Hel Land van Heusden en Allena, de Langstraat en de Bommelertvaard.
De Roode Hoovers
Uitgever: L. J. YEHRMAN, Heusden.
J& 2204.
ZATERDAG 4 APRIL.
1903.
W oord vervalsching.
VOOB
Dit blad verschat WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementaprjji: per 8 maanden f l.OO.
franco per post zonder prjjsverhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Tegen de veelvuldig voorkomende,
schaamteloos gedreven vervalsching van
levensmiddelen hebben zich in den laat-
sten tijd ernstige en krachtige stemmen
doen hooren. Het publiek verlangt thans
goede waar voor goed geld en om zeker
te wezen die te krijgen, heeft het op
vele plaatsen, ook ten platten lande,
vereenigingen in 't leven geroepen. De
stedelijke besturen houden streng toe
zicht op bedorven en vervalschte waren
en nu eindelijk de rechter in art. 330
van het nieuwe wetboek van strafrecht,
waarin ten hoogste drie jaar gevange
nisstraf beloofd wordt aan den verval-
scher van levensmiddelen, een zeer ge-
wenscht strafmiddel in handen heeft,
mogen we hopen dat we 't ergste achter
den rug of liever in onze maag gehad
hebben.
Maar we zijn er nog niet. In dat
artikel staat een woordje dat bij gele
genheid als een groote maas kan dienst
doen, waar bakkers, kruideniers, enz.
gemakkelijk door kunnen kruipen, 't Is
het woord wetende en aangezien onze
leveranciers in den regel onwetende
zijn omtrent de bestanddeelen der waar,
die ze ons in handen spelen, of zich
met wat geslepenheid aldus kunnen
houden, zoo zijn we nog niet aan 't
einde.
Hierop zullen we 'misschien later
gelegenheid hebben terug te komen. Te
dezer plaatse willen we op een andere
soort vervalsching de aandacht vestigen,
die nl. van woorden, en welke daarin
begaat dat in aankondigingen, boeken,
gesprekken enz. woorden in een anderen
zin gebezigd worden dan die, welke
hun eigen is. Wanneer iemand wijn
verkoopt die in 't geheel geen wijn,
maar een mengsel is van velerlei kunst
matige poespas, of die maar ten deele
wijn is, b.v. voor een vierde deel, dan
mag dat vocht niet den naam wijn
dragen.
Zoo zijn er ook woorden, die een
bepaald begrip uitdrukken, doch in 't
gebruik met een ander begrip onder-
mengd, totaal vervalscht zijn. Zoo'n
vervalsching is gevaarlijk, want woorden
zijn voedingsmiddelen van onzen geest.
Zij brengen gedachten voort, wekken
wenschen en verwachtingen, zij bevor
deren de verstandelijke stofwisseling.
Yervalschte woorden brengen onware
voorstellingen teweeg en verwarren het
hoofd. Zij storen de geesteswerkzaam-
FEUILLETON.
heid. Dat de menschen elkaar over en
weer zoo slecht verstaan en om de
schijnbaar meest eenvoudige uitingen
in 't haar vliegen, geschiedt meestal
door spraakverwarring. De een vat een
woord in een andere beteekenis op als
die, waarin eeD tweede het neemt. Men
begint den strijd, zonder de noodzake
lijkheid in te zien, precies te zeggen
waarover die loopt.
Doch we willen laag bij den grond
blijven en een woord kiezen dat alge
meen gebruikt en misbruikt wordt.
„Alzoo twintig gulden kost u die
nieuwe jas, zooala hij reilt en zeilt?
Dat noem ik goedkoop! Ik heb dertig
moeten betalen. Ja als men den weg
maar weet. Tien gulden in dezen slech
ten tijd bespaard wil heel wat zeggen
(goedkoop heet dus wat met weinig
geld betaald wordt en waarop men der
halve oogenblikkelijk een zeker voor
deel behaalt.
Men kan dat tegenwoordig eiken dag
bij herhaling doen en wanneer men de
winsten berekent, die men daarmee jaar
lijks uithaalt, bedragen die een niet
onaardige som.
Er zijn menschen die daarvan het
monopolie bezitten, die altijd en overal
goedkoop terecht kunnenge kunt ze
toonen wat ge wilt, zoodra ge echter
den prijs noemt, door u betaald, slaan
ze een gat in de lucht en beweren 't
zelfde voor zóó en zooveel minder te
kunnen krijgen. Ze worden echter geen
dag eerder rijk dan anderen, die den
weg niet zoo nauwkeurig kennen.
Wanneer ze doordachten zou dit hun
argwaan wekken. Ze zouden met het
afgodisch vereerde woord „goedkoop"
naar een proefstation loopen, gelijk ze
met boter eii melk doen die er verdacht
uitzien en vragen, wat er nu eigenlijk
aan scheelt.
Het zou hun dan blijken hoe dit
begrip in de samenleving vervalscht
wordt, zoodat men er tegenwoordig heel
wat anders door verstaat dan het be
stemd is te zeggen.
Om nog eens tot die jas terug te
keeren, waarop men al dadelijk bij in
koop tien gulden won, het blijkt al
zeer spoedig in 't gebruik dat er niet
maar een steekje aan los is, maar dat
het heele stuk eigenlijk niet tegen het
dragen kan en dat zonneschijn en regen
een zeer vernietigende werking uitoe
fenen, waardoor men al spoedig ge
noodzaakt wordt tot een nieuwen aan
koop. Zoo verslijt men twee prullen,
terwijl een ander met één betrekkelijk
duur stuk nog langer doet.
Men komt op die manier door schade
Advertentien van 16 regels 50 et. Elke regel
meer 71/, ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentien worden tot Dinsdag- en Vrijdagavond
ingewacht.
tot inzicht, dat hetgeen „goedkoop" heet,
in den regel ver is van een „goede
koop" te zijn.
Goedkoop is wat in verhouding tot
het bestede geld, het langst duurt en 't
meeste nut doet.
Zeg niet dat dit een waarheid is, die
iedereen weet en ten allen tijde toont
te weten. De ervaring leert het tegen
deel.
Er zijn duizenden, die er voortdurend
op uit zijn z.g. koopjes te doen en zich
in finantiëele moeilijkheden steken, ter
wille van een gril hunuer kooplustigheid.
Ze zien een geprijsde waar en de prijs
komt hun zoo goedkoop, zoo bespotte
lijk goedkoop voor, dat ze de gelegen
heid onmogelijk kunnen laten passeeren.
Ze hebben 't ding wel niet noodig direct,
maar 't kan eenmaal te pas komen, er
kan een dag aanbreken, dat ze er be
hoefte aan hebben, misschien ook kun
nen ze het voor 't zelfde geld of een
klein voordeeltje aan een ander van de
hand zetten en ze koopen het. We ken
nen menschen, die niet naar de stad
kunnen gaan, zonder in verrukking te
geraken van de honderden schandekoop-
jes daar uitgestald en die geen enkele
maal de verzoeking weerstand kunnen
bieden hun huiselijk gerief met iets on
bruikbaars te vermeerderen.
Een prachtig rijtuig, voor 100 gallen
geprijsd, is een koopje, niet waar? Maar
niet voor een landbouwer, die in de
eerste plaats behoefte heeft aan een
flinke mestkar. Een gouden armband
van tien gulden is eveneens goedkoop,
maar niet voor een dienstbode, wier
kleerenkast allereerst behoefte aan toe
voer heeft.
„Goedkoop" is een valsch woord, dat
al menigeen bedrogen heeft en nog steeds
veel onheil sticht. Die algemeene trek
naar 't z.g. goedkoope, verlokt de leve
ranciers tot bedrog, tot knoeierij van
de ergste soort, tot het stellen van
schijn boven wezen.
„Och mevrouw, dat beste goed ken
ik niet opdoen, want dan blijf ik er
mee zitten. De menschen willen 't niet
betalen."
Aldus een winkelier. Een van de
duizend in den lande, die slechts goedje
van de tweede en derde en nog mindere
soort inslaan, omdat wij, hunne klanten,
zoo verzot zijn op koopjes.
En kunnen wij het aan die lieden
kwalijk nemen?
IIIIIWSIUI
LANB VAN ALTEn^'
ir ii twri .riftrwm "iznm—iiVTUtnr.g i^aao—3»—aasjta—^■awn—naeoars
i)
De stad Bargenhonse was plotseling uit
hare rust opgeschrikt en nu in wilde ver
warring. Sedert het doorbreken ran het
groote waterreservoir was er zulk een ont
steltenis in lang Diet geweest. Het plotse
linge alarm in Bargenhonse was toe te
scbrjjven aan bet volgende: Er was een
nieuw terrein ontdekt op het gebied ran
»roof«. De alledaagsche gestalte ran den
inbreker met zjjn revolver was vervangen
door iets nieuws. Het systeem, dat nu ge
volgd werd, was een rjjken inwoner te ont
voeren naar het een of ander rooversnest
in een der voorsteden, en hem daar op los-
prjjs te stellen. Er werd een boodschap naar
zjjne betrekkingen gezonden om hun mede
te deelen dat het hoofd des gezins hun in
handen was gevallen en dat, tenzjj op een
zeker unr een zekere som door huu ter hand
gesteld werd, hg onmiddellgk zou .gedood
worden. Iedere boodschap kwam in den
vorm vsn een briefjs, geschreven met een
schrijfmachine en eindigde met de raadge
ving zich niet tot de politie te wenden, en
was geteekend »L)e Roode Roo verse.
»Ik geloof er geen woord vans, zeide
Sir Joseph Carnaway tot zjjü vertrouwden
klerk en secre aris 1
Sir Joseph was de grootste man van de
stad Bargenhonse. Om zjjn's geljjken te
vinden zondt ge naar den nieuwen -adel
op het land hebben moeten gaan en om
zjjn meerderen te vinden naar den onden
adel, waarvan de Graaf van Frankland het
erkende hoofd was. Sir Joseph was onder
aan begonnen, en hg was er trotsch op,
maar toch zag hg verlangend nit naar een
nauwere aansluiting bjj de adeljjke families
in 't district. Hg was weduwnaar met één
dochter, die hg op zgn manier liet had.
Hg was trotsch op zgn mooie doehter, die
voor hem hnis had gehouden sedert baar
jeugd. Ook was hg trotsch op zgn secre
taris >Edgar Mascall, maar op een andere
wjjze.
Waarom vermoorden zjj niemind, zoo
als zjj zeggen te znllen doen,* zeide Sir
Joseph. »Ik geloof niet aan roovers, die
nooit iemand vermoorden.
>Wie zegt dat ze het nog niet zullen
doen,« zeide de secretaris grimmig.
»Nn, we zallen zien,« zeide Sir Joseph
en hg begon zich gereed te maken tot ver
trekken. L)e secretaris wilde schjjnbaar iets
zeggen. »Nu, was is er?« vroeg Sir Joseph.
>Ik had u al lang tens willen spreken,
maar ik dnrf niet goed!*
Sir Joseph's eerste gedachte was, dat er
een aanvraag van salaris-verhooging zon
komen. »Nu, kom er maar mee voor den
dag, wat is het?*
»Sir Joseph, ik hoop, dat u niet zult den
ken dat ik gek ben geworden, ik ben het
wel hal f, dat weet ik maar de quaestie
is, dat ik awe dochter liefheb. Heb ik uwe
Buitenland..
De dokwerkers te Mars-sille hebben giste
renavond besloten, niet het werk te staken,
toestemming haar dit te zeggen 8Q haar te
vraeen of ze mjjne vronw wil worden?*
Verbazing en woede streden om den voor
rang op 't gelaat van den principaal. Reeds
lang had hjj een geliefkoosden droom ge
had, hoe zgn dochter zgne naam en de hare
groot en roemrjjk zon maken door een hn-
welgk in een der oudste geslachten, en daar
kwam na notabene zgn secretaris, zgn be
taalde bediende, zgn klerk, hem kalm voor
stellen zgn dochter te huwen. De groote
man werd rood van toorn.
>Je hebt toch niet over die nonsens met
mgne dochter gesproken?* vroeg Sir Joseph,
zich inhoudende, zoo goed hg kon.
>Neen mgnheer, ik vond het mjjn plicht
eerst n er over te spreken.*
>Maar je moest weten, dat ze geen cent
geeft om een >vent< als jjj.«
De secretaris beet zich op de lippen en
een oogenblik klenrde een donkere blos zgn
wangen, en zgn oogen fonkelden van toorn.
Stille menschen zgn soms als diepe wateren,
enfin men kent 'c spreekwoord. >'t Is waar,
zeide hg, 't is moeieljjk te denken dat een
jonge dame, zooals nwe dochter, iets zon
geven om een man, zooals ik, om een >vent«
als ik, zooals n 't daareven nitdrnkte, en
terecht! Ik was maar een weesjongen, toen
n mg opnaamt, en dat ik dat was, heb ik
nooit vergeten, want men heeft 't mg maar
al te dikwgls doen gevoelen 1*
>Na, na, ik zei het niet om je te belee-
digen,* zeide Sir Joseph. >Beiden zgn wjj
aan de onderste sport van den ladder be
gonnen en beiden hebben wg ons opgewerkt,
maar aan den anderen kant hnn eisch be
treffende een negenuurs-werkdag zelf prak
tisch door te zetten, door eiken dag na
negen nar werkens zonder meer naar hnis
te gaan.
In Daitschland is thans de nienwe wet
op de vleeschkenr in werking getreden. De
gevolgen zullen in de eerst» plaats door
de bnitenlandsche importeurs waargenomen
worden. Ter onderscheiding van het Deut
sche vleesch wordt het vleesch uit het
buitenland, wanneer het dengdelgk bevon
den is, van een rood stempel voorzien met
het woord Ausland. Het gezouten, gepekelde
en anderszins verduurzaamde vleesch nit
den vreemde wordt met hetzelfde woord
door een brandsternpel gemvrkt. Verder
zgn voortaan alle voor de gezondheid scha
delijke bg mengingen en kleurstoffen bg de
bereiding van vleesch verboden. Een aantal
vleeschwaren zooals bnitenlandsche worst,
cornedbeef, tongen in blik enz. verdwgnen,
krachtens de nieuwe wet, voorgoed van de
Dnitsche markt.
In de Koningin Lonise-mjjn te Glaiwitz
(Silezie) ontplofte Donderdagmiddag een
ondergrondsche kruitkamer. Tot dusver zgn
4 dooden en 7 zwaargewonden te voor-
schjjn gebracht. Twee beambten zgn bg
het reddingswerk omgekomen. Men vreest,
dat een deel van de mjjnschacht is ingestort.
Uit Pretoria wordt gemeld:
De Volksstem* toont in een artikel over
het onderwgs-vraagstuk a»D, dat er thans
door de Hollnndsch sprekende bevolking
reeds meer dan honderd privaatscholen zgn
opgericht met te zamen 3500 leerlingen;
deze scholen genieten geen subsidie van
regeeringswege. Dit mag als een welspre
kend bewjjs gelden voor het feit, dat, hoe
verzoeningsgezind de onderwgs-wet ook
mnge zgn wat betreft de kenze der taal,
zg nochtans niet naar het genoegen is van
een groot deel der bevolking.
Dr. Crum, de neger, die in Amerika zoo
vele pennen en monden in beweging heeft
gebracht, heeft Dinsdag den ambtseed af
gelegd en Woensdag zgne betrekking van
chef der donanekantoren te Charlestown
aanvaard.
Dezer dagen ontving de Anthropologische
Vereeniging te Berlgn het bezoek van eenen
reus. Het was een 22-jarige heer Martelot
genaamd, te Wotebsk wonend. De man
was239 centimeter hoog, voorwaar
een hoogte, die hem tot een der langste
ook jjj, want vroeger kon je nooit gedroomd
hebben, nog eens geheimsecretaris te worden
van een man als ik.«
>Natnnrlgk niet, en ik weet zeer goed,
dat ik alles aan n te danken heb, Sir Jo
seph.*
>0, wat dat betreft, je verdient 't, en
dit zeg ik, al vroeg je mg op dit oogenblik
om verhooging van salaris! Je ziet er ge
distingeerd nit, kleedt je keurig en maakt
dat de menschen zeggen: Drommel, Sir
Joseph's secretaris kleedt zich als een echte
dandy nit het West-End van Londen. Als
de dienaar zóó is, wat moet dan de meester
zgnen dan zien ze tegen me op als tegen
een prins. En waarom kun je dan niet te
vreden zgn met wat je bent? Je weet heel
goed dat mgn dochter je niet trouwen kan.*
»Maar u zegt toch altgd, dat een man
een man is, en dat stand en rang niets
zgn, dat iedereen 't met een beetje energie,
een heel eind kan brengen.*
>Nn ja, natunrljjk, man, maar dit is heel
iets anders. Enfia 't gaat niet en maak
me nu niet boos. 't Is niemand geraden
en jon vooral niet, dit te doen.*
>Neen,« zeide de secretaris met een
vreemden glimlach, >een man als ik is
niet in staat iemand kwaad te doen.*
»Natnurlgk niet! wat zon jg mg bij
voorbeeld voor kwaad kannen doen, ver
ondersteld, dat wg onaangenaamheden kre
gen?* zeide Sir Joseph. »Je weet heel goed,
dat ik je vooruitzichten kan vernietigen.
Maar laten we maar eindigen met dit on
derwerp. Mgne dochter zal een edelman
menschen maakt, die er hier op aarde
rondwandelen.
De familieleden van den reus Martelot
moeten allen van normale grootte zgn
totdat hg 4 jaren oud was vertoonde ook
zgn lichaam geen buitengewone afmetingen
doch toen hg 15 jaren telde had hg reeds
da respectabele leugte van 157 cM. bereikt.
Opmerkens (vaardig is dat hg zeer veel
heeft geslapen (soms zelfs 24 uur achter
elkaar) doch daarentegen geen buitenge-
wonen eetlust heeft.
In de Vereenigde Staten dreigt, volgens
sommige bladen, de toestand even critiek te
worden als gedurende d* staking der mjjn-
werkers in Pensylvaniè' in het vorige jaar
en zal wellicht de staking onder de metaal
werkers zich binnenkort over 525.000 werk
lieden uitbreiden. Men beweert dat a*n Pre-
si tent Roosevelt reeds het verzoek is gericht
als scheids rechter op te treden.
Castro moet voornemens zgn een blauw
boek uit te geven over de laatste gebeurte
nissen in Venezuela. Hjj voorspelt belang-
rjjke onthullingen eD belooft o. m. 't bewgs
te zullen leveren dat Daitschland met de
Vemzolaansche opstandelingen heeft ge
heuld, om Castro weg te krjjgen.
De Portugeesche regeering heeft voor de
feesten ter gelegenheid van het bezoek van
den Koning van Engeland een leaning moe
ten sluiten van f 600.000.
De toestand in Macedonië* is door eene
nieuwe gewelddaad weer verergerd. De
»Neue Freie Presse* te Weeuen ontving
toch het volgende bericht uit Belgrado:
»De Russische consul Schterbina te Mitro-
witza werd door een geweerschot in den
rug verwond.*
Het garnizoen van Mitrowitza heeft de
Albaneezeu, die de stad belegerden, terug
gedreven. Dit geschiedde op aandringen van
den genoemden Russischen consul, die be
vreesd was dat alle Christenen in Mitro
witza zonden worden vermoord.
De aanslag op den consul staat dus on
getwijfeld in verband met zgne energieke
houding ten opzichte der Albaneezen. Het
spreekt van zelf, dat de Russische regeering
van het gebeurde zal gebruik maken om
krasser op te tredenzg zal wel eene vol
ledige satisfactie van de Porte eischen.
Intusschen zjjn reeds twee bataljons Tark-
sche troepen van Uskub en twee andere
bataljons van Adrianopel op weg om het
garnizoen van Mitrowitza te versterken. De
bevelhebber van het derde legerkorps te
tronwen, een man met een titel en niemand
anders, en ik zal zorg dragen dat dit droom
beeld, dat ik jaren reeds gehad heb, bewaar
heid wordt.*
»Er zgn ook >valsche« droombeelden,*
zeide de secretaris bitter. >Ik zelf heb er
een gehad.*
»\Vat duivel, wie geeft jou 't recht droom
beelden van dien aard te hebben,* vroeg
Sir Joseph raw. >Ik zeker niet en
Juist op dit oogenblik werd Sir Joseph
een kaartje overhandigd met den naam
>Lawrence Tryon* erop. Dit ontbrak er nog
maar aan, om den maat ran Sir Joseph's
gramschap rol te meten. Hjj had nooit zgn
geheimsecretaris verdacht zulke waanzinnige
ideeën te voeden, maar wel had hg sedert
eenigeu tjjd den heer Lawrence Tryon van
dergel jjko dingen verdacht. Lawrence was
een verre bloedverwant van hem door zjjn
overleden vrouw, en als er sprake kon zjjn
van adel en stand, dan was dit door haar.
Sir Joseph nn was op een niet erg vriend-
schappelgken voet met de familie zjjner
vrouw, omdat zg hem, den parvena, ver
achtten en den neus oor hem optrokken.
Bovendien had hg sedert eenigen tjjd een
min of meer vaag vermoeden, dut Lawrence
te veel attenties bewees aan zjjn dochter, en
Lawrence was in zjju oog juist de jonge
man om een meisje als zjjn dochter te ver
overen.
Wordt verioljd).
