Het Land van Heusden en Allena, de Langstraat en de Bommelerwaard.
■m
Wreedheid.
Broeder en Zuster.
Uitgever: L. J. VEEHMAH, Heusden.
M 2317. ZATERDAG 7 MEI.
1904.
Uwe VAM
TOOK
Dit blad verschuilt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f 1.06.
franco per post zonder prgsverhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiën van 16 regels 50 et. Elke regel
meer 71/, ct. Groote lettere naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagavond
ingewacht.
Wie is niet met afgrijzen vervuld als hij
leest van de gruwelen gepleegd door
de wilde volksstammen; waar zij met
wellust hun gevangenen doodmartelen
en alle middelen beramen om hun slacht
offers te pijnigen. Te verschrikkelijk
reeds achten wij 't deze middelen te
noemen, genoeg zij het te melden, dat
zij, die kans loopen in handen van deze
barbaren te vallen, den dood door eigen
hand verkiezen boven dezen gruweldood.
Bij het lezen van deze gruweldaden
komt onwillekeurig de gedachte bij ons
op, wat is het dat deze menschen be
zield tot de volvoering van deze gru
welen, want hoewel onbeschaafd zijn
het toch menschen; en deze menschen
gedragen zich in hun wreedheid erger
dan de dieren. Een roofdier doodt om
zijn honger te stillen, maar hij doodt
kort en krachtig.
Hieruit leiden we af, dat er iets in
de menschelijke natuur aanwezig moet
zijn, dat vermaak schijnt te scheppen
in het leed van anderen. Vinden wij
dit ook niet terug in onze dagelij ksche
omgeving? Hoevele malen merken we
niet op dat een kind vermaak schept
in het plagen van een hond of kat?
Het dooden van kapellen, kikvorschen
en dergelijken behoort ook tot de kin
derspelen. Wij hooren ons toeroepen,
dit gebeurt bij kinderen gedachteloos,
zij doen dit in hun onschuldwij geven
dit toe en zullen eens nagaan of dit
kwaad ook bij volwassenen aanwezig is.
De edele jachtsport (door velen zoo
genoemd) heeft ook deze niet ten doel
het dooden van een groot aantal dieren.
Het doel is hier niet om in de dage-
lijksche behoefte te voorzien.
Gaat het onzen buurman voor den
wind, dan benijden wij hem, verliest hij
door ongelukkige speculatie of ander
zins zijn fortuin, dan beklagen wij hem,
maar heimelijk is er iets in ons, dat
als een leelijke trek in ons aanwezig
is, een voldoening in het ongeluk van
anderen.
Hoevelen schijnen een genoegen te
vinden in kwaadsprekendheid en wie
zal het getal ongelukkigen noemen, die
het slachtoffer zijn geworden van kwaad
sprekendheid en verdachtmaking.
Wilt ge voorbeelden, zoek ze ineen
onzer vorige artikelen, getiteld „men-
schenkennis", en ge zult ze terugvin
den in de niet-oppervlakkigen, die het
FEUILLETON.
19)
De woorden kwamen zoo rustig over zjjn
lippen, dat iemand, die ons uit de frerte
had zien praten, niet aan onze goede ver
standhouding had kunnen twijfelen. Eu ik?
Voor de eerste maal was ik laf. Ik gevoelde,
dat hij niet zou rusten, eer hjj mij uit den
weg had geruimd en ik sidderde, ik had
angst voor mjjn leven. Mjjne lippen spra
ken een afwijzing uit, inwendig begon ik
te onderhandelen.
Maar voor de bedjes der kinderen stortte
ik heette tranen. Wie zou hen bewaken?
Hoe zouden ze opgroeien onder het oog van
zulk een vader? Iwan was krachtig naar
lichaam en geest, maar wie zou mjjn zwak
kere ltoman beschermen, als ik niet meer
was? Neen! dan liever het ergste verdra-
gen
Weer verliepen eenige dagen in schjjnbare
rust. Mijn nachten waren slapeloos en on
rustig, mjjn dagen voortdurende, hevige
zelfbeheersching. Was het te verwonderan,
dat mjjn krachten afnamen?
Augustus liep ten einde, 's-Middags
brandde de zon nog heet, maar de avonden
waren koel. Mjjn jongens speelden na het
middageten op het gras met het kleine katje.
Karp, de oude dienaar had ons koffie ge
bracht en ik bewaakte door het open ven
ster de kinderen. Een oogenblik had ik
niet opgelet. Daar hoorde ik de roepende
kwade in den mensch vinden en het
goede zoeken te verbloemen. Zij zijn
het, die in staat zijn tot kwaadsprekend
heid, die door hun verdachtmaking veel
onheil teweegbrengen en hun slacht
offers langzaam pijnigen, dat is wreed
heid.
Hoe vaak gevoelt de menscli de
wensch niet bij zich opkomen dat iemand
met gelijke munt moge worden betaald
voor hetgeen hem aangedaan is. De
wraak is zoet, is een oud gezegde en
hoepelen van ons zijn er niet, die bij
een onrecht ons aangedaan peinzen op
weerwraakhoewel toch de Christelijke
leer predikt van vergevingsgezindheid,
van vergevende liefde.
Gelijk de wildere volksstammen in
ruwere vormen peinzen op weerwraak
en deze op verschrikkelijke wijze vol
voeren, zoo is ook bij de beschaafde
volkeren een gevoel van weerwraak
aanwezig. Gelijk de wildere volksstam
men hun plan volvoeren door martelen
en pijnigen, zoo volvoert de beschaafde
volksstam haar weerwraak door het
innerlijk gevoel te treffen.
Hoevele scheppen geen behagen in
het lezen van boeken vol moordtoo-
neelen en gruwelen, waar ijzingwek
kende verhalen geschilderd worden, die
het gevoel prikkelen.
Wij vragen nogmaals, wat is 't, dat
in het diepste van ons verborgen is,
dat ons aanzet tot deze booze lusten.
Wij goedhartige, meelijdende, hulp
vaardige menschen! Wij, die blijdschap
gevoelen in het bevorderen van het
levensgeluk van anderenin het helpen
van zwakkeren, in het voorthelpen van
wie wil maar moeilijk kan. Wij, de
stichters van zoovele gezegende instel
lingen.
Hoe het zij, ze zijn in ons aanwezig,
en aan ons de taak deze booze lusten
te bedwingen, en die bij anderen, vooral
bij onze kinderen, te beteugelen.
Als we onze kinderen van de vroegste
jeugd af voorhouden, dat het plagen
en dooden van dieren uit den booze
is, dat het bespotten van ongelukkigen
plaats moet maken voor: hen bekla
gen, dan zullen zij, grooter geworden,
de dieren menschelijker behandelen, dan
zullen uit hen, die eenmaal lust hadden
deze te mishandelen, geboren worden
echte dierenvrienden. Uit hen die in
hun jeugd de ongelukkigen bespotten,
zullen wij, indien ze grooter worden,
terugvinden hulpvaardige menschen, die
deze ongelukkigen zooveel in hun ver
mogen is zullen steunen.
stem van Roman. Snel sprong ik op en was
bjj hem. Iwan bad Roman op den grond
gegooid en stompte hem nu met de vuis
ten zijn levendige oogen schitterden, toen
hjj uitriepJe huilt als een meisje en je
wilt een Adaduroff zgn? Papa zegt, ik ben
echt en jjj bent een moederszoontje.
Met weinige woorden herstelde ik den
vrede tusschen de kinderen en vrooljjk speel
den ze weer samen, toen ik naar binnen
trad. Mijn kop koffie stond nog op den
vensterrand. Jnist, toen ik hem aan mjjn
mond wilde zetten, viel mjjn oog op Iwan
Iwanowitscb, die mat gespannen onderzoe
kenden blik naar mjj keak. Een onweer-
staanbaren indruk volgend, wierp ik den
kop met den inhoud op het terras, zoodat
hg kletterend op de steenen viel.
Iwan Iwanowitseh lachte laid.
>Mawra Romanowna, je schgnt aan visi
oenen te lgden. Was er soms een vlieg of
een ander beest in je koffie, dat ja ze op
zoo ongewone manier verwijderde?*
Ik antwoordde niet.
>Karp,c riep Adaduroff, >Mawra Roma
nowna heeft haar kop koffie laten vallen.
Ne^m de scherven weg en reinig de vlek
ken.* Daarbg trad hg in de geopende deur,
om den dienaar de plaats aan te wjjzen.
Maar plotseling veranderde zjjn rustig voor
komen. Het poesje had de vloeiende drank
opgelikt en sprong weg. Een poosje later
lag het dood op den rug.
Een dergelgke vervolging kon ik niet
langer uithouden.
>Je hebt gezegevierd, Iwan Iwanowitseh,*
zei ik den volgenden dag tot hem>ik wil
nog den tjjd beleven, dat de hemel je voor
Laat dan alle leedvermaak in het
ongeluk van anderen verre van ons zijn;
laten we ons verheugen als het anderen
voor den wind gaatin één woordlaat
ons blijde zijn met de blijden en weenen
met de weenenden.
Buitenland.
De wegwachter Ronffy, door wiens schuld
Zondasy het ongeluk met een automobiel
plaats had, zie ons virig no., is in hech
tenis genomen rn naar Melnm overgebracht.
Hij is eindelijk zoover, dat hg zich de om
standigheden van het geval weer goed kan
voorstellen. Zjjn verhaal luidt aldus: ik
zag geen rgtuig aankomen en zoo haastte
ik mjj niet den afsluitboom dicht te doen.
Ik was aan bet praten met mijn buurman.
Wjj hadden het over de verkiezingen, «d
ik vroeg hem of hg ook bjj de opening
van de stembus tegenwoordig zou zjjn, toen
ik, plotseling, een stofwolk zag en tuf-tnf
hoorde; daar kwam een automobiel aan
vliegen. Ik begreep, welk gevaar die men
schen liepen, als zjj op dea weg kwamen,
want jnist was mg van het station Ozonar
geseind, dat de sneltrein er aan kwam. Ik
sprong voor de automobiel, op gevaar van
mjj te laten verpletteren :n zwaaide met
de pet en riep; ho! ho!
Dadeljjk remde de chanffenr, maar hg
kon den wagen niet op tgd meester worden.
Had ik ze hun weg maar laten ver
volgen, hnilde de rampzalige wegwachter,
dan hadden ze misschien nog wel tgd ge
had do spoorljjn over te komen. De auto
mobiel is aan den achterkant aangereden,
één radomdraai meer, dan was het ongeluk
niet gebeurd.
De werkstaking van officieren ter koop
vaardij te Marseille duurt voort; Donderdag
lagen daar 90 schepen zonder bemanning.
Op Corsica doet de stilstand der scheepvaart
zich al pjjnljjk voelen. Er liggen koopwaren,
die ving vervoerd dienden te worden, te
rotten. Intnsschen heeft een vertegenwoor
diger van de stakers zich tot den minister
president gericht met de vraag of hg een
benoeming tot scheidsrechter zou aaneraen.
Comdes heeft zich bereid verklaard mits hg
niet voor een ultimatum gestald werd.
De werkstakende officieren der koopvaar
dijschepen te Marseille zgn ten zeerste ont
stemd over het gebruik van transportschepen
van de Staat voor het personen- en g jederen-
vervoer naar Algiers en dreigen, wanneer
je zonden straft. Noem rojj je voorwaarden;
ik heb slechts deze, Roman bljjft bg mg.
Waar je één doodakte vindt, knn je er ook
twee krijgen. Je houdt tooh niet van ham
en je erfgenaam big ft bg jo.c
Hjj scheen op mjjn verzoek in te gaon,
maar ik kende hem; op den laatsten dag
kon hjj mg 't kind wel wegnemen. Dag
en nacht zon ik op middelen, om mjjn doel
te bereiken en toen wjj naar Kiew afreis
den, stond mgn plan vast. Docter Modest
Iszidorowitsch was toen nog niet lang bg
0B8; ik wist, dat hg bestemd was, om e«n
rol te spelen in die afschuwelijke comedie.
Hg zou mg voor 't oog der wereld genees
kundigen bjjstand verleend hebben en later
mgn dood constateeren. Een jong dokter,
die zich in het begin zjjner praktjjk tot een
dergelijke schurkenstreek leent, is tot alles
in staat, dacht ik. Adaduroff en ik, wg
bedrogen elkaar wederkeerig. Van de som,
die Adaduroff mg uitbetaalde, bood ik
Modest Iszidorowitsch het derde deel, als
hg hem ervan overtuigde, dat Roman aan
een Tergevorderden hartkwaal leed, die hom
ongetwijfeld binnen kort zou dooden. En
zoo gebeurde het; Iwan was bereid, mg
den knaap te laten, van wien hg wist, dat
zgn dagen geteld waren.
Voor geld is in ons land alles te koop.
Zoo onwaarschijnlijk ook in den beginne
mgn verdwjjnen mocht geweest zgn, werd
het toch zonder bizondere bezwaren door
gezet. Iwan Iwanowitseh keerde als weduw
naar naar Karpilowku terug en de weduwe
Leontieff met baar zoontje verdween onder
de massa inwoners van Moskon.
Bevrjjd van den last, die op mg gedrukt
daarmee wordt voortgegaan, de staking nit
te breiden tot de havens van Ha»re, Bor-
deanx, en Duinkerken.
De Petit Parisien* verneemt dat bij
Modane, in den omtrek van het fort Saphey,
een Italiaansch reserve-officier aangehouden
is, die plannen, stokken en aanteekeningen
bg zich had, betrekking hebbende op de
verdediging der Fransch-Italiaansche grens.
Naar 't heet laten deze stukken geen
twjjfel aan het doel dat de Italiaan bad met
zgn bezoek. Hij is ter beschikking gesteld
van de justitie en reeds verhoord.
Een Italiaansch ondernemer is met toe
stemming der Spaansche regeering begonnen
pogingen aan te wenden om de lading van
de in 1702 gezonken zilvervloot bg ge
deelten te lichten. Deze ladiDg bestond uit
zilvergeld, de opbrengst van de belastingen
in de kolonie Mexico gedurende twee jaren.
Het schip werd door een Envelseh-Hol-
landsehe vloot aangevallen.
De Spanjaarden zagen, dat zjj voor de
overmacht zonden moeten bukken, en om
te verhinderen, dat de rjjke buit in de han
den der vjjaaden vallen zou, staken zjj hunne
schepen in brand en boorden ze in den
grond. In den luop van den tijd zgn tal-
rjjke pogingen in het werk gesteld om de
lading te bergen, doch altjjd te vergeefs.
Na gelooft de Italiaaasche ondernemer,
die voor zgn doel het stoomschip »San Cle
mente* heeft uitgerust, op een beter succes
te kunnen rekenen. Als leider der pro ven
fungeert de bekende Italiaansche uitvinder
Pino. Deze laatste heeft een onderzeesche
boot uitgevonden, die zich op een aanzien
lijke diepte bewegen kan, een hydroskoop,
die dezelfde diepte verlicht en een hefboom,
Excelsior genaamd, die lasten tot 50.000
K.G. uit het water opheffen kan. Met be
hulp van den hydroskoop heeft men reeds
de ligging van verschillende galjoenen kan
nen ontdekken, ook die van de >Santa
Cruz*.
Tot nog tos heeft men een anker, 27
meter ketting, eenige kanonnen en halfver
koolde balken «n planken aan de opper
vlakte kunnen brengen. Pino hoopt door
middel van verschillende Excelsior-apparaten
de gebeele eSanta Cruz* omhoog te heffen.
H^t werk zal half Mei beginnen. Wanneer,
wat Pino hoopt vervuld wordt, zal hg niet
alleen een kolossalen zilverschat nit de
diepte opgehaald hebben, doch ook is dan
het practisch nut van zijn lichtingsappa-
had, ademde ik vrjjer en er bleven slechts
twee wenschen in mgn hart: Jon, Roman
gelukkig te zien en dea dag te beleven, die
mij oj> mjjn moordenaar wreekt.
De wraak heeft zich vervuld, zgn zoon
Iwan is niet meer, kinderloos staat Ada
duroff daar. Maar we»! ik heb Romans
erfrecht verkocht, gestolen, hoe zal ik hem
aan het zjjne kannen helpen?
Tot zoover had Roman zonder ophouden
doorgelezen. Het blad ontviel aan zjjn hand,
huiverend wendde hjj zich van dien afgrond
vol menschvljjke hartstochten en mensche-
ljjken haat; met afsehnw schudde hjj de
gedachte van zich, de hand nit te steken
naar de plaats en de erfenis, waaraan voor
hem tranen en bloed kleefden.
De zonden des vaders waren tot dusverre
aan de erfgenamen bezocht en nu zon hg
in hun voetstappen treden?
Een smalle roode struep aan den horizon
kondigde den naderenden dag aan.
Het scheen zoo gemakkelijk, voor Ada
duroff te treden, zich als verloren zoon be
kend te maken en de nicht, voor wie toch
een deel der erfenis bestemd was, mee te
voeren, maar dan moest hg niet juist
Cato haar plaats betwisten, door Louise
Martinowna haar wettig gedachten naam
te ontnemen? Maar nog erger, hg zon voor
den man treden, die hemaltjjdaniipathiek was
geweest, hem vader noemen en als zoo
danig eeren, na hg hem had leeren kennen
in al zgn zwarte misdadigheid? Dat nooit!
Arme Roman, zelfs van den stralenkrans,
die tot nu toe het hoofd zjjner moeder had
omgeven, was in dien nacht de lichte schjjn
verdwenen. Want wat zjj ook met haar
raten schitterend bewezen.
Naar aanleiding van inlichtingen door
de >Bndapesthi Hirlap* nit Constantinopel
ontvangen, wordt in diplomatieke kringen
veel gesproken over de koortsachtige haast,
waarmede de saltan een paleis te Broessa
laat bouwen, waarheen de ameablementen
van Yildiz-Kiosk znllen worden overgebracht.
De gebeurtenissen van den laatsten tgd en
voornamelck de houding der Albaneezen
hebben zulk een invloed op den vorst, dat
hjj van plan is, van residentie te veranderen.
De grootvizier Ferid Pacha en de kamer
heer Izzet-Pacha doen alles wat zjj kannen
om Abdnl-Hamid van dit plan te doen
terugkomen en trachten invloed nit te
oefenen op de Albaneezen.
Volgens berichten uit Sofia worden de
gevechten tusschen Turkschs troepen en
oproerige beuden op de Bnlgaarsche grens
steeds talrjjker en is de aanvoerder Iwanof
in een dier gevechten gesneuveld. De Mace
donische uitgewekenen verkeeren in slechte
positie. Eenigen hunner zjjn bg hun terug
keer in Tnrkjje door de soldaten vermoord,
anderen zgn gevangen genomen. De regie
ring te Sofia doet al het mogeljjke om de
uitgewekenen te dwingen het vorstendom
te verlaten en men vreest zalfs dat dit tot
een binnenlandsch oproer zal leiden.
Te Bender, niet ver van Kiesjenev heb
ben weer nisnwa mishandelingen van Joden
plaats gehad. Het »Berl. Tagabl.* verneemt
dat 80 oproermakers alle ruiten van de hui
zen der Israëlieten verbrjjzelden, naar zjj
verklaarden omdat deze schuld hebben aan
het uitbreken van den oorlog. Zjj drongen
in een der huizen binnen, waar zg twee
mannen en oen meisje doodden. De vrouw
van een meubelmaker werd nit het raam
geworpenop straat sloegen de woestelingen
haar den schedel in. Toen eenige nren later
de Kozakken kwamen, konden zjj het oproer
niet meer bedwingen. De gouverneur gaf
bevel om te schieten, waarna do rust spoedig
hersteld was.
Volgens een telegram nit Honkong is de
pest uitgebroken onder de koelies die daar
wachten om naar Znid-Afrika te worden
overgebracht; dientengevolge zgn zg in
quarantaine gegaan en is hun vertrek voor
onbepaalden tjjd uitgesteld.
In het Engelsch Lagerhuis zeide Lans-
downe in antwoord op een vraag betreffende
Macedonië: »Wjj hebben reden om telenr-
trotseh karakter had geleden, geheel vrjj
van schuld was zjj niet en bitter zei hg
tot zichzelven, dat voor alles voor haar
slechts het kind der wrake was geweest.
Zgn besluit was genomen: liever arm
en vrjj, dan voor ellendig geld de zonde
plaats koopen. Er bleef hem immers nog
altjjd een weg open om Cato te verkrjjgen.
Hjj zon zich direct naar professor Hennink
wenden en hem desnoods de geheele waar
heid openbaren.
Cato's vader had het niet verborgen, dat
hg zjja zwager niet mocht lgden; hg zon
das ook niet gaarne diens gift aannemen
of Roman moest zich zeer vergissen.
De jonge man streek zich het haar van
't voorhoofd en legde langzaam de hand op
den deurknop. Een inwendige stem zei hem,
dat zgn moeder niet met zgn inzichten zon
overeenstemmen. Bjj voelde zich zoo ver
nietigd, zoo ellendig, dat hjj smachtte naar
rast en eenzaamheid, ver, ver weg van de
vreeseljjke inblazingen der wraak. Gisteren
leefde hg nog slechts voor zjjn liefde en
zgn gelnk; hoe kon hg met één slag zgn
gedachten in zoo'n tegenovergestelde rich
ting dwingen!
Voozichtig voortloopend in 't halfdonker
der kleine kamer, opende hg de hnisdenr,
maar plotseling week hg terng; op den
drempel zat Mawra Romanowna, het hoofd
met een donkeren doek bedekt.
>Ik verwachtte je, mgn zoon,* zei ze >ik
zie, mjjn vermoeden bedroog me niet. Waar
heen zoo snel? Drjjft je misschien het on
geduld om je plaats zoo spoedig mogeljjk
in te nemen?*
(Wordt vervolgd).
