Hel Land van ileusden en Altena, de Langstraat en de Bommelerwaard. Het Herhalingsonderwijs. M 3049 Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden. WOENSDAG 24 SEPT. 1902. Dit blad verschfint WOENSDAG en ZATERDAG. Abonnemen taprg i: per 3 maanden f l.OO. Franco per poet zonder prfisverhooging. Afzonderlijke nummers 5 cent. Advertentiën ran 16 regale 50 et. Elke regel meer 71/, ct. Groote lettere naar plaatsruimte. Advertentien worden tot Dinedag- en Vrijdagavond ingewacht. II (Slot). Het zoogenaamde herhalingsonder wijs, door de praktijk vervormd tot inhalingsonderwijs, was dus van liever lede doodgebloed, omdat de behoefte er aan zich niet langer deed gevoelen, en toen de leerplichtwet in uitvoering kwam, had het zelfs alle reden van be staan verloren. Maar al bestond er geën behoefte meer aan ■mhalingsonderwijs, daarom toch zuu het /le^halingsoaderwijs, genomen in den zin der wet, en dat zich dus ook uit kon strekken tot andere vakken dan die van 't gewone onderwijs, wel door de burgerij gewaardeerd wor den. Wij leven snel, de eischen en be hoeften van het maatschappelijk leven zijn snel stijgende, ook die op onder wijsgebied, en de kennis, die vroeger door boeren, ambachtslieden, winkeliers, voldoende werd geacht om hun vak of bedrijf naar eisch te kunnen uitoefenen, is in onzen tijd volstrekt onvoldoende. De Lagere School, hoe ze in de laatste 20 jaar ook verbeterd moge zijn, is niet meer in staat te geven, wat een goede boer, ambachtsman, winkelier, aan elementaire kennis noodig heeft. De behoefte aan goed herhalingson derwijs, gelijk de wet dat bedoelde, deed zich allerwege, in stad en dorp, dringend gevoelen. De Gemeentebestu ren echter, de meeste, hielden zich Oost- Indisch doof en hoorden kwansuis de stemmen niet, die riepen om aanvulling van 't gewone onderwijs. Waarom Wel, omdat hervorming van 't ouderwetsche herhalingsonderwijs geld zou kosteü. En men mag van een (plattelands)- gemeentebestuur, de goede niet te na gesproken, alles vragen, mits het maar geen geld kost. En geld zou het moeten kosten, die reorganisatie van 't bedoelde onderwijs, dat begrepen de vroede vaderen wel. DaaromOoren dicht Gelukkig toch, dat de wijsheid van gemeentebesturen overgetroefd wordt door een nog hoogere wijsheid. De poli tiek vanooren dichthoe slim ook uitgedacht, en hoe voordeelig ook voor de portemonnaie der bezittende klasse, kan door lagere machthebbenden slechts zóólang gevolgd worden, als het de Hooge Regeering behaagt. De Leerplichtwet kwam, en artikel 34 trad in de plaats van art. 17 der FEUILLETON. l) I. In het slot Northminster verlichtte het schjjcsel van bet haardvuur de fraaie, maar sombere gelaatstrekken eener jonge dame, die voortdurend in den gloed staarde. Het was 29 Augustus, en dezen dag zou onuitwischbaar in haar geheugen worden gegrift. Sedert haar zestiende jaar was zjj verloofd met graaf Victor Norton. Het hu- wel jjk zou in het begin der volgande maand gesloten worden en Blanca was vervuld met eene oprechte liefde voor den graaf. Welk een schoone toekomst ging ze tegemoet. En toch, terwjjl buiten de avond viel, stond zjj opgewonden, in spanning te pein zen en haar lippen klemden zich voortdu rend vaster op elkaar. Blanca had zwart haar en een donkere tint. Als zjj boos was, plaagde haar neef haar dikwjjls door haar »kleine Molattinc te noemen. Haar groote, schitterende oogen schenen dan vuur te spatten. Haar moeder was een Castiliaan- sche geweest, van haar had zjj die donkere oogen en dat warrue hartstochtelijke tem perament geërfd. Zjj was in Oad-Casiilie geboren. Toen zjj tien jaar oud was, stierf ook haar vader en nn trok zjj naar het slot North minster om daar op het stamgoed van haar voorvaderen te regeeren en te heerschen. Zjj kwam niet alleen. Een groote knaap van omstreeks twaalf jaar, van donker uit zicht, vurig, als zjj, en verrukkelijk schoon, wet op 't Lager Onderwijs. Het luidde Aan hen, die het gewoon lager onder wijs genoten hebben, wordt gelegenheid gegeven tot het genot van herhalings onderwijs. Het herhalingsonderwijs kan zich ook uitstrekken tot vakken, die niet begrepen zijn geweest in het ge noten lager onderwijs." Het verschil? Yolgens de lezing van het oude artikel 17 zou voor zooveel doenlijk aan hen, die het gewoon onderwijs genoten had den, gelegenheid gegeven worden tot het genieten van herhalingsonderwijs; met het nieuwe art, 34 trad de Regee ring dwingend tegen de gemeentebestu ren op. Elk kind moest in de gelegen heid gesteld worden tot het ontvangen van bedoeld onderwijs, gedurende min stens 96 lesuren per jaar. Geen tegen spartelen hielp hier. Ooren open I werd van hoogerhand bevolen en de gemeente besturen hadden slechts te gehoorzamen. Overal werd in den loop van dit jaar het herhalingsonderwijs georganiseetd, hier zus, ginds zóó, al naar de plaat selijke behoeften het eischten. „Het is van belang, dat men zich rekenschap geve van den gewijzigden toestand. De herhalingsschool mag niet eenvoudig een duplicaat, een aanvulling of voortzetting zijn van de hoogste klasse der gewone lagere school, maar moet zal zij beantwoorden aan de bedoeling des Wetgevers zich meer richten op, meer aansluiten aan de praktijk des levens". Zóó schreven Iieeren Gedepu teerde Staten van Zuid-Holland in hun circulaire van 4 Nov. 1901 aan Burg. en Weth. van hun gewest. Inderdaad, de praktijk des levens, en die alleen, moet uitspraak doen, waar het geldt de beantwoording der vraag Wat moet de Herhalingsschool geven? In de eerste plaats moet het onderwijs aan meisjes afgescheiden worden van dat, gegeven aan jongens. Yoor de meisjes in hoofdtaak het handwerken-onde: wijs, het huishoudelijk rekenen en boekhouden, het schrijven van brieven, kennis van goede lichaamsverpleging en dergelijke zaken. Aan 't onderwijs voor jongens moet men andere eischen stellen. In een landbouwdorp zal kennis der natuur, plant- en dierkunde, de hoofdschotel moeten zijn; in een streek, waar het ambacht bloeit, zullen rekenen, meet kunde, teekenen, met het leeuwendeel van den tijd gaan strijkenin handels centra zullen handelsrekenen, handels- aardrijkskunde, boekhouden, snelschrift kwam met haar mee. Het was haar eenige broeder, Juan geheeten, en een satanskind sedert zfin geboorte. Hij' bleef echter slechts korten tjjd op het slot; hij ver)'-reen plot seling en niemand had sedert dien tjjd iets van hem verromen. In vroolfike buien noemde haar neef haar >da Moorsehe Prinses* en die naam paste haar bjjzonder. Er lag een groote bekoor lijkheid in haar voorkomen, terwijl zjj daar in een schitterend zijden kleed met een fon kelenden diamant in het haar voor den haard stond, zjj was waarlfik schoon en haar houding was vorstelijk. Het was overal in het groote gebouw zoo stil als in een graf. De wind was opgesto ken en de regen sloeg tegen de vensterrui ten andere geluiden hoorde men niet. Daar sloeg de pendule zeven uur. Bjjna een uur had zjj daar in gedachten verdiept gestaan, nu keek zfi op en haar oogen fon kelden huiveringwekkend. Zeven uur, sprak zjj met gedempte stem, en om zes uur zou hg reeds hier zfin Als hg me misleid had ea ten slotte in het geheel niet kwam? Zjj kon niet langer rustig bljjven, liep naar het venster, sloeg de gordjjnen een weinig open en keek on derzoekend naar buiten in de duisternis. Er was niets te zien dan de donkere stammen der boomen, niets te hooren dan het gehuil van den storm en het kletteren van den regen. Zjj sloeg de gordjjnen weer dicht en keerde naar den haard terug. Zou hjj het durven wagen mg tekur te stellen? mompelde zjj. Zou hjj durven weg- bljjven? Boven den schoorsteenmantel hingen twee portretten, die zjj bjj deze woorden aankeek. in de eerste plaats moeten onderwezen wordendoch overal zal beoefend worden het rekenen, zooals de practijk des levens het van iederen burger eischt, en verder het opstellen van brieven, telegrammen, advertentiën, dienstaanbiedingen enz. enz.; overal ook zal behandeld worden de bouw en de goede verzorging van ons eigen lichaam, zullen er lessen ge wijd worden aan allerlei verschijnselen en zaken, die in 't nauwste verband staan met het leven vaa alle-dag. Want dit is het groote verschil tusschen de Herhalingsschool en de gewone Lagere School, dat deze zich bepaalt, tot het aanbrengen van algetneene nuttige ken nis en vaardigheden, die onder de be vatting liggen van jonge menschen, welke zich nog geheel kind gevoelen en ook als zood mig worden beschouwd en behandeld, terwijl gene zich richt tot jongens en meisjes, die den eersten stap al hebben gedaan op de maatschappelijke ladder, al een voorproefje krijgen van den ernst dos levens. De leerlingen der gewone school sparen en sparen, tot na jaren wellicht de gelegenheid komt om profijt te trekken van de opgegaarde kennis. De leerlingen der herhalings school sparen ook, maar zijn wellicht morgen in staat, de heden opgedane kennis in praktijk te brengen, te toetsen aan de werkelijkheid, te controleeren met de feiten. Want dan alleen zal de herhalingsschool tot bloei geraken, als ze eiken dag, elk uur, voeling houdt met de praktijk van het leven; als ze zich niet verdiept in grauwe en abstracte beschouwingen, doch met bruikbare kennis uitdeelt en het oor telkens en telkens leent aan de menschelijke sa menleving, om af te luisteren de kennis behoefte, welke zich daar openbaart, maar ook de ervaring, welke dóór voor richtsnoer geldt. Is het Herhalingsonderwijs, zóó op gevat, niet iets nieuws? De naam, zeker, de naam is oud, doch de zaak zelf, was die bekend vóór dezen? En zou dan zulk herhalingonder wijs geen waardee ring vinden bij de breede schaar der burgerij in 't algemeen, bij den midden stand in 't bijzonder? Laten we hopen, dat deze nieuwe plant rijke vruchten moge afwerpen voor hen, voor wie zij is bestemd. Buitenland. Hoe droevig de verhoudingen in de ko- Dat waren de portretten van graaf Victor Norton en zijn overleden moeder. Met de blikken op het portret der vrouw gericht, sprak zjj hartstochtelijk: G hoorzamend aan uw katsten wil, be loofde hjj aan uw sterfbed op zgn knieën, dat hg mg altjjd zou beminnen en bescher men! Ik raad hem, niet met deze belofte te spelen mg niet te verbitteren, en drei gend hief zjj de hand op. Bjjna op datzelfde oogenblik klonk een ander geluid tusschen het gieren van den wind, een geluid, waarnaar zjj zoo lang reeds gewacht had het ratelen van een naderend rjjtaig. Eéa sLcbts kon het zgn, die zoo laat nog en in znlk slecht weer naar het slot Northminster kwam, en die ééa was haar aanstaande echtgenoot. Zoo opgewonden zjj zooeven nog was, zoo ko<4 en rustig wachtte zjj nu. Blarca's eerste liefde! Zjj had zoo naar zjjn warmen hand druk, naar het aanschouwen van zgn gelaat, naar het geluid van zgn stem verlangd in deze laatste, troostelooze maanden. Ea nu was hjj daar! Met vaste hand werd de deur geopend en lachend stond graaf Victor Norton voor haar! Lieve Blanca Hg Daderde haar, sloeg zgn arm om haar Behouders en drukte een kus op haar gloei ende wangen. Lieve nicht, ik ben recht in mjjn schik je weer te zien en nog wel zoo mooi als nooit te voren. Achteloos nam hg plaats in een leuning stoel bjj den haard en warende zgn voeten. »Ik kom een uur te laat, hé? Maar't is mjjn schuld niet, de trein had vertraging. ninklijke familie van België zgn, wss der wereld bekend. Het sterven, geheel alleen, van eene vrouw en moeder, die zóó lang ziek was geweest, aan een kwaal, waarvau ieder weet, dat het einde plotseling komt, heeft de loopende geruchten bevestigd. Maar thans is er nog eea incident bjj gekomen, dat met schrik doet zien hoever zulke dishar monie zelfs tegenover den dood kan gaan. De Koning heeft aan zjjn dochter, Prinses Stephanie, aan wie hg haar tweede huweljjk met graaf Lonyay niet vergeeft, bjj het Ijjk van haar moeder gevonden en bjj heeft haar weggezonden De correspondent te Spa van de Patriot® seint, dat prinses Stépbaüie tegenwoordig was bij de aankomst van den Koning, die weigerde met haar te spreken en haar het paleis deed verlaten. De prinses werd weg geleid in een rjjtuig, dat prinses Clémentine te barer beschikking had gesteld en kwam geheel in tranen in het hotel Bellevue terug, waar zjj haar goed deed inpakken, en van waar zjj om 6.20 in een hnurrjjtuig ver trok, ten einde met den trein van 6.35 naar Brussel te vertrekken, waar zjj kamera heaft laten bespreken in het Hótel de Flandre. Bjj het vertrek van den trein juichte de bevolking van Spa haar toe«Leve Prinses Stephanie, leve Prinses de Lonyay!* Zjj dankte ontroerd aan het portier: «Dank, dank, lieve landgenooten Yolgens de Chroniqne lag prinses Stepha nie in een tot rouwkapel gemaakte kamer te bidden, toen de Koning kwam, die eischte, dat de prinses de rouwkapel zou verlaten alvorens h{j er binnentrad. Prinses Clémen tine ging hare zuster halen. Geen enkel hoveling kwam prinses S'éphanie begroeten bjj haar vertrek. O iraiddelifi c na haar ver trek, betrad de Koning de rouwkapel met prinses Clémentine en bad er 25 minuten. Daarna verliet bjj de kapel en gaf order, dat het publiek zou worden toegelaten om voor de ljjkbaar te defileeren. De Koning verklaarde, dat hjj den stap, door gravin Lonyay gedaan, niet afkeurde, maar dat de oneenigheden in de famielje hierdoor niet werden weggenomen. Het gerncht van de oneenigheid tusschen Koning en prinses raakte spoedig te Brus sel verspreid en fen ontzagljjke menigte wachtte de prinses aan het noorderstation op. To°n zjj uit den trein stapte, ontblootte iedereen het hqofd en talrjjk waren de kre- Het is de heele week al zulk ellendig weer,* zei hjj en pookte in het vnnr, dat opflik kerde en zjjn fijn besneden gelaat helder verlichtte. Het was nn duideljjk te zien hoe goed hjj nog op zjjn portret geleek. Blanca had zich onmerkbaar van haar neef verwjj- derd. Het schoone rood van haar wangen was vervlogen, de harde booze uitdrukking keerde op haar gelaat terug. Die ijoele, onverschillige omhelzing had haar de oogen geopend. Hij keek niet naar haar, doch naar het vuur en hjj sprak haastig, als bezielde hem eene inwendige onrast. Zgn gelaat had, ondanks zgn knevel, iets vrouweljjks, iets weeks. Terwjjl hjj met de vingen met zgn horlogeketting speelde, zwierven zgn blikken van het eene voor werp naar het andere. En aan dezen man was Blanca's lot toevertrouwd «Hoe heer!jjk weer eens thuis te zgn,« zei hg, om een einde aan de stilte te maken. «Het is bjj na niet te zeggen, Blanca, ivelk 6en aangename aandoening ik kreeg bjj het binnentreden van deze blauwe kamer met haar warmen haard. Het herinnert mg aan vervlogen tijden. Hier had mama haar vaste plaats, zomer en winter voor den haard, en jjj, lieve, met je donkere, zuideljjke tint, alles, alles zoo bekend !c Zjj ging weer bjj den haard staan, leunde met den arm op den schoorsteenmantel en keek den graaf doordringesd aan. «Wel,* zei ze, «het verheugt me te hooren, dat graaf Yictor Norton nog denkt aan dien tjjd, dat hg zich zgn moeder en zgn vroegere woning nog herinnert. Maar ik word bijna aangedaan, als ik bedenk, dat ik nn en dan nog in mjjn neefs gedachten als zigeunermeisje kom opduiken. Op zgn handelwjjze van den laatsten tjjd afgaande, ten: «Leve prinses Stéphanie! Leve de gra vin Lonyay Buiten het station was de ovatie nog veel lnider. Maandag is zjj van Brussel vertrokken. Schieljjk is de Koningin van België be graven. En tusschen de regels door leest men in de verslagen der Belgische bladen, dat de begrafenisplechtigheid, bjj heel veel weelde, een karakter van vluchtigheid heeft gehad. Yeel was niet gereed kunnen komen, de boel dreigde telkens in de war te loopeu, en het droevigst was wel, na afloop van de begrafenis, den koninkljjken ljjkwageD, zon der eenig escorte, te zien terugrijden door Brussel, met een bende straatjongens er achter, die trokken aan de franjes. Toen de Koning uit de kerk wegreed, hield de menigte zich stil en bjjna niemand groette. Yolgens een bericht van het «Journal de Brux-dles*, zullen te Ostende afgevaar digden van bjjna alle Europeeache stoom vaartlijnen bjjeenkomen, ter bespreking van de middelen tot regeling der vrachten en om zoo mogeljjk te komen tot de samen stelling van een nieuwe trust. Heden zal de eerste conferentie plaats hebben. De grootste geheimhouding wordt in acht ge nomen. De arrestatie van Tnllio Mnrri (zie ons vorig nr.) wordt bevestigd. In het eerste verhoor, dat hjj heeft ondergaan, heeft hg verklaard, dat hg zjjn zwager in wettige zelfverdediging heeft gedood. Men vertelt te Bologna, dat zgn zuster, gravin Bonmartini, zich een paar dagen voor haar gevangenneming van kant wilde maken, maar daarin door haar oom werd verhinderd. Te Monza (Italië) hebben 5000 wevers het werk neergelegd. In 't geheel zgn 13 fabrieken gesloten, wier eigenaars elke concessie weigeren. Daar de onverzoenlijke socialisten te Monza de overhand hebben, heerseht er bjj de regee ring eenige bezorgdheid over deze staking. President Castro van Venezuela is met zjjn leger te Valencia aangekomea. De op standelingen hebben de sooorwegbrnggen tusschen die stad, Caracas en Puerto Ca- bello laten springen, om het leger van Castro geheel af te snfiden van de hoofd- zou men dat nauweljjks meer verwachten.* Er ging hem een lichte rilling door de leden, maar toch sloeg hg glimlachend de oogen op om haar aan te zien. «Ben je getroffen door mjjn goad ge heugen, lieve Blanca? Wat mjjn lange af wezigheid «Watje afwezigheid betreft,* viel zjj in, «meen ik, dat je den eersten Juni hier hadt moeten zgn, als je geheugen je niet in den steek laat. Het is nu einde Augustus. Elke dag later was voor mg een beleediging en zelfs nu zou je moeieljjk hier te vind n zjjn zonder mfin laatsten brief, dien je niet durfde trotsoeren. Je bant gekomsn, omdat ik het je bevolen heb!* Een kort oogenblik voelde hg zich tot verzet geprikkeld tegen deze woorden. Hjj keek haar doordringend aan, al speelde het lachje nog om zjjn mond. «Dien ik niet durfde trotseeren? herhaalde hg. Die uitdrukking is sterk, BlancaMaar je was altjjd nog al prikkelbaar en aan dames laat men altjjd het laatste woord.* «Als de man de daad maar uitvoert, sprak zjj, de mau, ja, als graaf Victor Norton dien naam nog verdient als hg geen verrader, geen lafaard geworden is Graaf Norton sprong filings op, zfin oo gen rolden in hnn kassen, toen ging hjj weer zitten, keek in het vaar en lachte. «Bedoel je mfi daarmee?* «Ik bedoelde jon.* «Je gaat zeer ver, schoone nicht, eigenlfik te verZon je zoo goed willen zfin eincle- lfik ter zake te komen en mfi te zeggen, waarom ik een verrader, een lafaard zon moeten heeten? Het zon goed zfin als wfi elkaar geheel begrepen.* Wordt vervolgd).

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Nieuwsblad het land van Heusden en Altena de Langstraat en de Bommelerwaard | 1902 | | pagina 1