Hel Land van Heusden en Allena, de Langstraat en de Bommelerwaard.
Jto 2247.
GELIJKHEID.
Cs vroeg ontmaskerd.
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
WOENSDAG 2 SEPT.
1903.
land VAN alten*
TOOK
Dit blad verschat WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden 1 l.OO.
ico per post zonder prjjsverhooging. Afzonderlijke
uners 5 cent.
Advertentiën ran 16 regels 50 et. Elke regel
meer 71/, ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentien worden tot Dinsdag- en Vrjjdagavond
ingewacht.
boeten alle menschen gelijk zijn?
Die vraag kan men met „ja" en
;en" beantwoorden en ook hier geldt
t men van de vrijheid zeggen kan:
l een juist begrip ervan ontbreekt
maar al te vaak.
3reen menseh, met gezond verstand
gaafd, zal ooit leeren, dat allen in
3 omstandigheden gelijk moeten zijn.
Men heeft, en zeer terecht, de maat-
lappelijke ongelijkheid wel eens eene
Luurwet genaamd, 't Is volstrekt on-
i gel ijk dat algeheele gelijkheid een
genblik zou kunnen bestaan. Stellen
j ons eene samenleving voor, waarin
en hetzelfde bezitten, niemand eenig
ser gezag heeft dan de anderen, allen
bben bereikt dezelfde mate van ont-
kkeling. Is dat niet ondenkbaar De
menleving bestaat immers uit men-
len, menschen met gebreken, met
q beperkt vermogen, menschen wier
nsche bestaan door onvolmaaktheid
kenmerkt wordt en die, om zoo te
?gen, ten speelbal van het lot ver-
■ekken
Is de ongelijke lotsbedeeling van den
msch eene noodzakelijkheid, dan be
eft zij zich daarom niet verder uit
strekken dan tot het noodzakelijke.
Maatschappelijke gelijkheid is niet
ogelijk; maar staatkundige gelijkheid
3I degelijk.
Aan die staatkundige gelijkheid heeft
t voorheen ook ten onzent maar al
veel ontbroken en toen, in het laatst
r achttiende eeuw, Nederland één
i eel was geworden en in 1798 de
rste staatsregeling of grondwet werd
unaakt, werden daarin verschillende
•ondbeginselen neergelegd, die ten oog-
erk hadden, de staatkundige gelijk-
;id in te voeren.
Alle leden der maatschappij, zoo luid-
ïn de voornaamste van die grondbe-
inselen, hebben, zonder onderscheid
m geboorte, bezitting, stand of rang,
ïlijke aanspraken op maatschappelijke
>ordeelenambten en bedieningen zijn
et erfelijk en kunnen niet worden
FEUILLETON.
De verwende, mooie Linda had voor de
Dove eiste maal getelefoneerd en na, na
rederom afgebeld te hebben, stampte zjj
eërgerd met den voet op den grond, ter-
'jjl een paar dieps rimpels op het blanke
oorhoofd bewezen hoe verstoord zjj was.
»'t Is toch werkeljjk afschuwelijkriep
jj hare moeder toe Voorzichtigheids»
aire heb ik nog eens naar het magazjjn
etelefoneerd om ze aan mgn costunm te
erinneren, en verbeeld u, na is het in 't
eheel niet zeker, dat ik bet op tjjd krjjg
e eerste modiste is ziek geworden zjj
ebben het naar baar hais gestaard
istnurljjk aan het einde der wereld
jangestrasseen vier hoog. Daar moest
t maar heengaan om te passen, verbeeld
1 eens, wat zegt a daarvan, mama?*
>Ja, kindlief, dat is wel onaangenaam
ils ik in jonw plaats was, nam ik maar
®n der costnums die ze gereed hebban
iggen
»Neen, mama, daar denk ik niet aan
k moet de blauwzjjden Luna hebben en
lan ga ik naar het bal; krjjg ik haar niet,
lan bljjf ik thnis
lEn je verloofde?*
Het opgewonden meisje haalde de schoo
iers op, haar mond vertrok zich tot een
ipjjtig lachje.
>Ja, die maakt het mg in de laatste
lagen ook zoo onaangenaam, 't Is ellendig
lat er zooveel zieken in de stad zjjn
juist nu heeft hg zooveel t doen alsof
35 die afscbnweigke armenpraktijk nog
noodig had, thans, du hg toch
Zjj aarzelde.
»Nu hg toch onze schoonzoon wordt,
won je zeggenJa, Linda, dat kan ik
mjj wel voorstellen; dat zgn eigenschappen
van mannen, die bjjv. je papa hoogeljjk
verkochtde keus van den eenen burger
boven den anderen mag alleen gegrond
zijn op meerdere deugd en bekwaam
heid; gcene burgerlijke voordeelen of
nadeelen mogen aan de belijdenis van
eenig kerkelijk leerstelsel zijn verbon
den, enz.
Uit deze opsomming blijkt reeds, wat
er destijds aan het raderwerk van den
Staat ontbrak. Het gemis van staat
kundige vrijheid bracht trouwens van
zelf die ongelijkheid mede.
Wat honderd jaren geleden, in de
eerste grondwet geleerd werd, heeft nog
altijd volle kracht en waarde behouden.
Wat is de staat anders, dan een ver-
eeniging van personen, tot beveiliging
van persoon, goed en leven, tot ver
krijging van meerdere welvaart en ont
wikkeling
Dat is dan ook de reden waarom
voor de wet, het recht en het genot
der instellingen van staat- en maat
schappij, geen onderscheid mag worden
gemaakt, gegrond op geboorte, bezitting,
stand of rang.
Natuurlijk is er tusschen iemand van
geboorte, aanleg en ontwikkeling, en
iemand die dit alles niet bezit, een groot
onderscheid, dat zich overal en ten
allen tijde zal doen gevoelen. Aan den
eenen zal men b.v. een gewichtig ambt
kunnen toevertrouwen en aan den ander
nooit. In de voordeelen maakt dat na
tuurlijk ook een verschil. Maar dat nood
zakelijk verschil mag niet verder gaan
dan het publiek belang vordert. Alleen
deugd en bekwaamheid mogen den door
slag geven, leerde de oude staatsregeling;
en zóó behoort het ook nog te zijn.
Burgerlijke voordeelen of nadeelen
mogen ook niet aan de belijdenis van
eenig kerkelijk leerstelsel zijn gehecht.
Wanneer nu b.v. een ambt of een bedie
ning wordt vervuld, dat in het geheel
niet met eenig kerkelijk leerstelsel in
verband staat, en degeen die het ambt
begeven moet, vraagt toch naar iemands
kerkelijke belijdenis, dan is het beginsel
der gelijkheid geschonden.
Evenmin is er gelijkheid, wanneer
de staatkundige richting die men volgt,
op de benoeming van invloed is, wan-
waardeert
»Ik niet, mama, ik zeker niet; ik moet
dikwjj's in stilte lachen, als hg met zgne
hoogdravende ideeën komt aanzetten; ik
weet dat hg mij overschat, ik wil volstrekt
niet iets anders schgnen dan ik benik
erger er mg over...*
De zenuwachtig trillende vingers ont
bladerden een helderlil» orchidee, die voor
haar stondtoen plotseling aan eene
oogenblikkeljjke opwelling gehoor gevend,
schelde zg en beval den binnentredenden
huisknecht: Anton, de coupé, maar gauw
wat! Jjj moet meegaan!*
Dus tochwaagde hare moeder nog
op te merken. »En wat moet ik tegen
Maximiliaan zeggen, als hg komt?*
»Hjj heeft het veel te druk; hg zal niet
vóór vanavond komen. Waar zon hg den
tjjd vinden om zgn meisje te bezoeken, als
ergens een waschvrouw hoest of een straat
kind zich een stukje vel van de hand heeft
gestooten!*
Het mooie, regelmatige gezichtje kreeg
eene bepaald leeljjke uitdrukking bjj die
hoonende woorden.
Adieu, mama!* klonk het daarop kort.
Even later steeg Linda in het haar
wachtend rjjtuig en reed heen.
Znehtend zag hare moeder haar door het
venster na.
»Hg zal een zware taak met haar heb
bennu is hg nog verliefd, bjjna ver
blind maar wat moet er van komen waar
hg alles, alles van zgn vrouw verwacht
verstand en menschenliefde Wjj hebben
haar verwend, vertroeteld... 'twas niet
goed en niet verstandig ran onsik zie
het nu te laat in, te laat!*
Zfl bedekte het gelaat met de handen.
Intasschen had Linda haar doel bereikt,
daar buiten >aan het einde der wereld*
»aan de overzjjde vier hoog* het huis
had ADton weten uit te vorschen.
Ook dat nogzuchtte het verwende
meisje. Zg tilde haar fraaie japon hoog op
en stapte moedig de wjjde binnenplaats
over naar de aangeduide woning.
neer het ambt zelf in het geheel niets
met den politieken strijd te maken heeft.
In de tijden der republiek wisteD
enkele families, die in hoogheid gezeten
waren, de anderen er voortdurend uit
te houden. De zoon volgde den vader
op, die ook zijn vader was opgevolgd.
Verschillende bedieningen werden voor
geld verkocht. En de gevolgen van zulk
een toestand van schromelijke ongelijk
heid bleven natuurlijk niet uit. Rijk
dommen werden opgehoopt, terwijl aan
den anderen kant diepe armoede en
verval heerschten. De onwetendheid der
lagere standen was groot. Er werd in
alles met twee maten gemeten. De
waarde van den eerlijken arbeid was
gering. Het gildenwezen was oorzaak
dat eerlijke mededinging vaak onmo
gelijk werd gemaakt. Het geheel vormde
een vermolmd gebouw, dat eindelijk een
prooi der revolutie werd.
Zijn wij dankbaar, dat het beginsel
der vrijheid bij ons welig tiert, daaruit
is dan ook veel staatkundige gelijkheid
geboren. Werkelijk heeft die bij ons
een vrij hoogen trap van ontwikkeling
bereikt. Toch is nog niet alles ver
kregen, en dit zal ook eerst dan het
geval kunnen zijn, wanneer de valsche
begrippen van gelijkheid zijn afgelegd
en niet wordt gestreefd naar het onbe
reikbare.
Ook in deze is nog meer ontwikke
ling van het ware begrip mogelijk en
het is ons aller plicht, daarnaar te
streven. Wanneer ieder in eigen kring
d wat hij kan, om het beginsel van
gelijkheid meer te doen zegevieren, maar
ook tevens vast te houden aan die on
gelijkheid, die de wereldorde zelve mede
brengt, dan zal ten slotte de geheele
staatsmachine door datzelfde schoone
beginsel worden gedreven en er alom
de zegeningen van verspreiden.
Buitenland.
Tusschen Pasian Schiavonesco en Codroipo
in Noord-Italië zjjn Donderdagavond om 10
nar een goederentrein en een trein met
militairen in botsing gekomen. De machinist
van laatstgenoemden trein zag den anderen
Als zg haren leeraar in het schilderen
bezocht, steeg zjj soms eenige beeren per
week de bjjna 100 trappen op, die naar
zgn atelier leiden, maar die waren van
marmer, met een zwaren looper belegd, en
hadden vergulde leuningen; hoe kon
nu zoo'n borduurwerkster, die toch zeker
dikwijls aanzienlijke dames bg zich kreeg,
zoo hoog wonen, zoo in hooge mate on
voorzichtig en dan die uitgesleten, vuile
trappen, dat mengsel Tan onaangename
genren l
Eindeljjk was zg boven, nauwelgks wa
gend adem te halen; haar klein fijn neusje
hield zg in een kanten zakdoekje verborgen.
»Klop eens, Anton,* zeide zg tegen den
huisknecht, die baar was voorgegaan, >en
vraag of juffrouw Rudolf te spreken is.<
Een bleek, klein meisje opende de deur
en zag de bezoekers met groote verbaasde
oogen aan.
Moeder is vandaag een beetje beter,*
antwoordde het kind op «en vraag van
Anton; »zjj borduurt reeds sedert gister
avond, zg heeft den geheelen nacht niet
geslapen, omdat het werk zoo'n haast heeft.*
»Och lieTe God!* zuchtte Anton mede
lijdend, en ging toen opzjjde om zgn jonge
meesteres door te laten.
Haar tegenzin overwinnend, trad deze de
kamer binnen, waar een vronw met Ijjdend
uiterlgk, het eene oog verbonden, aan een
groot borduurraam zat. De vla fge vingers
gingen jjverig heen en weer om schitterende
gouden draden door elkander te werken;
zg gunde zich geen oogen blik tgd en hield
het hoofd diep over haar werk gebogen.
De vrouw schrikte en stond met moeite
op.
Linda trad nader.
»Dag juffrouw Rudolf,* zeide zg. »Ik
ben de dame, die het Lunacostuum voor
het bal van vanavond heb besteld. Ik was
buiten mijzelf van verontwaardiging, dat
zg mg zouden teleurstellen, en daarom heb
ik mg er maar overheen gezet en den ver-
8chrikkeljjken tocht hierheen gemaakt om
zelf eens te hooren en als het gaat te komen
in volle vaart aankomen en gaf tegenstoom,
maar kon de ramp niet meer voorkomen.
De verwoesting door den schok teweegge
bracht, was verschrikkelijk; de wagens van
beide treinen stortten over elkaar en werden
verbrjjzeld. Door de duisternis werd het
reddingswerk zeer belemmerd. Eerst nadat
een bnlptreiH was aangekomen, kon het
bevrgden der gewonden nit de pninhoopen
met kracht worden aangevat. Toen bleek,
dat meer dan 60 personen gekwetst waren,
waarvan 12 levensgevaarlijk. Nadat de ge
wonden bevrgd en verroerd waren, kwam
men tot de droevige ontdekking dat 15 sol
daten, benevens de machiaist en de stoker
van den militairen trein, om 't leven waren
gekomen.
Na een jaartje van kalmte hebben de
Irredentisten weer van zich doen hooren.
Uit Milaan komt de tjjding, dat Donderdag
j!., toen het Italiuansche koningspaar langs
Udine passeerde, om zich naar de yroote
manoeuvres te begeven, irradentistische de
monstraties zgn voorgekomen.
De kreten van »Leve het Italiaanscbe
Triest: Leve Vittori^, heer van Triest 1 Leve
de koning-bevrgder weerklonken aller
wegen. Het trok de aandacht, dat de ko
ningin een ruiker, haar door dames van
Triest aangeboden, bg zich hield, terwjjl zg
alle andere aan de kamerheeren overreikte.
Het bericht van deze anti-Oostenrgksche
manifestation moet op keizer Franz Joseph
een zeer onaangenamen indruk hebben ge
maakt. Nn zgn de binnenlandsche omstan
digheden van Oostenrjjk-Hongarge er wèl
naar om moeilijkheden en gevaren, die van
buiten dreigen, wat zwaarder op te nemen
dau nnders. En zonder dat men de betee-
ker ia van het drjjven der Irredentisten nu
juist overschat, geeft de verhouding, welke
tusschen Italië en Ooatenrjjk, de leden van
den Driebond, gaandeweg in het leven is
geroepen, wel aanleiding tot bezorgdheid.
Sinds eenige dagen doen zich in verschil
lende streken van Italië woelingen voor.
Het zgn vooral boeren, die tegen landeige
naars en pachters in verzet komen. Te
passen. Werkelijk zg keek het armoedige
kamertje eens rond ik had het mg an
ders voorgesteld, 't Is toeh onverantwoor
delijk, mg zóó in den steek te laten ik
was reeds doodmoe van het telefoneeren,
toen ik eindelgk uw adres te weten kwam.
s'fc Zal wel klaar komen, 't zal wel klaar
komen juffrouw,* verzekerde de borduur
ster »al kan ik die verschrikkelijke
pijn ook niet den baas worden ik sta
niet op voor het klaar is, rekent u daar
maar gerust op... ik heb immers nog nooit
verzuimd maar die plotselinge ongesteld
heid en dat die nu ook juist op mjjn
oogen is gevallen
»Moeder heeft een beeleboel jjs op Het
hoofd gehad twee dagen en twee nach
ten en de dokter heeft het streng ver
boden dat zg werkt, maar zg doet het toch*
klaagde het kleine meisje met tranen in de
oogen.
Linda keek alleen naar de vlgtig wer
kende handen die de kostbare, blanwe zjj-
de nauwelgks aanraakten.
»'t Komt op een paar gulden meer of
minder niet aan, wat den prjjs betreft, juf
frouw Rudolf, maar om 8 uur moet alles
gereed zgn. Kan mgn bediende het dan
komen halen Als er dan nog een kleinig
heid aan mankeert, kan mgn kamenier hat
wel veranderen.
»Om acht uur... om acht uur... ach
God, dat is haast onmogeljjkl...
Ongeduldig boog Linda zich over het
borduurwerk en bekeek bet door haar lorg
net.
»Erg ongeljjk,* zeide zg op ontevreden
toon, >ik had juist voor dezen keer iets ex
tra moois willen hebben... ik had rag zoo
veel van dit costuum voorgesteld...*
Het schreien scheen haar nader te staan
dan het lachen.
»U zult uw verloofde in dit costuum be
paald zeer goed bevallen,* merkte de bor
duurster half vertrouwelijk op, zonder haar
aan te zien.
Een hoogmoedig-minachtende trek kwam
op Linda's gezichtje.
Ariccia hebben driehonderd boeren de be
zittingen van prins Chigi bezet. Toen de
karabiniers aanrukten, namen de boeren
eene zeer vjjandige hooding aan. Daarop
zgn nit Rome honderd soldaten naar Aric
cia gezonden. In de gemeente Anguillari
Sabazia maakten vierhonderd boeren zich
meester van de bezittingen van prins Tor-
lonia. De politie was niet bg machte om
de menigte tot orde te brengeneen detache
ment cavalerie moest verschillende malen
charges uitvoeren.
Uit Castelnuovo di Parto komen eveneens
ongunstige tgdingen. Daar maakte eeu bende
van 200 boeren zich meester van de domei
nen der heeren Paradisi, Menotti, Collizi
en van prins Piombino. Vooral in die streek
ging 't warm toe. Tachtig soldaten kwa
men uit Rome. Het doel van deze tameljjk
ernstige beweging ouder de landeljjke be
volking in Italië schjjnt te wezen het dwin
gen van de eigenaars der uitgestrekte do
meinen, om een deel ervan af te staan, het-
zjj aan de gemeenten, hetzjj aan de land-
bon w-syndicaten.
Wat de befaamde Macedonische comité*
beoogen, wat het doel is dat zg met den
op zoo barbaarsche wgze gaande gehouden
en door de Turken even onmenscheljjk be
streden opstand nastreven, hebben zg neer
gelegd in een soort manifest of programma,
dat zg aan alle Europeesche kanselargen en
aan den Sultan hebben gezonden. Dit ont
werp ter regeling van de autonomie van
Macedonië omvat dertien artikelen, die hierop
neerkomen
Er worden vier provincies gevormd, die
onder oppergezag des Sultans administra
tieve autonomie hebben, te weten Albanië,
Macedonië, Oud-Servië en Thracië. De Sul
tan belast zich met de verdediging der
grenzen. Een internationale en inheemsche
politie en de militie waken voor de hand
having van de orde in iedere provincie. Een
hooge commissaris, Europeaan van geboorte
en nationaliteit, zal door de mogendheden
benoemd worden; zgn aanstelling loopt
over drie jaar. Een Europeesche gouverneur-
»Dat is eeu bijzaak,* zeide zg; >ik wil
de op dit bal iets geheel bijzonders hebben
en ik verzoek u nog eens, u zooveel moge
lijk in te spannen, dat het klaar komt.
Anders zoudt u het werk van het atelier
weleeus kunnen verliezen. En als het op
tgd gereed is, krjjgt ge van mg nieuw
werk.*
>Maar Linda!...*
Een ernstige, verwijtende stem sprak die
twee woorden uitEen jonge man met
een mannelgk uiterlgk was tusschen de
beide vrouwengestalten getreden... zgn ga
laat had een hoogroode kleur, op zgn voor
hoofd lagen een paar diepe plooien, die zgn
hevig misnoegen toonden.
Het jonge meisje schrikte.
Maximiliaan.jjj hier?*
Ook de vronw was verschrikt ineenge
krompen. De dokterstamelde zg
>Ik had niet gedacht dat u nog eens de
moeite zoudt doeu om mjj op te zoeken
wees niet boos op mjj, dat ik aan 't werk
ben gegaan, 't gaat werkeljjk al wat be
ter... de pjjn is nog wel niet weg... maar
de verdieEsten
»U legt dat werk onmiddellijk neer, juf
frouw Rudolf 1 U is tegenover niemand ver
plicht uw gezondheid, misschien uw leven,
op te offeren. De dame die dat costuum
heeft besteld zal zich nog wel op een an
dere wgze weten te behelpen...*
>'t Gaat niet, Max, 't is het costuum
dat .ik vanavond op het bal masqué moet
dragen...*
>Des te eerder zul je je er in schikken
en voor zulk een onbeduidende zaak niet
zoo'n zware verantwoordelijkheid op je wil
len nemen...*
Linda antwoordde slechts met een ver
achtelijk schouderophalendaarop greep
zjj de kleine mof, die zjj op een tafeltje
had gelegd, liep haastig naar de dear en
draaide zich nog even om, om de doods-
bleeke vronw toe te voegen: »Stuur alles
uiaar naar het atelier terag met de bood
schap, dat ik er niets meer van wil weten 1*
Juffrouw, juffrouw!* jammerde de hor-