el Land van Hensden en Allena, de Langstraat en de Bomnielerwaard.
De Oorlog en de Vrede.
Het verborgen testament.
M 3019.
UitgeverL. J. YEEEMAS, Heusden.
WOENSDAG 11 JUNI.
1902.
11 land van ALTêN^
VOOB
Dit blad verschat WOENSDAG en ZATERDAG.
Abomementiprgi: per 3 maanden f l.OO.
Franco per post zonder prgsverhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentien ran 16 regels 50 et. Elke regel
meer 7*/i ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentien worden tot Dinsdag- en Vrjjdagavond
ingewacht.
De optimistische berichten houden toch
nog aan. 1500 boeren legden de wapens
neer, deden den eed en barstten daarop
los in een geestdriftig „leve de Koning!"
Geloove dit wie wil, maar dat de
boeren, zoo plots na de teekening van
het vredesverdrag, liefhebbende onder
danen van Eduard YII zijn geworden,
wil er bij ons niet in. Daarvoor hebben
ze te veel doorgemaakt. Daarvoor zijn
ze door Z. M.'s troepen te hard ver
volgd, zij niet alleen, maar ook hun
vrouwen en kinderen. Te betreuren blijft
het, dat ze na een heldenkamp, als
waarvan de geschiedenis ter nauwernood
een tweede kan aanwijzen, zulk een
vrede moesten aanvaarden. Maar 't is
goed dat ze ze aanvaard hebben. Yan
zich vrij vechten, dat werd maanden
geleden reeds geschreven, kon geen
sprake meer zijn. Het rijke Engeland
moest uit dezen strijd als overwinnaar
te voorschijn treden, al had het nog
meer ponden moeten kosten. Als over
winnaar! 't Is een dure les geweest,
die Z.-Afrikaansche oorlog. Nog zoo'n
overwinning en 't land staat aan den
rand van 't bankroet. Dat hoopje boeren,
dat naar luid van betrouwbare berichten,
nooit meer dan 35000 strijdbare man
nen in 't veld had, heeft toch 30 maan
den lang Engeland op zijn grondvesten
doen schudden. Engeland met zijn 40
mill, geholpen door Canada en Australië
met nog 10 mill.!
Heugt het u nog, die eerste dagen
van den heldenstrijd
De boeren sommeerden Engeland zijn
troepen van de grenzen terug te halen
en vielen daarop het vijandelijk gebied
binnen, belegerden Kimberley en Mafe-
king en de opperbevelhebber George
White, geslagen bij Glencoe en Dundee,
zocht een toevlucht in Ladysmith, dat
eveneens belegerd werd.
Heel Europa klapte in de handen;
't bleek dat Engeland zich slecht ten
oorlog toegerust had. 't Had gedacht
een pleizierreisje te maken naar Pretoria
en zonder groote onkosten de repubHekjes
te onderwerpen.
Buller moest er nu op af met 40,000
man, dat getal was meer dan voldoende.
Men kent zijn lot. Zevenmaal de Toegela
over en evenveel malen teruggedrongen
met enorme verliezen. Bij Colenso en
FEUILLETON.
li)
»Yoor zoover ik weet, is de broeder van
mjjnheer ook gekwetst geworden en leeft hjj
nu op het slot Altenbrak.*
»Laten wjj dan daarheen gaanAan mjju
zoon komt de plaats toe, die hp wederrech
telijk inneemt.*
>Maar, bedenk toch, mevrouw
»Ik weet, wat ik doen moet,* sprak Mar
gherita heftig. »Ik weet wat ik aan mjjae
kinderen verschuldigd ben. Die man, die nu
op het slot Altenbrak woont, meent het
niet eerljjk' met ons, anders bad bjj reeds
lang aan de opdracht van zjjn broeder, mjjn
man, voldaan.*
»Hjj was zelf gewond, mevrouw hjj heeft
lang ziek gelegen.*
»Ik hoop, dat ik hem onrecht doe; per-
soonljjk zal ik hem in de gelegenheid stel
len, daarvan het bewjjs te leveren. Wilt gjj
meegaan, Hendrik?*
»Van harte gaarne, mevrouw.*
»Nu, dan gaan wjj binren weinige dagen
op reis.*
Op dit oogenblik werd de deur geopend.
Eduard en de kleine Margherita stormden
de kamer binnen, beiden beladen met bloe
men uit veld en boscb, die zjj vol vreugde
bnn moeder reeds bp de deur lieten zien.
»Kpk eens, lieve mama, wat wp voor u
hebben meegebracht!* riep Eduard; doch
plotseling zweeg hp en keek, ten uiterste
verwonderd, naar Hendrik.
>Jongen,< riep deze, >kent gjj mjj niet
meer?*
Spioenkop werd hij jammerlijk geslagen.
Zijn onderbevelhebber Methuen, wiens
tegenspoeden dreigden spreekwoordelijk
te worden, moest optrekken tegen Cronjé,
die Ladysmith belegerde: bij Modder-
rivier en Magersfontein werd zijn leger
vernietigd. Buller en Methuen af.
Een verseh leger, 80,000 man onder
Roberts en Kitchener, helden, die hun
sporen in Azië en Afrika verdiend
hadden. Toen keerde de kans. Kim
berley werd ontzet, Cronjé nagezet en
met 4000 man gevangen genomen.
Joubert gaf de commando's last terug
trekken, waardoor Bloemfontein al spoe
dig in handen van Roberts viel.
't Zag er toen donker uit en 't einde
scheen nabij. Tot overmaat van ramp
stierf Joubert.
Aan den donkeren hemel drong een
lichtstraal door in den persoon Chris-
tiaan de Wet, die bekend geworden was
door zijn manhafte, doch vergeefsche
poging om Cronjé bij Paardeberg te
ontzetten. Louis Botha trad op als opper
bevelhebber.
Yan de Wet hebben de Engelscben
pleizier gehad. Deze aanvoerder, die de
kunst van oorlogvoeren alleen in de
praktijk geleerd heeft, heeft Roberts en
Kitchener twee jaren lang beziggehou
den. Roberts begon met de spoorlijnen
te beveiligen tegen de opblazers. Yan
afstand tot afstand werden daartoe blok
huizen opgericht en die met krijgsvolk
bezet. Trots dezen gezonden maatregel
daagde nu hier, dan daar De Wet op
en werd toch de spoorlijn opgeblazen, nu
en dan een trein overvallen, patrouilles
gevangen genomen, maar wanneer er
hulp opdaagde, was de vogel alweer
gevlogen.
't Was de taktiek der Engelschen een
kring te formeeren om de Wet te vangen
en die der Boeren hen af te matten en
tijd te winneD. Yooral tijd winnen.
De armen! Eindelijk, zoo dachten en
hoopten ze, zouden toch in Europa de
oogen opengaan en de mogendheden
inzien dat daarginds door Engeland 't
recht vertrapt werd. Helaas, Europa zag
niets en wilde niets zien. De volken, die
eerst gejubeld hadden weeklaagden nu,
maar de regeeringen hielden zich van
den domme.
Intusschen werden Pretoria en Jo
hannesburg genomen en Transvaal ge
annexeerd verklaard in naam.
De Wet spotte met deze annexatie
en ging met zijn bedrijf voort. Door
de gesteldheid van den bodem viel het
gemakkelijk zich te verstoppen als een
der vele op hem afgezonden colonnes
hem trachtten te vangen. Meer dan
200.000 man heeft Roberts noodig om
de communicatielijnen tegen den ge-
heimzinnigen vijand te beschermen. Yan
tyd tot tijd breekt deze door de En-
gelsche liniën heen om in de Kaap, n. b.
op Engelschen grond recruten te werven
en de vaan van den opstand te planten.
Kruger vertrekt naar Europa om hulp
te zoeken. Men weet met welken uit
slag. Europa was en bleef doof aan het
eene oor. Roberts, de zaak van den
oorlog voorstellende als bijna afgedaan,
vertrekt eveneens, aan Kitchener over
latende er de laatste hand aan te leggen.
Laatste bedrijf. Hernieuwd leven on
der de Boeren. Kitchener, ten einde raad,
proclameert de strijdende Boeren tot
rebellen en gaat te vuur en te zwaard
rond. De roode haan kraait uit de boeren
hoeven, vrouwen en kinderen worden
weggedreven en verzameld in de be
ruchte kampen, St. Helena, Ceylon en
andere oorden met bannelingen bevolkt.
Ook raakt de munitie der Boeren op
en hebben velen hunner zich reeds over
gegeven. 't Is gedaan. Ook Engeland is
den strijd moe en zoo komt het tot een
verdrag, waarvan we hopen dat Enge
land 't eerlijk zal nakomen en verklaren.
Lees er 't artikel aangaande zelfbestuur
maar eens op na en zeg of onze vrees
ongegrond is.
Nu is er schijnbaar vrede. Geloof
echter niet dat de Zuid-Afrikaners ooit
op voet van waren vrede met Engeland
zullen komen. De kloof tusschen henen
de rooineks is te groot. Het leed in de
laatste drie jaren geleden, is onvergete
lijk, kan zelfs door een volk als de
Boeien nooit vergeven worden, tenzij
Engeland 't innig meent met de vredes-
bepalingen en door een ruime opvatting
daarvan blijk geeft.
Buitenland.
Daar vloog opeens een straal ran vreugde
over het bloeiende gela t van den knaap.
Hg liet alle bloemeE vallen, sprong op Hen
drik toe en betuigde zjjne groote bljjdschap.
»Ja, mevrouw,* sprak Hendrik toen m"t
geestdrift, »dat is de zoon van mjjn rit
meester, voor wien ik door het vuur ga en
door den diebtsten kogelregen, al moest dat
ook nog mjjn andere been kostenHg moet
de erfgenaam van Altenbrak wordenHier,
mgn hand er op, mevrouw, ik verlaat u
niet u en den zoon van mgn ritmeester
Dien avond was de eerste sedert een jaar,
dat het gejuich der kinderen weer luid door
bet huis klonk en dat Margherita met wee
moedige oogen bjj hunne spelen toezag.
VIII.
Bjj den aanvang van den oorlog tot rit-
mtester bevorderd, was Willy von Alten-
bruk in den krjjg gewond. Hg kreeg een
lanssteek ia de borst, ea ter genezing daar
van had hg een langdurig verlof gekregen,
onmiddelljjk na bet einde van den oorlog.
Om tot volkomen genezing der gekwetste
long te geraken, had de dokter hem aan
geraden een geruimen tgd in een warmer
klimaat te vertoeven, en zoo was Willy daa
besloten, voor eenige maanden naar de
Rivierra te gaan. Zjju vrouw en kiaderen
zonden meegaan; op de kosten kwam het
niet aan, want op Rogalla's aandringen had
Willy de nalatenschap aanvaard, slechts
voorloopig, zeide hg bg zichzelven, om zjjn
knagend geweten tot rost te brengen. Nie
mand betwistte hem de erfenis; zelfs was
de familie gereed om hem als majoraatsheer
hulde te brengen, maar deze plechtigheid
had Willy nog altjjd weten ta verschniven
door op zgn nog zwakke gezondheid te
wjj zen.
Te Sofia koestert men groote verwach
tingen van de reis van vorst Ferdinand naar
St. Petersburg, en men denkt, dat de poli
tieke gevolgen van dit bezoek aan den Czar
van groot gewicht zullen zgn voor Bnlga
rjje. Natnurljjk is ook weer een gerucht
vernomen, dat de vorst bg zgn terugkeer
nit Rusland tot koning zal worden gepro-
De staat van zgu gezondheid verhinderde
echter niet dat het weldra op Altenbrak
nogal levendig toeging. Barones Rogalla
voerde het bestuur, en zjj verstond dat goed
maar ook verstond zg het goed, een grooten,
schitterenden gezelligen kring om zich heen
te verzamelen. Eduard's dood en Willy's
verwonding hadden voor een poosje die
gezellige bjjeenkomst onderbroken, maar des
broeders dood was spoedig vergeten en de
voortgang van Willy's herstel hinderde Ro
galla zeer spoedig niet meer om aan haar
genotzucht bot te vieren.
Tusschen Willy en de trotsche vrouw
was een vreemdsoortige verhouding ontstaan.
Bjjna schuw ontweek bg zjjne vrouw; bg
vreesde tot een verklaring met haar te
komen, ofschoon die toch moest volgen.
Gedurende zgn ziekte en den tjjd van her
stel had hg oen voorwendsel, waarmee hg
zichzelven kon tevre sn stellen, om d.j re
geling der zaken en de onverkwikkeljjke
verklaring met zgn vrouw nog eenigen tgd
te verschuiven.
Doch al te dikwgls las hg in Rogalla's
oogen de vraag: Wanneer zult ge een
einde maken aan dezen onzekeren toestand
aan die onzekerheid benedon onze waar
digheid
Ja, er moest een einde aan gemaakt
worden! Ook Willy was tot dit besluit
gekomen. Er moest een einde aan gemaakt
worden en wel: Eduard's erfgenamen
in het bezit van hun rechtmatig eigendom
te stellen.
Reeds meermalen had hg aan zgn schrijf
tafel plaats genomen om aan Eduard's vrouw
een brief te schrjjven, met de uitnoodiging,
naar Altenbrak te komen. Doch telkens
scheen het hem dan, of de oogen van zgn
vronw dreigend op hem neerzagen, en met
clanaeerd; deze promotie zou natnurlgk de
jjdelheid van vorst Ferdinand, die tamelgk
eerzuchtig moet zjjn, ten zeerste streelen.
Men gelooft, dat het gei acht een lacht-
ballonnetje is, opgelaten uit Bulgaarsehe
politieke kringen, om de opinie in Europa
over deze zaak te verkennen. Deze vorste-
ljjke eerzucht kan voor het oogenblik echter
bezwaarljjk bevredigd wordeD, want de op
richting van een onaf hankeljjk koninkrgk
Bnlgarjje zou aanleiding geven tot groot
rumoer in de Balkan staten, en tot een breuk
met Turkjjemet de honderd maal betuigde
vredespolitiek der Enropeesche mogendhe-
len is znlks niet te rjjraen.
Opgemerkt dient echter te worden, dat
vorwt Ferdinand vergezeld wordt door den
Premier Daneff, generaal Paprikoff, minister
van Oorlog, en kolonel Ditnitrief, van den
generalen staf van het leger. De laatste
moet op verzoek van Rusland zalf meege
komen zgn, omdat men daar Dimitrief
kent, en bg alleen, naar men zegt, geschikt
is, om met de Russische militaire autori
triten een gezaraenljjk plan op te stellen
voor het geval, dat het Bulgaarsehe en
Russische leger in geval van een conflict,
gemeengch appeljjk zonden moeten opereeren.
De reis van den vorst zou dan een mili
tair verdrag tusschen Rusland en Bnlgarjje
ten doel hebben.
De stoomboot »Palema«, van Valparaiso,
berichtte Zaterdag bjj haar aankomst te
San Francisco, dat ongeveer 1000 personen
zgn verongelukt en de halve stad Rretalkuleu,
Guatemala, verwoest is bg een uitbarsting
van den vulkaan Tocano.
Een stadje bjj Guatemala City is door
een aardbeving verwoest.
De Tocano-berg ligt precies op d'zelfde
breedte, maar 2000 mjjlen westwaarts van
de w:rk«nde West-Indische valkanen.
Eenige buitenlandsche bladen hebben on
langs beweerd, dat er een Engelich-Cana-
deesche combinatie zou gevormd worden
om den Morgan-trust te bestrjj len. Ofschoon
volgens berichten uit Toronto men in Ca
nada van plan is, een transatlantische Ijjn
met snelvarende schepen op te richten is
nog niets met zekerheid beslist wat betreft
het stellen van d*n Engelschan trust tegen
over den Oceaan-trast van Pierpont Morgan.
Verschillende geruchten dienaangaande
een zucht had hjj de pen weer neergelegd.
Om echter zjjn geweten in slaap te sassen,
had Willy aan een zaakwaarnemer, die hem
reeds vroeger in discrete aangelegenheden
hielp, last gegeven om naar Magherita
Montelli ea haar toestand een onderzoek in
te stellen. Daarbjj koesterde hjj heimei jjk
de hoop, dat een onverwachte gebeurtenis
het vraagstuk zou oplossen, zonder dat hjj
daarbjj een vinger behoefde te verroeren.
Heden verwachtte hg mgnheer Tirschner,
om mondeling verslag uit te brengen.
Onrustig liep Willy heen en weer in het
schrjjfvertrek zjjns vaders, dat hjj nu zelf
in gebruik had genomen. Al had Rogalla
in de andere vertrekken het onderwetsche
ameublement laten vervangen door ander
van den nienwsten smaak in de kamer
van den on len baron had hjj niits ver
anderd, want die kamer bevatte de kost
baarste oude meubelen, de familie-portretten
en nog andere kostbare voorwerpen, reeds
lang in het bezit van het geslacht Von
Altenbrak, die getuigden van den hoogen
ouderdom van het kasteel en van den ouden
adel der Altenbraks. En Rogalla was trotsch
op dit onde geslacht, waartoe zjj door baar
huweljjk ook behoorde, en waarvan haar
kinderen den naam droegen. Haar trot ch
was dus de reden, waarom de linkervleugel
van het slot, met de vertrekken van den
ouden baron, geheel niet werden aangeroerd
door de decorateurs, die in het overige
geieelte van het slot alles op nienwerwet-
schen voet moesten inrichten.
De toren was het laatste overbljjfsal van
het vroegere burchtslot der heeren Von
Alten brak, dat in den loop der tjjden
allengs het fraaie verbljjf van thans was
geworden.
In de benedenverdieping van dezen toren
doen de ronde, maar het is niet zeer waar-
schjjnljjk, dat men in Engeland of Canada
een groep mannen zal vinden, invloedrjjk
en bemiddeld genoeg ona zich te kunnen
meten met Piermont Morgan en de milli-
ardairs van zjjn land.
De vrienden van Pierpont Morgan, ver
klarende geen geloof te hechten aan de ge
ruchten betreffende een overeenkomst tus
schen Canard Line en andere Engelsche
scheepvaartlgn»n, wachten zich wel te be
vestigen of tegen te spreken het bericht,
volgens 't welk Morgan aangeboden zon heb
ben, de Canard Line te koopsn.
Een groot deel van het Amerikaansch
reizend publiek zon een organisatie, die zich
tegen het monopoliseeren van het reizigers-
vervoer verzet, gunstig willen ontvangen.
Men weet niet welke Amerikaangche
spoorwegen contracten zonden kunnen slui
ten met de Canard Line betreffende het
vervoer in het Westen.
Hoewel de devlgenooten van Pierpont
Morgan in de spoorwegen en de scheep
vaart een machtige groep vormen, verklaart
men toch van verschillende zjjden weiuig
vertrouwen te hebben in die reusachtige
plannen.
De sEveniug Post* doet opmerken, dat
het principe van hot sbehoud* eischt, dat
de maat8chappjjen, die buiten de combina-
tie-Morgan zgn gebleven, zich met elkaar
verstaan, want anders zon het Morgan mo-
gsljjk zjjn, ze een voor een tot zich t«
trekken.
De »Post« gelooft, dat de Pacific Cana
dian Railway aan de Canard Line voldoen
den steun zou kannen verschaffen in geval
deze laatste het niet met de Amerikaansche
spoorwegen kan eens worden.
De werkstaking in de kolenmjjnen van
Pennsylvania omvat thans reeds 150.000
man, waarbjj er nog evenveel komen, die
door de staking tot werkeloosheid gedoemd
zgn, zonder nog te spreken van de 20.000
spoorwegbeambten, die tot werkeloosheid
gedoemd zjjn, daar er geen treinen meer
loopen. De stakers laten het pompen toe,
want als de mjjnen vol water liepen, zou
den er jaren kunnen verloopen eer het werk
kon worden hervat.
De stakers verlangen loonsvarhooging en
betaling naar het volle gewicht; tegenwoor
dig wordt hun van elke 3000 pond kolen
bevond zich het familie-archief van het
oude geslacht. Tot dit archief had men toe
gang door oen deur in het schrgf ver trek
van den majoraatsheer; de dear bevond zich
in den dikken muur en was verscholen
achter het tapijtbehangsel, zoodat ze alleen
te vinden was door iemand die het geheim
kende. Andere toegangen had de toren niet.
Met een zucht trad Willy aan het venster
en staarde peinzend in het park. Evenals
alle zwakke naturen kon hg niet tot een
besluit komen; liever wachtte hjj in wer
keloosheid op eene of andere toevallige ge
beurtenis, dan door een beslissende daad
aan alle onzekerheid een einde te maken.
Plotseling schrikte hg op. De dear van
zgn kamer ging open, en vriendeljjk lachend
stond zgn vrouw voor hem, in haar volle
schoonheid, nog verhoogd door haar sierljjke
halfrouw kleeding. Doch ondans haar vrien-
deljjken lach, voelde Willy zjjn hart door
een jjzige hand omklemmen. In de harde,
staalblauwe oogen zjjner vrouw las hg de
onuitgesproken vraagWaartoe dat getalm
Maak er een eind aan.
>Ik hoorde, dat ge den koetsier bevel
gaaft om in te spannen,* begon zjj. >Wilt
ge voor het diner nog uitrjjden?*
>Neen, Rogalla, ik bljjf hier. Het rjjtnig
moet naar het station.*
>Naar het station Verwacht ge iemand
»Natunrljjk, er is nog veel te regelen,
vóór wjj op réis kannen gaan. Ik verwacht
tnjjü advocaat; de koetsier zal hem afhalen.*
Rogalla's vriendeljjk gelaat van zooeven
werd plotseling somber; er kwamen rimpels
in haar voorhoofd, en zjj beet op haar lip.
Snel trad zjj op haar man toe en legde haar
hand op zgn arm.
Wordt vervolgd
9
u i i sn maammmmmmmtsnmammmmmtnmaammm
