Hel Land van Hensden en Allena, de Langstraat en de Bommelerwaard.
M 2198.
Uitgever: L. J. VEERMAH, Heusden.
ZATERDAG 14 MAART.
1903.
Voor- en achteruitgang.
VOOB
UMQ VAN ALTEN*'
Dit blad verschat WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f 1.00.
Franco per po«t zonder prjjs verhooging. Afzonderljjke
nummers 5 cent.
Advertentiën ran 16 regels 50 et. Elke regel
meer 71/, ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Adrertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagavond
ingewacht.
Men zegt wel eens van iemand, die
het zeer goed heeft, dat hem de brood
kruimels steken. Wat de uitdrukking
beteekent is vrij algemeen bekend. Wan
neer al ouze wenscheu voorkomen wor
den, wanneer aan al onze begeerten
oogrenblikkelijk wordt voldaan, dan zijn
wij licht geneigd om alles, ook het
bijna onmogelijke te eischen, en wan
neer dan onze wenschen schipbreuk
lijden, dan achten wij ons zeiven al
spoedig zeer ongelukkig en voor het
weinige dat wij moeten missen of dat
niet bepaald naar onzen zin is, zien wij
het vele goede, dat wij genieten, of dat
wij voor het grijpen hebben over het
hoofd, om ons te beklagen over het
ontbrekende.
Zoo hooren wij in onze dagen veel
klagen over zaken, waarover onze voor
gangers zich niet bekommerd zouden
hebben. Om een enkel paar voorbeelden
te noemen, daar hebben wij het reizen.
Wij zijn gewoon om ons met buiten
gewone snelheid van den eenen hoek
van het land naar den anderen te kunnen
verplaatsen; reizen, die vroeger dagen
in beslag namen, worden nu in even
veel uren afgelegd. Maar juist, omdat
wij zooveel gemak daarvan hebben, zijn
wij veeleischend geworden; de heet
hoofdige reiziger wordt doorééneminuut
vertragens van den spoot trein woedend
en wil den stationschef bijna te lijf.
Komt hij uit den trein en moet hij
verder reizen met eene diligence bijv.
dan scheldt hij op de achterlijkheid van
de landstreek, die het nog niet zoo ver
gebracht heeft, dat zij eene spoorbaan
rijk is, dan moppert hij over het schok
ken van den wagen, en zou minstens
een landauer willen hebben en de ge
moedelijke reiziger die niet gaarne met
hem in een woordenwisseling wil treden,
en die in den grond van zijn hart blij
is, dat hij op zoo'n gemakkelijke wijze
thuis komt, praat trouw met hem mee
en moet ook bekennen „dat het erg is."
En toch, hoe kort is het maar ge
leden, dat het stoompaard voor de eerste
maal de afstanden in Europa korter
maakte, en nu zucht en steunt men,
als men een zoogenoemde Bummeltrein
heeft, die ons iets langzamer doet voort
gaan, dan een gewone trein. Ging men
er die jaren groot op, dat men eene
FEUILLETON.
50)
Met gebogen hoofd, terwjjl heete tranen
lange haar wangen biggelden fluisterde zjj
«Ik beloof het u, Victor!*
Na een paar uren rnst ontwaakte Victor
en zag hoe de zonnestralen op het tapjjt in
de kamer speelden.
»Doe het venster open, Bertha, en laat
de zonnestralen vrjj in de kamer stroomen,
zei hp zacht. »Ik zou ze nog zoo gaarne
eans zien ia haar volle schoonheid.*
Zp voldeed dadelpk aan zpn verlangen
en nu zond de ondergaande zon haar pur-
perlicht door het venster de kamer binnen.
Wat is de aarde toch sahoon, sprak bp.
Hoe schoon moet het dan wel hierboven in
het paradps zpn. En hp haalde diep adem,
als iemand, die naar rust verlangt.
>Lieveling, wat ziet ge bleek,* begon hp
weer. «Ga eens in het park, de avond is zoo
schoonHeb maar geen zorg over mp. Ik
zal trachten een beetje te slapen.
Zp drukte nog een innigen kus op de lip
pen van haar echtgenoot en ging. In later
dagen deed het haar nog goed, dat zp zoo
van hem gescheiden was, terwjjl hp haar
lachend naoogde.
Bertha ging werktuigelijk de trap af en
het park in, maar zp bleef naawelpks vjjf
minuten weg.
De duisternis was in de kamer in die
weinige oogenblikken snel toegenomen. Zp
trad naar het bed, waar graaf Norton met
diligence had, nu is eene diligence een
teeken van achterlijkheid en men schaamt
er zich bijna voor te bekennen, dat men
op eene plaats woont, die slechts te
bereiken valt door middel van eene
omnibus.
Eene andere zaak, die trouwens met
het reizen in verband staat, waarover
wij nog al eens uit ons humeur zijn,
is de post. Onze oude medeburgers her-
ioneren zich nog wel den tijd, dat een
vrouwtje met een mandje aan den arm
de brieven en de kranten bezorgde. Als
zij om negen uur begon en zij was om
twealf uur klaar, dan had zij zich al
zeer verdienstelijk gemaakt en zich zelf
te goed gedaan, want hier en daar werd
nog al eens halt. gemaakt om een kop
koffie te gebruiken of een snuifje te
nemen of een praatje te maken over
Piet of Klaas, die haast alle weken
een brief kreeg, en de krant werd door
een nieuwsgierige ook al eens ingezien.
Nu zijn wij ongedurig als de post vijf
minuten over den tijd aankomt, als de
snelle boden worden opgehouden door
een bekende of een belangstellende en
wij zoodoende onze correspondentie wel
eens een kwartier later ontvangen dan
gewoonlijk, ook op dat punt zijn wij
verwend en erg ook.
Een derde punt, waaromtrent wij erg
verwend zijn is het licht.
Elke zestiger weet het, hoe wij ons
vroeger moesten behelpen met een eindje
vetkaars, die telkens gesnoten en een
walmende olielamp, die telkens uitge
haald moest worden. Bij zoo'n licht zat
dan een heel huisgezin den arbeid te
verrichten en men klaagde niet, want
men was niets beters gewend. Maar
kom daar nu eens om. De walmende
olielamp, die allerlei onwelriekende geu
ren van zich afgaf, sleept hoogstens nog
een treurig bestaan voort als keuken
lamp. Zij werd vervangen door was
kaars, compositiekaar3, Argundlamp,
moderateur, petroleum, gas, electrisch
licht. Het electrisch licht is nog niet
op elke plaats van eenige beteekenis
verkrijgbaar, maar gas vindt men in
elke kleine stad of groot dorp. En zijn
wij nu tevreden Het mocht wat. Laat
de gas maar eens wat ongestadig bran
den, laat zij maar eens wat onaangenaam
rieken, dadelijk volgen er klachten en
hoewel wij ons verheugen in een over
vloed van licht, waarvan onze groot
vaders z'ch geen denkbeeld konden vor
men, toch morren en brommen wij
gesloten oogen rustte. Zp dacht, dat hp sliep
maar hoe dichter ze bp hem kwam, hoe
meer zp verbleekte.
En toen begreep za het.
Snikkend zonk ze bp het bed op de
knieën.
Het moede lichaam had afgestreden
Graaf Victor, de laatste van zpn geslacht,
was heengegaan.
XXXVI.
Twee jaren nadat graaf ViGtor ontslapen
was, stak in de maand Augustus een mail
boot van de Cnnardlpn in zee. Deze boot
bad veel passagiers aan boord, geen hut,
geen plaats op het tusschendek was onbe
zet gebleven. Uit alle werelddeelen waren
hier menschen samengestroomd en spoedig
was ieder nieuwsgierig om te zien, welke
reisgenooten zp had.
Hoofdzakelijk door haar jeugd en schoon
heid trok een dame de algemeene aandacht.
Haar zwarte kUeding en haar fiere houding
konden niet lang onbemerkt blpven. Ieder
vroeg Wie is zp?
Op de passagierslijst stond zp vermeld
als gravin Norton. Zp was weduwe.
Zoo jong nog en reeds weduwe! Zp reisde
met twee kameniers. Eenigen hielden haar
teruggetrokkenheid voor trots, anderen be
weerden het tegendeel maar niemand
waagde het haar te naderen. Op voorname
wjjze wist ze zich ongenaakbaar te maken
en zoo bleef ze een geheim van het begin
tot het einde der reis.
Ja, het was Bertha, op weg naar huis.
Naar huis? Had zp dan een thuis? Op
dringend verzoek van haar vader keerde
zp naar Amerika terug om hem nog eens
te zien.
dagelijks omdat het nog niet beter is.
Ook op dat punt zijn wij verwend en
het ligt in de menschelijke natuur altijd
te klagen en nog b?ter te wenschen,
en tevreden zijn wij maar zelden of
laten wij liever zeggen: nooit. Hoe
meer wij van het goede hebben, hoe
meer wij naar iets beters wenschen.
In ééne zaak evenwel worden wij niet
verwend, en dat is namelijk in ons eten
en drinken. Hetgeen wij opgenoemd
hebben en nog wel honderdmaal zoo
veel, is beter geworden maar dat is niet
het geval met hetgeen waarmede wij
ons voeden. Daar bedoelen wij niet
mede, dat de grondstoffen slechter zijn
geworden, of dat men het voedsel niet
zoo goed meer kan klaar maken als
vroeger, ook daarin is vooruitgang ge
komen, maar wij bedoelen, dat meer
dan vroeger ons allerlei in de maag komt
onder valsche vlag. Met andere woorden,
dat het vervalschen van levensmiddelen,
tot eene hoogte gestegen is, zooals vroe
ger nooit. Zoo dikwijls wij lezen van
die maaltijden in .den ouden tijd, waar
bij de wijn met stroomen gedronken
wordt, dan stellen wij ons voor, hoe
dat nu wel zou gaan. Wanneer ons
voorgeslacht op partij of bruiloft was,
dan liet het zich niet onbetuigd, en
het was er niet te minder gezond of
levenslustig om. Zie nu eens na een
drinkgelag, dagen naderhand zien de
feestgenooten er dikwijls nog uit, of zij
vergiftigd zijn geworden en dat is ook
werkelijk het geval. Alleen was de dosis
vergif niet sterk genoeg om hen te dooden,
maar wanneer de feesten wat dikwijls
herhaald worden, dan blijven de ge
volgen niet uit. Stoute bierdrinkers had
men vroeger, blozend en welgedaan
zagen ze er uit, laat de scheikundige
eens onderzoeken, wat de bierdrinker
nu dikwijls in zijn maag krijgt. En
met het eten is het al net hetzelfde.
Scheikunde moeten de bakkersleerlingen
kennen, zei de heer Heldt in de Kamer,
dan kunnen zij zelf later zien, of zij
met meel bedrogen worden. Maar de
scheikunde heeft dikwijls de middelen
aan de hand gedaan om te vervalschen
en te bedriegen.
In vele zaken zijn wij verwend en
zijn wij ontevreden in plaats van dank
baar, wij letten op de kleine onaange
naamheden, en zien het vele goede over
het hoofd, maar op het punt van eten
en drinken zijn wij niet verwend, dat
deed het voorgeslacht beter dan wij, en
wij merken nog niet eens, hoe wij soms
met ons voedsel van alle kanten beet
genomen worden.
Buitenland.
Hp was in den laatsUn tjjd sukkelend
en verlangde naar zpn kind.
Na een vrjj spoedigen overtocht landde
men te New-York, en vandaar reisde zp
den volgenden morgen naar Sandypoint.
Zwijgend verliet Bertha met haar twee
kameniers de boot en reed rechtstreeks naar
een bótel waar zp per telegraaf twee ka
mers besteld had.
Den volgenden dag bereikte zp het doel
van haar reis en ruste haar voet weer op
den geboortegrond. Slechts drie jaren waren
er verloopen, sedert zp dien verliet.
Toen zag zp de toekomst vroolpk in,
nu keerde zp terug, eenzaam eu rpk aan
droevige ervaring. Hoe vreemd scheen haar
alles en toch hoe bekendHier waren de
winkels waar zp gewoonlijk haar inkoopen
deed, daar stroomde de vloed, waarop zp
met Charles in de kleine boot had rond
gevaren, ginds lag de heide, waar zp Char
les half verstjjfd in de sneeuw gevonden
had. Zou het niet beter geweest zpn, als
zp toen beiden van koü gestorven waren?
En daar was de plek waar hp haar in
den regen verraste, en zp dacht aan zpn
woorden: «Wat de toekomst u ook moge
brengen, doe mp nooit eenig verwjjt.*
Neen, zp had hem niets te verwijten, maar
wel zichzelve. Haar levensgeluk had ze in
de hand gehad en in haar overmoed had ze
het prijsgegeven.
En nu had ze het huis bereikt. Een grijs
aard, door den ouderdom gekromd, wag
gelde haar tegemoet. Met een kreet zonk
zp in zpn armen en vergat alles, alles
zelfs Charles!
Maar na een week in het ouderljjke huis
vertoefd te hebben, kwam de oude ruste
loosheid weer boven. Zjj kon die alleen ver
Sedert eenige dagen verkeert men in Hon-
garjje in groote spanning over een familie
drama te Presburg, waarin het aanzienlijke
Hongaarsche geslacht Yap de hoofdrol speelt.
Voor ongeveer 14 dagen vernam men, dat
de schoone 26-jarige barones Aloïia Yap het
huis van baren oom, baron Dionys Vajj, ver
laten had, met het kennelijk voornemen zelf
moord te plegen.
De vader van Aloïsa, baron Aladar Vajj,
was evencis zp a broeder Dionys gehuwd met
een freule Draskoczy. Bp de geboorte van
het meisjs stierf de moeder en werd Aloïsa
in het huis van haren oom opgenomen om
onder leiding harer tante opgevoed te wor-
'en. Nu hadden de beide broers door hun
huwelpk een zeer aanzienlijk vermogen ont
vangen, dat, wat Aladar betreft, na den dood
van diens vrouw, voor zpn minderjarig kind
door hem geadministreerd werddaar Ala-
!ar evenwel eene zeer verkwistende levans-
wjjze leidde, werd hem, op verzoek van zpn
broer, door de rechtbank het beheer over
dit vermogen ontnomen, en dit aan Dionys
ïelf toevertrouwd. Hierdoor ontbrandde tus-
<chen de twee broers eene onuitwischbare
baat, en Dionys wist door zpn invloed het
hem toevertrouwde kind te bewegen, nadat
zjj meerderjarig was geworden, tegen haren
vader een proces te beginnen, tot het geven
-an verantwoording over haar vermogen,
wat tusschen vader en dochter tot een vol
komen vervreemding leidde.
Na het verdwijnen zpner dochter heeft
a baron Alada Yap onmiddellijk bp den
officier van justitie een klacht ingediend,
waarin hjj het vermoeden uitspreekt, dat
r jne doebter het slachtoffer van e®n mis-
Uad geworden is. Hp vraagt tevens een
onderzoek hoe het mogelijk is geweest dat
zpn broer in 't bezit van het onroerend ver
bogen zpner dochter is gekomen, en waar
het spaarbankboekje van haar gebleven is,
waarop zjj 34.000 kr. gestort had. De po
litie, die met grooten jjver een onderzoek
instelde, heeft tot heden nog niet het ljjk
van het meisje kunnen vinden. De huiszoe
kingen hebben evenwel een brief aan bet
licht gebracht van Aloïsa, waarin zp haar
geten in een drukke omgeving. Zoo besloot
zp dus naar New-York terug te keeren.
Welke plannen had zjj voor de toekomst
Geene.
Zjj had slechts ééne behoefte, één aan
drang zjj moest steeds van het eene land
naar het andere trekken. Haar leven miste
een voornaam dingeen doel.
De maand September liep ten einde. Nog
was Bertha in New-York. Zp ging daar om
met haar bekenden van vroeger, maar nie
mand van hen wist haar inlichtingen te
geven omtrent de familie Stuart.
Het gerucht, dat ik te Sandy-point ver
nam, moet toch waarheid bevatten, dacht
zij. Beatrice getrouwd en Charles naar Ca-
lifornië om goud te zoeken.
Daar zjj meende niet genoeg afleiding te
hebben, besloot zp naar Engeland terug te
keeren. Lady Carley en Blanca verwachtten
haar. Zjj wilde trachten daar rust te vin
den 6D baar leven in tevredenheid te slpten.
De dag voor de afreis trad zjj een win
kel binnen. Zp had eenige toilet-artikelen
noodig en stapte voor de toonbank waarop
Zweedsche handschoenen uitgestald lagen.
«Welk nommer?* vroeg Bertha, terwpl
zp een paar opnam. Door het halfduister in
den winkel had zij den jonkman achter de
toonbank nauweljjks gezien, doek nu keek
zjj onwillekeurig op en de woorden bestier
ven haar op de lippen. Haar hart stond een
oogenblik stil, toen zpn blik den hare ont
moette.
Daar stond Charles Stuart.
Daar zag gravin Norton in werkelijkheid
den man, wiens beeld lange jaren in haar
hart geleefd had en hjj was even kalm, even
koel beleefd, als toen bp voor de laatste
maal afscheid van haar nam.
voornemen te kennen geeft zelfmoord te
plegen, omdat zp geen voldoende vermogen
bezat, om den man harer keuze, een lui
tenant der cavalerie te Presburg, te ha wen.
Daar deze bewaring van het meisje onaan
nemelijk is, omdat volgens den vader het
vermogen zjjner dochter meer dan 600.000
kr. bedroeg, is men te Boedapest algemeen
van meening dat werkelpk een misdaad
moet hebben plaats gehad, vooral ook nu
het aan de politie en gendarmerie niet ge
lukt is bet ljjk te vinden.
Blijkens een later bericht uit Presburg is
de politie er nog niet in geslaagd eenig
spoor van de zoo geheimzinnig verdwenen
baronesse Vajj te vinden. Maar wel heeft
het ingesteld onderzoek aan het licht ge
bracht, dat de door zjjn broer tegen baron
Dionys Vajj ingebrachte beschuldiging vol
komen onhoudbaar is. Het geheule vermo
gen der verdwenen Aloïsa Yap is te zpner
tjjd volkomen verantwoord.
De nood in Dalmatië is langzamerhand
zoo hoog gestegen, dat in een deel van het
district Knin de menschen van boomschors
en wilde krniden leven.
Er is te Weenen waarlpk niet te vroeg
een commissie gevormd om gelden voor
de noodlijdenden bjjeen te brengen. De
Kroatische Oadheidknndiga Yereen. heeft
harerzijds besloten tot het doen van opgra
vingen te Plavno, waar men merkwaardige
ontdekkingen hoopt te doen, terwpl in den
vorm van werkverschaffing wetenschap en
liefdadigheid elkaar tegeljjkertjjd de hand
reiken.
Hoewel de Chineesche regeering officieel
zich houdt alsot zjj van niets weet, scajjat
de overheid de nieuwe troebelen in sommige
provinciën toch niet onbeteekenend te ach
ten. Joean-tsji-kai heeft dezer dagen troe
pen gezonden naar het oosten van zpn pro
vincie Tsje-lide Boksers, of ho8 men hen
noemen wil, waren daar al te brutaal op
getreden. Men zegt zelfs dat zjj nuchteljjke
wapenoefeningen hielden in een stadje op
160 K.M. van Peking gelegen.
De troepen joegen hen uiteen, en de on
derkoning heeft al de gevangenen laten
onthoofden. Voorts is de doodstraf uitge
vaardigd tegen de leiders vao zekere geheime
vereenigingen.
De Vesuvius werkt nog voortdurend en
werpt aanhoudend vuur en dikke wolken
De verrassing was haar te sterk. Een
oogenblik verloor zjj haar zelf beheersching
en twjjfelde aan hetgeen haar oogen zagen.
Charles
Bertha
Welke herinneringen werden daar als bjj
tooverslag door den klank van die stem op
gewekt, ja, het was zpn stemDie kon
zp nooit vergeten!
Charles was het eerst van de verrassing
bekomen.
«Wat een toeval!* zeide hjj, «ofschoon
hier dikwpls vreemdelingen komen! Ik dacht
dat gjj reeds vertrokken waart.*
Zp zocht naar woorden.
«Wat? Wist gjj dan, dat ik hier was?*
«Natuurljjk. Ik lees even als ieder ander
de conrant, en ik kjjk in de vreemdelingen-
lpst of er soms een bekende van me is aan
gekomen. Ik dacht dadelpk wel dat gjj niet
lang te Sandypoint zondt blpven. Ik behoef
niet te vragen of ge welvarend zpt. Gij ziet
er voortreffelijk uit.*
Zp keek hem verwjjtend aan, maar hjj
nam dit koeltjes op.
«Natuurljjk wist Beatrice het ook, niet
waar
«Neen, ik geloof niet, dat zjj er iets van
wist. Ik heb het haar niet gezegd. Ma ir als
ze het geweten had, denk ik, dat zjj wel zoo
vrjj zon geweest zpn n te gaan opzoeken.*
Weer keek ze hem verwjjtend aan. Zjj
verdiende niet beter, maar hp had haar dit
kannen besparen.
»Wjj hoorden, dat graaf Norton dood
is,« z i Charles om het gesprek voort te
zetten. «Kapitein Hammond heeft het ons
geschreven.*
(Wordt vervolgd
VIIUI
netste*
«ar tv»*-
x. r,<a