Het Land van H„eusden en Altena, de Langstraat en de Bommelerwaard.
M 2295.
1904.
alteh/>
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
ZATERDAG 20 FEBR.
DE STAATSZORG «ET BETREKKING
TOT DEN ARBEID.
Oorlog tusschen Japan en Rusland.
UN9 VAN
TOOK
Dit blad verschat WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 8 maanden 1.00.
franco per poet zonder prjjsverhooging. Afzonderlijke
nummer» 5 cent.
Adyertentien yan 16 regel» 50 et. Elke regel
meer 71/» ot. Groote letter» naar plaatsruimte.
Adyertentien worden tot Dimdag- en Vrijdagavond
ingewacht.
I.
Over den toestand der bakkersge
zellen, in verband met het ontwerp-
arbeidswet, hebben wij reeds een en
ander opgemerkt.
Inderdaad kan deze aangelegenheid
als een afzonderlijk vraagstuk worden
beschouwd.
Ook in andere opzichten evenwel, is
het p&s ingediende wetsontwerp, bevat
tende bepalingen ter bescherming van
den arbeid, even als dat op het arbeids
contract, zeer belangrijk en wij zullen
daarom een en ander in eene kleine
serie van opstellen nader in beschou
wing nemen.
Zooals onze lezers zullen weten, be
stonden er sinds geruimen tijd hier
wetten, die de arbeiders tegen de ge
varen trachten te beschermen, die een
natuurlijk gevolg zijn van de nieuwere
productie-wijze. Het zijn: de arbeids
wet, die jeugdige personen en vrouwen
tegen overmatigen en gevaarlijken ar
beid beschermt; en de veiligheidswet,
die zich over alle werklieden uitstrekt
en meer bepaaldelijk zorgt voor de
veiligheid in fabrieken en werkplaatsen.
Beide wetten zijn proef wetten. De
ervaring heeft er uitspraak over gedaan
en zij behoeven thans aanvulling en
verbetering. Dit is het doel van het
uitgebreide en zeer ingewikkelde nieuwe
ontwerp, dat ten doel heeft om beide
wetten te vervangen.
Na eenige algemeene bepalingen, vin
den wij in dit ontwerp eeDige voor
schriften omtrent eene geheele nieuwe
instellingeene wettelijke regeling van
het leerlingwezen.
Daarna wordt gezegd welke arbeid
door bepaalde personen niet mag wor
den verricht. Wij vinden hier een deel
van den inhoud der bestaande arbeids
wet en van de koninklijke besluiten,
ter harer uitvoering genomen en die
nu in de wet zelf worden opgenomen.
Twee daaraan volgende atdeelingen
bevatten den inhoud der tegenwoordige
veiligheidswet en de koninklijke beslui
ten ter harer uitvoering genomen. Een
FEUILLETON.
3)
Na het dinee onder een sigaar deelde de
vader hem mee, dat zjjn dochter een diep
gaand verdriet had, over 't geval met haar
pretendent, die aan een hartkwaal leed.
«Ik zou denken*, vei volgde de vader,
«dat hg bg n geweest moet zjjn voor 't
medisch onderzoek't is een lang en knap
persoon met zeer donker uiterlijk.*
»Ja, zoo iemand meen ik mg wel te her
inneren,* loog de mededinger, zieh ver
meiende in de hengenis aan den man, dien
h$ zoo deerljjk had verwond.
De pretendent en de mededinger, elk
hunner had zgn pakje te dragen. Toch was
dat van den pretendent nog het lichtste.
Hg toog weer aan zgn werk, al ging 't niet
meer zoo van harte, nu hg er geen doel
meer voor had. Hg werkte zelfs harder dan
ooit, omdat hg vreesde, dat hg, als hg zgn
toevlucht niet in het werk zocht, het zou
vragen van drank of erger en hg had de
qelofte gedaan, dat het meisje zich nooit
over haar pretendent zou behoeven te
schamen. Hg wist, dat zg hem beminde en
nu kwam er een zeker leedvermaak bg hem
op, met de gedachte, dat zg al even onge
lukkig zou zjjn als bjjzelf; dat zg beiden
hoe ook van elkander gescheiden -
toch éen waren in hun smart. Hg meende
ook, dat de gedachte aan haar droefheid
hem nog te meer terneer drukte. Dat was
toch zoo niet. Hg zag haar niet meer. Hg
droomde alleen nog maar eens van haar en
dan brachten die droomen hem in eene
wereld van geluk. Werd hg dan echter
en ander is echter aangevuld met be
palingen omtrent den arbeid buiten fa
brieken en werkplaatsen.
Wij vinden hier ook het voorschrift,
dat regelen, tot beveiliging der werk
lieden bij het laden en lossen van
schepen, moeten worden gemaakt. Dit
geschiedt weer bij afzonderlijk koninklijk
besluit, omdat het eene geheel nieuwe
zaak, eene proefneming betreft en een
koninklijk besluit gemakkelijker dan eene
wet is te veranderen.
Bepalingen op dit stuk bestonden tot
dusver in het geheel niet.
In een andere afdeeling treffen wij
voorschriften aan omtrent den maximum
arbeidstijd voor verschillende personen.
De arbeidswet laat zich wat dit betreft
alleen met jeugdige personen en vrouwen
in. Thans zullen in sommige bedrijven
ook mannen in dit opzicht worden be
schermd, terwijl verder ook eenige be
palingen zijn opgenomen omtrent Zon
dagsrust en daarna verschillende andere
omtrent het Staatstoezicht, benevens vrij
strenge strafbepalingen tegen overtre
ding, het werk besluiten.
Wij willen hier nu het een en ander
mededeelen omtrent de hoofdbeginselen
van het ontwerp, voor zooveel betreft
de afdeelingen, welke wij in onze op
stellen wenschen te bespreken.
Het hoofd of de bestuurder eener
inrichting, waar arbeid verricht wordt,
zal verantwoordelijk wezen voor het
geen in het bedrijf plaats heeft; hij kan
zich niet, zooals onder de tegenwoordige
wet, er op beroepten, dat Jbij niet be
paaldelijk een ander werk heeft doen
verrichten.
Wanneer zijn verantwoordelijkheid
den patroon te zwaar mocht vallen, dan
kan hij een deel der dagelijksche werk
zaamheden aan anderen overdragen, die
dan b.v. de arbeiders aannemen en ont
slaan, de soorten van werk en de ar
beidsuren regelen, enz. In dat geval
zijn deze personen metterdaad bestuur
ders en dus verantwoordelijk.
Bij de tegenwoordige arbeidswet valt
ook de zoogenaamde huisindustrie onder
de bepalingen omtrent arbeidsduur en
rusttijden. Weinig omstandigheden oefe
nen dan ook, volgens de meening der
regeering, een meer ongunstigen invloed
op den arbeider uit, dan de niet altijd
weer wakker, dan was zgn verdriet er te
grooter om.
De mededinger was niet zoo'n droomer.
Hg had zgne bezoeken bg het meisje her
vat en bracht die nu wel driemaal in de week.
Hg merkte wel hoe 't licht harer oogen,
gebluscht door de leugen zjjner lippen, op
geen manier meer aan te blazen was. Hg
zag voor zgne oogen, hos zg wegkwijnde
hoe de zachtroode kleur harer wangen
verschoot tot vaal bleek en haar voorge
wende onverschilligheid maar een masker
was. Bg iedere nieuwe ontmoeting werd hg
te sterker doordrongen van de overtuiging,
dat zjjn leugen hem niets gebaat had, dat
hg' zonder eenige vrucht zgne ziel aan den
duivel had verpand, en dat de bezoldiging
der zonde niet is het leven maar de dood.
En evenzeer zag hg het met iederen dag
te beter in, dat zgn laven bedorven was en
dat bg van den kant van het meisje op
geene overwinning zou behoeven te rekenen.
Doch gedane zaken nemen geen keer.
Het vuur, dat zoo lichterlaaie was opge
vlamd in zgn borst, toen hg het meisjs had
gezien in 's jongeling» armen, was nu aan
gewakkerd tot hooguitslaande vlam.
Toen vouwde de mededinger de handen
en zocht zgn toevlucht in 't gebed. Hg ver
wachtte er alle heil van, evenals een dren
keling zich vastklampt, aan den eenigen
riethalm, dien hg nog grgpen kan.
Dienzelfden avond ontmoette hg op zgn
weg den pretendent. «Kent u mg nog?«
zoo vroeg hg hem.
«Ik zal u wel niet gauw vergeten was
het antwoord van den ander.
«Ik vrees, dat mgne uitspraak u een
leelgken sehok gegeven heeft. Ja, zulk nieuws
doet iemand geen goed!*
>'t Is wel wat moeielgk te verduren,*
zei de andere.
»Zjjt gg nog in dezelfde betrekking?*
>Ja!«
zachte aandrang, om hem te doen be
sluiten, na afloop der dagtaak iD fabriek
of werkplaats, tehuis alweer aan den
arbeid te gaan. Zeer moeilijk echter is
het bewijs te leveren, dat het de patroon
is die den arbeid doet verrichten. Om
die reden stelt het ontwerp dien patroon
aansprakelijk voor hetgeen geschiedt
ten behoeve van zijn bedrijf.
Dit wordt op de volgende wijze ge
regeld
Wat de nakoming betreft der voor
schriften die betrekking hebben op den
arbeidsduur, worden de hoofden en be
stuurders van fabrieken of werkplaatsen
ervoor aansprakelijk gesteld, dat door
hunne arbeiders die, behalve daarbuiten,
ook in de fabriek of werkplaats werk
zaam zijn, niet te lang wordt gewerkt,
of alleen op uren waarop de arbeid
geoorloofd is, en zulks onverschillig of
zij in of buiten de werkplaats arbeiden.
Maar men kan die verantwoordelijk
heid niet uitstrekken tot alle personen,
die ten behoeve van zeker bedrijf werk
zaam zijn. Men denke hier b. v. aan
een sigarenfabrikant of kleedermaker,
wiens werklieden uitsluitend thuiswer
kers zijn. De arbeid dezer thuiswerkers
maakt hun huis of deel ervan tot werk
plaats, zoodat in elk bijzonder geval
moet worden nagegaan wie als hoofd
of bestuurder daarvoor zal moeten wor
den aangemerkt.
De ondervinding heeft geleerd dat,
wanneer men hooge eischen stelt met
betrekking tot fabrieken en werkplaats,
de aldaar uitgeoefende, industrie, voor-
zoover mogelijk, opzettelijk in huisin
dustrie wordt veranderd. Enkele eischen,
die het ontwerp aan de inrichtingen van
den patroon stelt, worden daarom ook
toepasselijk verklaard op de plaatsen,
waar de werkman buiten die inrichtingen
geregeld arbeidt. Volgens het ontwerp
zullen vele werkgevers hebben te zorgen
voor den toestand der localiteiten waar
te hunnen behoeve geregeld arbeid wordt
verricht.
Kinderen beneden 12 jaar mogen
tegenwoordig geen arbeid verrichten.
Volgens het ontwerp is de arbeid ver
boden aan kinderen die nog in de leer
verplichting vallen. In het algemeen
zullen zij geen arbeid mogen verrichten
zoolang het 12e levensjaar niet voleind
>Als ik als arts mocht spreken, zou ik
zeggen, u doet verkeerd. Gg vermindert uw
levenskans. Waarom zoekt u geene alge
heels verandering van leefwjjs?*
Omdat, zooals u wel begrijpen zult,
mgn levenskans mg nu tamelgk onverschil
lig is geworden.*
De pretendent was nog al kortaf, doch
de andere hield aan.
>Och, als iemand onverschillig voor zgn
leven i» geworden, dan is hg 't ook tegen
over zgn dood*, zei weer de mededinger,
«in uwe plaats ging ik ver weg. Het is
beter te sterven, door een kogel in Zuid-
Afrika, dan door de aanhoudende vrees voor
den dood te Londen.
Deze woorden wekten toch, zooals ook
bedoeld was, eenige belangstelling bg den
pretendent.
»Ik weet niet, hoe gg 't maken zoudt,
Mijnheer*, zei hg, »maar gg dient in uw
betrekking wel te weten, dat men geen
menschen met een hartkwaal, zooals ik,
voor den krijgsdienst zou mogen goedkeuren.*
«Ik weet nog niet. Men heeft nog al
behoefte aan manschappen. Ik voor mg
zou 't althans beproeven in uw geval. Als
gg niet gauw in eene nieuwe omgeving
komt, gaat gg spoedig te gronde.*
De mededinger vervolgde zgn weg. Hg
had het zaakje nu in een spoor gebracht,
dat er nog een goed eind aan zou kunnen
komen.
Liet de jonkman zich op nieuw keuren,
dan moest het wel uitkomen, wat hg hem
zelf niet zeggen kon, dat hem niets man
keerde.
«Nu, ik heb 't mgne gedaan*, dacht hg,
«oor de zaak terecht te brengen.*
Maar een andere stem in zjjn binnenste
zei hem«Leugenaar, je hebt volstrekt je
best niet gedaan. Dat zou pas 't geval zgn,
al» je je leugen had bekend, op gevaar af
van je goeden naam te verliezen, zoowel
is. Dit in het algemeen tot 13 te ver-
hoogen, zooals sommigen zouden willen,
achtte de regeering niet gewenscht
anders zou het vaak voorkomen dat
een kind de school verliet en dan ge
durende geruimen tijd gedwongen moest
leegloopen, hetgeen niet in het belang
van het kind kan wezen.
Buitenland.
Naar de «Times* uit Port Arthur ver
neemt hebben de Russen de Japanners ver
dreven van den spoorweg bjj Kintsjou. De
Russen erkennen zeventig dooden hunner
zijds, maar beweren dat zij 150 Japanners
gevangen geHomen hebben. Admiraal Stark
zou eerlang vervangen worden. Port Arthur
heeft nog voor zes maanden leeftocht, maar
spoedig zal er gebrek zgn aan petroleum
en fourage, en eerlang gebrek aan water.
Ambtelijke telegrammen uit Tokio brengen
nieuws, dat de Russische regeering tot dus
ver had achtergehouden. In den ochtend
van den 14den dezer, Zondagochtend dus,
hebbeu Japansche torpedo-jagers opnieuw
een aanval ondernomen op de Rnssische
schepen te Port Arthur. Uit de beschrijving,
die van Tokio uit wordt gegeven, moeten
wjj opmaken dat de pantserschepen en krui
sers van de Japanners zich ditmaal op een
afstand hielden, en dat alleen eenige tor
pedo-jagers werden uitgezonden. Er woei
een hevige sneeuwstorm die verblindend
werkte, zoodat alleen twee torpedo-jagers,
de Asagari en do Hajatori achtereenvolgens
hun bestemming bereikten. De overige tor
pedo-jagers hebben blijkbaar te veel vertra
ging gehad en, toen het gnnstige tjjdstip
verstreken was, niet meer aan den aanval
deelgenomen. De Russen waren ditmaal op
op hun hoede, want de Asagari, die om
3 uur 's ochtends voor de haven aankwam,
werd ontvangen met vuur uit het fort en
van de Russische schepen die de wacht
hielden. Toch was het Japansche vaartuigje
vermetel genoeg, om temidden van het vuur
van de Russen verscheidene torpedo's te
lanceeren, en daarna nog de Russische ver
kenningsschepen met kanonvnnr tot den
als je maatschappelijke positie. Je hadt hem
moeten bekennen, dat je gelogen hebt en
waarom; ja méér nog, je hadt het béar
moeten bekennen. Je dient haar te gaan
spreken en haar alles op te biechten.
«Ik geloof wel, dat je gelgk hebt*, dacht
hjj van die stem, doch liet het aan de om
standigheden over, wat er van die raad
geving komen moest.
We zgn bg den Officier van gezondheid.
«Maar zjjt ge er wel zeker van?*
«Wel wis, ik zeg je, vriend, ja bent zoo
gezond als een visch. Óf ik er zeker van ben?
Je kunt de heele medische faknlteit wel af
reizen en iederen dokter consulteeren en ik
verwed er mgn naam als medicus onder,
dat zg mg allen gelgk znllen geven. Je
hart is zoo goed als 't maar behoeft. Die
persoon, die je onderzocht heeft, was zeker
ingedut bg die gelegenheid. Waarljjk, ja
zondt een flink soldaat zgn, kerel 1*
«Ik kan 't niet gelooven,* zei de preten
dent en hg vertrok. Ditmaal waggelde hg
geheel als een dronken man, dis niet recht
op het streepje kan loopen.
Hg ging inderdaad nog andere medici
raadplegen, zelfs specialiteiten. Hg liet zich
overal heenbrengen, 't Was bg allen 't zelfde
bescheid.
Toen ging hg huiswaarts, kleedde zieh in
groot pontiflkaal met een gardénia in zgn
knoopsgat hg ging een bezoek brengen
aan het meisje.
«Die ziet er nit, alsof hg gaat trouwen,*
dacht zgne hospita, toen zg hem zoo de dear
zag uitstappen.
Toen hg het meisje alles had verteld, kon
zg niets anders doen dan onbedaarlijk lachen,
daarop greep zg in eens zgn hand en zei
«liefste, ik heb er zoo'n hekel aan, om van
wie ook kwaad te denken. Maar houdt jg 't
waarlgk nog er voor, dat 't bg dien man
louter een vergissing was. Hg is toch nog
aftocht te dwingen. De Hajatori was twee
uur later en bepaalde zich tot het afschieten
van torpedo's op een der twee oorlogschepm
die toen nog aan den mond van de haven
lagen. Over de uitwerking van de gelan
ceerde torpedo's is nog niets bekend, daar
de Russen zelfs van den heelen aanval met
geen woord gerept hebben. Volgens de amb
telijke berichten uit Tokio, zgn de twee ver
metele torpedo-vaartuigen er ongedeerd af
gekomen.
In een telegram van Pfloeg uit Port Ar
thur, uit ambtelijke bron dus, wordt be
vestigd dat de Choenehoezen al druk in de
weer zgn in het uitgestrekte binnenland
van Mantsjoerge dat doorkruist wordt door
de eenige verbinding der Russische stij l
krachten met hnn basis. De Russische offi
cier voegt er bg, dat die CJioenchoezen tot
huu stelselmatige en gelgktgdige aanvallen
op den spoorweg door Japanners aangezet
zgn.
Volgens berichten, over China naar Eu
ropa gekomen, hebben de Choenchoezen den
spoorweg op tal van plaatsen opgebroken
en belemmeren zg het herstel vaD de be
schadigde plaatsen. Ze zgn uitstekend ge
schikt voor de guerrilla, zg plunderen overal
de magazijnen, stelen de paarden, geweren
enz. uit de Russische wachtposten en maken
zoowat alle wegen in Mantsjoarjje onveilig.
Telkens opnieuw snijden zg de telegraaflijn
af tusschen Port Arthur en Charbin. «Hun
bewegingen worden met zooveel handigheid
uitgevoerd zegt de berichtgever dat ze
volgens de Russische regeering geleid wor
den door Japansche officieren.* Alle Russi
sche bevelhebbers hebben last ontvangen
om zoo streng mogelijk tegen deze bandieten
op te treden.
Volgens een bericht uit Seoel, wordt daar,
met goedvinden van den keizer van Korea,
een neet van den Mikado, verwacht, om,
naar het heet slechts voor den dunr van
den oorlog, als mede-regeerder op te treden.
De Koreaansche troepen deserteeren bg
boopen en maken de dorpen van den omtrek
onveilig.
De vgf Koreaansche postschepen dienen
Japan als kolenschepen. De eenige Kore
aansche kruiser Jangnioe bleek voor oor-
al bg de pinken.*
«Maar, melieve, Dr. H. en Dr. W. en*
«Neen, dat meen ik niet. Ik weet wel, dat
die 't bg 't rechte eind hebben. Maar denk
je ook niet, dat die dokter van de levens
verzekering rechtuit gelogen heeft, om je
hnwelgk met mg te verhinderen?*
«Maar, waarom zon die zoo iets doen?*
«Welnu, hg hg juist heeft mg voor
drie weken gevraagd om zgne vrouw te
worden. Hg is al zoo lang een huisvriend
bg ons. Ik koester niet ganw argwaan,
maar 't valt toch raar samen. En dan, dat
hg je aanspreekt om naar Znid-Afrika te
gaan. Ik ben er zeker van, dat hg je weg
won hebbeu. Hg wou maar, dat je ginds
doodgeschoten zen worden. Óch, wat kan
nen de menschen soms wreed en gevoelloos
zgn
«Na geloof ik 't waarlgk ook*, zei de
pretendent in gedachten verzonken. Ik had
mg anders nooit kannen voorstellen, dat
iemand zoo laaghartig en gemeen zou kun
nen zgn, zoo door en door laaghartig. Maar
't schijnt wel, dat er sommigen zjjn, die
handelen kunnen, geheel alsof ze alle gevoel,
alle medelijden hebben uitgeschud en geen
wroeging meer kennen.*
«Je moest hem aangeven bg de justitie
«Wel zeker niet; we znllen hem stil laten
loopen. Ik mag je nu toch de mgne noemen,
en dat ondanks al zgn slinkschheid. Ik kan
mgn tjjd beter gebruiken, dan met naar zulk
wild te jagen en achter zoo'a ge.neenen
kerel aan!*
Zoo werd de man miskend, die zgn be
drog won goedmaken, door, met zgn raad
van naar Zuid-Afrika te gaan, den preten
dent een anderen desknndige in de armen
te voeren, maar die joist daarmee niet recht
door zee ging.
Naar het Engelsch.
(Slotf.