liet Land van Heusden en Altena, de Langstraat en de Bommelerwaard.
Het verborgen testament.
M 3018.
Uitgever: L. J. YEEEMAH, Heusden.
ZATERDAG 7 JUNI.
1902.
De stoomvaart-trust.
-5;$$-
£v -
py
- ;V»t* :/-
UNB VAN ALTENA--
YOOB
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per S maanden f 1.00.
Franco per post zonder prj'syerhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiën van 16 regels 50 et. Elke repel
meer l1/, ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagavond
ingewacht.
aas
Waren tot dusver de groote stoom
vaartlijnen in Europeesche handen en
konden deze, in onderling overleg, de
vrachten regelen en daardoor invloed
uitoefenen op den in- en uitvoer, en
zoodoende voorkomen dat de reusachtige
productie van de Amerikaansche industrie
de Europeesche kon overvleugelen, daar
in is nu eene groote verandering ge
komen.
De groote vereeniging van Ameri
kaansche kapitalisten, die in Pierpont
Morgan haar voornaamsten man en tevens
den leider bezit, is eerst in 't bezit ge
komen van bijna alle ijzer- en staalfabrie
ken en daarna van de meeste spoor
wegen dp ar te lande. Zij kon dus hare
producten brengen naar de uitvoerhavens
op zoodanige wijze, dat de concurrentie
voor anderen onmogelijk werd. Maar
niet verder. Want terwijl Amerika door
zijn bescherming eerst zijn eigen nij-
verheid sterk en welhaast on ver winbaar
maakte, had diezelfde bescherming ten
gevolge, dat de scheepsbouw geheel ver
waarloosd werd en het geheele vervoer
over zee door buitenlandsche schepen
moest geschieden.
In plaats van nu den langen weg te
volgen, dat men zelf schepen bouwde
en eigen lijnen aanlegde, die de con
currentie beproefden tegen de reeds be
staande, besloot de machtige trust een
voudig de bestaande lijnen aan te koopen
en zich zoo het overwicht ook op dat
gebied te verzekeren. Zoo heeft zij do
voornaamste Engelsche lijnen in hare
macht gekregen en ook enkele Duitsche
en de Nederlandsche. De lijnen worden
niet opgelost in eene maatschappij, zij
behouden elk hare eigen administratie,
haar inrichting, naam, enz., maar zij
worden beheerd door een Raad van
Beheer, die de vrachtprijzen enz. regelt
en daardoor op alle aangesloten maat
schappijen invloed uitoefent.
Om een voorbeeld te noemen, wijzen
wij op de Holland—Amerikalijn. In de
jongste vergadering van aandeelhouders
werd door de Directie medegedeeld, dat
liet vastgestelde kapitaal het volle be
drag van acht millioen gulden heeft
bereikt en dat het in verband met even-
ueele uitbreiding noodig was dit kapitaal
uit te breiden. Zij stelden voor dit
kapitaal te brengen op twintig millioen.
De ontbrekende twaalf millioen zullen
geleend worden door de trust.
FEUILLETON.
10)
Kanonschoten dreunden, de klokken luid
den, de intocht begon. Het gejubel van het
volk vereenigde zich met het hoera der
terugkeerende krijgslieden. Nu waren de
zware offers verbeten, ieder dacht slechts
nan de roemrijke daden van het Duitsche
eger en aan hetgeen door den oorlog tot
stand gekomen was: de leng gewenschte
éénheid van het Duitsche vaderland. Jui
chend klonk den grijzen keizer dan ook van
alle zjjden hot »Heil Dir im Siegerkranz*
tegen. Het gelaat van hen, die dierbare
dcoden betrenrden, klaarde op bij de ge
dachte, dat hna dood niet te vergeefsch was.
Ook het dorpje Friedrichshafen was fees-
eljjk getooid, maar de straten waren een-
raam ledig. Bgna alle inwoners waren naar
Berlijn getogen.
Voor het hnis bjj den oever van het
neer zat een bleeke jonge vronw in rouw
gewaad. Margherita was alleen; zjj had
Dorothea met de kinderen naar het bosch
gezonden, het dienstmeisje was naar Ber
ge, en zco zat de jonge vrouw daar een-
a&m, vediept in haar droevige gedachten.
Margherita had sedert weinige weken
iet ziekbed vsrlaten, waarop Eduard's
loodstjjding haar had neergeworpen. In
lechts weinige regelen had de brave die
aar, Hendrik, haar de ontzettende gebeur-
De directie verklaarde, dat reeds nu
overeenkomsten met andere lijnen waren
gesloteD ter voorkoming van te scherpe
concurrentie en daardoor zoo verlaagde
vrachtprijzen, dat niet meer met voor
deel kon worden gevaren. In dien geest
voortgaande, zullen nu alle lijnen van
beteekenis worden samengebracht in ééne
vereeniging, die door meer eenheid van
bestuur de vaart kan beheerschen en
eene zichzelf en anderen vernielende
concurrentie kan onderdrukken. De di
rectie acht het voor de Holl.— Amer.
Stoomb. Maatschappij een levenskwes
tie zich daarbij aan te sluiten." Deed
zij het niet, ze zou eenvoudig door de
trust worden doodgeconcurreerd. Maar
terwijl zij nu uitzicht krijgt op hooger
dividenten, boet zij hare geheele zelf
standigheid in. Want waar de gezamen
lijke aandeelhouders 8.160 aandeelen
bezitten, zal het hoofdcomité er 12.240
bezitten en heeft dus feitelijk het heft
in handen.
Zooals het met de Nederlandsche
maatschappij is gegaan, zal het met de
andere eveneens zijn gegaan, tenzij deze
lijnen in haar geheel zijn gekocht. In
het geheel bezitten de aaneengesloten
maatschappijen nu reeds 300 le klasse
schepen, te zamen metende 840.000 ton.
De twee grootste Duitsche lijnen, de
Norddeutsche Lloyd en de Hamburg
Amerikalijn, zijn niet in de combinatie
opgenomen, zij behouden hare zelfstan
digheid, maar gaan toch geheel met de
trust mede. Daarenboven heeft de trust
een contract gesloten met een van de
grootste Engelsche scheepsbouwers, dat
hij in de eerste 10 jaar voor niemand
dan voor haar schepen mag bouwen.
Nu zullen natuurlijk de Amerikaan
sche belangen den doorslag geven. Het
zijn juist de mannnen der groot nijver
heid daar te lande, die Europa behoeven
voor den afzet hunner goederen en die
er dus belang bij hebben, dat hun
goederen voor lageren prijs worden over
gebracht, maar daarentegen de grond
stoffen, die de Europeesche nijverheid
behoeft, duurder worden gemaakt door
hoogere vrachten, evenals de producten
dier nijverheid. Terwijl tot dusver de
hooge vrachten voor kolen en ijzer de
concurrentie van Amerika tegenhielden,
zal dit nu niet meer het geval zijn.
Het is geen wonder dat men in Enge
land en Duitschland ongerust is gewor
den; men vreest voor een overweldi
ging der markt door Amerikaansche
producten gelijk de Amerikaansche gra
nen de graanmarkt hebben overweldigd.
tenis gemeld. Van geen andere personen
had Eg eenig bericht ontvangen. Aan nie-
maad had zjj haar leed kannen klagen,
aan niemand dan aan Dorothea, die dan
ook werkelgk deelnam in haar smart. De
eerste dagen was zg als een waanzinnige
in huis en hof rondgevlogentoen had een
hevigs zenuwkoorts haar op het ziekbed
geworpen, en eerst met de lente was zg
daarvan opgestaan.
Maar de kracht van haar lichaam en
geest was gebrokenzg kon aan niets an
ders meer denken dan aan het noodlottig
einde van haar echtgenoot; wat van haar
en haar kinderen zon worden, was haar on
verschillig. Ze leefde alleen nog voort in de
hoop, dat de dood haar spoedig met haar
man zon hereenigen. Als de oude Dorothea
er niet geweest was, zonden de kinderen
alle verzorging gemist hebben, maar de oude
getrouwe ziel zorgde voor den geregelden
loop van het huishonden en voor de kin
deren. Nood en gebrek kwamen de woning
niet binnen. Eduard von Altenbrak had
vóór zjjn vertrek een groote som gelds bg
een bankier in bewaring gegeven, op naam
van Margherita, en van dit kapitaal be
streed de oude Dorothea de uitgaven voor
het huishouden.
Onbeweegigk stil zat Margherita daar
neer. Zelfs in den warmen zonneschijn rilde
het verzwakte lichaam als van koude. Zg
trok haar doek dichter om haar hals en
sloot de oogen.
Plotseling schrikte zg op. Het tuinhek
knarste in da hengsels, en toen zg lang
zaam het oog daarheen richtte, zag ze een
Hiertegen zich met verhoogde inkomende
rechten te wapenen zal niet baten een
poosje misschien, maar zoodra de prijzen
daardoor worden opgedreven boven de
koopkracht der menigte, loopt de nijver
heid van zelf dood.
Yooral Engeland is zeer ongerust.
Van zijn vloot bestaat de bemanning
nu reeds voor een groot deel uit vreem
den. Alleen gezagvoerders en stuur
lieden zijn Engelschen, evenals de vlag,
waaronder gevaren wordt. Men weêt
uit den jongsten oorlog welk een be
duidende rol daarin de vrachtbooten
hebben gespeeld. Worden nu op eenen
goeden dag bij besluit van het trust-
bestuur al die schepen Amerikaansch,
voorzien van Amerikaansche gezagvoer
ders, stuurlieden, machinisten en verdere
officieren, mogelijk van Amerikaansche
bemanning, dan kan de regeering daarop
niet meer rekenen. Nu loopen er nog
contracten met enkele maatschappijen,
maar als deze over twee of drie jaar
zijn afgeloopen, kunnen zij niet worden
vernieuwd. En het oudje liedje van
„Brittannië dat de golven beheerscht"
kon wel eens worden „Amerika dat de
golven beheerscht."
Nu een land met een zoo onuitspre-
kelijken rijkdom aan grondstoffen en
met een ongeëvenaarde productiviteit,
de macht van het vervoer voor het
leeuwenaandeel in handen krijgt, wordt
dit voor geheel Europa, voor zoo ver
het voor zijn nijverheidsafzet of zijn
behoefte aan voeding afhankelijk is van
anderen, een groot gevaar.
En de samenstelling van alle scheep
vaartlijnen (de Morganisatie gelijk men
haar noemt, naar haren voornaamsten
leider) is een stap verder op het gebied
der monopoliseering van wereldverkeer
en wereldhandel, waarvan Europa over
niet langen tijd de droeve vruchten zal
plukken.
Buitenland.
De Westminster Gazette deelt eeaige
bijzonderheden mede omtrent een plan, tus-
chen Engelsche en Canadasche reederjjen
op touw gezet om het hoof! te bieden aan
de Morgan-trust. Er is sprake van het
instellen van een dienst van groote snel
varende stoomschepen, in aansluiting met
den Canada-Pacific-spoorweg. Bedoelde sche
pen zullen eene snelheid hebben van 25
knoopen en uitgerust worden als gewapen
de kruisers, terwjjl daarnevens gooa'eren-
booten van 6 a 7000 too met een snelheid
man, die op krukken in den tnin voort
strompelde. De man had een honten been
bg was in bnrgerkleeding, maar zgn borst
was versierd met eereteekenen voor krijgs
bedrijven.
Evenals immer, wanneer zg door het een
of ander herinnerd werd aan do gebeurte
nissen van het laatste jaar, werd nu ook
Margherita's hart pjjnljjk getroffen. Zg keek
schaw achter zich, als wilde zg in hnis
vlochten, doch daar stond de man reeds
voor haar. Hg stak haar zjju breede hand
toe en sprak met bevende stem: >Kent u
mg niet meer, mevrouw? Ik ben het
Hendrik Tiedeman de oppasser van mgn-
heer.
Een zachte kreet van verrassing kwam
over Margherita's lippen nn herkende zg
hem en reikte hem de hand. Doch een doo-
delgke bleekheid overtoog haar gelaat en
zg z u zeker gevallen zgn, wanneer Hen
drik haar niet gegrepen had. Hij voerde
haar in huis en deed haar op de sofa plaats
nemen. Verlegen in het rond tiende, en zelf
met tranen in de oogen, stond Hendrik
daar. Eindelijk vatte hg moed en zette zich
naast Margherita neder, die hevig snikte.
Haar hand vattende, zeide hg, met in tra
nen verstikte stem: >Neem het mg niet
kwalijk, mevrouw, dat ik u zoo verschrikt
heb. Ik had u vooraf behooren te schrijven;
maar dat werk gaat mg zoo slecht van de
hand, en na dacht ik, dat ik maar dadelgk
zelf moest gaan.
»Ik dank je h&rteljjk, Ht-ndrik, mjjn
hartelgken dank! Gjj zjjt zelf ook gekwetst
geworden.
van 16 knoopen zullen worden in dienst
gesteld. De haven van vertrek zal vermoe
delijk zgn Milford-Haven, in het land van
Wales.
Voorts zullen snelvarende pakketbooten
een dienst instellen tusschen Vancouver en
China, Japan, Australië en naburige ko
loniën. Voor den postdienst zal de Canadasche
regeering een subsidie verleenen van 25.000
pd. st., welk pnnt nader zal worden ge
regeld in de bjjeenkomst van ministers der
koloniëa tjjdens de kroningsfensten te Lon
den. De benoodigde schepen zullen meeren-
deels op de werven langs de Tyne en de
Waor worden gebouwd.
De bladen bevatten bijzonderheden over
de verwoesting, Donderdagavond door he
vige onweders aangericht, vooral in het
noorden van Frankrijk en het zuidoosten
van Engeland. De omstreken van Reims
hebben in 't bjjzouder geleden, aaa het
gewas en de wjjngaarden is op vele plaatsen
groote schade toegebracht. T* Avenay, te
Troyss en op andere plaatsen had de storm
overstroomiog tengevolge.
Te Dover heeft het vrjjwilligerskamp veel
geleden, de helft der tenten zgn wegge
spoeld. De mannen moesten den nacht in
len stroomenden ragen doorbrengen.
Van het vierde bataljon der gardejagers
Tiit Potsdam zgn er bg een gevechtma-
ooeuvrv onuer tropische temperatuur Maan
ing 60 onderweg buiten kennis geraakt
loor overspanning en één heeft het leven
verloren- door een zonnesteek.
Het heet, dat bg Krupp te Essen nu
een kanon is gebouwd, welks projectielen
een zoodanige doorslaande kracht hebben,
dat de geweldigste pantserplaten van Krupp
zelf, er door doorboord worden. De keizer
aioet geweldig in zgn schik zgn over deze
geweldige kracht en heeft Krnpp verzocht
het monopolie voor te behouden aan het
Duitsche leger.
Nu gaat 't er dus weer op los ter ont
dekking van een nienw soort pantserplaten,
weerstand biedend aan het nieuwe kanon,
om werk aan den winkel te houden en de
beurzen der belastingplichtigen niet al te
zeer te doen zwellen!
Uit do Zweedscbe schatkamer wordt een
der krooDjaweelen vermist, een groote prach
tige robjjn, van 2558/4 karaat. De steen
was een historisch sieraad, dat door ko
ningin Christiana in 1648 te Praag wus
»Ja, mevrouw, voor Parjjs hebben ze
mjjn rechterbeen te pletter geschoten en nu
strompel ik voort met e»n pensioentje van
dertig mark per maand. Doch laten wjj nu
niet over mg spreken, mevrouw, maar over
u. Hoe is het u gegaan?»
Margherita's tranen vloeiden milder. Nu
had zg toch iemand gevonden, met wien
zjj over den dierbaren doode kon spreken.
O, wat deed het haar goed, toen de brave
oppasser zoo eenvoudig en zonder omhaal
over haar Eduard sprak. Om haar gevoel
te sparen, wilde hg in het gesprek over
het sterven 'van zgn heer behendig heen
gigden, maar daarmee was zg niet tevreden.
Hg moest alles in bijzonderheden vertel
len, en .ondertusschen bing zjj in ademlooze
spanning aan zgn lippen. Hg besloot zgn
verhaal met de woorden»In mgn armen
is de ritmeester gestorven, mevrouw, en zgn
laatste woorden waren: Hendrik, ga naar
mgn vronw, verlaat mgne kinderen niet
en hier ben ik nu mevrouw, zeg maar,
waarmee ik u helpen kan.«
Op dat oogenblik kwam bg Margherita
een geheel nieuw gevoel op iets dat op
een nieuwe levenshoop geleek. Zg zag haar
eohtgenoot weer voor zich staanzg hoorde
weder de ernstige woorden, die hg bg het
afsche'd gesproken had. Zg herinnerde zich
de belofte, die zg haren man dien laatsten
avond gedaan had, en plotseling kreag zg
schaamte en berouw, dat zg die beJofie zoo
lang had vergeten.
Zg dacht aan haar kinderen, aan zgn
zoon en erfgenaam, wien zjj de gedachtenis
aan zgn vader zou inprenten, en zjj geveelde
gekocht. Later werd de steen, tengevolge
van wisselingen der fortuin, te Amsterdam
verpand, totdat hg in 1695 kon worden
gelost.
In de nabjjheid van Eperies, een stadje
in Opper-Hongarjje, aan de zuidelijke hel
ling der Karpathen gelegen, bevindt zich
een vulkaan, de Strasza, die reeds eeuwen
lang rustig was gebleven en daarom voor
gedoofd werd gehouden. Sedert de vorige
week verneemt men echter een zeer onrust
barend gerommel dat nit den bodem van
den vulkaan komt en in eenige naburige
plaatsen is reeds sedert eenigen tjjd het
water opgedroogd. Men vreest daarom voor
ernstige gevolgen.
Uit Valparaiso komt het bericht dat een
der valkanen van de Andes in uitbarsting
gekomen is, twee dorpen aan den Argen-
tjjnschen kant vernielen!», 75 menschen
moeten daarbjj om hot leven gekomen-zjjn.
Da door de vulkanische uitbarstingen op
Martinique aangerichte schade wordt geraaui 1
op 35 millioen dollars.
De eonsul-generaal van Rasland, Dere-
vitsky, te Nizza, is Dinsdagmorgen het
slachtoffer ge.vorden van een aanslag op
zjjn leven.
Een Russisch ingenieur, Alexanlré Owen,
aldus wordt uit Nizza aan de Matin* ga-
meld, riep op het bureau van het consulaat
zgn hnlp in om naar Rusland terug te
keeren. De consul maakte de opmerking,
dat meü zulk soort subsidies slechts aan
armoedige personen gaf, maar daar O wan
gees geld had, wilde hg hem 15 francs ter
hand stellen ten einde een telegram aan
zjjn familie te zenden om deze over zjju
toestand in te lichten. Over de woorden
van het telegram ontstond een geschil waar
op Owen, die zeer opgewonden was, een re
volver voor den dag haalde en vuur gaf
op den consul. Deze werd aan de haad ge
troffen hjj kon zich echter nog op den
booswicht werpen en hem ontwapenen,
waarop deze werd gearresteerd.
Van alle korpsen Engelsche troepen die
in Zuid-Afrika zgn on waarschgnlgk ook
van de koloniale korpsen zullen tien man
jjlings naar Engeland vertrekken om bg
de kroning tegenwoordig te wezen. Het
zullen er bg elkaar een 3000 zgn.
Naar de Daily Express* zegt, wiut in
politieke kringen de overtuiging veld, dat
nieuwe kraeht. Een licht rood kleurde haar
wangen, en haar oogen, die anders zoo
dwalend rondkeken, kragen nieuwea gl aas.
Met een vlugge beweging stond zjj op,
stak Hendrik de hand toe en vroag: Hen
drik, wilt ge mgn vriend zjjn een vriend
op wien ik kan rekenen?*
»Maar mevrouw
»Ja Hendrik, mgn vriend 1 Ik heb an
ders niemand. Gg moet mjj raden, mg hel
pen, om aan mgn kinderen hun eerlgken
naatu te bezorgen.*
»Ik begrjjp u niet, mevrouw.*
»Gjj weet toch wel, Hendrik, dat ik de
rechtmatige echtgenoote van baron Eduard
von Altenbrak ben, en dat mgn kinderen
de erfgenamen van zjjn naam zgn. Maar
de wereld zal dit niet willen erkennen, want
ons huwelgk is geheim gehouden, omdat
mgn man als officier en als erfgenaam van
Altenbrak niet in het openbaar met een
arm burgermeisje kon trouwen.*
>'3u8 dan is u of de kleine Eduard de
erfgenaam van het slot Altenbrak?*
»Ja, mgn zoon is de erfgenaam van Al
tenbrak, en het is eindelgk tjjd dat hg zgn
erfenis aanvaardt. Mgn echtgenoot heeft de
papieren van ons huwelgk in het familie
archief op het slot nedergelegd; dat heeft
hg mg bg het afscheid gezegd. Ik moest
mg tot zgn broeder, baron Willy von Al
tenbrak, wenden: hjj zou alles voor mg
regelen. Hendrik, als gg werkelgk aan
mgn echtgenoot beloofd hebt, ons le helpen
en te beschermen, ga dan mee met mg naar
mgn schoonbroeder, om mgn rechten te
doen gelden. Wordt vervolgd).
'(tv
%&£f
