Hel Land van fleusden en Allena, de Langstraat en de Bommelerwaard.
Bet verborgen testament.
M 3038.
ZATERDAG 16 AUG.
1902.
Scheidsgerichten.
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
Dit blad verschat WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f l.OO.
Franco per po«t zonder prjjsverhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiên van 16 regels 50 et. Elke regel
meer 71/» ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentien worden tot Dinsdag- en Vrijdagavond
ingewacht.
„Het staat vast," zoo schrijft Dunant,
de edele stichter van het Roode Kruis,
„dat alle politieke verwikkelingen in
de 20ste eeuw door rechterlijke uit
spraak zullen worden ontbonden. Zulk
eene hervorming van het volkenleven,
hoe eenvoudig zij ook is in beginsel,
kan natuurlijk slechts stap voor stap
vooruitschrijden. Geen twijfel, of het
Arbitrage-hof zal eerst nog slechts tij
delijk zijn, en daarbij slechts bevoegd
in eene bepaalde zaak uitspraak te doen.
Daarna echter leeren de volken als van
zelf de weldaden waardeeren, hun en
hunDe naburen geschonken door deze
gelegenheids-rechtbankenen zij zullen
gemakkelijk overhellen tot vaste arbi
trage-verdragenteneinde alle toekom
stig bloedvergieten, waar dit eenigszius
kan, te vermijden.
„En wanneer zij met dergelijke vaste
Arbitrage-verdragen eenigszins ver
trouwd zijn geworden, dan is het
oogenblik gekomen, dat wordt ingesteld
Eet Hooge volkeren-scheidsgericht
Een der gewichtigste werkzaamheden
van alle Vredebonden is zeker: mede
te werken tot het naderkomen en ten
slotte bereiken van dat groote doel, door
Dunant hier aangewezen, daar immers,
bij de bereiking van dat doel, de oorlog
bijna voor goed aan kant zou zijn.
Hoe nu dat groote doel nader te ko
men? vragen wij.
Te trachten invloed in dezen uit te
oefenen op de regeeringen der groote
Mogendheden, is zeker vooreerst nog
een hopelooze zaak. De regeeringen zijn
doortrokken van zulk een militai islische
geestdat zij bij alle politieke verwik
kelingen van eenige beteekenis, nog
slechts alleen in den oorlog de oplossing
daarvan kunnen zien. Volgens den geest
van het militarisme toch is „het recht
van den sterkste" het hoogste rechten
dat alleen kan en moet den knoop door
hakken. Daarom noemen die regeeringen
den oorlog eene noodzakelijkheidzoo
lang de menschheid zal bestaan, en de
verschillende belangen en rechten der
volken met elkander kruisen of in botsing
komen.
Op de volksovertuiging vooral moet
dus voortdurend en met allen ijver en
kracht worden gewerkt. Het volk moet
worden wakker geschud, en alle machten
die den mensch dwingen tot eene hoo-
FEUILLETON.
P
i
30)
Het was oom Hendrik, die van Eduard
pen telegram had ontvangen, dat hjj met
en 6ersten trein kwam.
»Ei zoo, het is goed, dat u hier zjjt, oom 1
Nu kunnen wjj op weg mar huis alles be
iaard met elkaar bespreken! Kom, laten wij
ie» rgtuig nemen
Het rgtuig rolde langzaam voort door de
jeipziger straat.
»Zeg me nu eens, mjjn jongen, wat denkt
;e van die geschiedenis? Ik heb je mooi doen
chrikken, niet waar? Maar ik wist niet,
oe ik het anders moest aanleggen. Ge hebt
och niets aan je moeder gezegd
»Natuurlgk wel, oom.*
Verduiveld! dat was niet slim van je.«
Moeder moet er toch van weten, als de
sr van onze familie op het sp*l staat. Zeg
om, hoe staat het met Greta
»Nu, het meisje heeft een liefdesbetrek
king aangeknoopt met een luitenant von
|ltenbrak, zooals ik reeds schreef. En kor-
Bn tgd geleden hebben ze elkander in het
tüaewald aangetroffen. Sedert dien dag is
reta geheel veranderd ze is niet meer het
ais uit te krjjgen en loopt rond als een
vend spook. Toen dacht ik, dat het 'c
■ste zou zjjn, als ge het meisje kwaamt
ilea; thuis bjj moeder zal zjj den knap
en huzaar wel vergeten.*
Eduard gevoelde zgn hart verlichtuit
gere levensopvatting, godsdienst, we
tenschap, kunst, beschaving, moeten
worden aangewend, om de voiken tot
de algemeene erkenning te brengen van
het groote beginsel: „Recht gaat boven
macht". De reeds in ieder eerlijk hart
bestaande overtuiging, moet worden ver
sterkt en bevestigd en zich openlijk uit
spreken, dat aan de betrekkingen tus-
schen de volken onderling dezelfderechts-
en zedelijkheidsbegrippen ten grondslag
liggen als tusschen bizondere personen
dat dus de natiën in haren onderlingen
omgang de gewoon menschelijken zede-
leer behooren toe te passen, die eisebt
„wat gij wilt, dat u de menschen doen,
doe gij hun desgelijks."
Hoe meer die volksovertuiging door
dringt en zich uitspreekt, des te grooter
zal gewis haar invloed worden.
Een eerste noodzakelijk gevolg hier
van zal toch zijn, dat het volk allengs
slechts volksvertegenwoordigers van dien
geest afvaardigt naar zijne parlementen
en deze op hun beurt een krachtigen
invloed uitoefenen op de regeeringen,
opdat verdeeldheden, die tusschen ver
schillende Mogendheden mochten ont
staan, door een vast en blijvend Hof
van Arbitragesaamgesteld uit vertegen
woordigers van alle beschaafde volken,
worden beoordeeld en, zoo immer moge
lijk, in der minne worden geschikt
aan welke beschikking dan de partijen
zich hebben te onderwerpen.
Hetzelfde wil reeds het „Interparle
mentaire Verbond(de bekende Union
Interparlementaire pour 1'Arbitrage et
de la Paix"). Het verdedigt n.l. het
beginsel, dat internationale verwikke
lingen alleen door arbitrale uitspraken
ontward moeten worden. Langs rechts
kundigen weg, en door de regeeringen
tot het sluiten van arbitrage-verdragen
over te halen, tracht het dit beginsel
tot uitvoering te brengen.
Wij mogen alzoo ook in dezen Bond
eene voorspiegeling zien van het toe
komstig algemeen volkenscheidsgericht
of Vredehof van Europa.
Reeds hebben de beide vijandige Z.
Am. Republieken Argentinië en Chili,
waartusschen ieder oogenblik de oorlog
dreigde uit te breken, een dergelijk
scheidsgerichtsverdrag gesloten, voor-
loopig nog voor den tijd van 10 jaar,
terwijl beide staten tevens tot ontwa
pening overgegaan, en overeengekomen
zijn geen nieuw oorlogschip te zullen
bouwen, dan na elkander 1V2 jaar te
voren daarvan mededeeling te hebben
gedaan.
oom Hendriks woorden begreep hjj, dat hg
nog te rechter tgd kwam. Hg begon weer
te vertrouwen, dat alles nog goed gemaakt
kon worden. Zoo diep kon de liefde nog
niet in het hart zijner znster geworteld zgn,
dat zg de kracht zou missen om die liefde
te vergeter, wanneer zg de waarheid ver
nam omtrent de betrekking, die tusschen
haar eigen familie en de Alten braks bestond.
Doch plotseling kwam hem Gerda's beeld
voor deD geest. De liefde tot iemand van
dat geslacht was immers ook in zgn hart
ontloken, ofschoon hg toch nauwkeurig van
alle om8tandighe len onderricht was. Hg
loosde een diepen zucht, en liet het hoofd
op de borst zinken. Zgn opgewondenheid
en toorn waren vervlogen; shcht diep me
delijden gevoelde hg voor zgn zuster, en
dit nam nog toe, toen hg weinige oogen-
blikken later het hevig snikkend meisje in
zgn armen hield.
»Jelui zult elkaar wel veel te vertellen
hebban, nadat ge elkaar in zoo langen tijd
niet hebt gez;en,« sprak oom Hendrik, die
zich gaarne wilde terugtrekken, omdat hg
niet op zgn gemak was. »Ik zal jelui daar
om alleen laten: als ge mg noodig hebt,
laat mg dan maar roepenik ga naar be
neden in den winkel.*
Vertel me nu eens, Greta, hoe alles ge-
benrd is. Oom Hendrik schreef me, dat ge
ongelukkig zjjt, dat ge kennis hebt gemaakt
met een man, dien ge lief hebt.*
>0, Eduard, zwjjg ik kan ja niets
zeggen.*
Het ongelukkige meisje verborg haar
hoofd aan de borst van haar broeder. Edu
ard trachtte haar te troosten. Toen verhaalde
Met dit verdrag is voor de eerste maal
het bewijs geleverd, dat een scheids
gericht- en ontwapeningsverdrag tus
schen staten mogelijk is, hoewel nog
een aantal geschilpunten en strijdvragen
aanwezig zijn, die tot nu toe tot bloedige
oorlogen tusschen die verdragsluitende
staten hebben gevoerd.
Nog een gunstig verschijnsel. 27
Juni 11. is in het gebouw van het per
manente Arbitrage-hof aan de Prinsen
gracht te 's Gravenhage, de aangekon
digde zitting aangevangen van den
arbiter Mr. T. M. C. Asser in het
geschil tusschen de Vereenigde Staten
van N. Amerika en Rusland in zake
de robbevangst in de Behring-zee. Zoo
is dus reeds het gebouw van het Arbi
trage-hof voor de rechtspraak tusschen
twee groote Mogendheden in gebruik
genomen.
De zitting werd bijgewoond door den
Ned. Minister van Buitenl. Zaken, de
Gezanten van beide betrokken Staten,
en door Mr. Ruyssenaers,Secr.-Generaal
van het Hof. Na partijen gehoord te
hebben zal de Heer Asser in Sept. e.k.
uitspraak doen.
Treurig is het, doch waar, dat het
tegenwoordig geslacht, de groote meer
derheid ten minste, die zoo machtigen
invloed kon uitoefenen op de regeeringen,
voor de besprokene beginselen nog lang
niet rijp is. Men lette maar eens op de
lauwheid, ja totale onverschilligheid,
waarmede de vredesbewegingen van
onzen tijd door de groote massa worden
bejegend.
Onze naaste hoop moet dus het meest
gericht zijn op het aankomend geslacht
het jonge volk, dat nog de inrichtingen
van lager-, middelbaar- en hooger onder
wijs bevolkt. Op dit jonge volk, dat
eens op de schouders van het tegen
woordige zal staan, moeten wij trachten
te werken mot al wat in ons is. Ons
streven moet zijn, dat zij betere denk
beelden in zich opnemen van waarach
tige humaniteit en volken-moraliteit,
dan wij vrij algemeen in onze jeugd van
onze opvoeders overnamen.
Reeds geschiedt dit in vele genoemde
inrichtingen van onderwijs en opvoeding
door eene betere behandeling der vader-
landsche en algemeene geschiedenis.
Reeds wordt daar gegeven, vooral in
de minder militaristische lauden, niet
meer eene geschiedenis van oorlogen,
vol van zelfverheerlijking en minach
ting voor naburige volken, zooals die
in onze jeugd werd geleerd, maar
de ware geschiedenis der volken, van
hunne lotgevallen en levensverwisse
lingen, van hunne idealen en hervor
mingen, van hun handel en nijverheid,
wetenschap en kunst, van hun vooruit
streven naar het betere, het hoogere
eene maatschappelijke of sociale geschie
denis alzoo, waarin gewelddadige wor
stelingen en omkeeringen eerst eene
noodzakelijke, dan eene meer onder-
i geschikte, en eindelijk eene treurige rol
spelen.
Dat is reeds een groote stap vooruit
in de goede richting. Slot volgt.
Buitenland.
Jacques Stern, de bekende schatrijke Pa-
rjjsche bankier, is overleden onder tragische
omstandigheden. Dezer dagen vond zgn
«enigen zoon den dood bg e<m wedren met
hindernissen te Elbeuf. Jacques Stern, die
in allergl was gewaarschuwd, kon nog den
laatsten ademtocht van zjjn zoon opvangen.
De vader was gebroken van smart, doch
hjj vond de kracht de begrafenis bjj te wo
nen. Toen hg thuis kwam werd hg door
een beroerte getroffeH en aan de gevolgen
is hg overleden.
Binnen een jaar had Stern de twee men
schen verloren, van wie hg veel hield: zgn
vrouw Sophie Croizette, die actrice was ge
weest, en zgn eenisren zoon.
De wolven zgn in Frankrgk nog volstrekt
niet uitgestorven, maar in den loop van de
laatste 20 jaren is hun getal tengevolge
van den feilen strgd, dien men tegen hen
voert, toch aanzienljjk verminderd. Hunne
volledige vernietiging is overigens geen on
mogelijkheid. In Groot-Brittanje zgn zg b.v.
sinds lang verdwenen.
De laatste wolven werden in Schotland
in 1680, in Ierland in 1710 gedood en in
dien tgd was het eigenljjke Engeland reeds
lang van ze bevrjjd. Frankrijk heeft nog
niet hetzelfde resnltaat bereikt als de En-
gelschen, omdat de aangewende middelen
niet zoo krachtig waren als aan de andere
zjjde van het kanaal en omdat uit naburige
landen steeds weer nieuwe wolven het land
binnen trekken.
De departementen, waar zg thans nog in
vrjj groote hoeveelheid voorkomen, zjjn
Dordogne, Charente,Hanto-Saonne, Vogezen,
Maas, Haute-Vienne, Deux-Sè/res, Indre en
Haute-Marne. Hot vervolgen der wolven in
Frankrgk geschiedt zoowel door bijzondere
personen als door menschen, door den Staat
aangesteld, de >lieutenants de louvereterie*.
hg haar, waarom de brief van oom Hen
drik hem zoo verontrust had, want een
Altenbrak kon nooit met eerlijke bedoelin
gen den omgang zoeken met een meisje
zooals Greta. Hij vertelde ook het gehe:m
van hun familie; in ademlooze spanning
hing zjj aan zjjn lippen, en toen hij aan
het eind was, stond zg vastbesloten op. Haar
jonkvrouwelijke schuchterheid was verdwe
nen, haar blik verried nu voor de eerste
maal trots en gevoel van eigenwaarde; zg
geleek op dit oogenblik precies haar moeder,
toen dia vertoornd tegenover Willy von Al
tenbrak stond.
Waarom hebt gjj of moeder me dat
geheim niet vroeger medegedeeld?* vroeg
zjj. »Er zou mjj dan veel smart en teleur
stelling bpspaard gebleven zjjn. Ja, Eduard,
ik heb Harry von Altenbrak bemind, en hjj
heeft me gezworen, dat hg me ook waar
achtig lief heeft. Maar ik heb hem sleehts
éénmaal gesproken, hoe hg ook smeekt om
hem nog een samenkomst toe te staan. Mgn
fierheid was weer ontwaakt; met geweldige
krachtsinspanning weerstond ik de verzoe
king, hem weer te zien, hoe hg me ook bad.
Hier zjjn de brieven, dis hjj me schreef!*
Bjj deze woorden snelde Greta naar haar
schrijftafel, nam daaruit een handvol brievsn
en wierp die voor haar broeder op de tafel.
>Ik bood weerstand,* vervolgde zg, of
schoon mgn hart dreigde te barsten. Ik
schreef hem, dat mgn eer mg verbood, hem
terug te zien, maar dat hg zgn woord mocht
houden en aanzoek doen om mgn hand.
Sedert heb ik geen tjjding meer van hem
gehad*.
>De ellendige kwajongen 1*
>0, scheld hem niet, Eduard! De schuld
ligt grootensdeels aan mg. Hjj leeft in een
geheel andere wereld dan ik. Hoe kon ik
dus zoo dwaas zgn, te geloaven, dat hjj het
eerljjk met mjj meende!*
We»r brak het meisje in hevig snikken
uit. Ontroerd liep Eduard heen en weer.
>Stel je gerust, Greta, ik zal afrekening
met dien Altenbrak honden mat hem
en de anderen.*
»Wat wilt ge doen, Eduard?*
»Laat dat maar aan mjj over. Jou levens*
geluk is verwoest het mjjne ook. Laten
zjj gelukkig zgn in hun glans en rijkdom
laten zjj hun geld en hun kasteelen behou
den, maar den naam, den eerljjken naam
moeten zjj ons geven. Er moet een einde
aan komen; ik aanvaard opnieuw den strjjd.
Zg zullen nu weten, dat zjj te doen hebben
met een man, die strjjdt voor zjjn eerljjken
naam en voor de eer van zjjn zuster.*
»Laat mg dan in dien strgd deelen, Edu
ard! Ik wil je ter zgde staan en met je
strjjden, niet ter wille van mjj zelve, want
al behalen wg de overwinning, dau brengt
die rag tcch geen goluk a«*nmaar ona de
eer van onzen naana, om de eer onzer ouders
Mgn kindsheid ligt ver achter mg, mgn
dwaze liefde zal vergeten zjjn; ik wil in den
maD, dien ik geloofde te beminnen, niets
anders zien dan den vjjand van onze familie.
Zeg mg, Eduard, wat ik doen moetik ben
tot alles bereid.*
Met verwondering aanschouwde Eduard
zgn zuster, die hem nu eenski .ps veel grooter
en schooner dan vroeger voorkwam; zjj
scheen hem geen k nd meer, maar een
vrouw, die door des levens bittere teleur-
Ieder heeft het recht het roofdier te dooden.
De staatswolv°njager8 krijgen geen tracte-
ment, maar hebben recht op een premie.
Zjj worden door de prefecten uit de beste
jagers van de streek uitgekozen, en mogen
zich van alle wapenen bedienen, b. v. van
strikken, wolfsknilen en vergiftigde loknzen
wanneer zjj slechts g'en nadeel toebrengen
aan zaken van openbaar of privaat belang.
Daar de Franschen jjverige jagers zjjn, wordt
voor een betrekking van wolfsjager steeds
drnk gesolliciteerd.
Te Parjjs heeft de rechtbank de vorige
week te beslissen gehad over de vraag, wie
recht had op een gevonden schat. Die schat
bestond uit niet minder dan 10.000 francs.
Ruim een jaar geleien reien twee behan
gersleerlingen door ie Rue de la Béotie, met
een leeg karretje. Een duwde de kar, ter-
wjjl de ander op het trottoir liep. Plotseling
stond de eerste stil, bukte zich en raapte
een dikke enveloppe op, die 10.000 francs
aan waarde bleek te bevatten. De jongelie-
dea begaven zich terstond naar het naaste
politiebureau, waar zjj aangifte delen en het
gevondene in bewaring gaven. De commis
saris reikte hun een bewjjs van ontvangst
uit, ten name van beiden.
Toen het jaar verstreken was, zonder dat
iemand den schat had opgevraagd, en deze
dus volgens de wet aan den vinder in eigen
dom overging, zond de commissaris bericht
hiervan aan de beide jongelieden, met mede
deeling dat het gevondene te hunner be
schikking lag. Maar nu beweerde degeen
die den omslag had opgeraapt, dat hjj al
leen rechthebbende was. De ander hield
staande dat hem de helft toekwam en nu
moest de rechter uitspraak doen. Ea deze
luidde dat bljjkens het onderzoek, alleen
degeen die den schat had opgeraapt eigenaar
was geworden, omdat bjj hem had ontdekt,
terwjjl de ander niets tot het vinden had
bjjgedragen.
Het heet nu, dat er tijdens het verbljjf
van president Loubet op Russischen bodem
een complot ontdekt iser werd een helsche
machine gevonden, juist ondar de plaats,
welke de czaar zou innemen op een estrade
tijdens de revue over het garnizoen van
Petersburg en toen oordeelde men het beter
maar geen revue te houden.
De zomer is dit jaar nog niet begonnen,
of het wordt hier en daar in Europa al
weer winter.
In de Vogezen was de temperatuur sedert
stellingen gerjjpt is, vastbesloten tot den
strgd, zelfs ten koste van haar geluk en
haar liefde.
Luister nu eens naar mg, Greta*, sprak
hjj toen, en het beven van zjjn stem ver
ried zjjn hevige ontroering, »ook ik ben
zwak geweest, nog zwakker dan gjj, want
ik wist, welk een onrecht dat geslacht ons
had aangedaan. Ook ik beminde een meisje
uit het geslacht der Altenbraks, de zuster
van den man, die met zgn vleiende woorden
gepoogd heeft je liefde te winnen. Ik hoopte
door die liefde den ouden strgd te kunnen
beslechten en verzoening tot stand brengen.
Ik heb moeten erkennen, dat dit onmoge-
Ijjk is, evenals jjj, heb ik die liefde met
geweld uit mgn hart gerukt. Ik wil haar
niet wederzien, die mjjne zinnen door haar
schoenheid betooverde; ik zweer je, ik zal
niet eerder rusten, voordat dit rampzalig
geheim is opgehelderd en wg volledige ge
noegdoening hebben verkregen! Geef mg
de hand, Greta, en beloof ma, dat ge mgn
oprechte, trouwe bondgenoote zult zgn
Greta stak haar broeder beide handen
toe en sprak met trillende, maar luide stem
»Dat beloof ik je, Eduard!*
>Dank je, Grata! Laten we nu voor van
daag afscheid nemen. Ik wil alles nog eens
met oom Hendrik bepraten. Morgen begint
de strgd!*
Toen de dear achfer hem dicht was, zonk
Greta naast de sofa neder en verborg het
gelaat in de handen.
Ja, zjj wilde een standvastige bondge
noote zgn in den strgd, maar zjj wist, dat
haar hart in dien strgd zou breken.
(Wordt vervolgd).