Het Land van Neusden en Altena, de Langstraat en de Bommelerwaard.
M 2222.
GOED VOEDSEL.
De Goudgraver.
ZATERDAG 6 JUNI.
Uitgever: L.. J. YEEEMAÏÏ, Heusden.
1903.
LAND VAN ALTENA
VOOS
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f l.OO.
franco per poet zonder prgsverhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiën van 16 regels 50 et. Elke regel
meer 77t et. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentien worden tot Dinsdag- en Vrijdagavond
ingewacht.
Hoe weinig wordt in dezen tijd ge
let op de bereiding van degelijk voedsel.
Vermengd met allerlei andere stoffen
wordt ons het voedsel aangebodenstof
fen, die meestal schadelijk zijn voor de
gezondheid maar er in zijn aangebracht
om 't smakelijk te maken.
Goed voedsel bevordert de gezond
heid, de opgewektheid, geeft ons kracht
voor den dagelijkschen arbeid, 't Is dus
wel dringend noodig dat gelet wordt op
het gehalte van het voedsel en niet alleen
te denken aan vulling voor de maag.
Hoevelen die aangesteld zijn tot be
reiding van den spijs, missen daarvoor
het noodige talent. Noodig is het daarom
dat de kunst van koken aan alle vrou
wen en meisjes worde geleerd.
Goed toebereide, voedzame spijs ge
noten te hebben, houdt van veel kwaad
terug. Men klaagt dat het gebruik van
alcohol schadelijk werkt op het lichaam,
tot wering hiervan dient aanbevolen:
goed eten.
Men behoeft voor de toebereiding van
goed voedsel geen rijkdommen te be
zitten.
Goede toebereide spijs bevordert de
zondheid van het huisgezin; de goede
stemming aan tafel.
Het goed onderhouden van het lichaam
is een eerste vereischte; dit ligt voor
een groot gedeelte in de hand van haar
die de spijs bereidt. Hoe noodig dus,
dat zij wete, wat voor man en kinderen
goed en nuttig is.
Goede, voedzame spijs is niet alleen
noodig voor het lichaam, ook voor den
geest, want een gezonde ziel kan slechts
in een gezond lichaam wonen.
Terwijl men in onzen tijd in menigen
kring niet op de hoogte is met de be
reiding van goed voedsel en niet weet
wat voor het lichaam dienstig is, nog
minder is men dit waar het betreft de
voeding des geestes.
Wijlen dr. P. Hartog, in leven hoog
leeraar in de natuurkunde aan de Uni
versiteit te Utrecht, heeft eens gezegd:
„Aan den hongerenden en dorstenden
mensch worden van allerlei kanten door
verschillende personen schalen aange
boden met spijzen tot onderhoud en
versterking van zijn geestelijk leven.
Hoe zal de mensch bij al dat verschil
proefondervindelijk weten, welke de
FEUILLETON.
9)
Trent bediende zich zelve van koffie, ter
wijl hg met onverstoorbare kalmte ant
woordde
>Zeker is het een uitmuntende grap, Da
Sonza; maar het mooiste ervan is, dat het
geen grap isnoch gij, noch een de buiten
wachtende dames, zullen ooit weer aan mgn
tafel etenc.
»Dat kan je geen ernst zijn!*
»Ik zal 't u en hen bewjjzen,* lachte
Trent.
»Zoudt ge dan denken, dat wg ons zóó,
ten spot van je bedienden, zullen laten weg
jagen? Dat is onmogelgk
»Ik begeer niet één uwer ooit weer te
zien. Gjj dacht dat ik geruïneerd was, en
liet toen als ratten het zinkend schip in den
steek. Het eeaige wat ik te zeggen heb, is
maak dat je weg komt, en hoe eer hoe
beter!*
Nu liet Da Souza eindelijk het huichel
achtig masker vallen, en met oogjes als die
eener slang, Trent van zeer Eabjj naderende,
siste hg:
»Ik spreek namens mgn vrouw en dochter
en mg zelve, en verklaar je, dat wg weigeren
heen te gaan
Trent sprong met vlammende oogen
overeind.
Hg gevoelde, dat het tusachen hem en
Da Souza tot eene verklaring moest komen.
Deze had reeds bjj herhaling soortgelijke
beste spijs is? Doordat hij zich na het
genot daarvan blijmoediger, opgewekter,
tevredener gestemd gevoelt, welwillen
der, liefderijker jegens zijne medemen-
schen, minder zelfzuchtig, waarheid
lievender, oprechter, maar tevens zacht
moediger, met meer lust bezield voor
den hem opgedragen levenstaak, met
meer vertrouwen en hoop de toekomst
tegemoet ziendeminder overmoedig in
het geluk geduldiger en gelatener
in het ongeluk met één woorddoor
dat hij gevoelt een beter en gelukkiger
mensch te zijn geworden.
Ziedaar den toetsteen der beste ziele
spij s. Ik ken er geen ander. De slechte
zielespijs stemt tot somberheid, onte
vredenheid, bitterheid jegens anders
denkenden, heerschzucht, schijnheilig
heid, zedeloosheid, en brengt hem, die
haar tot voedsel gebruikt, eene indigestie
aan, die ten slotte niet zelden de oor
zaak van waanzin wordt."
Dit woord, jaren geleden gesproken
door een man, wiens naam in zijn tijd
zoo'n goede klank had op het gebied
der natuurkundige wetenschap, door een
man, die zoo'n groote liefde had voor
het welzijn van zijn volk, dit is waard
gehoord te worden ook in onze dagen.
Hebben zij, die ons geestelijke spijs
aanbieden, verstand van wat onze ziel
voeden kan?
Oordeelt zelve!
Hoevele boeken worden niet ter lezing
aangeboden, die hartstochten van zin-
nelijken aard opwekken, zoodat de stem
ming der ziel verontreinigd wordt; zijn
ook zij niet veelal de oorzaak dat men
zijn schreden richt naar plaatsen waar
èn ziel èn lichaam beide verdorven
worden
Is dit geschikt voedsel?
Werpt deze lectuur weg, inplaats van
u te voeden, vergiftigt ze u.
Waar het onedele, het onreine wordt
opgewekt, waar haat en bitterheid wor
den gekweekt, daar heeft men geen
verstand van keuze en bereiding der
spijs.
Ouders en gij allen die geroepen zijt
de jeugd op te voeden, gij vooral dient
toe te zien op goede spijs- Gij zult in
deze tot hun geluk werkzaam kunnen
zijn.
Waar de goede spijs te vinden?
O, de keuze in deze is voor u niet
moeilijk, indien ge zoekt met een rein
hart naar hetgeen wat waarlijk goed
is en schoon.
verborgen bedreigingen geuit. Thans was
de leeuw gereed om den jakhals te woord
te staan
»Ik geef je dertig seconden,* zei Trent
>om uit te spreken. Als je er langer over
doet, zal 't je berouwen
»Dat is niet hing genoeg voor mjj,«
antwoordde Da Souza: »om je te zeggen,
waarom ik weiger te vertrekken, 't Zal het
beste voor je zjjn, mg rustig aan te hooren.*
Welaan dan; maar maak het zoo kort
mogeljjk. Je weet, ik ben kort van stof!*
»Ik verzoek je dan,* begon Da Souza
met een valsche grijnslach»je onze eerste
ontmoeting te herinneren. Ik kwam destjjds
van Delmina, om zaken met je te doen.
Ik had te Ashanti geld verdiend in palm
olie en mahonie. Gg had behoefte aan ge
reed geld. Gg waart in het bezit eener
concessie, om goudmgnen te ontginnen, en
een weg naar de kust aan te leggen, 't Was
een waagstuk, doch wg deden zaken. Ik
vertrok met je naar Engeland, en verschafte
meer kapitaal.*
»Jg maakte je fortuin, bedoel je,zeide
Trent kalm »ik had fondsen noodig, en jjj
ontronseldet me daarvoor een aandeel ter
waarde van een kwart millioen!*
>Dat aandeel kan evengoed niets waard
zjjn,« antwoordde Da Souza >misschien ben
jg zelf wel een zwendelaar en avonturier, in
plaats van een millionnair
»Zoo je nu niet terstond zegt wat je be
doelt,* fluisterde Trent: »werp ik je het
raam uit!*
»Je moet bedaard big ven,* hernam Da
Souza, die zgn vrees voor den Hercules be-
dwong: »want wat ik je te zeggen heb, is
Het bericht van de Patrie, dat Figuig
door de Franschen zou zgn ingenomeu, is
in strgd met andere berichten uit Zuii-
Algiers, die melden, dat de tocht tegen de
Marokkanen pas in het begin der komende
week zal worden ondernomen. Twee bataljons
van het vreemdelingenlegioen zgn naar
Beni-Oenif opgerukt, het een uit Saïda, het
ander uit Mascara. Generaal O'Connor is
teruggekeerd naar Oran om zelf tegenwoor
dig te zgn bg het verzenden van oorlogstuig
naar het terrein van den strgd. Over een
dag of vier zal hg terugkeeren naar Beni-
Oanif.
De aanval van Zondag was vooruit be
raamd geweest. Reeds hadden 500 man
verscholen gezeten langs den weg, toen
Jonnart en zgn geleide den pas der Zena-
gabergen overtrokken op den heenweg naar
Figuig. Op den terugweg hadden die man
schappen post gevat dichter bg den weg,
om de Franschen plotseling van twee kanten
te vernielen. De raad van O'Connor, langs
een anderen weg" terug te keeren, heeft dus
een groot onheil voorkomen.
Etienne, de leider der koloniale groep uit
de Kamer heeft tegen een man van de Temps
verklaard: »Wg wenschen meer dan ooit de
onschendbaarheid van het grondgebied van
Marokko te handhaven, maar het is evenzeer
van belang te toonen dat Frankrijk van
plan is zgn overwicht over Marokko vol
komen te handhaven.*
Volgens de berichten uit Zenaga zou een
sterke af-leeling Marokkanen, samengesteld
uit Ben-Abers en anderen, op dit oogenblik
vertoevende aan de 08vers van do Wed-Aibar,
zich voorbereiden tot den heiligen oorlog
tegen de Fransehen.
De 13-jarige Lina Olga Hoffmann, die bg
haar oom, den monteur Annowski, in Ber-
lgn woonde en op school ging, werd sedert
Zaterdag, toen ze boos na een berisping van
haar tante, de deur was uitgegaan, vermist,
'a Avonds vonden 3 jongelieden, die in een
waterloop bg Hasselhorst baadden, haar
lijkje drgven. Het bleek toen, dat het kind
het slachtoffer was geworden vaa een vree-
Belgke misdaadom het gepleegde misdrjjf
te verbergen had de aanrander haar ver
moord en het lichaam geheel misvormd.
Den 12den Juni zal de groothertog van
Toskane zjjn dochter Louise te Lindau gaan
zeer onaangenaam Je had een com
pagnon,* vervolgde hg, nu eveneens fluis
terend: »de concessie stond voor de helft
op zijn naam.*
»Hg stierf,* antwoordde Trent: >en bg
onderlinge overeenkomst ging ook zgn aan
deel op mg over.*
»Een fraaie overeenkomst,* grijnsde Da
Souza: »Hjj was oud en zwak. Je waart
geheel alleen, zonder blanke getuigen, met
hem te Bekwando. Jg geeft hem volop
brandewjjn; je bevordert zgn vatbaarheid
voor de moeras-koorts, schrjjft dan onder
de concessie de bepaling, dat de overlevende
alléén-bezitter bljjft, en keert dan zonder
hem naar Engeland terugAls de wereld
dit gewaar wordt, zal zjj zeggenZóó wordt
men millionnair!*
De woede belette hem voort te gaan.
»Nog iets?* vroeg Trent met schorre stem.
»Ja,« riep Da Souza, »wat ik gezegd heb,
is wel schandelijk, maar het beteekent niets,
bg hetgeen volgen moet!*
>En dat is?«
Je hebt je compagnon aan zgn lot over
gelaten!*
»Dat is een leugen!* schreeuwde Trent,
zgne handen ten hemel heffend: »door moord
zuchtige wilden achtervolgd, droeg ik hem
gedurende twintig uren op mgn rug. Wg
waren verdwaald en ik was zelve den dood
nabg. Waartoe zou ik, toen hg geen enkel
teeken van leven meer gaf, zgn lgk nog
verder hebben moeten dragen? Vloek
over jou en je lage laster, bloedhond. Uit
mgn aangezicht, en verspreid je leugens, eer
ik je hier verwurg!*
Da Souza week achterwaarts tot aan de
opzoeken. Het is hun eerste samenkomst na
de vlucht van de prinses. Van Lindau ver
trekt prinses Louise binnenkort naar het
kasteel Ronno in het Fransche departement
Rhóne, waar zg zich voorgoed zal vestigen.
Onder deTurksche troepen uit Klein-Azië,
die naar Oud-Servië gezonden zgn, heerschen
de pokken in hevige matede sterfte moet
bjjzonder groot zjjn. De Servische regeering
heeft sanitaire voorzorgsmaatregelen getrof
fen langs de grens.
De Times verneemt uit Boergas, dat den
26en Mei gevechten geleverd zgn bjj de
dorpen Kowsjas en Achli; het dorp Kojewo
moet geplunderd zgn door de Turksche
troepen, die een aantal der aanzienlijkste
bewoners gevankelijk wegvoerden. Het dorp
Pirok moet hetzelfde lot ondergaan hebben.
Telegrammen, door de Neue Freie Presse
ontvangen, spreken van een botsing die bg
Petrisj in het wilajet Saloniki voorgevallen
zou zgn tusschen de opstandelingen en de
Turksche troepen. Men zegt dat de opstan
delingen vier dooden hadden, en de Turken
twee. Te Koeprili is een geheime bergplaats
met 12 K. G. dynamiet ontdekt. Een tele
gram uit Serajewo aan hetzelfde blad maakt
melding van voortdurende gevechten aan de
Montenegrjjnsche grens, tusschen Albaneezen
en Turken. Verscheiden Albaneesche ge
zinnen moeten op het grondgebied van het
vorstendom gevlucht zjjn.
Uit Constantinopel wordt bericht
De inspecteur-generaal van de Turksche
provinciën in Europa meldt, dat Vrijdag
avond 33 Macedonische roovers een zekeren
Sheriff geworgd hebben. Den man, die rent-
meeester op een hoeve was in het district
Perluete, hebben ze vervolgens de ooreD,
neus en kin afgesneden, waarna ze hem de
oogen uitstaken en de ingewanden en lon
gen uit het lgf rukten.
De »Ligue Beige des droits de l'iiomme*
ontving de volgende mededeeling:
In de heele streek Lerma heerscht de
grootste schrik. Niemand durft op straat
te komen, waar de soldaten en Bachi-
Boezoeks meester zgn. Den 20en Mei heb
ben de Turksche autoriteiten drie Christen
notabelen aangehouden, wier huizen door
de Bachi-Boezoeks geplunderd werden. Oen
23 m Mei vermoordden de verbonden Turken
en Grieken eenige boeren, die op het veld
arbeidden.
Een hevige brand heeft te Napels in de
deur terug, voor het vuur dat uit Trent's
oogen straalde. Daar siste hg hem toe:
»Je compagnon was geen ljjk toen je hem
verlietDe inboorlingen van Bekwando von
den hem en brachten hem tot hun koning,
en later stelde je Engelsehe getuige, kapi
tein Francis, hem in vrjjheid Hg is nog
in leven!*
Trent stond een oogenblik als versteend.
Monty nog in levenHg herinnerde
zich plotseling, hoe hg des nachts, nadat hg
Monty verlaten had, naar het woud terug
geslopen was, en geen spoor meer van diens
lgk had gevonden, en de mogelijkheid,
dat Da Souza waarheid sprak, kwam voor
de eerste maal sedert zgn vertrek uit Afrika
bjj hem op. Ten aanschouwe echter van dien
huichelenden valschaard, wilde hg de schrik,
waarmede deze mare hem vervulde, niet al
te zeer doen bljjken, en met een stem, die
tot vastheid dwong, vroeg hg
»Zoo hetgeen gg zegt waarheid bevat,
waarom komt hg zgn aandeel dan niet op-
eischen?*
Na eenige aarzeling antwoordde Da Souza
>Hjj is half krankzinnig, en heeft zgn ge
heugen verloren. Hg werkt nu op de Ba-
zelsche zendelings-kolonie, in de nabgheid
van Attra.*
»En waarom heb je me dat niet vroeger
verteld?*
»Onze belangen waren dezelfde; ik achtte
het beter, dat gg het niet wist.*
>Hg herinnert zich dus niets?*
Da Souza aarzelde weder. >Oom Sam,*
zeide hg, na zich een poos te hebben be
dacht: >mjjn half-broeder, houdt een oog
op hem. Somwjjlen wordt Monty onrustig,
bank van leening gewoed. De bewaarplaats
van kostbare voorwerpen werd met den
inhoud verwoest. De brandweer had handen
vol werk om het vuur te beperken en de
nabijgelegen staatsarchieven te behouden.
De andere naburige gebouwen, o.a. een
vrouwenklooster, moesten in een paniek
ontruimd worden. Maar dat was nog niet
het ergste. Een ladder viel om en wondde
vjjf brandweermannen, waarvan twee zwaar.
De markies van Sarmiento raakte tusschen
twee brandspuiten bekneld; hg werd zoo
zwaar gekwetst, dat hg spoedig overleed*
Het rechter- en het middengedeelte van
het gebouw zgn verwoest; een in 1600
gebouwde klokketorea is ook aangetast. De
schade wordt op 11,000,000 lire geschat.
Ook te Valparaiso sehgnt de storm ver
schrikkelijk geweest te zgn en vele slacht
offers gemaakt te hebben. De Eagelsche
stoomboot >Arpquipa,< met een bemanning
van 81 man en verscheidene passagiers aan
boord, is met man en muis vergaan. Een
ander Engelsch schip de »Foyledale« uit
Portland strandde op de kust waarbjj de
vrouw van den kapitein, de zoon en zes
man verdronken. Van een Chileensche bark,
welke strandde, konden twee personen niet
gered worden. Verscheidene andere schepen
zgn nog op de kust gestrand.
De >Standard« verneemt uit Johannes
burg, d.d. 3 dezer:
De Boerenpartij heeft besloten in de
Transvaalscha politiek een werkzaam aan
deel te nemen. Binnenkort worden er bij
eenkomsten belegd. Men ziet hierin het
begin van een woelig tijdperk.
Uit Pretoria wordt gemeld:
De luit.-gouverneur heeft aan de meeste
gewezen burgers een gedeeltelijke kwijtschel
ding van straffen verleend, waartoe ze tijdens
den oorlog wegens militaire vergrjjpen ver
oordeeld waren.
Een merkwaardig bericht, doet de ronde
in de bladen van Haïti. Volgens dit bericht
zouden de negers in Alabama en Kentucky
in het geheim zich voorbereiden tot de
verovering van het eiland Haïti! Een
leger zou gereed gehouden worden, vracht
schepen gehuurd zgn, alles voor de over
rompeling van het eiland.
De neger-leiders zouden van oordeel zgn,
dat de anti-negerbeweging in de Vereenigde
Staten thans een zoodanig stadium is inge
treden, dat het voor hen onmogelijk is daar
en spreekt over het verledenmaar wat
hindert dat P Hij heeft geen geld, en zal
zoolang niet meer leven.*
»Ik zal iemand uitzenden om hem te
halen,* zei Trent op beslisten toon: >hg
zal zgn deel ontvangen!*
Dit was juist de éénige vrees, die Da
Souza tot nu toe had doen zwjjgen. Hg
begon over al zjjn leden te beven. Jaren
had hg met Trent samengewerkt, zonder
zich in 't minst om diens persoon of karak
ter te bekommeren. En nu had hg zelve de
crisis teweeggebracht. Dat kon zgn onder
gang worden!
Waartoe zou het dienen hem te laten
halen?* vervolgde hg: Behalve enkele hel
dere oogenblikken, waarin hg jou verwenscht,
is hg volslagen zinneloos. Wat zou de
wereld er wel van zeggen? Borendien: hoe
zoudt ge hem zgn deel kunnen uitkeeren?
Ik west zeer goed, hoe het met je gesteld
is. Op het papier ben je millionnair, maar
hoe zou 't zgn, als je plotseling eens alle
wissels in specie moest omzetten? Ik weet
zeer goed, Mr. Scarlett Trent, dat gij, zoo
als de zaken nu staan, zonder moeite voor
een millioen pond sterling aan contanten
kunt bgeenbrengeD, maaréén woord
van mg, en het zal je moeite kosten, het
tot duizend pond te brengen't Is waar, je
hebt gister dat syndicaat gesticht, waar je
mg zoo zorgvuldig hebt buiten gesloten....
Maar, begrijp je dan niet, dat Monty's aan
wezigheid dat heele syndicaat vernietigt?
Want, jij hebt verkocht, wat je het recht
niet had te verkoopen, en zoo iets noemt
men in de handelswereld fraude
Buitenland,
Wordt vervolgd.)