Het Land van Hensden en Altena, de Langstraat en de Bommelerwaard.
M 2167.
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
WOENSDAG 26 NOV.
1902.
'i£T Und VAN ALT
YOOB
Dit blad verschat WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f l.OO.
Franco per poat zonder prjjsverhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiën van 16 regels 50 et. Elke regel
meer 71/, ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Adrertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagavond
ingewacht.
II.
Sinds het midden der vorige eeuw
is de beetsuikerindustrie voortdurend in
bloei toegenomen. Vooral was dit het
gevolg van allerlei werktuigkundige
verbeteringen, waardoor het mogelijk
werd, meer suiker uit de bieten te halen
dan met de vroeger toegepaste hulp
middelen het geval was. Inzonderheid
door gebruik te maken van wat men
in de natuurkunde noemt de diffusie,
die het uitpersen der bieten verving,
kwam men tot een aanzienlijk hooger
suikergewin. Ging bij de oude wijze
van doen het grootste deel der suiker
te loor, langzamerhand wist men het
zóóver te brengen, dat alle aanwezige
suiker tot op een vijfhonderdste ge
deelte gewonnen werd.
Met de technische verbeteringen gin
gen de verbeteringen in de cultuur hand
aan hand. Terwijl de bieten oorspron
kelijk op elke 100 pond slechts 6 pond
suiker bevatten, wist men door doel
matige bemesting als anderszins en
vooral door oordeelkundige keuze van
het zaad het suikergehalte te verhoogen
tot 12 procent en hooger, zoodat elke
100 pond bieten tegenwoordig wel 12
pond suiker en meer opleveren. Het
voordeel van een ruim tweemaal hooger
suikergehalte springt in 't oog, ofschoon
niet te ontkennen valt, dat verhooging
van het suikergehalte gepaard gaat met
vermindering van 't gewicht der beet
wortelen.
Een factor, die we ook niet uit het
oog moeten verliezen, is, dat de graan
prijzen door de enorme hoeveelheden
graan, welke Amerika op de Europeesche
markten wierp, sterk begonnen te dalen,
zoodat de landbouwers den graanbouw
meer en meer verwisselden met de beter
loonende bietencultuur. Het aantal H.A..
land, in gebruik voor den teelt van
beetwortelen, nam gaandeweg toe. In
dezelfde mate steeg in ons land het
aantal fabrieken en ook hun voortbren-
ging8vermogen. Nadat in 1858 de eerste
suikerfabriek hier te lande te Zevenber
gen was gesticht, twee jaren later ge
volgd door die te Halfweg en te Ouden
bosch, steeg het aantal dermate, dat
het tegenwoordig een dertigtal bedraagt.
En dezelfde fabriek, die vóór 15 jaren
dagelijks 120,000 K.G. bieten verwerkte,
is nu in staat, er 1 millioen K.G. per
dag in suiker om te zetten.
Wanneer we dit alles in overweging
FEUILLETON.
19)
Waarom? Om die paarlen? Wel lieve
benul, later zult ge zelf ook diamanten en
sieraden in overvloed hebbsn. Hoe zjjt ge
vanavond gekleed?*
Bertha moest onwillekenrig lachen.
»Ik heb bjjna niets bjj mjj. Mjjn voor
raad bestaat uit een enkele eenvoudige ja
pon van wit mousseline, en dat zal in die
zee van licht tusschen al die nieuwe bal
toiletten zeker heel nietig schgnen.
Gekheid 1 Mousseline past juist voor
jonge meisjes van achttien jaar. Ik droeg
het ook den eersten avond, dat ik op een
partjj kwam. Vanavond eindigt mgn een
entwintigste jaar, is het niet verschrikke
lijk? Ik mofct zorgen, dat ik voor het eind
van het jaar een passende partg gevonden
heb. O ja, ik heb nog een toilet van gra
naatkleurige zjjde; het paste niet goed bjj
mgn teint, daarom heb ik het slechts een
maal gedragen. Dat zal je bepaald prachtig
kleeden en de kamenier kan er wel aan
veranderen, wat je Maar Bertha, ge zgt
toch niet boos?* vroeg zjj toen zg bemerkte
hoe het gelaat van haar nicht betrok.
•Ge vergist je in mjj, Beatrice! Ik geloof
wel, dat je bedoeling goed is, maar als mgn
mousselinekleed mg pust, dun draag ik het,
en zoo niet, dan bljjf ik op mgn kamer,
maar nooit neem ik een aalmoes aan.*
Hemelscbe goedheid!* riep Beatrice uit,
>een aalmoes? Ik denk er niet aan, ik be
nemen, komt het ons alleszins begrij
pelijk voor, dat door de samenwerking
van bovengenoemde factoren de suiker
productie van ons land in een tijds
verloop van 15 jaren meer dan 5 maal
zoo groot is geworden. In de laatste
jaren brengt ons land gemiddeld meer
dan 200 millioen K.G. ruwe suiker
voort en staat daarin relatief gelijk met
Duitschland, dat, 10 maal zooveel in
woners tellende, ook 10 maal zooveel
suiker produceert. Welke enorme hoe
veelheden! En gelijk het in Nederland
en Duitschland ging, zoo ging het in
andere landen, Frankrijk, België, Oos
tenrijk.
De rietsuikerindustrie stond evenmin
stil. Wel leed ze geducht door de con
currentie, doch door verschillende ver
beteringen van haar mededingster over
te nemen, wist ook zij het suikergewin
meer dan te verdubbelen, de bedrijfs
kosten te verlagen en zoodoende het
hoofd boven water te houden.
Een eerste gevolg van de geweldige
suikerproductie is geweest een verlaging
van den marktprijs en dus vermeerdering
van het suikerverbruik. Daardoor be
wezen de technologen en scheikundigen,
aan wie de verschillende verbeteringen
in de industrie te danken waren en ook
de industriëelen, die door hun taaie vol
harding hun tak van nijverheid tot zulk
een hoogte wisten op te voeren, een niet
te versmaden dienst aan de menschheid.
Werd in vroegeren tijd de suiker uit
sluitend beschouwd als een weeldeartikel,
slechts onder 't bereik van de beurzen
der meergegoeden, thans zou men ze
noode meer kunnen missen, zelfs in
minder welvarende huisgezinnen. Gold
ze vroeger voor een zoetmakende stof,
zonder meer, thans weet men ze op haar
rechte waarde te schatten. Meer en meer
wint de overtuiging veld, dat men in
de suiker niet vóór alles moet zien een
genotmiddel, maar dat ze is een voe
dingsmiddel en wel door haar lichte
verteerbaarheid een voortreffelijk voe
dingsmiddel. Het bestek van een een
voudig krantenartikel gedoogt niet, hier
over in den breede uit te wijden, ook
was het niet ons doel, propaganda te
makeü voor meerder suikerverbruik,
doch wetenschap en ervaring getuigen,
dat om zoo te zeggen suiker is een
bijzonderen vorm van meel, geschikt,
om door eenvoudige oplossing recht
streeks in ons bloed te worden opge
nomen.
Een direct gevolg ook van de uit-
doelde het werkeljjk goed. Ach als ik tegen
over graaf Norton ook maar geen font bega,
die al mjjn schoone droomen vernietigt.*
De dag verliep nog al vlug. Na e«nige
inkoopen in de stad te hebben gedaan,
keerde men naar hui» terug en ging Bertha
mat mevrouw Stuart en Beatrice aan tafel.
Na afloop daarvan gingen zjj naar haar
kamers om zich t* kleeden voor de soiróe.
Verwacht mg niet bjj de ontvangst uwer
gasten,zei Bertha. »Ik zal wel onbemerkt
binnensluipen, als alle zalen gevuld zjjn.*
Zjj wees alle aangeboden hulp af en kleedde
zich geheel alleen. Haar mousseline japon
was werkeljjk uiterst eenvoudig, maar toch,
de gouden balsketting met kruis van haar
vnama, die oorbellen en armbanden van echt
koraal in gond gevat en haar fraaie don
kere lokken, die in een wrong waren samen
genomen, dit alles deed haar schoonheid op
het voordeeligst uitkomen. Weldra kwam
Beatrice bjj haar. Zjj had een japon van
rooskleurige zjjde met eeu sleep van ander
halve meter lengte en een prachtig kapsel
met witte camelia's er in, een waar kunst
stuk naar den laatsten suaaak.
»Wel, zie ik er goed uit? Maar wat
ziet gjj er lief uit! Ik herken je bjjua niet!
Daar kan een blondine als ik niet tegen
op!«
Even vrooljjk als zjj gekomen was, ging
ze weer heen. Bertha was alleen. Zjj ging
aan het venster zitten en keek naar buiten
naar de drukte van de wereldstad, die New-
York heet. Het eene rjjtuig volgde op het
andere en allengs maakte zich een gevoel
van verlatenheid vau haar ine^t^r. De oude
ontevredenheid kwam weer boven en het
alleen zgn verdroot haar. Daar werd plot-
breiding der suikerindustrie ondervindt
de rijksschatkist. Sinds het jaar 1865
immers ligt er op de suiker een accijns
of verbruiksbelasting van 27 cents per
K.G. Hoe goedkooper de suiker, hoe
grooter de consumptie, hoe meer geld
in de kist. In de laatste jaren bedraagt
de opbrengst van het suikeraccijns om
en bij de 11 millioen galden. Alzoo geen
te verwerpen bron van inkomsten voor
het rijk. Slot volgt.
Buitenland.
Da Italiaansche blalen melden, dat de
Siciliaansche roover Varsolano plotseling
weer voor den dag gekomen is.
Het bljjkt, dat deze bandiet eigenlgk reeds
in zjjn wieg voorbestemd was zjjn geheele
leven met de wet in betsing te komen. Door
zjjn on Iers was hjj al van misiadigen huize;
de valer stierf in de gevangenis, waar hjj
wegens roof zat opgesloten, en ook de
moeder heeft met den strafrechter kennis
gemaakt tjjdens haren echteljjken staat. De
broeders waren hun ouders en elkaar waar
dig. Een werd er twaalf jaar geleden bjj
een gevecht overhoop gestoken, een andere
stierf in de gevangenis, waar hjj een moord
boette. Met desa beide broeders volvoerde
de na 41-jarige Francesco Varsolano zjjn
eerste groote daadde roof van 38.000 lire
op hat station Palermo. Hjj bleef echter
niettegenstaande herhaalde botsingen met
de overheid en daaruit voortvloeiende vrij
heidstraffen in de maatschappjj verkeeren,
totdat hjj in 1892 op de markt te Castro
novo, zjjn geboorteplaats, een moord beging.
In de tien jaren, die hjj sedert in de bergen
en bossehen heeft doorgebracht, heeft hjj
viermaal een gevecht met de gendarmes
gehad, elf moorden bedreven en zich een
aardig fortuin vergaard. Bij b -zit o. a. een
stuk grond in het dal van Finmitorfco, dat
op 18.000 lire geschat wordt. Voorts doet
hÜ nu en dan in vee, geldleeningen met
woekerrente en laat hjj zich door een aantal
grondbezitters een vast jaargeld betalen, dat
dezen voor allen hinder vanwege hem vrjj-
waart.
Behalve waar de politie vertegenwoordigd
was, bewoog bg zich overal tamelgk vrjj
in die tien jaren. Kreeg hjj 't eens een poos
te benauwd, dan week hjj uit naar de ber
gen, waar hg het zich in holen en grotten
recht behageljjk maakte en zgn liefjes hem
om beurten den tjjd wat kwamen korten.
seling aan de deur geklopt en Theresia, de
kamenier, kwam binnen met een fraüen
ruiker van witte en roode rozen.
De complimenten van ragnheer Charles
en hjj wacht n beneden aan de trap bjj de
balzaal.*
Bertha kleurde.
Dank n, Therasia,* zei za terwjjl ze de
bloemen aannam. »Zeg mjjnheer Charles,
dat ik daleljjk kom.*
Zoodra de kamenier weg was, verborg
Bertha haar gelaat in dea heerljjk geuren
den ruiker, waarvan elke bloem haar iets
aangenaams toefluisterde.
Hoe opletten i,« lispelde zjj. >Hoa zou
ik 't makeu, als hjj er niet was?*
Zjj koos een paar donkerroode kaoppsn,
stak die in haar kapsel, nam haar hand
schoenen en waaier en ging met lnchtigen
tred naar beneden, waar Charlas Staart haar
wachtte en haar een compliment over haar
costume maakte met de woorden
Wel, Bertha, ik moet eerljjk bekennen
dat ik van mgn leven wel leeljjker dames
gezien heb!*
Op zijn arm leunende bevond Bertha zich
het volgende oogenblik te midden van een
schitterenden drom menschen in het ge-
druisch der balmnziek.
Beiden dansten goed toen volgden de
dansen met de heeren, aan welke zjj werd
voorgesteld, zoodat Coarles haar aan anderen
moest overlaten.
Het was weldra drukkend warm. Bertha
trok zich met haar danser terug in een
der minder bezochte zjj vertrekken, waar
Beatrice voor een nitgvzochten kriog van
muziekaal ontwikkelden de Mvinacht van
ran Brahms ten gehoore bracht.
Van dezen zjjn er nn ook eenige aange
houden. Bjj den markies van Cordoza, óók
gevangen genomen, stapte de schurk no^al
eens af. Deze gastvrjja edelman had in zgn
landheds een heel systeem van geheime deuren,
kamers en gangen en een ruim 200 meter
lange onderaardsche gaac, die desgewenscht
de gasten gelegenheid verschafte streng
incognito te vertrekken.
Een der sterkste stukken, die de bandiet
ooit heeft uitgehaald, is geweest de diefstal
van een kudde van 32 runderen van een
zekeren baron Agnello en zoo worden er
vele verteld. Maar het prettige rooversFventje
schjjnt nu uit te zullen zgn, want de Ita
liaansche regeering is vastbesloten om er,
afgezien van wat het kost, voorgoed een
eind aan te maken.
Eph plotselinge dood heeft een einde ge
maakt aan het leven van den grooten in
dustries) Krupp, op het oogenblik dat e«n
kwaad gerucht aan den glans van zjjn naam
en zjjn werk afbreuk wilde doen. Van zgn
kant heeft Krupp geen oogenblik geaarzeld,
de bekladders van zjjn eer openljjk voor 't
ger«cht Te dagen, en, zoolang de zaak nog
hangende is, is het dus enkel gepast aan
de bekende beschuldigingen te herinneren,
omdat het hartzeer erover zjjn dood ver
haast scbjjnt te hebben. Wanneer Krupp's
naam ongedeerd uit het strafproces tegen
de sociaal-democratische Vorwarts te voor-
schjjn komt, zgn de omstandigheden, waar
in een van de rjjkste menschen in 't Duit-
sche rjjk, die velen tot zegen is geweest, zjjn
dood he ft gevonden, er dubbel tragisch om.
Het gerucht, Zaterdag als vanzelf opJui-
kende, dat hjj de hand aan zich zelf zou
geslagen hebben, bljjkt onwaar. Krupp is
overleden tengevolge van een hartkwaal,
waarvan hg al herhaaldelijk last had gehad.
Krupp gevoelde zich reeds gedurende enkele
dagen niet goed. Hjj liet dit weten aan zjjn
vrouw, die zelf ljjdende was en bij prof.
Binswanger te Jena vertoefde. Zjjn vrouw
zond prof. Binswanger naar hem toe, die
Zaterdagmorgen op villa Hü^el aankwam.
Tegen 6 uur in den morgen kreeg Krupp
een aanval van beroerte, die in den beginne
niet gevaarljjk leek. Tegen half 12 's mor
gens kreeg hg een tweede beroerte en tus-
schen drieën en vieren stierf hjj, zonder
doodsstrjjd.
Het bericht van zgn overigden wekte te
Essen groote verslagenheid. De woede van
Bertha zocht een bescheiden hoekje, ter
wjjl haar danser eenige ververschingen ging
hales. Op datzelfde oogenblik kwam Char
les bjj haar met een blonden jonkman van
iets grooter lengte, wiens voorkom n den
vreemdeling verried. Instinctmatig raadde
zjj, wie dat was.
Ah, zgt ge daar, Bertha!* sprak Char
les. »Ik stel je voor graaf Victor Norton!
Mjja nicht Bertha Darrell!*
Een oogenblik rustten haar oogen met
een raadselachtige uitdrukking op den graaf.
Een wederzjjdsche buiging, eenige gebruike
lijke complimentjes en Bertha had kennis
met hem gemaakt.
•Zeg eens, Bertha,* sprak Charles, »die
eerstvolgende quadrille heb ik, ge zgt het
toch niet vergeten?* en hg schreef zgn
naam in haar balboekje.
Bertha en graaf Norton bleven alleen.
De graaf leunde zacht met den arm op de
leuning van haar stoel. Met een glimlach
om den mond keek hjj op haar neder.
Miss Darrell*, zeide hg, het is mg, alsof
ik een oude bekende aantref. Onze vriend,
de prins, verhaalde al reeds zgn avontuur
in de sneeuw en van uw heldhaftige daad.
De prins?* herhaalde zjj met een vra-
genden blik.
De graaf lachte.
Ah, kent U dien naam nog niet? Men
noemt hem algemeen prins Charles. Tot
ons aller vreugd gaat de familie Stuart
met ons mee naar Europa. LJ gaat toch
ook mee, miss Darrell?*
Als juffrouw van gezelschap en als le
vend wjordenboek, ja*, antwoordde Bertha
openhartig, terwjjl zg den graaf nauwlettend
aankeek, maar zgn gelaat veranderde niet.
velen richtte zich tegen de soc.-democratische
pers. Men kon overal verwenscbingen hoo-
ren aan het adres van de schrijvers van de
beleedigende artikelen.
Arthur Krnpp die thans als toekomstige
chef te Essen genoemd wordt, is een neef
van den overledene. Zjjn vader was de stich
ter van de zilverfabrieken te Berndorf bjj
Weenen. Arthnr was een lieveling van zgn
oom en kwam dikwjjls naar Essen over.
Menschen die hem van nabg kennen, zeg
gen dat bjj in zjjn levensopvatting en zgn
manier van zaken doen een echte Krupp is.
Boven San Urbano, in de Argentjjnsche
provincie Santa Fé, heeft een orkaan ge
woed. Ongeveer honderd huizen zgn ver
nield, vjjf menschen gedood en vjjttien ernstig
gewond. Het spoorwegverkeer en de tele
grafische gemeenschap zgn verbroken.
Chamberlain is met zjju vrouw naar
Portsmouth vertrokken, op weg naar Zuii-
Afrika.
De berichten, te New-York uit Havana
ontvangen, zgn onrustbarend. Een werksta
king, bjj de sigarenmakers begonnen, omvat
thans allerlei bedrjjven; ook het tramperso
neel doet geen dienst. Herhaaldelijk hebben
botsingen plaats gehad tnsschen de werk
stakers en de politie, verscheiden personen
zjjn daarbjj gedood of gewond. De sym
pathie der stedeljjke overheid met de werk
stakers heet opmerkeljjk; de autoriteiten
moeten zelfs geweigerd hebben, de burger
wacht op te roepen. Overal zgn de winkels
gesloten.
Volgens den New-Yorkschen correspon
dent van de Timas draagt de geheele be
weging het karakter van een betooging te
gen Amerika. Telkens hoort men onder de
werkstakers het geroep: Weg met de Ame
rikanen! Een nieuwe inneming van de Ver-
eenigde Staten op Cnba zou daarvan wel
het gevolg kannen zjjn.
Engeland heeft aan Venezuela een ulti
matum gesteld.
Het eischt volledige schadeloosstelling van
alle Britsche onderdanen, die gedurende
den opstand benadeeld zjjn, en waarborg
voor veiligheid in de toekomst. Indien bin
nen 14 dagen geen bevredigend antwoord
is ontvangen, zal het de diplomatieke be
trekkingen afbreken.
Uit Orsova wordt gemeld dat een stoom
boot, waarop een groot aantal werklieden
•Ik ben overtuigd, dat ons Europa U
wel zal bevallen, vooral Parjjs, U zal aar
ook verscheidenen van uwe landgenooten
ontmoeten.*
Daar ben ik jnist niet bjjzonder op ge
steld. Daarentegen wekt deze reis naar een
geheel vreemd werelddeel bg mjj e.;n gevoel
op, als bg iemand, die zich onverwacht op
de maan ziet verplaatst. Maar op n zal het
dien indruk niet maken, want u kent Eu
ropa even go^ als uw stamslot in Cheshire.*
Cheshire?* herhaalde hg. »Hoe weet u
dat dit mjjn geboortegrond is. Of neen,
eigenljjk ben ik te Londen geboren. Maar
n moet het zien en eenige weken bg ons
doorbrengen. Mgn tante en ik wenschen
gaarne onze vrienden, de Stuarts, de vrien
delijke behandeling te vergelden, die wjj
van hen ondervonden hebben. Heeft a reeds
kennis gemaakt met mgn tante?*
Neen*, antwoordde Bertha in verwar
ring, »ik heb haar nog niet gezien.*
Gun mjj dan het genoegen U met tante
Elisabeth in kennis te brengen. Ik ben
overtuigd, dat U op haar een gnastigen
indrak zal maken.*
Bertha stond op en nam den arm van
haar geleider. Hoe beminnelgk, hoe beleefd
was hg in den omgang. Natuurlek was dat
slechts aangeboren tact, gewone salon-be
leefdheid, die niets te beduiden had, maar
het was toeh vleiend voor haar. Zg gingen
door verscheidene zalen en menig oog volgde
dit paar. Allen kenden den graaf maar
de jonge dame aan zgn arm was voor ieder
een onbekende.
Wordt vervolgd).
MIMI W MM AD
