Het Land van Hensden en Allena, de Langstraat en de Bommelerwaard.
De Goudgraver.
Uitgever: L.. J. YEERMAH, Heusden.
M 2226.
ZATERDAG 20 JUNI.
1903.
i w- fl
UnQ van. alt£N^
VOOB
Dit blad verschat WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f l.OO.
franco per post zonder prjjsverhooging. Afzonderljjke
nummers 5 cent.
Advertentiën ran 16 regels 50 et. Elke regel
meer 71/* ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagavond
ingewacht.
Door de >Vereeniging tot herstel van
het Landbouwbedrijf in Zuid-Afrika* werd
ons verzocht onderstaande circulaire op te
nemen
De strijd met de wapenen in Zaid-Afrika
is geëindigd. De vrede is gesloten. Voor het
oogenblik en voor den uiterljjken schijn heeft
Engeland gezegevierd, maar de toekomst van
het Hollandsche ras in Zuid-Afrika is daar
mee niet vernietigd. Oorlogen scheppen geen
nieuwe toestanden. Zjj kunnen slechts de
kroon zetten op het werk, dat volgens den
natuurlijken loop der zaken toch tot stand
gekomen zou zjjn. Kunstmatige, onnatuur
lijke toestanden, door geweld geschapen, zgn
niet duurzaam. Zg kunnen slechts met ge
weld worden gehandhaafd en als dat verslapt,
gljjdt alles weêr terug tot dea toestand, die
geleidelijk uit het verleden voortvloeit. De
natuurlijke, historische ontwikkeling van
Zuid-Afrika is nu met geweld onderbroken.
Zjj voerde tot den triomf van het Hollandsch-
Afrikaansche ras en die uitkomst kan wel
worden verschoven, maar niet vermeden. De
geschiedenis laat zich door geen menschen-
macht in nieuwe banen dringen en wie de
gebeurtenissen in haar loop wil stuiten,
wordt eenmaal door haar omvergeworpen.
Wjj wanhopen dus niet. De vrede te Ver-
eeniging was slechts een keerpunt, geen
eindpunt. Zg heeft wel een tjjdperk geslo
ten, maar een nieuw tijdperk geopend. De
strgd tusschen Hollanders en Britten is
slechts op een ander terrein overgebracht
en op dat terrein mogen de Nederlanders
met hunne stamverwante broeders in Zuid-
Afrika medestrijden, zonder dat iemand hen
van schending der neutraliteit kan beschul
digen.
Het gezag, dat thans bestaat, willen wij
eerbiedigen. Wg willen den Boer niet aan
sporen tot opstand en verzet. Ons doel is
thans slechts, hem te helpen in den strgd
om het bestaan. Eerst moet hg weer wel
varend worden, dan wordt eene grootere
mate van politieke zelfstandigheid van zelf
zgn deel. Goed geeft moed en zelfgevoel.
Wjj willen dus vóór alles zorgen, dat de
Boer zgn bedrjjf weer kan opvatten, dat
hg zgne veestapel weer kan herstellen en
zgn land bebouwen. Niet in de steden, maar
FEUILLETON.
13)
Juist,bevestigde Davenant: »'t Was
een hoogst gevaarljjke onderneming; want
het land wordt door moordlustige wilden
bewoond, en het klimaat is doodeljjk. In-
tusschen liet je vader zich zeer gunstig over
Trent uit. Hjj schreef, dat hg een kameraad
had, die reusachtig sterk was, en voor geen
gevaar terugdeinsde. Wanneer hjj mocht
slagen, en rjjk naar Engeland zou kunnen
terugkeeren, zoo schreef je vader verder,
zou hjj dat wagen, alleen om zgn kind nog
eens te zien.*
•En ge zjjt er zeker van, dat Scarlett
Trent zgn tochtgenoot was?c vroeg Er
nestine.
»Zeer zeker. De geschiedenis van Trent
bevestigt dit onwederlegbaar. De prospectus
van het Syndicaat vermeldt uitdrukkelijk,
dat de concessie hem door den koning van
Bekwando gegeven werd, in dezelfde maand,
waarin ik dezen brief ontving.*
In zenuwachtige overspanning ontrukte
Ernestine hem het papier, en las: »Fortn-
rening. Waarde heer, ia antwoord op
uwe informatie omtrent de verbljjfplaats
van zekeren Mr. Richard Grey, heb ik per
soonlijk een bezoek gebracht aan Bucko-
mari, het dorp, waar men het laatst van
hem gehoord had. Het schjjnt, dat hg in
Februari 18een expéiitie naar het bin
nenland ondernam, in gezelschap van een
Engelschman met name Trent, teneinde van
een neger-koning concessie te verkrijgen,
voor het ontginnen der aldaar aanwezige
op het platte land huist de kracht der Afri-
kaanders en aan dat platte land wjj den wjj
in de eerste plaats onze zorg.
Voor de vele behoeften op geesteljjk ge
bied zgn wjj niet blind. De hooge waarde
van goed onderwjjs wordt door ons niet
miskend, maar de geest gevoelt geen be
hoefte aan voedsel en ontwikkeling, zoo
lang niet de eerste behoeften des lichaams
bevredigd zgn. Eerst welvaart dan weten
schap. Tal van andere vereenigingen boven
dien hebben zich de geesteljjke belangen der
Boeren aangetrokken. Wg wenden ons niet
alleen tot de Nederlandsche kapitalisten,
maar tot het Nederlandsche volk. Veel, zeer
veel geld hebben wg noodig en ieder Ne
derlander moet ons helpen. Groote sommen
van enkelen zullen wg in dank aanvaarden,
maar wg rekenen vooral op de kleine bjj-
dragen der groote menigte. Als niemand
zich onttrekt en ieder doet, wat hg kan,
zal onze Vereeniging een machtig lichaam
worden: Dat zegen verspreidt in Zuid-
Afrika. Dat voor het Hollandsche ras aldaar
eene nieuwe toekomst helpt banen. Dat
nauwe banden knoopt tusschen de Hol
landsche Afrikaners en het oude Nederland.
De Nederlandsche stam is niet dood. Hg
is overal tot nieuw, jong en krachtig leven
ontwaakt. In Nederland en Vlaanderen en
overal waar takken van den Nederland-
schen stam zich bevinden, doet het nationaal
gevoel zich levendig gelden. De oorlog in
Zuid-Afrika he.--ft den Nederlandsehen stam
beroemd gemaakt. Heel de wereld heeft
eerbied gekregen voor de kracht, die in
hem sehailt. Het tgdstip is dus gunstig om
voor dien stam groote veroveringen te ma
ken, zg het dan ook met vreedzame mid
delen en wjj wenschen van die gunstige
omstandigheden partjj te trekken.
Wilt ons dus helpen. Offert allen wat
gjj kunt. Daar men zelfs tegen eene jaar-
Ijjksche contributie van slechts een galden
lid onzer Vereeniging kan worden, is na
genoeg iedereen in de gelegenheid om toe
te treden. Rente kunnen wg U niet be
loven, maar wel voldoende zekerheid voor
de teruggave van hetgeen gjj ons ter hand
stelt.
Giften vragen wjj niet, slechts leeningen.
Wat gjj ons leent in den vorm van con
tributie, leenen wg op onze beurt weer
tjjdeljjk aan de Boeren. Zg zgn dan ge-
goudvelden. De onderneming schjjnt met
gelukkig gevolg bekroond te zjjn, doch
Trent keerde alléén terug, en berichtte, dat
zjjn metgezel op den terugweg, aan de moe
raskoorts overleden was. Naar ik heb opge
merkt, was Mr. Grey in deze streken niet
anders bekend, dan onder den aangenomen
naam van Monty. U dankende in naam
der Missie voor uwe milde gave ten dienste
van ons Genootschap, uw dienstw. Addison.c
In plaats van den brief aan haren neef
terug te geven, stak zjj dien in haar zak,
en zeide: »Cecil, je moet me nu alleen la
ten. Zoo je wilt, kun je morgen op hetzelf
de uur terugkomen. Ik moet eerst kalm
worden en overleggen, wat mg te doen
staat.*
Alvorens ik ga,« zei Davenant: »moet
ik je nog een geheim openbaren. In dien
brief van het zendelingsstation te Attra, be
vond zich een verzegeld billet, hetwelk ik,
ingevolge het beroep op mjjn eer als edel
man, na de lezing verbrand heb. Daarin
verklaarde de geesteljjke, dat hjj zich ver
plicht achtte, mg nog het volgend gerucht
omtrent je vaders dood bekend te maken.
Naar het schijnt, stond Trent als een on
verzettelijke waaghals bekend, en met het
oog op een zekere onderlinge overeenkomst,
had hg groot profjjt bjj je vaders dood. De
eenige grond voor dit gerucht, schjjnt gele
gen te zgn in de omstandigheid, dat het
Ijjk niet gevonden werd op de plaats, waar
Trent zside, het te hebben achtergelaten.
Dit, even als het feit dat je vader volmaakt
gezond was, toen hg Buckomari verliet, heeft
toen een zekere verdenking tegen Trent
opgewekt.*
»Ik dank je,« zei Ernestine: >ik geloof,
dat ik de zaak begin te begrjjpen 1
holpen en Nederland heeft met weinig op
offering veel tot stand gebracht.
De gelegenheid, die zich thans voordoet,
komt nooit terug. Nu moet Nederland too-
nen, dat het voor de Boeren veel over heeft
en anders zullen dezen leeren, dat er op Ne
derland niet te rekenen valt.
Geld geven is op dit oogenblik het eenige,
wat gedaan kan worden. Laat het geld dus
stroomen uit groote en kleine beurzen. Het
zal trouw worden verantwoord en als een
maal dan ook weer voor de Boeren de vrjj-
heidszon opkomt, zonder strgd of geweld,
maar alleen door de natuurlijke ontwikke
ling der gebeurtenissen, dan zullen die Boe
ren zich óén gevoelen met het Nederlandsche
Yolk, dat hen in deze moeieljjke dagen niet
vergat, maar hen gesteund heeft en gehol
pen, zooveel het kon.
De bjj een gebrachte gelden zullen besteed
worden in overleg met de voormannen in
Zuid-Afrika, waaronder in de eerste plaats
de heer Schalk Burger, de Eere-Voorzitter
onzer Vereeniging. Hem terzjjde staan man
nen als Generaal Jan Smuts en Ewald Es-
selen, beiden indertjjd Staatsprocureurs der
Z.-A. Republiek, Ed. Rooth Bleijers, J. van
der Werve en Jacobs, die allen in Europa
hebben gestudeerd en als administrateurs
en rechtsgeleerden groote bewjjzen van be
kwaamheid hebben gegeven.
De leden van ons bestuur nemen allen,
zonder onderscheid, hunne functiëu geheel
belangeloos waar.
Het bestuur voornoemd:
Mr. H. VERKOUTEREN, Voorz.
H. G. DU CROCQ, Secr.
Leidschegracht 11, Amsterdam.
Buitenland.
De bekende luchtschipper Santos Dumont
is Zondag jl. te Parjjs met zgn bestuur
baren ballon »Santos Dumont no. 9* op
gestegen en naar de wedrennen te Long-
champs getogen waar hjj na eenige wel
geslaagde evoluties goed en wel te midden
van duizenden en duizenden zonder hulp
op het middenterrein landde. Een onbe
schrijfelijke ovatie viel den koenen lucht
reiziger daar ten deel en na eenige oogen-
blikken oponthoud begaf hg zich weder in
zgn schuitje en verdween onder luid ge
juich spoedig in hooger sferen met koers
XIII.
Het diner was dien middag op de villa
niet erg gezellig. Trent dacht aan geheel
andere zaken, dan zich met zgn ongenoode
gasten te onderhouden. Mrs. Da Souza ver
liet dan ook al zeer spoedig met hare doch
ter het vertrek, waarop Da Souza zich tot
Trent wendde met de opmerking: Waar
lijk, Trent, je mocht wel wat vriendelijker
zgn tegen de dam^s.*
»Men is jegens ongenoode gasten al licht
vriendeljjk genoeg,* was het ruwe antwoord,
maar, zoo ik al niet veel tegen je vrouw
en dochter wist te zeggen, met jou heb
ik wèl een woord te spreken Zooals je
weet, ben ik vandaag in de City geweest,
en zooals ik verwacht had, heb ik gemerkt
dat je getracht hebt om je aandeel in het
Bekwando-Syndicaat van de hand te doen.
Maar ik wil niet dat je 't verkoopt, en zoo
je het toch beproeft, zal ik alles wagen om
de markt voor je te bederven. Ik wil niet
met je dochter trouwen, en evenmin door
jou aan de kaak worden gesteld. Wg zullen
tezamen drjjven of zinken! Ik beken, dat
indien Monty morgen te Londen verscheen
en zjjn deel opeischte, wg beiden geruïneerd
zouden zgn, maar dat zal niet gebeuren, en
wanneer jjj valsch spel met mg speelt, dan
jaag ik je een kogel door je hoofd. Je weet
dat ik voor niets terugdeins! Neem goed
nota van hetgeen ik je nu gezegd heb; je
hebt je fortuin door mg gemaakt, en daar
kunt ge u mede voldaan rekenen!*
>Je wilt dus niet met mjjn dochter trou
wen?* vroeg Da Souza ontsteld.
In geen geval!* riep Trent. Morgen
betrek ik een huis in Dovsrstreet, en zoo
je wilt, kun jjj hier big ven met den huis
bewaarder. Dat is alles wat ik je te zeggen
naar zjjn bewaarplaats waar hg uitmuntend
arriveerde, zeer voldaan over de werking
van zgn kleinen toerballon.
De groote ballon met een motor van 60
pk. zal vermoedelijk nog in 't einde dezer
maand kunnen beproefd worden.
Te Alais in het departement Gard is een
dynamietaanslag gepleegd op een koffiehuis.
De dader, Aniel Carrier, een man van 43 jaar,
is zelf door de helsche machine gedood, zgn
ljjk is gruweljjk verminkt. De eigenares en
haar vrouwelijke bediende zgn zwaar ge
wond, het Café de Lyon is gedeeltelijk ver
nield. Wat den ongelukkige tot zulk een
wanhopig stuk heeft gedreven is onbekend.
Het geval trekt de aandacht, omdat het
ljjkt op de dynamietaanslagen van de anar
chisten, die een jaar of tien geleden door
een reeks van zulke daden te Parjjs zooveel
schrik hebben verwekt.
De «Times* verneemt uit BelgradoAlles
duidt er op, dat Karageorgievits slechts een
strookoning zal wezen. Masjin en Misjits
zullen een dictatoriaal militair gezag uit
oefenen. De burgerlijke ambtenaren zgn vol
komen machteloos, allerwege zgn het de
officieren die bevelen.
De Daily Express* verneemt uit Bel
grado, dat het leger al begint te morren.
De officieren klagen over Karageorgievits'
uitlatingenook vinden zg dat hg de kroon
wel dankbaarder had kunnen aannemen.
Keizer Frans Josef van Oostenrjjk heeft
op een telegram van koning Peter van Ser
vië, hem zjjn benoeming op den Servischen
troon mededeelende, geantwoord Dankbaar
voor de vriendschappelijke mededeeling die
u mjj doet, wensch ik u onmiddellijk de
verzekering te geven van mjjn volkomen
sympathie en van de wenschen die ik koes
ter voor den langen duur en den voorspoed
van uwe regeering. Moge het Uwe Majesteit
vergund zgn, de edele zendiDg gelukkig-te
vervullen welke haar is toevertrouwd, door
vrede, rust en overleg te hergeven aan het
ongelukkige land dat zoo wreedeljjk beproefd
is door een reeks van gewelddadige veran
deringen, en door het op te heffen na den
diepen val dien het in de oogen van de
beschaafde wereld gedaan heeft. Uwe Ma
jesteit kan, voor de vervulling van deze
taak, rekenen op mjjn steun en vriendschap
en kan overtuigd zgn dat ik mg er altoos
had. Doe nu met de port en de sigaren
alsof je thuis waart, en denk vooral, dat
het voor het laatst is. Ik ga intusschen
wat trissche lucht scheppen!*
Dit zeggende wierp hg de tuindeuren open
en begaf zich in het park. Eindeljjk gevoelde
hg zich weder vrjj. Hg had zich wèl een
gevaarljjken vjjand gemaakt, maar wat was
zgn leven anders geweest dan een aaneen
schakeling van gevaren? Hjj gevoelde zich
sterk genoeg om zgn loopbaan opnieuw te
beginnen!.... Al voort wandelende, kwam
hjj bjj de bank onder den cederboom, en als
met een tooverslag maakte Da Souza en de
geheele geldwereld plaats voor het beeld van
haar, die van af het eerste oogenblik dat hjj
haar gezien had, zgn geheele hart vervulde.
Hg was er zeker van, dat zg een gewich
tige rol in zgn toekomst zou vervullen. Zg
behoorde tot de, door hem tot nu toe ver
smade beschaafde wereld, en daarom had hjj
zich voorgenomen, zich daarin een aanzien
lijke plaats te veroveren. Hg vergat zelfs
den oude, half waanzinnige banueling, die
hem vol verlangen van gene zjj de der Oce
aan aanstaarde, en dacht aan niets dan aan
het nieuwe leven, waartoe zij den sleutel
voor hem in handen hield
Eenige dagen na het boven beschrevene,
ontving Ernestine een uitnoodiging van de
notarissen der oudadelljjke familie East-
chest^r, om, ter bespreking van voor haar
gewichtige aangelegenheden, aan hun kan
toor in Lincoln's Inn te komeD. Ernestine
schreef deze raadselachtige uitnoodiging toe
aan de omstandigheid, dat zjj de laatste
dagen hoofdzakelijk besteed had, met het
schrjjven van beleedigende brieven aan hare
nabestaanden. Wellicht wenschte men haar
aan zal laten gelegen liggen, de betrekkin
gen van goede buurschap te handhaven en
te stevigen.
In een mededeeling van het Russisch
regeeringsblad staat te lezen: Een week is
er verloopen sedert de bloedige omwenteling
te Belgrado gebeurde. Terwjjl Rusland streng
vasthoudt aan zgn stelregel om zich niet in
d« binnenlandsche aangelegenheden van de
Balkanstaten te mengen en het ook niet
mogeljjk acht, met de leiders die zich eigen
machtig het gezag hebben toegeëigend in
eenigerlei betrekking te treden, heeft 't het
einde van de troebelen afgewacht. Dadeljjk
na zgn verkiezing hesft Peter zich telegra
fisch tot den keizer gericht met verzoek hem
te erkennen, waarop ean telegrafisch ant
woord in bevestigeaden zin gevolgd is. De
keizerljjke regeering echter kan zich, ondanks
de goede wenschen voor het hoofd van het
in dea geloove verwante Servisehe volk,
niet onthouden het vertrouwen nitte spreken,
dat koning Peter gerechtigheid en vasten
wil zal toonen door voor alles maatregelen
te nemen tot onderzoek van de afschuweljjke
euveldaad en de verraderlijke boosdoeners,
die zich met de schande van koningsmoord
bedekt hebben, streng te straffen. Het uit-
bljjven van de noodiga vergelding zou op
de betrekkingen van alle landen met Servië
ongunstig werken. Rusland smeekt den zegen
des Allerhoogsten op het welzjju en het heil
van het Servische volk af.
De vrees, dat de mogendheden hem niet
zouden erkennen, zal bjj den nieuwen Ko
ning van Servië aanvankelijk veel zgn ver
minderd na de telegrammen van gelakwensch
zoowel uit Petersburg als uit Weenen, die
het meeste te beteekenen hebben voor Servië.
Met dat al nam Engeland al aanstonds geen
al te vriendeljjke houding aan, wat des te
onaangenamer voor den Koning wordt, nu
bljjkens een bericht uit St. Petersburg, de
Russische »Regeeringsbode«, het officieel or
gaan, verklaart, dat de Russische regeering
Peter I zal erkennen, maar met de toevoe
ging, dat hem de bestraffing der moorde
naars ten plicht wordt gesteld. Dat geeft
plotseling aan de gewetensbezwaren der En-
gelsche regeering om zoo maar de h. i. door
den moord op koning Alexander afgebroken
betrekkingen te hervatten, een bedenkeljjken
ernst. Mag men afgaan op een interview in
de Daily News* met den op 't oogenblik
tot beter inzicht te brengenHoewel zg zich
overtuigd hield, dat dit niemand kon ge
lukken, dreef haar de nieuwsgierigheid naar
het in elk opzicht achtenswaardig adres.
•Ik ben Miss Wendermott,* zeide zjj tot
den ouden heer, die haar bjj haar binnen
treden eerbiedig tegemoet trad, »u wenschtet
mjj te spreken?*
•Neem plaats, Miss,* was het antwoord,
•gjj ljjkt sprekend op uw vader! Uw vader
was een edelman in den volsten zin des
woords, want hjj bezat een edel hart!*
»Deze woorden doen mjj goed, Mr. Coth-
bert,* antwoordde zg, »mjjn vader moge
onder den druk zjjner familie .dwaasheden
hebben begaan, toch zal ik hèn, die hem
zoo smadeljjk en verraderljjk behandeld
hebben, nimmer vergsven. Ik bedoel mjjn
grootvader en mjjn oom!*
>De graaf was een zeer trotsch edelman,*
zei Mr. Cothbert.
Gjj moogt het trots noemen,* riep zjj,
>ik noem het zelfzuchtigheid! Zg misten het
recht, om zulk een opoffering van hem te
eischen. Ik ben er zeker van, dat hjj er in
zou hebben toegestemd, als een vreemdeling
in Engeland te leven. Maar hem zgn
naamen zgn kind te ontnemen,
daarvoor moge God hen oordeelen!*
»Ik was er altjjd tegen,* zei de notaris.
Dat heeft mjj mjjn neef DaveHant ver
teld,* hernam zjj, >maar toch kan ik het
u niet geheel vergeven, dat ge mjj in mjjn
ongelukkigen waan gelaten hebt. Ik ben
verheugd u te kunnen verzekeren, dat ik
mg een positie heb wetea te verwerven,
waardoor ik niets meer met hen te maken
hebIk ben journaliste, en ik ben er trotsch
op u te zeggen, dat ik mjjn eigen brood
verdien 1*
Hz-,
Aan het Nederlandsche Volk!
Wordi vervolgd.)