Het Land van Heusden en Allena, de Langstraat en de Bommelerwaard.
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
Jtë 2296
WOENSDAG 24 FEBR.
1904.
HE STAATSZORG MET BETREKKING
TOT DEN ARBEID.
De gevolgen eener vaccinatie.
Oorlog tusschen Japan en Rusland.
^•-UNB Van AU^
YOOB
Dit blad verBch^nt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonaementiprgi: per 3 maanden f 1.00.
franco per po«t zonder prjj«verhooging. Afzonderlpke
nummers 5 cent.
Advertentiën ran 16 regel» 60 et. Elke regel
meer T1/» ot. Groote letter» naar plaatwnimte.
Adrertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagavond
ingewacht.
II.
De tegenwoordige arbeidswet strekt
hare beschermende hand uit over per
sonen beneden zestien jaar. Het is ver
boden deze personen arbeid te doen
verrichten. Volgens het nieuwe ontwerp
wordt die bepaling uitgebreid tot hen
die den leeftijd van zestien jaren reeds
hebben bereikt.
Het behoeft wel geen betoog, dat, ook
waar men de grens bij het zeventiende
jaar stelt, er altijd nog wel zullen ge
vonden worden, die niet met den vol
wassen arbeider op ééne lijn kunnen
worden gestelddoch, ofschoon er altijd
iets willekeurigs in gelegen is, grenzen
moeten er nu eenmaal zijn.
De normale arbeidsdag voor vrouwen
en jeugdige personen is voorts, in plaats
van elf, gesteld op tien uren. Deze
nieuwe bepaling van tijd kan echter nog
worden ingekort voor zoodanige bedrij
ven, waarin de werklieden bloot staan
aan schadelijke invloeden, die er een
natuurlijk gevolg van zijn.
Wanneer eene vrouw, die arbeid ver
richt, gehuwd is, zal zij, op Zaterdag,
niet langer dan gedurende acht uren
het werk mogen doen; natuurlijk met
het oog op het belang van het gezin en
in de tweede plaats ter bevordering van
het beginsel der vervroegde winkelslui
ting. Hoe vroeger de meerderheid op
Zaterdagavond de noodige inkoopen
kan doen, hoe gemakkelijker die ver
vroegde sluiting kan plaats hebben.
Wat betreft het onderwerp der rust
tijden, bepaalt het ontwerp dat er
ten minste één rusttijd van een uur,
tusschen elf uur des voormiddags en drie
uur des namiddags moet zijn. Maar om
dat de zoogenaamde schafttijd dikwijls
te kort is om een betrekkelijk grooten
afstand af te leggen en daarna te eten
en een oogenblik te rusten, wil men
er den werkgever toe bewegen om ander
half uur schafttijd te geven. Daarom
laat het ontwerp hem de keus tusschen
een middagrusttijd van anderhalf uur,
zonder verdere verplichte rustpoozen,
èn een middagrusttijd van ten minste
een uur, met verplichte rusttijden van
een half uur na elke vier uren arbeid.
Uit hetgeen reeds vroeger door ons
is medegedeeld omtrent den nachtarbeid
voor bakkersgezellen, blijkt dat er, naar
de meening der regeering, aanleiding
FEUILLETON.
B>MKOT»bmv.
i)
't Was mode, 't werd eene manie, zich
te laten inenten, of te laten revaccineeren.
Ik volgde 't voorbeeld van de groote me
nigte en op zekeren helderen wintermorgen
toog ik op weg naar mjjn vriend doctor
Snel, met wien ik te Leiden gelijktijdig
had gestudeerd. Misschien vindt men 't be
lachelijk, dat ik zooveel haast maakte, om
mjj een vjjftal prikjes in den arm te laten
geven, maar men bedenke dat ik, eenige
zoon van een der beste en 't zjj tusschen
twee haakjes gezegd van een der rjjkste
moeders, door de natuur bedeeld met een
bevallig uiterlijk, volstrekt geen lust had
mijne gladde wangen door de vreeseljjkste
aller ziekten te laten defigureeren, en de
wereld is nu eenmaal zoo ten spot te
worden van de menschen, die 't al even
vermakeljjk vinden, iemand te zien, die
zonder zjjne schuld in zijn niterljjk afwjjkt
van het gewone individu 't schoonste
schepsel op Gods aardbodem, zoo als 't den
meusch geliefd heeft van zichzelf te getuigen.
't Was druk bjj den doctor, bar druk.
Mannen, vrouwen, kinderen van allerlei
rang en stand verdrongen er zich. Terwijl
men daar wachtte, knoopte men natuurljjk
een gesprek aan. Hier en daar hoorde ik
een >ui« debiteeren die natuurlijk aan
Uilenspiegel was ontleend; sedert dat orgaan
bestaat om den arbeidsduur voorzeker
deel der mannelijke volwassen arbeiders
mede aan beperking te onderwerpen.
Het is echter de bedoeling te dezen
opzichte slechts eene voorloopige rege
ling tot stand te brengen. Yolgens de
meening der regeering kan men tot hen,
wier arbeidsduur hoe eer hoe beter be
hoort te worden beperkt, degenen re
kenen bij wie de omstandigheden waar
onder zij hun arbeid verrichten, groote
schade kunnen toebrengen aan hunne
gezondheid, hun huiselijk leven kunnen
verstoren, of hen vóór den gewonen tijd
van hunne werkkrachten berooven. Maar
wélke bedrijven hiertoe gerekend moeten
worden, kan vooralsnog niet worden
aangegeven. De wet zelf zal dan ook
voorloopig slechts in beginsel uitspreken
dat voor mannen, die des nachts in eene
fabriek of werkplaats arbeiden, de duur
van dien arbeid beperkt behoort te wezen.
Daarnaast worden nu nog maar alleen
zekere categoriën van bedrijven opge
noemd, waarin onbeperkte vrijheid ten
aanzien van den arbeidsduur schadelijk
moet werkenmaar welke bepaalde be
drijven in elk dezer categoriën zullen
vallen, wordt dan nader bij koninklijk
besluit bepaald.
Voorschriften tot beveiliging bij het
laden en lossen van schepen bestonden
tot dusver in het geheel nietofschoon
men veilig kan aannemen dat menig
ongeval in dit bedrijf niet zou hebben
plaats gehad, indien de werkgever voor
beter materiaal had gezorgd.
Ook omdat het hier weder een proef
betreft, zullen daaromtrent nadere voor
schriften bij koninklijk besluit worden
gegeven. Daarin zullen eischen worden
gesteld aan de werktuigen, de gereed
schappen en de voorwerpen die gebruikt
worden bij het laden en lossen van
schepen. Daarbij zullen ook voorschriften
worden gegeven die waarborg scheppen
dat de arbeid, hetzij in het ruim van
het schip, hetzij aan den wal verricht,
bij avond of bij nacht, bij voldoende
verlichting geschiedt.
Voor zoover de regelen voor den
arbeidsduur personen betreffen die werk
zaam zijn bij een openbaar middel van
vervoer, zullen zij niet gelden voor het
personeel bij paardentramwegen en an
dere gemeentelijke tramwegen die uit
sluitend personen vervoeren. De bedoelde
vervoermiddelen zullen niet in werking
mogen zijn, tenzij de regeling der dienst
en rusttijden, die zelfstandig door de
directies wordt vastgesteld, van regee
't licht ziot, zijn politieke nien zeer goed
koop voor weinige stuivers in de drie maan
den bekomt men elke week een dosis kant
en klaar.
Dat gebabbel verveelde me; onwillekeurig
greep ik naar een boek. Mjjne keuze was
niet gelukkig ik had beslag gelegd op
de medische annalen van Wnrzburg. Reeds
was ik van plan het weder weg te leggen,
toen mijn oog viel op het titelblad daar
zag ik iets dat mijne nieuwsgierigheid in
hooge mate prikkelde: den titel van eene
verhandeling: »De vaccine en hare geva
ren*, van de hand van doctor Herman
von Gegenbach. Zie hier wat ik las: >De
grootste vjjand van de menschheid was en
i» nog altjjd de uitvinder van de inenting
met koepokstof. Jenner heeft zich geworpen
te midden van den loop der natuurwetten
ij heeft de physische ontwikkeling der
nieuwe geslachten verhinderd, vervalscht.
De vaccine behoedt dus niet alleen voor
de pokken eene noodzakelijke omwente
ling in die gestallen, welke die ziekten be
hoeven maar zjj plant in ons over, ziek
ten die honderd maal gevaarlijker zjjn. De
inëoting wjjzigt ten eenenmale de werking
van het hart, de longen, de hersenen. De
gevaccineerde mensch behoort zichzelf niet
meer de zwakheden, de ziekten, de harts
tochten, de ideeën van hem met wiens stof
hjj ingeënt werd, zgn in hem overgeplant.
En vaccineeren met koepokstof dat is den
mensch verlagen tot den toestand van het
redelooze vee.«
Een prachtige gevolgtrekking dacht
ik bg mgzelf. Zgn betoog verklaart injj
echter de reden waarom er op Gods aard-
ringswege is goedgekeurd. Die bepa
lingen zullen niet toepasselijk wezen
op schepen, rijtuigen of wagens, die
niet langs een bepaalden weg personen
vervoeren.
Geheel nieuw is voorts het voorschrift
omtrent personeel in winkels,} geldende
ook voor apotheken, dat gezorgd moet
worden voor een voldoend aantal zit
plaatsen. Tevens wordt voor vrouwe
lijke en jeugdige winkelbedienden de
arbeidsduur bepaald op elf uren per
etmaal. Eenmaal per week zal die duur
dertien uren mogen bedragen. De ge
meenteraden zullen bevoegd zijn om
over te gaan tot beperking van den
arbeidsduur van volwassen, mannelijke
winkelbedienden.
Ook zal de raad het uur kunnen
vaststellen vóór hetwelk vrouwen, meis
jes en jongens niet in een winkel werk
zaam mogen zijn. Verder kan de arbeids
duur, hierboven genoemd, nog meer
worden beperkt, door bij de verordening
het uur, waarop de werktijd eindigen
moet, op vroeger dan negen ure des
avonds te stellen. Bepalingen omtrent
rusttijden zullen mede in die plaatselijke
verordeningen kunnen voorkomen.
In eene zaak, waarbij vooral plaatse
lijke omstandigheden en behoeften den
doorslag zullen moeten geven, heeft de
regeering het wenschelijk geacht om
geene algemeene geldende wettelijke
voorschriften te maken, die allicht op
de eene plaats te ver en op de andere
weer niet ver genoeg zouden gaan.
Buitenland.
De Daily Mailt verneemt nit Tiëntsin:
Na den ondergang van de Jenisej verhief
zich een geweldige storm. De mjjnen kwa
men boven water en dreven in alle richtingen.
Den volgenden dag werd de Bojarin uit
gezonden om ze te verzamelen, maar werd
daarbjj door den storm op de rotsen ge
worpen, waar het schip nu nog ligt, niet
veel meer dan een wrak. De Russische vloot
heeft elf groote schepen verloren, die alle
blgvend beschadigd zgn.
Het telegraaf-agentschap verneemt, dat
op bevel des Keizers aan de in Rusland
onder politietoezicht staande politiek-ver
dachte personen is toegestaan als gewoon
soldaat in den actieven dienst te treden,
waarbjj met toestemming van de ministers
bodem zooveel menschen ronddwalen, die
in vele opzichten den kalveren gelijken.
Men heeft ze te dikwijls met de »stof van
't kalf geënte. Arme Dnitsche droomer
was 't waar wat gjj ontdekt had uw
naam zon staan boven dien van Jenner.
We zouden lagere, middelbare, hoogere
Bnrger-, boogescbolen zelfs kunnen missen
één geleerde zou genoeg zou om geheel
de wereld geleerd te maken, 't Lancet zon
beschaving verspreiden, en weldra zou men
voor de huizen der heeren doctoren in gulden
letteren zien prjjkenhier ent men kracht,
schoonheid, wjjsheid en deugd in. Welk een
schitterende zegepraal zon 't wezen indien
met niet alleen de afzichtelijke ziekte, maar
tevens de mismaaktheid, de onwetendheid,
de ondeugd van de wereld kon bannen.
Wat al standbeelden zonden allerwege voor
von Gegenbach verrgzen indien hg bg
ongelnk geen doctor was dweepende met
hersenschimmen en par<doxen.
Uit mgne overpeinzingen werd ik op
geschrikt door het afroepen van mijn Dam
mer. Hoe hartelijk ontving mg mjjn vriend
Snel.
Ontbloot spoedig je armik zal je inenten
met stof van een der schoonste en bevalligste
creaturen.
>Dus niet met stof van 't kalf?<
»Neen, ik houd mg aan de oude methode.
We leven in zulk een verdorven eeuw, dat
men zelfs voor de dengd der kalveren niet
kan instaan.
Na ingeënt te zgn, greep ik naar mgn
hoed, doch Snel greep met een handigheid,
die zgn naam eer aandeed, mgn hand.
»Zeg eens, zóó neemt men geen afsoheid
van binnenlandsche zaken en justitie het
politietoezicht wordt opgeheven.
Uit Port Arthur werd Zaterdag gemeld
Lang» den Mantsjoerschen spoorweg worden
zonder moeite militaire treinen naar de
ponten waar troepen worden samenge
trokken, vervoerd.
Gisteren beeft een piket kozakken op
Koreaansch gebied een kleine Japansche
afdeeling aangevallen die onder bevel van
een majoor stond. Bg de gevangenen vond
men kaarten en andere stukken. Dit is de
eerste botsing met den vjjand te land. De
Koreanen leggen, jegens den Russiscben
staf, e*n volkomen vriendschappelijke hou
ding aan den dag.
De Temps* doet, volgens opgaven van
den Frnnschen staf, de volgende meded re
lingen over de sterkte van Japan's land
macht. Japan heeft voor Korea en Mantsjoe-
rjje een veldleger beschikbaar van 831,000
man, bovendien 7900 officieren, 70,000
paarden en 516 kanonnen. Zjjn reserve-
leger omvat 50,560 manschappen en offi
cieren, 8000 paarden en 120 kanonnen.
Het territoriale leger, dat nntnurljjk alleen
tot verdediging van de kustplaatsen, be
scherming van de verbindingslijnen enz. te
gebruiken i», telt 130,000 man, met inbe
grip van de officieren, 23,000 paarden en
436 kanonnen. Voor den tegenwoordigen
oorlog kan Japan dus ten minste ruim
350,000 man in het veld brengen, zonder
de verdediging van zgn kusten in gevaar
te brengen.
De Russische gezant te Madrid moet als
zjjn meening te kennen gegeven hebben
dat het nog een paar weken duren zal,
voordat de vjjandeljjkheden te-land begin
nen. Volgens een militair deskundige, die
in een Duitsch blad schrjjft, zou het nog
best een maand langer knnnen duren. De
afstand van Seoel tot da Jaloe zoo rede
neert hg bedraagt ongeveer 350 KM.,
en om dien afstand af te leggen, zal bet
Japansche leger een maand noodig hebben,
eer meer dan minder. In dezen tjjd zgn be
langrijke gevechten tegen de Russen niet
waarschijnlijk, indien deze hunnerzijds geen
aanvallende beweging uitvoeren. De midde
len daaitoe bezitten zjj vermoedeljjk niet,
en zjj zonden er waarschjjnlfjk slechts toe
overgaan indien de Japanners bjjvoorbeeld
door verjjdeld oprukken, met versnippering
van hnn strgdkrachten, gelegenheid gaven
van een ond kameraad. Zeg hoe maakt 't
je familie?*
»Maar het publiek?*
Het publiek het publiek kan wachten.
Hoe ongeduldiger het wordt, des te hooger
iu aanzien staat de geneeskuudige. Bljjf
eenige oogenblikken mgne reputatie zal
er door stjjgen. Hoe maakt 't je bekoorljjke
nicht
»Welke bekoorljjke nicht?*
»Bah hcud je na maar niet van den
domme. Ge begrgpt zeer goed dat ik de
aardige dochter van baron van Hovel be
doel.*
»Mimi? Wat moet gjj van haar hebben?*
»Frenle van Hovel is een schoon en ver
standig wezentje van dnizend weekjes, die
de trots zou wezen van eiken man en ik
moet je zeggen, dat
>Gg voor haar je latjjn in den steek zoudt
laten? Foei, schaam je. Mimi heeft wenk
brauwen als 'n accent circonflexe, hare haren
zgn rood en hare handen, ad idem hoe
kan zjj een zoon van Hipocrates hebben
bekeerd! Ik maak je mgn compliment
doctor.*
>Laten wjj eens ernstig spreken,* zei hjj.
Je hebt dus geen oogje geslagen op freule
van Hovel? Ik zou je niet gaarne in den
weg staan ik eerbiedig uwe rechten
van bloedverwantschap.*
»Mimi, mgne vrouw!* riep ik uit. >Mimi,
die ik voor een jaar of wat nog op mjju
knieën liet dansen. Neen, doctor geea
idee; ik heb volstrekt geen trek, om in 't
huwelijksbootje te stappen. De tgd om me
levend te begraven is nog niet gekomen.*
»Je zoudt er do» niet» op tegen nebben,
om hen stuksgewjj» te verslaan, of ook
indien de Russen er nog in slagen, de kans
ter zee te doen keeren. Anders zonden de
Rusgen zeker verstandig doen, in hnn van
nature sterke, en zeker nog wel versterkte,
stelling aan de Jaloe den vjjand op te wach-
t n, want met iederen trein krjjgec de Rus
sen langs hun spoorweg nienwe versterkin
gen, terwjjl de Japanners op hun laage
operatieljjn troepen moeten achterlaten. Op
dezen geljjk hg zelf erkent vrjj lossen
grond is de deskundige van meening dat
eerst tegen het laatst van Maart een beslis
sende slag aan de Jaloe te verwachten is.
De >Daily Mail* verneemt nit Tiëntsin
Alexejef laat overal in Mantsjoerjje een
proclamatie in het Chineesch aanplakken,
waarin nitgelegd wordt hoe de Japanners
den oorlog zjjn begonnen, een beroep wordt
gedaan op de bevolking om de Rassen, de
vrienden der Chineezen, bg te staan tot be
scherming vau den Siberischen spoorweg,
die zoo noodig is voor den handel en den
landbouw van het land. De Japanners heb
ben een tegenproelamatie verspreid. Zjj be
schuldigen daarin de Rassen den oorlog
nitgelokt te hebben en het volk stelselmatig
te mishandelen. Ook beloven zjj, dat zjj
spoedig in Mantsjoerjje zullen landen en de
Russen wegjagen.
Uit Port-Artbnr wordt gemeld, dat er
op bevel van Alexejef een vrjjbuiters-corps
gevormd wordt tot verdediging van de ves
ting. De vrjjbuiters krjjgen van den staat
wapenen en verpleging, zoo noodig kleeding.
Aan den gezichtseinder zgn soms schepen
van den vjjand te zien. Naar het gerucht
luidt bevinden zich de Japansche schepen
nog steeds in Rnssische wateren.
Men neemt aan, dat de Japanneezen
levensmiddelen met bestemming voor Port-
Arthur onvoorwaardelijk als contrabande
beschouwen.
Na het gevecht van 9 Februari schjjnen
de Japanneezen zich tot taak te stelleu,
Port-Arthur door een beleg tot overgave
te dwingen.
Het telegrammenbureau verneemt uit
Sjanghai
Hier is bericht ontvangen dat volgens den
Rnssischen gezant te Sëoel bjj den zeestrjjd
voor Tsjemoelpo een Japansche torpedoboot
gezonken is, terwjjl de Japansche krniser
Asama, welks commandobrug vernield werd,
het vuur uit zgn voorsten toren moest sta-
als ik je consin werd?*
»De hemel beware me in 't minst niet.
Gjj liever dan een ander. Wat raakt 't mg?«
Snel reikte mjj de hand en ik nam alles
behalve aangenaam van hem afscheid. Was
Mimi nu oud genoeg te trouwen en moest
zjj een doctor huwen?
II.
Snel had me prachtig ingeënt ik had
er zelfs éóa dag de koorts van, zoodat ik
me 't genot moest ontzeggen een der pret
tigste bals bjj te wonen van de weinige
bals die hier gegeven worden. Te nanwer-
nood was ik weder in mgn gewoon humeur
of zie, daar krjjg ik een hoogst geheimzin-
nigen brief van mgn oom; hg vroeg mjj
dienzelfden dag ten eten en hg verzocht
me een nurtje vroeger te komen aangezien
hg mg over familie te spreken had. Natuurljjk
begreep ik dat de doctor zjjn hart had gelusht.
Zoodra ik aangekomen was, verzocht mgu
oom rug hem te volgen, naar zjjn kabinet
en de man hield daar een speech voor
mjj, zoo plechtig, zoo gerekt, dat 't mjj toe
scheen als verbeeldde hg zich in zjjn functie
als rechter te zgn. 't Eenige wat mjj opviel
was, dat mjjn oom er tameljjk mede inge
nomen wag zjjne dochter aan een doctor
ten huweljjk te geven; maar Snel was
rjjk, hjj had talent en wat eigenljjk 't
meeste gewicht in de schaal legde was,
dat hg gedecoreerd was >'t Is een bedaard
man,* zeide hjj, »hjj is bekwaam en ik denk
wel dat hjj naam zal maken en mjjne doch
ter eene goede positie zal kannen verschaffen.*
It Lil)
.■-aa—w—«aas—Ma—Maa^unrrir r luamnrmi——mam«ay-easium n
t
Wordt vervolgd
