Hel Land van Heusden en Allena, de Langstraat en de Bommelerwaard. Jto 2247. GELIJKHEID. Cs vroeg ontmaskerd. Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden. WOENSDAG 2 SEPT. 1903. land VAN alten* TOOK Dit blad verschat WOENSDAG en ZATERDAG. Abonnementsprijs: per 3 maanden 1 l.OO. ico per post zonder prjjsverhooging. Afzonderlijke uners 5 cent. Advertentiën ran 16 regels 50 et. Elke regel meer 71/, ct. Groote letters naar plaatsruimte. Advertentien worden tot Dinsdag- en Vrjjdagavond ingewacht. boeten alle menschen gelijk zijn? Die vraag kan men met „ja" en ;en" beantwoorden en ook hier geldt t men van de vrijheid zeggen kan: l een juist begrip ervan ontbreekt maar al te vaak. 3reen menseh, met gezond verstand gaafd, zal ooit leeren, dat allen in 3 omstandigheden gelijk moeten zijn. Men heeft, en zeer terecht, de maat- lappelijke ongelijkheid wel eens eene Luurwet genaamd, 't Is volstrekt on- i gel ijk dat algeheele gelijkheid een genblik zou kunnen bestaan. Stellen j ons eene samenleving voor, waarin en hetzelfde bezitten, niemand eenig ser gezag heeft dan de anderen, allen bben bereikt dezelfde mate van ont- kkeling. Is dat niet ondenkbaar De menleving bestaat immers uit men- len, menschen met gebreken, met q beperkt vermogen, menschen wier nsche bestaan door onvolmaaktheid kenmerkt wordt en die, om zoo te ?gen, ten speelbal van het lot ver- ■ekken Is de ongelijke lotsbedeeling van den msch eene noodzakelijkheid, dan be eft zij zich daarom niet verder uit strekken dan tot het noodzakelijke. Maatschappelijke gelijkheid is niet ogelijk; maar staatkundige gelijkheid 3I degelijk. Aan die staatkundige gelijkheid heeft t voorheen ook ten onzent maar al veel ontbroken en toen, in het laatst r achttiende eeuw, Nederland één i eel was geworden en in 1798 de rste staatsregeling of grondwet werd unaakt, werden daarin verschillende •ondbeginselen neergelegd, die ten oog- erk hadden, de staatkundige gelijk- ;id in te voeren. Alle leden der maatschappij, zoo luid- ïn de voornaamste van die grondbe- inselen, hebben, zonder onderscheid m geboorte, bezitting, stand of rang, ïlijke aanspraken op maatschappelijke >ordeelenambten en bedieningen zijn et erfelijk en kunnen niet worden FEUILLETON. De verwende, mooie Linda had voor de Dove eiste maal getelefoneerd en na, na rederom afgebeld te hebben, stampte zjj eërgerd met den voet op den grond, ter- 'jjl een paar dieps rimpels op het blanke oorhoofd bewezen hoe verstoord zjj was. »'t Is toch werkeljjk afschuwelijkriep jj hare moeder toe Voorzichtigheids» aire heb ik nog eens naar het magazjjn etelefoneerd om ze aan mgn costunm te erinneren, en verbeeld u, na is het in 't eheel niet zeker, dat ik bet op tjjd krjjg e eerste modiste is ziek geworden zjj ebben het naar baar hais gestaard istnurljjk aan het einde der wereld jangestrasseen vier hoog. Daar moest t maar heengaan om te passen, verbeeld 1 eens, wat zegt a daarvan, mama?* >Ja, kindlief, dat is wel onaangenaam ils ik in jonw plaats was, nam ik maar ®n der costnums die ze gereed hebban iggen »Neen, mama, daar denk ik niet aan k moet de blauwzjjden Luna hebben en lan ga ik naar het bal; krjjg ik haar niet, lan bljjf ik thnis lEn je verloofde?* Het opgewonden meisje haalde de schoo iers op, haar mond vertrok zich tot een ipjjtig lachje. >Ja, die maakt het mg in de laatste lagen ook zoo onaangenaam, 't Is ellendig lat er zooveel zieken in de stad zjjn juist nu heeft hg zooveel t doen alsof 35 die afscbnweigke armenpraktijk nog noodig had, thans, du hg toch Zjj aarzelde. »Nu hg toch onze schoonzoon wordt, won je zeggenJa, Linda, dat kan ik mjj wel voorstellen; dat zgn eigenschappen van mannen, die bjjv. je papa hoogeljjk verkochtde keus van den eenen burger boven den anderen mag alleen gegrond zijn op meerdere deugd en bekwaam heid; gcene burgerlijke voordeelen of nadeelen mogen aan de belijdenis van eenig kerkelijk leerstelsel zijn verbon den, enz. Uit deze opsomming blijkt reeds, wat er destijds aan het raderwerk van den Staat ontbrak. Het gemis van staat kundige vrijheid bracht trouwens van zelf die ongelijkheid mede. Wat honderd jaren geleden, in de eerste grondwet geleerd werd, heeft nog altijd volle kracht en waarde behouden. Wat is de staat anders, dan een ver- eeniging van personen, tot beveiliging van persoon, goed en leven, tot ver krijging van meerdere welvaart en ont wikkeling Dat is dan ook de reden waarom voor de wet, het recht en het genot der instellingen van staat- en maat schappij, geen onderscheid mag worden gemaakt, gegrond op geboorte, bezitting, stand of rang. Natuurlijk is er tusschen iemand van geboorte, aanleg en ontwikkeling, en iemand die dit alles niet bezit, een groot onderscheid, dat zich overal en ten allen tijde zal doen gevoelen. Aan den eenen zal men b.v. een gewichtig ambt kunnen toevertrouwen en aan den ander nooit. In de voordeelen maakt dat na tuurlijk ook een verschil. Maar dat nood zakelijk verschil mag niet verder gaan dan het publiek belang vordert. Alleen deugd en bekwaamheid mogen den door slag geven, leerde de oude staatsregeling; en zóó behoort het ook nog te zijn. Burgerlijke voordeelen of nadeelen mogen ook niet aan de belijdenis van eenig kerkelijk leerstelsel zijn gehecht. Wanneer nu b.v. een ambt of een bedie ning wordt vervuld, dat in het geheel niet met eenig kerkelijk leerstelsel in verband staat, en degeen die het ambt begeven moet, vraagt toch naar iemands kerkelijke belijdenis, dan is het beginsel der gelijkheid geschonden. Evenmin is er gelijkheid, wanneer de staatkundige richting die men volgt, op de benoeming van invloed is, wan- waardeert »Ik niet, mama, ik zeker niet; ik moet dikwjj's in stilte lachen, als hg met zgne hoogdravende ideeën komt aanzetten; ik weet dat hg mij overschat, ik wil volstrekt niet iets anders schgnen dan ik benik erger er mg over...* De zenuwachtig trillende vingers ont bladerden een helderlil» orchidee, die voor haar stondtoen plotseling aan eene oogenblikkeljjke opwelling gehoor gevend, schelde zg en beval den binnentredenden huisknecht: Anton, de coupé, maar gauw wat! Jjj moet meegaan!* Dus tochwaagde hare moeder nog op te merken. »En wat moet ik tegen Maximiliaan zeggen, als hg komt?* »Hjj heeft het veel te druk; hg zal niet vóór vanavond komen. Waar zon hg den tjjd vinden om zgn meisje te bezoeken, als ergens een waschvrouw hoest of een straat kind zich een stukje vel van de hand heeft gestooten!* Het mooie, regelmatige gezichtje kreeg eene bepaald leeljjke uitdrukking bjj die hoonende woorden. Adieu, mama!* klonk het daarop kort. Even later steeg Linda in het haar wachtend rjjtuig en reed heen. Znehtend zag hare moeder haar door het venster na. »Hg zal een zware taak met haar heb bennu is hg nog verliefd, bjjna ver blind maar wat moet er van komen waar hg alles, alles van zgn vrouw verwacht verstand en menschenliefde Wjj hebben haar verwend, vertroeteld... 'twas niet goed en niet verstandig ran onsik zie het nu te laat in, te laat!* Zfl bedekte het gelaat met de handen. Intasschen had Linda haar doel bereikt, daar buiten >aan het einde der wereld* »aan de overzjjde vier hoog* het huis had ADton weten uit te vorschen. Ook dat nogzuchtte het verwende meisje. Zg tilde haar fraaie japon hoog op en stapte moedig de wjjde binnenplaats over naar de aangeduide woning. neer het ambt zelf in het geheel niets met den politieken strijd te maken heeft. In de tijden der republiek wisteD enkele families, die in hoogheid gezeten waren, de anderen er voortdurend uit te houden. De zoon volgde den vader op, die ook zijn vader was opgevolgd. Verschillende bedieningen werden voor geld verkocht. En de gevolgen van zulk een toestand van schromelijke ongelijk heid bleven natuurlijk niet uit. Rijk dommen werden opgehoopt, terwijl aan den anderen kant diepe armoede en verval heerschten. De onwetendheid der lagere standen was groot. Er werd in alles met twee maten gemeten. De waarde van den eerlijken arbeid was gering. Het gildenwezen was oorzaak dat eerlijke mededinging vaak onmo gelijk werd gemaakt. Het geheel vormde een vermolmd gebouw, dat eindelijk een prooi der revolutie werd. Zijn wij dankbaar, dat het beginsel der vrijheid bij ons welig tiert, daaruit is dan ook veel staatkundige gelijkheid geboren. Werkelijk heeft die bij ons een vrij hoogen trap van ontwikkeling bereikt. Toch is nog niet alles ver kregen, en dit zal ook eerst dan het geval kunnen zijn, wanneer de valsche begrippen van gelijkheid zijn afgelegd en niet wordt gestreefd naar het onbe reikbare. Ook in deze is nog meer ontwikke ling van het ware begrip mogelijk en het is ons aller plicht, daarnaar te streven. Wanneer ieder in eigen kring d wat hij kan, om het beginsel van gelijkheid meer te doen zegevieren, maar ook tevens vast te houden aan die on gelijkheid, die de wereldorde zelve mede brengt, dan zal ten slotte de geheele staatsmachine door datzelfde schoone beginsel worden gedreven en er alom de zegeningen van verspreiden. Buitenland. Tusschen Pasian Schiavonesco en Codroipo in Noord-Italië zjjn Donderdagavond om 10 nar een goederentrein en een trein met militairen in botsing gekomen. De machinist van laatstgenoemden trein zag den anderen Als zg haren leeraar in het schilderen bezocht, steeg zjj soms eenige beeren per week de bjjna 100 trappen op, die naar zgn atelier leiden, maar die waren van marmer, met een zwaren looper belegd, en hadden vergulde leuningen; hoe kon nu zoo'n borduurwerkster, die toch zeker dikwijls aanzienlijke dames bg zich kreeg, zoo hoog wonen, zoo in hooge mate on voorzichtig en dan die uitgesleten, vuile trappen, dat mengsel Tan onaangename genren l Eindeljjk was zg boven, nauwelgks wa gend adem te halen; haar klein fijn neusje hield zg in een kanten zakdoekje verborgen. »Klop eens, Anton,* zeide zg tegen den huisknecht, die baar was voorgegaan, >en vraag of juffrouw Rudolf te spreken is.< Een bleek, klein meisje opende de deur en zag de bezoekers met groote verbaasde oogen aan. Moeder is vandaag een beetje beter,* antwoordde het kind op «en vraag van Anton; »zjj borduurt reeds sedert gister avond, zg heeft den geheelen nacht niet geslapen, omdat het werk zoo'n haast heeft.* »Och lieTe God!* zuchtte Anton mede lijdend, en ging toen opzjjde om zgn jonge meesteres door te laten. Haar tegenzin overwinnend, trad deze de kamer binnen, waar een vronw met Ijjdend uiterlgk, het eene oog verbonden, aan een groot borduurraam zat. De vla fge vingers gingen jjverig heen en weer om schitterende gouden draden door elkander te werken; zg gunde zich geen oogen blik tgd en hield het hoofd diep over haar werk gebogen. De vrouw schrikte en stond met moeite op. Linda trad nader. »Dag juffrouw Rudolf,* zeide zg. »Ik ben de dame, die het Lunacostuum voor het bal van vanavond heb besteld. Ik was buiten mijzelf van verontwaardiging, dat zg mg zouden teleurstellen, en daarom heb ik mg er maar overheen gezet en den ver- 8chrikkeljjken tocht hierheen gemaakt om zelf eens te hooren en als het gaat te komen in volle vaart aankomen en gaf tegenstoom, maar kon de ramp niet meer voorkomen. De verwoesting door den schok teweegge bracht, was verschrikkelijk; de wagens van beide treinen stortten over elkaar en werden verbrjjzeld. Door de duisternis werd het reddingswerk zeer belemmerd. Eerst nadat een bnlptreiH was aangekomen, kon het bevrgden der gewonden nit de pninhoopen met kracht worden aangevat. Toen bleek, dat meer dan 60 personen gekwetst waren, waarvan 12 levensgevaarlijk. Nadat de ge wonden bevrgd en verroerd waren, kwam men tot de droevige ontdekking dat 15 sol daten, benevens de machiaist en de stoker van den militairen trein, om 't leven waren gekomen. Na een jaartje van kalmte hebben de Irredentisten weer van zich doen hooren. Uit Milaan komt de tjjding, dat Donderdag j!., toen het Italiuansche koningspaar langs Udine passeerde, om zich naar de yroote manoeuvres te begeven, irradentistische de monstraties zgn voorgekomen. De kreten van »Leve het Italiaanscbe Triest: Leve Vittori^, heer van Triest 1 Leve de koning-bevrgder weerklonken aller wegen. Het trok de aandacht, dat de ko ningin een ruiker, haar door dames van Triest aangeboden, bg zich hield, terwjjl zg alle andere aan de kamerheeren overreikte. Het bericht van deze anti-Oostenrgksche manifestation moet op keizer Franz Joseph een zeer onaangenamen indruk hebben ge maakt. Nn zgn de binnenlandsche omstan digheden van Oostenrjjk-Hongarge er wèl naar om moeilijkheden en gevaren, die van buiten dreigen, wat zwaarder op te nemen dau nnders. En zonder dat men de betee- ker ia van het drjjven der Irredentisten nu juist overschat, geeft de verhouding, welke tusschen Italië en Ooatenrjjk, de leden van den Driebond, gaandeweg in het leven is geroepen, wel aanleiding tot bezorgdheid. Sinds eenige dagen doen zich in verschil lende streken van Italië woelingen voor. Het zgn vooral boeren, die tegen landeige naars en pachters in verzet komen. Te passen. Werkelijk zg keek het armoedige kamertje eens rond ik had het mg an ders voorgesteld, 't Is toeh onverantwoor delijk, mg zóó in den steek te laten ik was reeds doodmoe van het telefoneeren, toen ik eindelgk uw adres te weten kwam. s'fc Zal wel klaar komen, 't zal wel klaar komen juffrouw,* verzekerde de borduur ster »al kan ik die verschrikkelijke pijn ook niet den baas worden ik sta niet op voor het klaar is, rekent u daar maar gerust op... ik heb immers nog nooit verzuimd maar die plotselinge ongesteld heid en dat die nu ook juist op mjjn oogen is gevallen »Moeder heeft een beeleboel jjs op Het hoofd gehad twee dagen en twee nach ten en de dokter heeft het streng ver boden dat zg werkt, maar zg doet het toch* klaagde het kleine meisje met tranen in de oogen. Linda keek alleen naar de vlgtig wer kende handen die de kostbare, blanwe zjj- de nauwelgks aanraakten. »'t Komt op een paar gulden meer of minder niet aan, wat den prjjs betreft, juf frouw Rudolf, maar om 8 uur moet alles gereed zgn. Kan mgn bediende het dan komen halen Als er dan nog een kleinig heid aan mankeert, kan mgn kamenier hat wel veranderen. »Om acht uur... om acht uur... ach God, dat is haast onmogeljjkl... Ongeduldig boog Linda zich over het borduurwerk en bekeek bet door haar lorg net. »Erg ongeljjk,* zeide zg op ontevreden toon, >ik had juist voor dezen keer iets ex tra moois willen hebben... ik had rag zoo veel van dit costuum voorgesteld...* Het schreien scheen haar nader te staan dan het lachen. »U zult uw verloofde in dit costuum be paald zeer goed bevallen,* merkte de bor duurster half vertrouwelijk op, zonder haar aan te zien. Een hoogmoedig-minachtende trek kwam op Linda's gezichtje. Ariccia hebben driehonderd boeren de be zittingen van prins Chigi bezet. Toen de karabiniers aanrukten, namen de boeren eene zeer vjjandige hooding aan. Daarop zgn nit Rome honderd soldaten naar Aric cia gezonden. In de gemeente Anguillari Sabazia maakten vierhonderd boeren zich meester van de bezittingen van prins Tor- lonia. De politie was niet bg machte om de menigte tot orde te brengeneen detache ment cavalerie moest verschillende malen charges uitvoeren. Uit Castelnuovo di Parto komen eveneens ongunstige tgdingen. Daar maakte eeu bende van 200 boeren zich meester van de domei nen der heeren Paradisi, Menotti, Collizi en van prins Piombino. Vooral in die streek ging 't warm toe. Tachtig soldaten kwa men uit Rome. Het doel van deze tameljjk ernstige beweging ouder de landeljjke be volking in Italië schjjnt te wezen het dwin gen van de eigenaars der uitgestrekte do meinen, om een deel ervan af te staan, het- zjj aan de gemeenten, hetzjj aan de land- bon w-syndicaten. Wat de befaamde Macedonische comité* beoogen, wat het doel is dat zg met den op zoo barbaarsche wgze gaande gehouden en door de Turken even onmenscheljjk be streden opstand nastreven, hebben zg neer gelegd in een soort manifest of programma, dat zg aan alle Europeesche kanselargen en aan den Sultan hebben gezonden. Dit ont werp ter regeling van de autonomie van Macedonië omvat dertien artikelen, die hierop neerkomen Er worden vier provincies gevormd, die onder oppergezag des Sultans administra tieve autonomie hebben, te weten Albanië, Macedonië, Oud-Servië en Thracië. De Sul tan belast zich met de verdediging der grenzen. Een internationale en inheemsche politie en de militie waken voor de hand having van de orde in iedere provincie. Een hooge commissaris, Europeaan van geboorte en nationaliteit, zal door de mogendheden benoemd worden; zgn aanstelling loopt over drie jaar. Een Europeesche gouverneur- »Dat is eeu bijzaak,* zeide zg; >ik wil de op dit bal iets geheel bijzonders hebben en ik verzoek u nog eens, u zooveel moge lijk in te spannen, dat het klaar komt. Anders zoudt u het werk van het atelier weleeus kunnen verliezen. En als het op tgd gereed is, krjjgt ge van mg nieuw werk.* >Maar Linda!...* Een ernstige, verwijtende stem sprak die twee woorden uitEen jonge man met een mannelgk uiterlgk was tusschen de beide vrouwengestalten getreden... zgn ga laat had een hoogroode kleur, op zgn voor hoofd lagen een paar diepe plooien, die zgn hevig misnoegen toonden. Het jonge meisje schrikte. Maximiliaan.jjj hier?* Ook de vronw was verschrikt ineenge krompen. De dokterstamelde zg >Ik had niet gedacht dat u nog eens de moeite zoudt doeu om mjj op te zoeken wees niet boos op mjj, dat ik aan 't werk ben gegaan, 't gaat werkeljjk al wat be ter... de pjjn is nog wel niet weg... maar de verdieEsten »U legt dat werk onmiddellijk neer, juf frouw Rudolf 1 U is tegenover niemand ver plicht uw gezondheid, misschien uw leven, op te offeren. De dame die dat costuum heeft besteld zal zich nog wel op een an dere wgze weten te behelpen...* >'t Gaat niet, Max, 't is het costuum dat .ik vanavond op het bal masqué moet dragen...* >Des te eerder zul je je er in schikken en voor zulk een onbeduidende zaak niet zoo'n zware verantwoordelijkheid op je wil len nemen...* Linda antwoordde slechts met een ver achtelijk schouderophalendaarop greep zjj de kleine mof, die zjj op een tafeltje had gelegd, liep haastig naar de dear en draaide zich nog even om, om de doods- bleeke vronw toe te voegen: »Stuur alles uiaar naar het atelier terag met de bood schap, dat ik er niets meer van wil weten 1* Juffrouw, juffrouw!* jammerde de hor-

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Nieuwsblad het land van Heusden en Altena de Langstraat en de Bommelerwaard | 1903 | | pagina 1