Hel Land van Heusden en Altena, de Langstraat en de Bommelerwaard. Onze koloniale macht. M 3050. Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden. ZATERDAG 27 SEPT. 1902. LAMB VAM.ALT£N^' YOOB O Dit blad verschat WOENSDAG en ZATERDAG. Abonnementsprijs: per 3 maanden f 1.00. Franco per poet zonder prjjsverhooging. Afzonderlijke nuramers 5 cent. Advertentiën ran 16 regels 50 et. Elke regel meer 71/, ct. Groote letters naar plaatsruimte. Advertentiën worden tot Dinsdag- en Yrpdagavonö ingewacht. Onlangs werd in een onzer Oost- Indische bezittingen een treurig drama afgespeeld. Het woord bezittingen" moet hier echter met eenige omzichtig heid worden gebruikt, want het zuidelijk deel van Nieuw Guinea, dat wij hier bedoelen, wordt wel aardrijkskundig tot Nederland gerekend, zooals het overige tot Engeland gerekend wordt; maar van een wezenlijke vestiging en een direct bestuur op dat ongezonde eiland, door menschenetende of zoogenaamde koppen snellende wilden bewoond, was tot dusver geen sprake. In den laatsten tijd is getracht die toestand anders te doen worden. De geschiedenis is begonnen met het ver moorden der officieren van het schip „Generaal Pel," bij gelegenheid van een bezoek aan het eiland. Dit heeft aan leiding gegeven tot het zenden eener expeditie en later tot een poging om zich voor goed te vestigen. Helaas heeft ons deze onderneming een groot aantal menschenlevens en aanzienlijke geldsommen gekost, totdat zij ten slotte weder werd opgegeven. Het schijnt dat de kennis van dit oord zeer veel te wenschen overlaat. Het is een moeras, waar een doodelijk klimaat heerscht, bewoond door de hoogst gevaarlijke papoea's die zich over dag nooit laten zien en 's nachts op sluipmoord en diefstal uitgaan en de graven schenden. Die onbekendheid en de geringe macht, die wij voor de onderneming konden bestemmen, deden haar voor ons nood lottig worden. Omringd door een nooit rustenden en altoos loerenden vijand, hebben de soldaten in die streken een buitengewoon zwaren dienst, die hen afbeult; in dien toestand worden zij een gemakkelijke prooi van de verschrik- koHike moeraskoortsen; drinkwater is er niet; de papoea's worden steeds brutaler, maar zijn in schijn vriendelijk om des te beter hun slag te slaan. Zóó hebben zij verscheidene van ons volk vermoord, die waren uitgezonden uit het kamp aan de kust, om hout te hakken of op patrouille. De lijken van die ongelukkigen worden meestal zonder hoofd teruggevonden. FEUILLETON. 2) Hg verbleekte, maar bleef bedaard, zelfs in zjjn hevigsten toorn bewaarde hg altjjd zjjn kalmte. Juist! en wij zullen alkaar goed begrjj- pen, voor wjj weer scheiden, wees daar ze ker vanEn wee over je, als je met me gespeeld hebtWeet je het nog, of moet ik het je zeggen, welke beteekenis de drie en twintigste September voor ons beeft Hij keek haar aan en glimlachte nog steeds. »Je behoeft mgn geheugen niet te hulp te komen,* antwoordde hg koel, >dien dag zouden wg getrouwd zjjn.* »Zouden wjj...« Verder kwam zjj niet. Terwgl hg koel, bjjna wreed, die woor den uitsprak, waren de laatste droppels bloed uit haar gelaat geweken. De glans van haar oogen verdoofde, uit haar blik sprak hevige ontzetting. Zoolang haar heugde, had zjj den maD, dien zg nu met verwgten overstelpte, lief gehad. En nu nu zou alles slechts een droom geweest zgn? Haar gelaat was zoo aschgrauw gewor- Iden, dat graaf Norton verschrikt opsprong. »Om Gods wil, Blanca, je zult toch niet in zwjjm vallen? Je blikken ik kan ze niet verdragen Wat heb ik gezegd? Ik ben jeen dwaas!* Hg had het meisje vroeger werkeljjk be> mind, maar ook gevreesd. Nu was zgn ver bittering verdwenen en de oude vrees kwam veer boven. Toen zg haar mond weder opende, had Het „koppen snellen" wordt door dit volk ook onder elkander toegepast. Een zeker aantal hoofden is een bewijs van moed, dat geleverd moet worden om een zeker doel te bereiken. Maar ook het werkelijke menschen eten is den papoea niet vreemd. Onze nederzetting is weer moeten worden opgeheven. Op zich zelf zeker geen groot ongeluk maar, het gebeurde geeft toch veel stof tot nadenken. Wanneer een volk, dat gerekend wordt onder ons gezag te staan, zich in zulk een deerniswaardigen toestand bevindt als hier het geval is, dan rust zeer zeker op het zoogenaamde moeder land de plicht, om te trachten, in het belang van menschelijkheid en bescha ving, ten behoeve van die beklagens waardige wezens werkzaam te zijn. Ook staat het vast, dat daartoe in de eerste plaats noodig is, een militaire vestiging, die onze macht toont en ons met de bevolking in aanraking brengt. Verder is daartoe noodig een voldoende kennis van taal, zeden en gebruiken, en vooral aan taalkennis ontbreekt het schier geheel. Wij hebben onze macht in het verre Oosten over verscheidene landstreken en volken uitgebreid en langzamerhand zijn wij er in geslaagd, die volken tot een hoogeren stand van beschaving en zedelijkheid op te voeren. Dat is een verheffende gedachte en ieder geeft toe dat, waar wij ons wer kelijk gevestigd hebben, voor ons als koloniale mogendheid een taak is weg gelegd en dat wij ons nergens zouden kunnen terugtrekken, zonder de belan gen der inlandsche volken te schaden of zonder ze terstond te doen vallen in handen van nieuwe vreemde overheer- schers. Maar eene andere vraag is, of èn ons eigen belang èn het belang der Ooster- sche volken medebrengt, te streven naar uitbreiding van gezag, waar dit niet in werkelijkheid bestaat en de omstandigheden het niet noodzakelijk maken. Ons koloniaal bezit is ons als het ware door de macht der omstandigheden opgedrongen. Al die vreemde volken er kennen echter thans ons gezag en het is niet meer de vraag of wij eene kolo niale mogendheid witten wezenwij zijn het eenmaal en wij zouden dwazen haar stem alle hardheid verloren. Ernstig ke* k zg hem aan en onwillekeurig sloeg bjj de oogen neer. Zouden wg getrouwd zijn,* herhaalde zg fluisterend. Victor, zouden wg Be duidt dat, dat het nooit gebeuren zal?* Berouw en schaamte wisselden elkander af op zgn gelaat, dat hjj van haar afge keerd had. Zgn eene hand hield de leuning van den stoel vast. Blanca keek verlangend naar de andere hand, alsof daarin de hoop voor haar volgend leven besloten lag. >Neem den tjjd om nog eens na te den ken,* vervolgde zjj even zacht, »ik kan wachten. Denk na, vóór je spreekt, er slaat me*r op het spel dan je vermoedt. Van je antwoord hangt mjjn geheele toekomst af. Heb je wel goed overdacht, wat je daar even gezegd hebt Bedoelde je daarmee dat het nooit zal gebeuren?* Nog altgd volgde er geen antwoord en zjjn gelaat bleef van haar afgewend. »Terwjjl je nadenkt, zal ik het verleden in je geheugen terugroepen,* sprak zg ver der. Herinner je je nog den dag, dat ik en Juan uit Spanje hier op het slot kwamen? Ik zie ja nog zoo duideljjk voor me, alsof het gisteren gebeurd iseen kleine jongen met blond haar in een donker fluweelen pakje. Ik zie eene vrouw met engelachtige trekken over mg heen buigen, zg schreit om mgn gestorven vader en kust mg. Sa men groeiden wg op, er volgen jaren van ongestoord geluk. Zoo werd ik zestien jaar, jjj twintig. Toen trof ons een ernstige ramp de dood van mama.* Zg hield een oogenblik op. Graaf Victor baalde diep adem, zgn hand liet de kuning los om zjjn gelaat te bedekken. »Kan je je nog den nacht herinneren, toen zg stierf, Victor? Maar wat vraag ik nog 1 Vooi ;a „altraten hebben, maar zijn, indien wij heengingen en alles aan zijn lot overlieten; gesteld al dat het overal mogelijk ware. Maar hij die een taak vrijwillig op zich nam of daarvoor althans eenmaal gesteld is, moet trachten die zoo goed mogelijk te volbrengen. In de laatste halve eeuw is die weg ook wel bewan deld, maar onze krachten zijn zeer be perkt en onze hulpmiddelen betrekkelijk klein. Daarom is het dringend noodzakelijk, dat wij ons matigen. De geschiedenis van vele volken leert, dat het als het ware de vloek is van het koloniaal bezit, dat het onwillekeurig leidt naar uitbreiding. Er zijn in die uitgestrekte verre lan den streken, waar ons gezag niet of slechts zeer twijfelachtig is erkendstre ken bij welker bezit ons belang niet is betrokken, welker bevolking wij met onze geringe middelen noch in bedwang kunnen houden, noch tot hooger trap van stoffelijk en zedelijke welvaart op heffen. Is het dan niet verstandiger, die streken prijs te geven en onze krachten meer en meer op de hoofdpunten samen te trekken, in het belang van moeder land en koloniën beiden? Zooveel intusschen is zeker, voor eene herhaling van zulke treurige onderne mingen als de poging tot vestiging op Nieuw-Guinea, zullen wij ons behooren te wachtenwant elke mislukte poging verzwakt het gezag en vermindert onze kracht. Wij moeten er zorg voor dragen, dat het altoos een grootsche gedachte kan blijven, dat het kleine Nederland zich zulk een groote en schoone taak zag aangewezen. Dan zullen wij zeker de achting behouden, die wij ons als kolo niale mogendheid hebben verworven. Buitenland. Da Rappel verneemt uit Boekarest, dat de oudafgevaardigde Catargi, een neef van prins George Stoerdza, in hechtenis geno men is. Catargi wordt verdacht, het testa ment van den prins, die twee jaar geleden overleed, vervalscht te hebben. Men verwacht andere opzienwekkende onthullingen. Prins Frans Jozef van Braganza, de Oostenrjjkscha officier, die onlangs in Lon- dien eenen nacht niet. Wg knielden naast elkaar aan haar bed. Hat was dien nacht even stormachtig als nu. De kamer was slechts zwak verlicht. Wg met ons twa> ën waren slechts bjj haar en knielend ontvin gen wjj haar laatsten zegen, hoorden wg haar laatsten wensch! Weet je dien wensch nog?* Zjj breidde de armen naar hem nit, al haar hartepjjn uitte zich in een jammar- kreet, maar graaf Victor verroerde zich niet. Blanca vervolgde: »Stervende vereenigde zg onzs handen in de haren, haar laatste blik rustte op jou, en tot jou sprak zg: Naast jou is Blanca mg het dierbaarste op aarde. Zorg dat zg nooit de ruwe zjjde van het leven leert kennen 1 Je bemint haar, mgn zoon. Beloof mg, dat je haar altgd zult beminnen en beschermen. Haar hart hangt aan jou 1 Be loof mg daarom dat je haar binnen drie jaar tot vrouw zult nemen 1 Zoo luidden haar woorden. Onder tranen kuste je haar hand en beloofde, wat zg verlangde. Zg werd begraven en wg scheidden van elkander. Gjj vertrokt naar Oxford en ik ging naar een kostschool te Parjjs. Toen het uur van scheiden sloeg, gingen wg nog eenmaal in de kamer, kasten de kussens, waarop zg gerust had en knielden samen aan het ledige bed. Je stak een ring aan mgn vinger en herhaalde de belofte, mg binnen drie jaar na den drieëatwintigsten September tot vrouw te zullen nemen. Dag nocü nacht heeft die ring mg verlaten.* Zg drukte den ring aan haar lippen en kuste hem. >floe dikwjjls is deze ring gedurende drie jaar mgn eenige troost geweest, als je koele onverschilligheid mg gekrenkt had,* vervolgde zg weemoedig. »Een jaar gele den kwam ik weer hier, maar niemand den van ernstig misdrijf tegen de z«dpn werd aangeklaagd, maar vrjj gesprokenis thans door de rechtbank te Weenen onder curateele gesteld. De Vereenigde Staten hebben met het oog op den opstand in Columbia besloten naar de Zuid-Amerikaansche wateren een permanente vloot te zenden ter bescherming vau hunne rechten op Panama. Een verschrikkelijk ongeluk is in het Russische dorp Werbye gebeurd. E«n huis, waarin bruiloft gevierd werd, stond plotse ling in brand, en voordat de verschrikte gasten het huis konden verlaten, waren zestig hunner in de vlammen omgekomen. De bruid en de moeder der bruid behoor den tot de oDgelukkigen. Vele anderen kregen ernstige brandwonden. Berichten uit Macedonië melden dat de oproerige beweging daar toeneemt. Aan de spoorweg- en telegraaflijnen worden her haaldelijk vernielingen toegebracht. Zondag kwam te Reichenberg in Bobe- men een luchtballon uit Weenen neer en ontplofte toen hjj op den grond kwam. Er zgn dertig personen gewond, waarvan som mige ernstig. Een der notabelen van Spa heeft van de aanwezigheid van minister De Sraet-de Naeyer in verband met den dood der ko ningin aldaar gebruik gemaakt, om hem de vraag te qtellen of de sluiting der speel zalen in België nu toch meenens zou wor den. De premier antwoordde, dat de regee- ring onherroepeljjk 31 October als uitersten term jjn had vastgesteld. De Saksische regeeriug heeft besloten tot eene definitieve hervorming der personen- tarieven op de spoorwegen, door opheffing van alle retourkaarteu, verlaging van den prjjs voor enkele reis tot de helft, van het tegenwoordig tarief voor retourkaarten, hef fing van een toeslag voor het gebruik van sneltreinen, afschaffing van den vrjjdom van bagage en verlaging van het bagage tarief. De regeering verwaccht daarvan een belangrijke toename van het verkeer en verhooging der inkomsten. Van Yildiz uit, is bevel gegeven aan de militaire commandanten in Macedonië, tot heette mg welkom. Gjj beloofdet, dat ge den eereten Juni zoudt komen. Ik wachtte te vergeefs, ga brak je woord. Vervelen je deze bijzonderheden? Ik moet nu spreken het is voor den laatsten keer. Ge zult er mg nooit weer aanleiding toe geven, Victor. Aan de vele kwade geruchten, die ik omtrent je vernomen heb, wil ik geen geloof schenken. Ach, Victor, waarom laat ge mg dit alles zeggen, zonder mjj een enkel woord toe te spreken?* Weer strekte zg smeekend de handen naar hem, hg scheen er niets van te bemerken. »Victor, vergeef het mjj, maar.... ik bemin jel Wat wilt ge meer? Ik wil het v<?rled*n vergeten en naar niets vragen 1 Ik wil niets gelooven van alles, wat men mjj toegefluisterd heeft, als ik je slechts weer heb. Zonder jou, riep zij hevig aan gedaan uit, zonder jou kan ik Diet leven.* Zjj was hartstochtelijk opgewonden, zjj strekte haar handen uit alsof zg het ver- laDgde geluk wilde grjjpen. Victor, hoort ge mg niet?* vroeg zg weer. »Laten wg alles vergeten en ons verheugen over het heden »Haat mjj, Blanca!* sprak graaf Victor met bgna heesche stem. »Ge weet niet wat ge vraagt! Het kan niet zjjul* Hg richtte z ch op in volle lengte en keek zgn nicht somber aan. Zg trad terng uls had iemand haar geslagen. »Het kan nietzjjn herhaalde zg vragend. »Neen«, antwoordde hg raw. »Ik ben, wat ge gezegd hebt, Blanca een verradtr, een lafaard l Door God, door mama, door jou veroordeeld, sta ik hier! Je kant nooit mgn vrouw worden, want ik ben reeds getrouwd Verstond zg hem niet? Zg keek hem aan als in een droom. Er volgde een stilte van verscheidene minuten. Eindelgk ver brak graaf een gestreng toezicht op bruggen, viaducten en spoorlijnen, welke de Tnrkscbe regeering in hooge mate bedreigd oordeelt, daar bg een botsing tusschen Tnrksche troepen en een Bnlgaarsche bende in de bergen bjj Salonika, op het terrein van den strjjd pa pieren werden gevonden, bevattende instruc- tiëa ter vernieling van spoorljjnen en jjzeren bruggen, naar men meent ter gelegenheid van het Sjipka-feest. De heer Jules Capré deelt nu weer aan de Temps* mede, dat van 23 tot 30 Sep tember een onafgebroken reeks depressies uit het Noorden komende, zich over Enge land en het vaste land zullen bewegen bet ergste zullen deze zich 29 en 30 dezer doen gevoelen. Alsdan zullen sterke west-zuid- westeljjke tot west-noord-westeljike winden merkbaar zjjn in Engeland, het Kanaal, de Golt van Cascogne, Frankrjjk, Nederland en het noordeljjk deel der Alpen. October zal bewolkt, nevelachtig en regen achtig zgn, met een sterke verlaging d^r temperatuur. Da werkstakers in de kolenmjjnen van Pennsylvania nemen thans een zoo drei gende houding aan, dat de overheid op enkele strategische punten kanonnen heeft doen plaatsen en de troepen opnieuw ver sterkt heeft. De mjjnbesturen bljjven wei geren toe te geven e i hopen op een spoe dig eind der staking. Volgens een telegram nit Panama heeft generaal Salazar (de gouverneur) aan den commandant van den Amerikaanschen krui ser »Cincinnatti« laten weten dat de regee ring over de noodige strjjdmacht beschikt om leven en eigendom van de vreemdelin gen te beschermen en hun rechten te waar borgen. De gouverneur acht het aan land zetten van de Amerikaansche troepen over bodig, en b.»chouwt dat als een poging om souvereiDiteit te aanvaarden in Colambië. Hg protesteert daartegen, en stelt den com mandant verantwoordelijk voor hetgeen dientengevolge mocht gebeuren. Een bericht van de »Liber'é<, met voor behoud te aanvaarden, maakt melding van uitbreiding van den opstand in Laos, in het noorden van Siam. Tot aan de oevers van de Mekong moet het heele land in opstand Victor het stilzwijgen. »Ik weet, ge kunt mjj geen vergiffenis schenken*, sprak hjj. »Ik wil mjj ook niet verontschuldigen, want wat ik gedaan heb, kan niet verontschuldigd worden. Het is gebeurd. Ik zag haar en beminde. Sedert zestien maanden is zjj mjjn vrouw en zg schonk mg een zoon 1 BlaiG», je oogen zgn verschrikkelijk om aan te zienl Ik ben een schurk geweest, ik weet het Hjj kon niet verder spreken, haar blik snoerde hem cle keel dicht. In hevige aan doening keerde hg z ch af. Blanca sloeg langzaam de* oogen op naar het portret van zgn mama en nauweljjks hoorbaar, prevelde zjj >In uw stervensuur beloofde hjj het en zóó heeft hjj zgn woord gehouden!* Als een bliksemstraal ging haar een rilling door de leden, toen ging zjj naar de deur, zonder hem met een woord of blik te ver waardigen. Op den drempel gekomen, keerde zjj zich nog even om. »Een vrouw, een zood«, sprak zg lang zaam en duidelgk. »Graaf Victor Norton mag ze op het stamslot zjjner vaderen brengen ik zal ze welkom heeten welkom thuis!* en snel verdwesn zg. Bg was nu alleen, de man, die na lang durige afwezigheid in het hnis zjjner voor vaderen was teruggekeerd. Welkom thuis! Een duivelachtig hoongelach scheen uit alle hoeken van het eenzaam slot te weer klinken om de woorden te begeleiden, die hg flnisterend herhaalde. Of was het ejn meBsohelgke stem geweest, die hg tusschen het woeden vau den storm onderscheiden hat Een woests gil, een doodskreet van een mensch? VIEIIWSBLAD Wordt vervolgd).

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Nieuwsblad het land van Heusden en Altena de Langstraat en de Bommelerwaard | 1902 | | pagina 1