i!el Land van Heusden en Ailena, de Langstraat en de Bommelerwaard.
mm
j.
Uitgever: L. J. YEERMAH, Heusden.
ZATERDAG 1 NOV.
land van alten^
VOOB
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonaementiprj'i: per 3 maanden l.OO.
Franco per poet zonder prjjsverhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
M 3060.
1902.
Advertentiën van 16 regels 50 et. Elke regel
meer 71/, ct. Groote lettere naar plaateruimte.
Adyertentien worden tot Dinedag- en Vrijdagavond
ingewacht.
KRUGER EN TRANSVAAL
In ons nr. van j.l. Zaterdag gaven wjj
een uittreksel van hetgeen de Times* op
nam uit de Gedenkschriften van President
Kruger. Thans heeft dat blad weder een
vervolg hiervan opgenomen.
Daarin beschrijft de president zjjn pogin
gen om in 1877 de inlijving te voorkomen,
en hoe 't hem gelukte het plan tot vereeni-
ging van Znid-Afrika, in het Kaapsche Par
lement ingediend, te laten mislnkken.
Na den vrede van 1881 is de strijd in
stilte doorgegaan, waarbjj Rhodes, de Trans-
vaalsche Nationale Unie (Transvaal Natio
nal Union), Chamberlain en Milner da drijf
krachten waren.
President Kruger beschrijft Rhodes als een
van de meest gewetenlooze karakters die er
ooit bestaan hebben. Het doel heiligt de
middelen, was zjjn stelregel. Rhodes was de
vloek van Znid-Afrika. Er kan nauwelijks
twjjfel bestaan of een aantal invloedrjjke
personen in Engelaud hebben aanzienlek
voordeel getrokken van de stichting van de
Gecharterde Maatsehappjj. Rhodes vertegen
woordigde het kapitaal, onverschillig hoe
gemeen, hoe verachtelijk het was. Leugen,
omkooperjj, verraad, alle middelen waren
hem welkom, indien zjj konden 1-iden tot
zjjn eerzuchtige verlangens. Rhodes was be
sloten zich meester te maken van de goud
velden van Transvaal, die de weg war«n
tot het bezit van Zuid-Afrika zelf. Het was
Rhodes, die den grondslag legde tot het on
uitroeibare wantrouwen tusschen Boeren en
Engelschen.
Ougetwjjfeld heeft Chamberlain Milner
alleen benoemd opdat deze het in Z.-Afrika
tot een uitbarsting zon laten komen. Ken
schetsend voor het doel dat Milner zich in
zjjn politiek gesteld had, waren de woorden
die hjj tot een voornamen Afrikaander ge
sproken heeft: de macht van het Afrikaan -
derdom moet gebroken worden. Milner is
het type van den jingo en een onuitstaan
bare dwingeland, vol minschting voor alles
wat niet Engelsch is. Dit werktuig van
Chamberlain heeft zjjn zending trouw ver
vuld. Hjj smaakt de voldoening Z.-Afrika
tot een woestenjj te hebben gemaakt.
De Transvaalsche Nationale Unie heeft
een verderf*ljjken invloed op het lot van
FEUILLETON.
12)
>Sterven Men sterft zoo gemakkelijk
niet, tante. Men zal een onderzoek instellen
en alles wat «ij kan bezwaren, zal Johanna
aanbrengen. Zal Victor bjj het verhoor kun
nen zjjn?*
•Neen, Victor is in een toestand, die dat
niet toelaat. Hjj beminde haar grenzenloos.
Hjj zal de smart over haar dood nooit kan
nen overwinnen, c
Hjj zal zich moeten schikken in hetgeen
niet te veranderen is,« antwoordde Blanca
somber. Zelfs het droevig einde van haar
mededingster kon haar niet zachter tegen
over deze stemmen. »Wat dood is, gaat in
verrotting over en daarmee ook de liefde.
Onwillekeurig liep Lady Carhy een jjs
koude rilling door de leden.
Blanca,* begon zjj opnieuw, »volgens
gerncht is Jnan hier geweest, is dat waar?<
»Ja,« antwoordde zjj, »hjj is hier geweest
denzelfden avond, dat Margaretha hier op
het slot kwam.*
»Men zegt, dat er bjj die gelegenheid een
hevige twist is geweest. Hg wilde rechten
op haar doen gelden en Victor heeft hem
het hais ontzegd. Sedert dien tjjd moet bjj
herhaalde malen in het park gezien zjjn.
Om 8 Hemels wil, zeg mg 'och, is dat alles
waar
Toornig keerde Blanca zich plotseling
naar haar tante.
Waarom zou dat niet waar zjjn?* vroeg
zjj scherp. »Het is maar al Ie waar. Victor
verbood hem het hais. Herhaaldeljjk loerde
Transvaal geoefend. Zjj maakte er haar werk
van, de bevolking van Johannesburg voort
durend in gisting te houden. Zjj bedacht
grieven tegen de regeeringonder het voor
wendsel van naar kiesrecht te streven, be
oogde zjj een heel ander doel.
Toen Sir Henry Loch (de hooge commis
saris) in Pretoria was, noodigde de T. N. U.
hem uit tot ten bezoek aan Johannesburg.
Kruger hield er hem van trrug. De Unie
zond toen eenige barer leden naar Pretoria
met een adres aan Loch, waarin beleedi-
gende beschuldigingen tegen regeering en
Volksraad stonden. Loch raadde in het open
baar de deputatie aan hare klachten aan
den Volksraad voor te leggen, maar in het
geheim vroeg bjj hnar hoeveel munitie ze
in Johannesburg haddsn en hoe lang zjj 't
konden uithouden totdat Engelsche troepen
te hulp zonden komen. Zoo zjjn de wegen
van de hooge Engelsche ambtenaren, en
kenmerkend is het tevens voor de geheele
Engelsche politiek in Zuid-Afrika.
Over Chamberlain's politiek sprekende,
zegt Kruger, dat haar streven was Jame
son's inval te vervangen door een rensach-
tigen Britschen inval. Chamberlain was
Rhodes' medeplichtige. Het werd spoedig
dnideljjk, dat de regeering der Z.-A. Repu
bliek zich op alle gebeurlijkheden moest
voorbereiden. Daarom begon zjj munitie,
geweren en kanonnen te koopen. Dit was
te meer noodig, omdat ten tjjde van Jame
son's inval de Republiek feiteljjk niet in
stast van verdediging was. De burgers had
den slechts Martini-geweren. Velen hadden
z<dfa geen geweer. Er was niet genoeg mu
nitie om veertien dagen oorlog te voeren.
Er werd nog meer besteld na het onder
zoek van de Z.-Afrikaansche parlementaire
commissie te Londen, omdat dat onderzoek
toonde, dat Chamberlain aan den inval niet
zoo onschuldig was als men het voorstelde.
Sommige telegrammen werden met voordacht
achter gehouden. Later verdedigde Cham
berlain Rhodes in bet openbaar, omdat hg
bang was voor Rhodes' onthullingen.
Van kort na den afloop van het commis
sie-onderzoek totdat de oorlog nitbrak, heeft
Chamberlain een onafgebroken reeks dépê
ches geschreven, die geen ander doel hadden
dan het Britecbe volk tegen de Republiek
te verbitteren. Chamberlain en Milner zagen
in, dat zjj geen tjjd moesten verliezen om
bij op mjj ora geld van mg af te persen.
Natuurlijk wilde ik daar niets vaa weten.«
Is hjj weg?* vorschte Lady Carley.
»Ik geloof ik hoop het! Hjj had geen
reden om langer te big ven.
Tante Elizabeth beek haar nicht eens on
derzoekend aan. Wat dacht zjj?
•Ik moet terug naar huis, daar ben ik
noodig,* sprak zjj verbleekend. »Hier kan
ik vooreerst toch niets doen. Waak over
VictorMorgen in de vroegte kom ik terug!*
Lady Carhy wachtte niet opeea ant woord,
maar verliet haar nicht en het slot, om aan
het ziekbed van haar echtgenoot terug te
keeren.
Intusschen kregen de zaken al meer en
meer een nootlottig aanzien voor Blanca.
De superintendant, mjjnheer Ferrick, ver
zamelde de meest bezwarende opgavan in
zjjn notitieboekje. Zjj had graaf Victor be
mind; haar haat tegen zjjn jonge vrouw
kon niet ontkend worden. Een uur voor de
ontdekking der misdaad hadden zjj een he-
vigen twist met elkander gehad en de gravin
dreigde daarbjj haar vjjandin, dat deze den
volgenden morgen door den graat het hais
zon worden ontzegd. Om acht uur verliet
Johanna Pool met het kind de kamer, waar
de gravin was ingesluimerd. De Indische
dolk lag naast haar op de tafel. Een half
uur later wilde Johanna Pool weder bjj de
gravis gaan om haar te wekken. Onmid
dellijk voor de dear ontmoette zjj Blanca,
die baar verbood binnen te g an met de
opmerking, dat de gravin nog sliep. Om
kwart voor negen vond Ellen, de kamenier,
haar meesteres vermoord. Miss Blanca werd
door Hooper hiervan verwittigd, zjj was
toen geheel van streek en zeer bleek.
Een bgzouder geval uit de hoogere stan
den, dacht mjjnheer Ferrick. Als die dolk
de Republiek tot een oorlog te dwingen,
omdat Kruger zelf hervormingen begon in
te voeren die hnn het voorwendsel tot hun
politiek konden ontnemen. Het wapen werd
hnn verleend door het verzoekschrift van de
South African League te Johannishurg,
waarop de handteekeningen verkregen wa
ren door de grootste bedriegerjj. Ten slotte
brak, ondanks alle concessies, geduld en
toegevendheid van de Republiek, de oorlog
uit.
Het »N. v. d. D.« geeft nagenoeg dezelfde
uittreksels, doch heeft deze o. m. nog aan
gevuld met een kostelgk stuk over Sir Bartle
Frrre, den man wiens miskende verdiensten
men tegenwoordig in Engeland naarstig
laat uitkomen en dien men daar gaarne als
een groot staatsman gtëard wil hebben.
Ziehier het karakter van dien Bartle Frere
blootgelegd
Kort (na de inlgving van Transvaal) ge
lukte het den Transvalers ook een plan tot
federat'e van Zuid-Afrika, dat in het Kaap
sche Parlement in behandeling zou bomen,
te doen vallen. Dit was vooral van groote
beteekenis, omdat bjj het tot stand komen
van een »Vereenigd Znid-Afrika* onder
Britsche vlag aan een herroepen van de
annexatie van Transvaal niet meer gedacht
zou kunnen worden.
»Terwjjl Kruger en Joubert tot bestrij
ding van dit voor hun land gevaarljjke
federatieplan in Kaapstad vertoefden, wer
den zjj eens op een dag aangesproken door
een Parlementslid, die hen nitnoodigde tot
een bezoek bjj Sir Bartle Frere. Deze uit-
noodiging werd eerst gladweg afgeslagen.
Maar toen de uitnoodiging* wjj gebrui
ken hier de eigen woorden van Kruger
•herhaald werd, met de verklaring dat Sir
Bartle de heeren als particuliere personen
wenschte te spreken, zeide Kruger
»»Ib zal bomen, wanneer gjj mjj kunt
zeggen welke Sir Bartle Frere het is, die
ons wenscht te sprekenwant tot dusver
ken ik er vier. De eerste kwam tot ons te
Kleirfontein, en verzekerde ons dat hjj niet
gekomen was onder Britsche vlag met het
zwaard, maar als vredesbode. Later heb ik
uit een Engelsch Blauwboek gelezen, dat
op dienzelfden dag een Sir Bartle Frere,
dus een tweede, aan de Engelsche regeering
geschreven had»Had ik maar genoeg
kanonnen en soldaten gehad, dan zou ik
maar te vinden was.
In s'ilte werden twee geheime politie
agenten uitgezonden om het vermiste voor
werp op te sporen. Een van die twee man
nen was een zeer fjjne speurhond, die de
geringste bjj-omstaudighednn wist te ont
dekken. Hg zocht in het huis, in da bijge
bouwen, ja zelfs in de stallen.
Een jonge borst met sluw voorkomen,
die ia een ledige hooischuur lag te luieren,
trok bjjzonder da aandacht van mjjnheer
Ferrick.
Die heeft wat op het hart, dacht de
sup^rintendant en hjj had den jonkman
spoedig aan het praten gebracht. Jim, de
tuinmansjongen, vertelde, dat hg toevallig
in de nabjjheid van het prieel was en daar
luid hoorde spreken door een man en een
vrouw.
»Ik herkende de gravin en een grooten,
slanken man,* vervolgde hg. »Graaf Vic
tor was het niet, de man had donker krul
lend haar. Zjjn gelaat kon ik niet zien.
Van de woorden kon ik niet veel verstaan,
maar het was over geld en het ging er
scherp toe. De man vroeg een zekere som
geld, die de gravin hem niet wilde geven.
Hg dreigde daarop met iets te zullen zeg
gen of doen en daarop dreigde de gravin,
dat zjj hem in de gevangenis zou brengen.
Ik was niet erg op mjjn gemak en daar
om maakte ik mjj stil nit de voeten.*
De zaak werd das nog meer ingewikkeld.
Terwjjl deze zooeven nog zeer slecht stond
voor Blanca, kreeg zjj nu een geheel ander
aanzien. Wie kon die man geweest zjjn?
De verwaarloosde broeder van miss Blanca?
Dat kon deze getuige niet zeggen en daar
om verwees hjj den heer Ferrick naar Hoo
per.
Van deze vernam hjj, wat bjj wenschte
de oproermakers wel nit elkaar gejaagd
hebben. Den derden Sir Bartle Frere leerde
ik kennen bjj gelegenheid van de beant
woording van ons verzoek ora intrekking
van de annexatiehjj zeide toen, dat hjj
aan de Engelsche regeering had medege
deeld, dat hjj in Kleinfontein ongeveer 5000
van de beste Boeren had aangetroffen, en
dat hjj hun verzoekschrift in ernstige over
weging aanbeval. En later heb ik nit En
gelsche Blauwboeken gezien, dat op den-
zelfden dag een Sir Bartle Frere, dus bljjk-
baar een vierde, aan de Britsche regeering
had medegedeeld, dat het maar een hoop
oproermakers geweest was, dien hjj had
aangetroffen. Dat alles kan toch onmogeljjk
van één en denzelfden man zjjn; wanneer
gjj ons dos zeggen wilt wie van deze vier
Sir Bartle Freres met ons wil spreken, dan
kunnen wjj de zaak eens overleggen.*
•Natuurljjk is toen van dat bezoek niets
terechtgekomen.*
De slotwoorden van de Herinneringen
van president Krnger zjjn
•Ik ben overtuigd, dat God de zjjnen
niet verlaat, ook wanneer het dibwjjls zoo
scbjjnt. En ik geef mjj over aan den wil
des Heeren, omdat ik weet, dat Hjj het
beproefde volk niet zal laten ondergaan. De
Heer heeft alle harten in Zjjne hand en
leidt ze waarheen Hjj wil.*
Karakteristiek voor de »Times« is het
volgende. In het uittreksel in het »N. v. d.
D.« staat te lezen: »Het is ook onbetwij
felbaar, dat velen van de hoogst geplaatste
personen in Engeland aandeel kregen in
(Rhodes') Chartered Company. »De »Times«
heeft: »Er kan zeer weinig twjjfel aan zjjn,
dat eon aantal invloedrjjke personen in
Engeland groot voordeel hadden van d-ze
geboorte van de Chartered Company.* Voor
Engelsch gebruik is het »hooggeplaatste«
veranderd in »invloedrjjk Zoo wordt be
manteld, dat president Krnger bljjkbaar heeft
willen zeggen, dat Rhodes vorsteljjke per
sonen in Engeland voor zjjn onderneming
wist te winnen.
O w itenl a» h.
De Duitsche Rjjksdag heeft het voorstel
van de rechterzjjde en het centrum om de
beraadslaging over het invoerrecht op vee
en vleesch te sluiten bjj hoofdeljjbe stern-
te weten. Juan Norton was met eenig ge
weld het slot binnengedrongen op den avond
dat de graaf terugkeerde en zjjn jonge vrouw
meebracht. Het kwam tot een ergerlgken
twist, tengevolge waarvan Jnan Norton het
slot moest verlaten. Jacob en Harry zagen
hem naderhand verscheidene malen in het
slotpark rondzwerven.
Mgnh-er Ferrick dacht er het zjjne van
en zweeg. Hjj gaf zjjn mannen bevel het
spoor van Jnan Norton te zoeken.
Da uren gingen droevig voorbjj. Het was
zeer mooi weder geweest den dag, die na
ten einde lipp. De gordijnen van de woon
kamer waren half dichtgeschoven. Graaf
Victor waakte bjj het Ijjk van Margaretha.
Zachtkens trad mjjnheer Ferrick met den
dokter binnen. Deze laatste wierp een on
derzoekenden blik op het levenlooze lichaam
der vermoorde en beiden gingen weer heen,
zonder een woord te spreken. Er werd een
gerechte! jj ka commissie benoemd en het
onderzoek op den volgenden morgen vast
gesteld. Bjj het vallen der schemering kwam
Lady Carley. Zjj trad stil voor de dear en
hoorde de zachte stem van den graaf, die
tot de doode sprak en daarna vernam zjj
een hartverscheurend gelach. Zjj deed de
deur open en ging binnen. Graaf Victor
knielde nog altjjd bjj de sofahg omhelsde
het verstgfde Ijjk en smeekte zjjn vrouw om
op te staan en zich te kleeden.
De nacht is heerlgk schoon, Margaretha*,
fluisterde hjj. »De maan is opgekomen en
je houdt zooveel van znlke nachten. Weet
je nog, lieveling, van die heerljjke avonden
te Margate, toen wjj aan het strand gingen
wandelen? Ach, toen lag je niet zoo onbe
weeglijk stil. Kom, Margaretha, s.a op!
Laat je niet langer bidden.* Hg trachtte
haar recht op te zetten. Ontsteld trad Lady
rning, door Singer aangevraagd, mat 180
tegen 85 stemmen aangenomen. Na verwer
ping van andere voorstellen wordt het voor
stel van de commissie om op rnnderen een
minimam invoerrecht van 14.40 mark op
de 100 K.G. te heffen bjj hoofdelijke stem
ming met 161 tegen 120 stemmen en 3
onthoudingen aangenomen. Het voorstel van
de commissie ora het minimum invoerrecht
op schapen op 14.40 M. per 100 K.G.
wordt aangenomen met 161 tegen 129
stemmen.
De post varkensspek wordt volgens hst
voorstel der com missis met 36 Mark per
100 Kilo bjj eenvoudige stemming aange
nomen.
In Macedonische kringen wordt gezegd,
dat de opstandelingen aan de Turken in da
laatste dagen zware verliezen hebben toege
bracht in den Kresnapas, door het laten
springen van dynamietmjjnen.
Ook in Mexico zjjn nu ernstige aardbe
vingen voorgekomen, tengevolge waarvan
de telegrafische verbinding over groote af
standen verstoord is. Bjj Huictla moet een
nieuwe vuurspuwende berg zjjn ontstaan.
Van St. Vincent seint de gouverneur
slechte berichten. Alle plantages hebbon
geleden tengevolge van de vulkanische wer
kingen en de uitzichten van den oogst zjjn
veel ongunstiger dan in het begin van de
maand. Er is nu nog maar een klein ge
bied dat gevrji waard is voor schade. De al-
gemeene toestand op het eiland is in het
kort veel ernstiger geworden.
•Contral News* meldt uit Honkong dat
de Onderkoning van Kanton aan generaal
Loe-king-foe bevel heeft gegeven, om met
3000 Zwartvlaggen over land naar de pro
vincie Tsjikiang te rukken, omdat men ia
noordeljjk China bedacht is voer verwikke
lingen.
Te Livorno is een dynamiet-aanslag ge
pleegd op de woning van bisschop Gianino,
gelegen naast het seminarium. Een knaap
werd daardoor gedood en 2 anderen zwaar
gewond. De dader, zekere Cateni, een ver-
moedeljjk uit Paterson, in den Amerikaan-
schen staat New-Jersey, afkomstig Itali
aan sch anarchist, is gearresteerd.
Te Woischwitz, in den kreits Breelau,
heeft de vrouw van een werkman, in een
Carley op dit oogenblik nader en hield hem
terng.
Victor! Victor!* riep zjj. >Om Gods
wil, wat begint ge Kom ga mee van hier.
Weet ge dan niet, dat zjj dood is?«
Langzaam richtte hjj zjjn oogen naar zjjn
tante. >Dood«, fluisterde hjj en met een
doffen kreet zonk hjj in haar armen.
Lady Carley riep om hulp en liet den
graaf naar zjjn kamer en te bed brengen.
Onmiddelljjk werd de huisdokter ontboden;
toen die van Lady Carley vernam hoe de
graaf bg het Ijjk zjjner vrouw gehandeld
had, schudde hjj bezorgd het hoofd. De
graaf had geen sterk gestel en tengevolge
der gebeurtenissen had hjj zenuwkoorts ge
kregen, het gevaar was groot.
Lady Carley besloot daarom den nacht
op North minster door te brengen.
Blanca kwam bjj haar en nam eveneens
plaats aan het ziekbed. Ze zag bleek. Voor
de eerste maal las men innig medeljjden
in haar koel gelaat. De woonkamer bleef
intusschen gesloten. Lady Carley had den
sleutel.
Het was nu volkomen nacht geworden.
Een der politie-beambten keerde zegevierend
terng, hjj had den dolk gevonden. Geen
wonder, dat mjjnheer Ferrick groote oogen
zette, dat was meer, dan hg verwacht had.
•Zoo'n stumperd!* flaisterde hg. >Waar
hebt ge hem gevonden, Martin?*
Martin antwoordde: >aabjj de poort van
het park staat een bosc jje van hooge varens
en slingerplanten. Te midden daarvan lug
de dolk, als had iemand hem in het voor
bjj gaan weggeworpen.*
•Zoo'n stumperd!* herhaalde Ferrick.
Een moordenaar en zoo weinig
overleg.
TOseaMBiJUMBEBr
I II lil» —VIM————IJS—II—ld—
Wordt vervolgd).
