
voorname vrouw den eenvoud des kinds
terugvond? Kinderen zijn ze gebleven
te midden van 't volle leven, terwijl ze
met eer overladen werden en onder vier
oogen durven zij u wel bekennen dat
hun de ridderorden op de borst minder
genoegen deden dan eenmaal een ketting
van paardebloemen, en dat ze in hun
jeugd met een paar centen meer geluk
beleefden dan nu met een handvol goud.
Wie den kinderzin geheel en voor altijd
verloren heeft, is een y dele gek of een
koude egoïst of beide tegelijk en de
hemel blijft hem ten eeuwigen dage ge
sloten.
„Wees niet kinderachtig!" roept de
moeder tot haar dertien jarigen zoon. Niet
tot den driejarigen. Een kind in de
allereerste levensjaren kan nog niet
kinderachtig zijn. Deze onhebbelijkheid
komt pas voor, waar de wasdom van
lichaam en geest een meer verstandig
gebruik zou veronderstellen, maar juist
het bewustzijn van kracht tot misbruik
leidt. Deze kinderachtige uitingen van
eigenzinnigheid en luim, deze moed
willige plagerijen van broers en zusters,
deze vlegelachtige streken aan tafel en
op de wandeling, zijn te beschouwen
als een soort kinderziekte, die met ge
duld en opmerkzaamheid wil behandeld
worden.
En wanneer nu het kinderachtig doen,
tegelijk met de bengeljaren achter ons
bleef! Maar welke eeuw, welke stand,
welke maatschappij is zeker voor kin
derachtigheden, van welke eenige be
lachelijk zijn, andere tot toorn wekken
Bij wien is wel niet eens in 't aangezieht
van hooge regeeringspersonen de her
innering aan de schoolbank, bij 't lezen
van de daden van geijkte helden de
herinnering aan de Neurenberger speel
goeddoos opgekomen?
Yan 't kinderlijke tot het kinder
achtige is niets meer dan één schrede.
Kinderlijk is het en staat het een volk
goed, in den monarch de belichaming
der macht en de eenheid der natie te
vereerenkinderachtig zoo die vereering
tot verafgoding ontaardt. Onder kinderen
te verwijlen geeft ook den ernstigsten
man een verkwikkend genoegen, met
kinderachtige lieden te moeten verkeeren
een ware ramp. Niets verheveners heb
ben onze dichters geschapen als helden
en martelaren met reine kinderzielen;
niets jammerlijker als een kindsch ge-
weinig en was bljjkbaaar eenigzins verlegen.
Yoer hem had ditmaal het andera zoo on
schuldige spel eene meer ernstige beteeke
nis; zoo hg het gelnk mocht hebben, dat
de bewnste oliekoek hem ten deel viel, zou
dit de zoo vurig verlangde gelegenheid tot
toenadering van de dochter des huizes zeer
in de hand werken, eene gelegenheid waar
naar hg reeds lang met smachtend ver
langen had uitgezien: de grap kon dan
zeer geschikt tot uitgangspunt dienen voor
eene latere, openljjke liefdesverklaring.
Eene zekere opgewondenheid ontstond er
onder al de dischgenootea, toen tot slot van
den maaltjjd de groote schotel met de koste-
ljjke hoog opgestapelde oliekoeken binnen
werd gebracht.
>Tast nu maar toe, jongelui !c riep de
heer Mayer vrooljjk uit. »Wien de fortuin
gunstig is, die gaat heden niet met leege
handen van tafel
Margaretha kon, hoewel zjj ia geen vroo-
lgke stemming was, toch niet nalaten in
zich zelf te glimlachen.
Juffrouw Barbara diende ieder zjjn deel
toe en nu begon, onder gedurige afwisse
ling van spanning en teleurstelling een
jaagd zoeken naar den carnavalsoliekoek;
stuk voor stuk werd opengebroken, doch
geen van allen bevatte een geldstuk; en
worden grijsaard.
Buitenland.
De pokken-epidemie te Londen bljjft vrg-
wel op dezelfde hoogte. Sedert het begin
van deze maand worden om en bg 1500
lgders in de hospitalen verpleegd; Maan
dagnacht 28 dezer bedroeg hun getal 1492.
De moordenaar van den Russischen mi
nister van binnenl. zaken Sipjagin is, bljjkens
een telegram uit Petersburg aan de t Times*,
Donderdag door den krggsraad veroordeeld
tot den dood door middel van den strop,
welke straf heden zal worden voltrokken.
Er wordt nu beweerd dat de reden waar
om de moordenaar voor den krggsraad werd
gebracht, zou zgn dat hg geen student maar
een officier is.
De Daily Telegraph* verneemt uit Wee-
nen, dat er in de laatste dagen te Warschau
wel 130 menschen in hechtenis zgn geno
men. Onder dezen zgn e«n groot aantal
joden, die proclamaties in het Hebreeuwsch
verspreid hebben. De hoeveelheid in beslag
genomen stukken is zoo groot, dat twee
vertalers voortdurend bezig zgn met de over
zetting ervan.
De regeering van Montenegro wapent
zich in stilte. Onlangs heeft vorst Nikita
te Podgoritza langdurige besprekingen ge
voerd met aanzienlgke Albaneesche aanvoer
ders en sedert trekt hg voortdurend troepen
samen langs de Albaneesche grens, terwgl
in de districten Gusinje en Plawa, waarop
Montenegro, krachtens het Berljjnsehe trac-
tRat, zekere rechten uitoefent, in het geheim
wapenen zgn bijeengebracht, alles om ge
reed te zgn, wanneer in Albanië onlusten
uitbreken.
De opstand in San Domingo breidt zich
snel uit. Donderdag zou de hoofdstad wor
den aangevallen. Er zgn versterkingen ge
zonden naar Puerto Plata. De regeering van
Haïti zendt wapenen en munitie aan presi
dent Jimenes. De toestand is zeer ernstig.
De Italiaansche regeering moet voorne
mens zgn, een eiland in de Australische
wateren aan te koopen om daar een straf
kolonie te vestigen, waarheen recidivisten
en gevaarlijke personen, wien tot dusver
een gedwongen verblgf werd aangewezen,
zullen worden overgebracht.
Het gaat met 't boren van de Simplon-
tunnel niet fortuinlijk. Nu de hinder van
het water weer grootendeels overwonnen
scheen, hoopte men de boormachines weer
aan het werk te kunnen zetten, want ook
den tegenspoed van de zachte lagen, die
gesn houvast geven voor de tunnels, geloof-
telkens deed zich een algemeen gelach hoo-
ren, als een der aanzittenden met bljjkbare
teleurstelling een zijner ongevulde oliekoeken
begon te verorberen.
Eindelijk was er nog maar één oliekoek
meer over, en deze lag op het bord van
den meesterknecht. Aller oogen waren op
den jongen man gericht, die zelf zóó ver
legen was dat hg nauwelijks durfde op te zien.
Eindeljjk brak hg den oliekoek open en zgn
gelaat verbleekte, want ook de laatste was
ongevuld, evenals al de anderen.
t Margaretha,* zeide de vader met een
ernstigen, vragenden blik, »waar is de du
kaat gebleven?*
Het jonge meisje werd uiterst verlegen;
aan de naaste gevolgen had zjj niet ge
dacht. Daar werd aan de deur geklopt.
Margaretha haalde ruimer adem, want welk
bezoek het ook ware, het zou haar tjjd doen
uitwinnen, om zich op een antwoord te be
zinnen. Maar o weehare verlegenheid werd
nog grooter, toen op het binnen* van
haar vader de handwerksgezel binnen
trad, die een uurtje te voren op zoo eigen
aardige wjjze had kennis gemaakt met Mar-
garetha's baksel. Hg zag er thans, in zgne
Zondagsche kleeding, zoo mogeljjk nog
knapper uit dan in zgn reisgewaad. Na den
gebruikelgken groet te hebben laten hooren,
den de ingenieurs voorbjj. De arbeiders
waren sameljjk weer op een harden rots-
warid gestuit. Doch groot is de teleurstelling
nu die rotswand heel dun bljjkt te zgn, en
nu daaraehtsr weer uitgestrekte lagen van
zeer week gehalte zjjn gevonden. Er is thans
geen sprake meer van het gebruik der boor
machines in den eersten tjjd.
De weerbare Montenegrgnen, die zich
buitenslands bevinden, hoofdzakeljjk in zui-
deljjk Dalmatii om werk te zoeken, hebben
bevel gekregen naar Montenegro terug te
keeren. Men brengt, blgkens een bericht uit
Cattaro, dezen maatregel in verband met
grootere toerustingen, die Montenegro in
stilte voorbereidt. Vorst Nikita was onlangs
in Podgoritza, waarheen ook aanzienlijke
ehristelgke Albaneesche leiders kwamen. Er
werden daar lange besprekingen gehouden
en aan de gasten werden rjjke geschenken
aangeboden. En sedert dien tjjd worden er
troepen op de grenzen van Albanië saam-
getrokken.
In de districten Goesinje en Plawa, waar
op Montenegro op grond van het tractaat
van Berljjn rechtmatige aanspraken maakt,
zjjn door de regeering van vorst Nikita in
't geheim wapenen uitgedeeld en men wacht
nu slechts het uitbreken van onlusten af
om in te grjjpen.
De tNewyork World* bevat een uitvoe
rig verhaal, grootendeels uit den mond van
sergeant Carmody, die tot kort geleden in
dienst was van de Engelsche remonte-kom
missie in de Vereenigde Staten. Hg bewjjst
daarin dat Engeland daar vier op militaire
leest geschoeide voorraadposten bezit. Te
Nsw-Orleans komen nog voortdurend paar
den en muildieren aan voor Zuid-Afrika.
Verleden week zgn weer verscheidene be-
zendingen vertrokken. Tot dusver zgn er
8000 paarden en 90,000 muildieren ver
scheept.
De Londensche bladen bevatten een tele
gram uit Jamestown, op St. Helena, over
de krijgsgevangen Boeren, waarin gezegd
wordt
De duurte der groenten, als gevolg van
langdurige droogte, vormt thans het onder
werp van aller gesprekken. Sedert eenige
maanden zgn in het kamp van Deadwood
verscheidene gevallen van ingswandskoert-
sen voorgekomen en ondanks alle voorzorgs
maatregelen breidt de ziekte zich steeds uit.
Op het oogenblik zgn ook drie Engelsche
officieren er door aangetast. Sedert eenigen
tjjd staat het kamp van Deadwood ook
onder quarantaine wegens epidemische oor
ziekten. Men is thans bezig het kamp op
nieuw te verleggen, niet alleen wegens de
ingewandskoortsen, maar ook omdat het
zeide hjj
Waarde meester, toen ik kort geleden
u verliet, werd mg, volgens da regels van
het huis, in de keuken een maal voorgezet.
Da juffrouw was zoo goed en vriendeljjk
hieraan nog een oliekoek, heet nit de pan,
toe te voegen, dien ik metwarmen
dank aannam. Toen ik mjj echter in de
herberg er aan te goed wilde doen, vond
ik er dezen dukaat in gebakken. Bljjkbaar
had ik juist den carnavals-oliekoek getrof
fen. Ik geloof echter niet, dat ik een ge
schenk van zoo groote waarde, dat mg toch
zaker niet toegedacht is geworden, behouden
mag. Met nw goedvinden stel ik u hierbjj
het goudstuk weder ter hand.*
Dit zeggende legde hg den dukaat op den
rand der tafel.
Een zacht gemompel, zoowel van v;rba«
zing als van ontevredenheid, liet zich onder
de aanwezigen kooren. De meester trad
echter op den vreemden gezel toe, reikte
hem de hand en zeide met bewogen stem
tGjj zgt een wakkere, een eerlgke jon
gen Daarom moogt gjj het goudstuk be
houden, dat het geluk u in handen heeft
gespeeld. De oude gebruiken moet men in
eere honden en omdat ik niet wil, dat in
mjjn huis hieraan te kort zal worden ge
daan, zult gg ook ontvangen wat u van
noodig is gebleken de vreemdelingen van
de Boeren te scheiden, daar tnsschen hen
geen beste verstandhouding bestaat.
Generaal Viljoen die sedert zgne aan
komst op het eiland gevangen is onder pa
rool, heeft zgne meening uitgesproken over
den loop van zaken in Zuid-Afrika, welke
zgn prestige in de oogen van hen, die de
onafhankelijkheid der republieken verzekerd
achten, niet verhoogt.
Alle rebellen, die naar St. Helena zjja
gezonden, zgn in een afzonderljjke omhei
ning te Deadwood opgesloten. Eiken dag
worden zg onder militair geleide uitgezonden
om te werken.
Generaal Cronjé woont van tjjd tot tjjd
de godsdienstoefeningen te Deadwood bg.
Steeds is hg vergezeld ran een militair ge
leide te paard. Hg geniet een goede ge
zondheid, maar de toestand zjjner vronw
boezemt ernstige bezorgheid in.
Aan een krijgsgevangene is door de over
heid toegestaan een jong meisje van het
eiland te trouwen, terwgl de vronw en kin-
kinderen van een anderen krggsgevangene,
een Dnitseher, eerlang vas de Kaap op het
eiland verwacht worden.
Londen, 30 April. Met betrekking tot
een gerucht dat vandaag in New-York de
ronde deed, en volgens hetwelk de la Rejj
zich over zou gegeven hebben, verneemt
men: Dépêches die heden van Kitchener
ontvangen zjjn, maken geen melding van
zoodanige overgaaf of van iets dat er op
wjjst. Er zullen waarscbjjnljjk twee weken
moeten voorbjjgaan, voor stellige berichten
ontvangen kunnen worden betreffende de
kansen op vrede, maar welingelichte kringen
gelooven dat het uitzicht gunstig is. Men
verneemt dat de kwestie van de Kaapsche
rebellen voor hot oogenblik een hinderpaal
vormt.
Ook in Engeland kan men zien dat het
spreekwoord: wat men gaarne wil, denkt
men reeds te zien, waarheid bevat.
Uit Londen wordt ten miuste van 1 Mei
geseind
De slotconferentie te Vereeniging zal 15
Mei, niet 25 Mei gehouden worden. Reuter's
agentschap verneemt, dat de conferentie te
Vereeniging door de Boerenleiders zelf ge-
honden zal worden. Na beraadslaagd te
hebben en tot een bsslissing gekomen te
zgn over de voorwaarden van overgave,
welke zjj willen aannemen, zullen zjj naar
het Engelsche hoofdkwartier te Pretoria
gaan om de zaken met Lord Kitchener de
finitief te regelen.
Laffan seint echter uit Brussel, dat blg
kens de laatste berichten uit Zuid-Afrika,
daar in Boerenkingen ontvangen, de hou
ding der Engelsche regeering ten aanzien
rechtswege door den carnavals-oliekoek nog
meer toekomt.*
Aller oogen zochten Margaretha, die ech
ter reeds lang de kamer ontvlucht was.
>Uwe redeljjkheid is mjj een waarborg,
dat gg getrouw zult zjjn,« ging de meester
voort. >Hebt ge last, leg dan hoed en ransel
af en bljjf bg mjj in het werk, een eerlgke,
trouwe gezel doet het handwerk gedjjen.*
Geluk op het handwerk! zeide de jonge
man en sloeg toe.
Aldns placht meester Schmidt zgne ge
schiedenis te vertellen om dan te eindigen
met deze woorden:
tWat mg verder door den carnavals-olie
koek nog rechtmatig toekwam, werd mg la
ter ruimsehoots en gaarne aangeboden.*
Daarbjj reikte hjj Margaretha, sjjne vronw,
de hand, die zjj met innige hartelijkheid
drnkte. De palm van mjjn hand hier, voegde
de meester er bg, heeft mg van die gloei
ende verrassing langen tjjd pjjn gedaan en
genas eerst weer geheel, toen na jaar en
dag Margaretha de hare er in legde. Toen
na den dood van onzen geliefden vader de
werkplaats ons eigendom werd, doopten wjj
haar tot herinnering:
»In den Gouden oliekoek.*
{Slot.)
MIECWIBLtD
TAN
3)
"MsauflOMi
