Het Land van Heusden en Allena, de Langstraat en de Bommelerwaard.
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
WOENSDAG 20 JULI.
1904.
Oorlog (ussehen Japan en Rusland.
^A'MD VAN ALTEN*
VOOB
Dit blad verschat WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per S maanden f 1.06.
franco per post zonder prjjsverhooging. Afzonderlijke
nnnanara 5 cent.
■M 2338
„En waar men het nu de taak des
wetgevers achtte, zooveel mogelijk eigen
machtige, onrechtmatige verbreking van
de dienstbetrekking tegen te gaan, be
weegt zich, naar men meende, de be
paling van art. 1639j (de lange opzeg
gingstermijnen) in een verkeerde rich
ting, daar zij het vrijwel onmogelijk
maakt, dat de wettelijke opzeggings
termijnen bij een werkstaking in acht
zullen worden genomen. Daarom meende
mendat de regeering goed zon doen
deze bepaling uit het ontwerp te lichten
Tegen de bepaling van art. 1638s
betreffende het zg. „staangeld" deden
enkele leden een woord van scherp
protest hoorenzij noemden dezen maat
regel een schreeuwend onrechtvaardige
bepaling.
Enkele andere leden sloten zich in
zooverre bij de bedoelde leden aan, dat
ook zij het geheele artikel liefst zouden
zien vervallen, omdat zij daarin zagen
eene verzaking van het beginsel van
gelijkheid tusschen beide partijen, waar
op het ontwerp is opgetrokken. Waar
immers de arbeider, ingeval de werk
gever de dienstbetrekking eigenmachtig
heeft verbroken of door opzet of schuld
hem grondige redenen heeft gegeven de
dienstbetrekking te doen eindigen, zich
om schadevergoeding tot den kanton
rechter zal hebben te wenden, daar is
het met de gelijkheid tusschen beide
partijen in strijd, dat de werkgever in
een soortgelijk geval het door den ar
beider verschuldigde op het zoogenaamde
„staangeld" zal kunnen verhalen. Kan
echter de voorgedragen regeling niet
worden gemist, dan moet zij, naar deze
leden meenden, althans zoodanig worden'
aangevuld, dat ook de werkgever worde
verplicht ter beschikking van zijne ar
beiders te stellen een bedrag, waaruit
dezen kunnen verhalen hetgeen hun
toekomt in gevallen, waarin de werk
gever tegenover hen tot schadeloos
stelling gehouden is. Wordt de regeling
in dien zin aangevuld, dan komt, naar
men meende, ook dadelijk aan het licht,
dat zij veel te wenschen overlaat. Zoo
min als de wetgever er aan zou denken
het bedrag, dat de werkgever ter be
schikking van zijne arbeiders zou hebben
te stellen, aan dezen in handen te geven
of hun de bevoegdheid toe te kennen
FEUILLETON.
Een Poolsch verhaal.
4)
Geleerd hier en geleerd daar! Heb ik
dan Dog niet genoeg dokters gezien? In
het kamp ronddrentelen, zich gewichtig
voordoen bjj den generalen staf, maar als
het op vechten aankomt, ziet men er geen
enkele. Hoe dikwjjls heeft mgnheer de ka
pitein ze niet lancet-ridders* genoemd?
Wanneer een man gezond is, raakt hg
hem niet aan, maar zoodra hg reeds half
dood is, komt hg met een lancet, of hoe
al die mesjes heeten, aanloopen. Het is
waarlgk geen knnst, iemand open te sngdeD,
wanneer hg geen vinger bewegen en zich
niet verdedigen kan 1 Maar laat hem eens
iemand te ljjf gaan, wanneer deze gezond
is en zjjn karab^n op den schouder heeft
Ho, ho, welk een verschrikkelijke geleerd
heid, den menschen met een mes in de
beenen te stekenDat beteekent allemaal
niets. Mgnheer de kapitein ïou zich in zgn
graf omkeeren, wanneer hg het wist. Wat
heeft zoo'u dokter van een soldaat? Dan
is een heer van een landgoed toch heel
iets anders. Het is onmogelgk, het kan
niet zgn, de juffrouw zal niet met hem
trouwen. Dat zou tegen Gods geboden zgn.
Dat is dan toch wel wat te hoog gegrepen
Ongelukkig voor Mikolaï kwam deze te
hooge greep den dokter ten goede.
Na een half jaar werd het huweljjk in
gezegend, en onze juffrouw, de dochter van
naar eigen goed vinden hunne vorderingen
daaruit te voldoen, zoo min behoort hij
ook den werkgever ten aanzien van het
zoogenaamde „staangeld" der arbeiders
in beide opzichten vrijheid te laten. Den
werkgever moet de verplichting worden
opgelegd het ingehouden geld zijner
arbeiders afzonderlijk op de spaarbank
te beleggen, opdat het niet in zijne
zaken verloren ga of niet een deel van
de baten van zijn eventueel faillissement
uitmake, en in verband daarmede moet
dan worden bepaald, dat de werkgever
dit geld uit de spaarbank slechts dan
mag opvorderen, wanneer hij met een
vonnis des kantonrechters kan aantoo-
nen, dat hij tegen zijne arbeiders recht
matige vorderingen heeft."
Daartegenover konden zich vele leden
met de algemeene strekking van de hier
voorgedragen regeling wel vereenigen.
Zij achtten het nuttig, en aan een goede
verhouding tusschen werkgever en ar
beider bevorderlijk, dat bij den arbeider
het bewustzijn levendig wordt gehouden,
dat hij zijn dienstbetrekking niet zonder
grondige, den werkgever vooraf mee
gedeelde, redenen mag verbreken. Kon
den deze leden daarom goedkeuren, dat
voor den werkgever de gelegenheid zal
worden geopend, een bedrag op het
loon van zijne arbeiders in te houden,
tegen de verdere uitwerking van dit
beginsel, zooals die in het derde lid
wordt gegeven, hadden zij, en vrij
algemeen werd dit gevoelen gedeeld
onoverkomelijke bezwaren. Naar men
meende, gaat het niet aan, dat de werk
gever, zooals wordt voorgesteld, in het
geheel aan staangeld een bedrag zou
mogen heffen gelijkstaande met het een
vijfde gedeelte van het bedrag van het
loon over een termijn, die in sommige
gevallen zelfs zes maanden zal kunnen
bedragen. Men begreep wel, hoe de
Regeering tot deze uitwerking van hare
regeling is gekomen; hoe zij, in het
belang van de arbeiders en de vastheid
van hunne dienstbetrekking, lange op
zeggingstermijnen wenschelijk heeft ge
acht en toen verband heeft gezocht
tusschen deze termijnen en het bedrag
van het staangeld, maar men achtte
desniettemin de bepaling van het derde
lid niet houdbaar. Naar men meende,
zal die bepaling zoodanig moeten wor
den gewijzigd, dat het in te houden
bedrag in het geheel niet meer zal
mogen zijn dan des arbeiders loon voor
een vrij korten termijn, die, als in het
ontwerp-Drucker, op twaalf dagen of,
den kapitein, verliet ons, vergezeld van de
tranen en gelnkwenschen van hare bloed
verwanten en van alle huisgenooten, maar
voornamelijk van den onden Mikolaï, om
voortaan lief en leed met den dokter te
deelen. Haar droeg Mikolaï geen afkeer toe,
dat kon hg niet, daarvoor hield hg te veel
van haar; maar hem kon hg niet vergeven.
Hg sprak nooit zgn naam uit, en vermeed
zorgvuldig hem in herinnering te brengen.
Terloops zg hier opgemerkt, dat tante
Maf jnia ovsrge/.ukfeig was met haar dokter.
Na verloop van een jaar selionk God hua
een welgeschapen jongen, daarna een meisje,
en zoo vervolgens. Mikolaï beminde de kin
deren, alsof het zgn eigene waren, hg droeg
hen ep de handen, liefkoosde ea troetelde
ze. Toch bemerkte ik, dat hg in het diepst
van zgn hart nog zekere bitterheid voedde
wegens het ongelgke huwelgk mgner tante.
Op zekeren Kerstavond zaten wg allen
bgeen in de huiskamer, en toen wg het
geratel van een rjjtuig hoorden, zeide ingc
vader»Kgk eens, Mikolaï, wie daar komt
aanrjjden.*
Mikolaï ging naar buiten en ke?rde
eenige oogenblikken later met van vreugde
stralend gelaat terug.
>Qet is de juffrouw!* riep hg reeds van
verre.
Wie?* vroeg mgn vader, ofschoon hg
aanstonds begreep, wie hg bedoelde.
Welke juffrouw?*
•Oaze juffrouw 1* luidde het antwoord.
Op hetzelfde oogeablik trad de juffrouw,
door drie kinderen omringd, de kamer
binnen. Voor niets ter wereld wilde de
oude haar anders noemen, dan «juffrouw*.
als in de Duitsche Gewerbeordnung, op
ééne week zou kunnen worden gesteld.
Het is niet aan te nemen, dat de
minister deze wenken van „vele leden"
zal in den wind slaan. En inderdaad,
de voorgestelde regeling van den op
zeggingstermijn is onpractisch, die van
het staangeld is onrechtvaardig.
Slot volgt).
Buitenland.
De »Dai!y Chronicle* verneemt uit Tokio
van ZondagDe Russen zgn in noordelgke
richting uit Ta-sji-tsjiao teruggetrokken.
Uit Petersburg wordt aan hetzelfde blad
gemeld: Er zgn kleine afdeelingen van den
vjjand langs den spoorweg verschenen, naar
het Noorden tot bjj Moekden toe.
De Japansche torpedoboot »Haj*tori«
heeft een jonk aangehouden, die brieven van
Port-Arthur naar Tsjifoe overbracht. Men
vond een aantal brieven, betrekking heb
bende op den militairen en maritiemen toe
stand te Port-Arthnraldns zgn inlichtingen
van hooge waarde in de handen der Japanners
gevallen. De brieven die niet over militaire
zaken handelden, zgn naar Petersburg ge
zonden om aan de geadresseerden ter hand
gesteld te worden.
De Japansche legatie te Londen heeft bet
volgende telegram uit Tokio ontvangen
Koeroki meldt, dat Zondagochtend om
drie uur tjjdens een zware n mist, generaal
Keiler, bevelhebber van ee Russisch leger
corps, met omstreeks twae division een
hevigen aanslag heeft gedaan op Mo-tië.i-
ling en de naburige stellingen die bezet
waren door een deel onzer troepen. Deze
verdedigden zich hardnekkig, wierpen den
vgand aan alle zjjden terug, en vervolgden
hem tot Koan-tea-pas-tsoe.
Kolonel Audéoud, de teruggeroepen Zwit-
sersche attaché hg het Russische leger in
Mantsjoerjje, is te Bern aangekomen. Hg
beeft ten stelligste verklaard dat hg nooit
iets gezegd heeft ten nadeele vaü het Rus
sische leger, integendeel de grootste terug
houding in acht heeft genomen. Hg weet
ook in het geheel niet, waarom Koeropatkin
zgn terugroeping gevraagd heeft. Hg kon
geen opheldering krjjgen en heeft te Peters
burg een schriftelgk protest voor den mi
nister van oorlog achtergelaten.
Eindelijk zou hg ook zgn afkeer tegen
dokter Stas laten varen. Hanna, de klein
dochter van den ouden Mikolaï, lag ernstig
ziek aan lyphus. Ook mg waren het dagen
van angst en bezorgdheid; immers Hanna
was ongeveer van mgn leeftgd en mgn
eenige speelgenoote, die ik als een znster
beminde.
Drie dagen lang verliet de dokter Stas
nauwelijks hare kamer. De oude, die met al
de bande, van zgn hart aan Hanna ge
hecht was, liep gedurende het geheele tijds
verloop van hare ziekte als een waanzinnige
rond. Hg gebruikte niet het minste voedsel,
sliep niet en bleef herhaaldelijk voor de
deur van haar kamertje zitten, want be
halve aan mjjne moeder, was het niemand
geoorloofd, het ziekbed te naderenin stilte
verkropte bg de grievende smart, die zgn
hart folterde. Het leven had hem gehard
tsgen lichameljjke vermoeienissen en smar
ten, alsmede tegen de slagen van het nood
lot, en toch, aan het ziekbed van dat jonge
meisje bezweek hg bjjna onder den last der
vertwijfeling.
Toen eindelijk na lange dagen van doode-
lgken angst dokter Stas zachtjes de dear
van de ziekenkamer opende, en hau, die in
een aangrenzend vertrek zgn oordeel over
de zieke wachtten, met stralend gelaat het
enkele woord »gered« toefluisterde, kon de
oude zich niet mesr bedwingen; hg begon
laid te schreien, wierp zich aan de voeten
van den dokter en stamelde herhaaldelijk,
onüer onafgebroken snikken, de woorden
Mijn weldoener! Mgn weldoener!*
Hanna herstelde nu tt'.meljjk vlag, en
voortaan was dokter Stat den oude dier
baarder dan zgn oogappel.
Advertentiën van 16 regels 50 et. Elke regel
meer 71/» ct. Groote letters Baar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagavond
ingewacht.
De Russische regeering heeft nog niet
geantwoord op het verzoek van de bonds-
regeering, om haar de redenen van de terug
roeping te willen mededeelen.
Het volgende wordt door de correspondent
van de »N. R. Ct.« te Boedapest medege
deeld, natnurlgk onder voorbehoud
Het te Krakau verschijnende socialistische
blad »Naprzod« heeft een opzienbarend be
richt nit de Poolsche stad Lodz, waarin
gezegd wordt dat de kolonel en de adjudant
van het regiment veld-artilDrie, dat dezer
dagen van daar naar Oost-Azië moet ver
trekken, gedeserteerd zjjn en de kas van 't
regiment hebben meegenomen.
Voorts wordt er in dit bericht op ge
wezen dat te Lodz en in den omtrek tal
rijke gevallen van desertie voorkomen, en
dat zoowel officieren als manschappen, wan
neer zg slechts over het noodige geld be
schikken om over de grenzen te kannen
komen, liever vlochten dan naar het oor-
logsterrein te worden gezonden.
Een groot aantal zelfmoorden moet aan
hetzelfde motief worden toegeschreven.
Terwijl 22 militaire attach éi Woensdag
naar het oorlogsterrein zullen vertrekken,
keeren een aantal dagbladcorrespondenten,
't vruchteloos rondslenteren moe, reeds naar
hun land terug. Hun directiën hebben het
nutte looze ingezien van de groote kosten
die voor deze reportage gemaakt moeten
worden, terwijl geheimhouding en dwang
in beide kampen even erg zgn.
De Dnitsche mailboot »Prinz Heinrich*,
Zaterdag te Ades aangekomen, is Vrijdag
middag door den Russischen vrjjwilligen
kruiser »Smolensk« aangehouden en ge
dwongen 31 zakken van de brievenmail en
24 zakken en kisten van den pakketpont,
die voor Japan bestemd waren, af te geven.
De Duitsche regeering heeft direct bg de
Russische verzet aangeteekend. In het pro
test wordt er nadrnk op gelegd dat mis
schien di doorzoeking van de poststoomboot
naar contrabande en het doorzien van de
zich aan boord bevindende post te recht
vaardigen zou zgn; maar uit een volken
rechtelijk oogpunt is het volkomen onge
oorloofd, de postvakken in beslag te nemen
en mee te nemen van boord van een Dnitsche
postboot. Behalve het diplomatieke protest
van het Berljjnsche ministerie van buiten-
landsche zaken heeft het Duitsche rjjks-
departement van posterjjen ook nog een
>Een flinke kerel!* zeide hjj bg iedere
gelegenheid, terwjjl hjj aan zgn snor draai
de. »Een flinke kerel! Hg zit prachtig te
paard, en zonder hem zou Hanna o,
ik durf het woord zelfs niet op mjjne lippen
nemen
Ongeveer een jaar na deze gebenrtenissen
begon de oude zelf te sukkelen. Zgn stoere,
krachtige gestalte werd gebogen; hg liep
voorover en loog en keef niet meer. Hjj
whs nu bgna negentig jaar oud, werd
kindsch, en deed nagenoeg niets meer dan
vogelknippen vervaardigenin zjjne kamer
hield hjj nameljjk een groot aantal vogels.
Eenige dagen vóór zgn niteinde kende hg
niemand meer, maar op zgn sterfdag flik
kerde het wegkwijnende leven nog even op.
Mjjne ouders bevonden zich toen in het
buitenland, wegens de gezondheid mgner
moeder. Des avonds zat ik aan den haard
met mgn jongeren broeder Kazimierz en
pater Lodewjjk, die ook reeds tameljjk ond
begon te worden.
Plotseling liet men ons weten, dat de
oude Mikolaï lag te sterven. De geestelijke
begaf zich onmiddellijk naar de hniskapel,
om de sacramenten der stervende te halen,
terwjjl ik buiten adem naar den oude snelde.
Deze lag doodsbleek, bgna wasgeel, reeds
half verstjjfd, maar gelaten en bg volle
kennis, op zgn bed uitgestrekt. Zgn hoofd,
dat bgna geheel kaal en met twee litteekens
gesierd was, moest werkeljjk schoon ge
noemd worden; het was het hoofd van
een braven, ouden soldaat. Met de eene
hand drukte de stervende grjjsuard het
kmis op zjjne borst, terwjjl de doodsbleek»
Hanna de andere stjjf omkneld hield en met
hare kussen en tranen bedekte.
telegrafische aanmaning naar Petersburg
gezonden, met een beroep op het wereld
postverdrag, om de brievenzakken onmid
dellijk terng te geven en door te zenden.
In de weggenomen postzakken bevond zich
ook de voor Japan bestemde post uit Londen
en Italië.
De pers van alle partgen wenscht een
kraehtdadig optreden van de Duitsche re
geering en schadeloosstelling van de bena
deelde belanghebbenden.
Volgens een bericht uit Aden van 18 dezer,
is de Engelsche stoomboot »Per«ia« door de
Smolensk* gedwongen een uur te wachten,
om de postzakken over te nemen die van
boord van de Prins Heinrich* waren ge
haald. De «Smolensk* heeft echter twee
voor Nagasaki bestemde brievenmalen van
de post van de »Prins Heinrich* verbeurd
verklaard.
De Daily Mail* verneemt dd. 16 Jnli
uit SingaporeEen zwaar gewapende krui
ser vergezeld door twee kolenschepen werd
Donderdag door een Engelsch schip gezien
terwjjl hg zgnen koers voortzette in weste-
ljjka richting naar Straat Malakka. De krai-
ser vertoonde geen vlag. Men vermoedt dat
hg door den Japanschen opperbevelhebber
is uitgezonden om twee Russische kruisers
in de Roode Zee aan te vallen.
Renter's bureau verneemt uit Koeroki's
hoofdkwartier, over Foesan, d.d. 18 dezer:
Er is gisteren in den Mo-tiëa-ling een
verwoed gevecht geleverd. De Russische
macht werd geschat op dubbel zoo groot
als die aan de Jaloe; de Japanners bestonden
uit een brigade en een bataljon. De Japan
sche verliezen waren 300, de Russische
2000 dooden en gewonden.
Een telegram van Koeropatin aan den
Keizer van 17 dezer meldtNadat het le
ger van Koeroki op ons oosteljjke front de
passen van het Fensjoei-gebergte had bezet,
hadden wg in het algemeen slechts onvol
doende berichten over de sterkte en stellingen
van dat leger. Op grond van verkenningen
mocht men echter vermoeden dat de Ja
pansche hoofdmacht was samengetrokken
in den omtrek van den Lan-stji-sjan (burg-
rag ten O. van Liao-jang) en dat de voor
hoede in zes passen in de buurt stelling
genomen had. Tot vaststelling van de sterkte
van den vgand werd den 17en dezer last
gegeven tot een opmarsch tegen de vjjan-
deljjke stellingen in de richting van den
Nadat de priester hem bediend had, ver
langde de stervende mg te zien.
•Mgn meester en de goede meesteres zgn
niet hier,* fluisterde hg; >dat maakt mg
het sterven moeilgk. Maar gjj zjjt hier, mgn
beste jongeheer, gjj, de erfheerDraag
zorg voor deze weeze. God zal het n loo-
nenWees niet boos op mg als ik
iets misdaan hebik was misschien wel
eens lastig... maar trouw!*
Hg zweeg en sloot de oogen, doch wel
dra hief hg nogmaals zgn zware oogleden
op en riep met luider stem, alsof hg haast
had en zjjne ademhaling dreigde op te hon
den «Jongeheererfheer mjjne
weezeIn uwe handeno mgn
God
beveel ik de ziel van dezen dap
peren soldaat, dezen trouwen dienaar en
rechtschapen man,* voltooide pater Lode
wjjk op plechtigen toon.
De grjjsaard was niet meer.
Reeds vele jaren zgn sinds dien vervlogen.
Op het graf van den trouwen dienaar tiert
weelderig heidekruid. Droevige tjjden waren
ever ons gekomen; een storm heeft den
vreedzamen, stillen haard in mgn dorpje
verwoest. Pater Lodewjjk sluimert reeds
lang in het graf, en ook tante Marynia
hebben zg reeds in den schoot der aarde
nedergevlgd; ik verdien met mjjne pen
onder veel zorg mgn dagelgksch brood, en
Hanna
Bg de herinnering aan haar beginnen
mjjne tranen overvloediger te vloeien!
(Wordt vervolgd).
De juffrouw!*