Het Land van Heusden en Altena, de Langstraat en de Bontmelerwaard. Tyrannenmoord. UitgeverL. J. YEERMAH, Heusden. M 2345. ZATERDAG 13 AUG. 1904. Oorlog tusschen Japan en Rusland. LAND VAN AtfBN*5 yooi Dit blad verschat WOENSDAG en ZATERDAG. Abonnementsprjjs: per 3 maanden f 1.00. franco per poat zonder prjjsverhooging. Afzonderljjke Damman 5 cent. Advertentien ran 16 regela BO et. Elke regel meer Tl/« et. Groote lettere naar plaatamimte. AdvertentiSn worden tot Dinadag- en Vrijdagavond ingewacht. De vorige maand heeft men, zooals bekend, den in Rusland oppermachtigen Minister Yon Plehwe door een goed gemikte dynamietbom, in zijn rijtuig geworpen, vermoord. Aan den man zelf is niet veel ge legen hij was, uit een moreel oogpunt beschouwd, grooter boef dan een van de duizenden die hij heeft laten ombrengen of in Siberië aan een verschrikkelijk lot heeft overgeleverd. Yan huis uit een arme Poolsche weesjongen, was hij bij eene aanzienlijke Poolsche familie opgenomen, die zeer anti-russisch was, zoodat er in den familiekring dikwerf over Polens hoop op de toekomst werd gesproken. Uit dankbaarheid klaagde hij zijn pleegvader aan van jegens den staat vijandige Poolschgezindheid, met het gevolg dat de man werd ver bannen. Daarna trad hij op jeugdigen leeftijd in Russischen staatsdienst en ging, om later hooger op te kunnen klimmen, tot de Oi thodox-Griekfiche kerk over. Spoe dig wist hij de hoogste sporten van den maatschappelijken ladder te bereiken. Hij was met den beruchten Podewo- nosteff, het hoofd der Orthodoxe Synode, de man van de hofkliek, die alles wat naar vrijheid en ontwikkeling heen wijst, onmiddellijk den kop indrukt en naar welks pijpen de Czaar aller Russen dansen moet. Hij is de bewerker ge weest van de groote jodenmoorden die ten vorigen jare, omstreeks Paschen, de wereld met afgrijzen hebben vervuld, doordat hij, wetende dat er een groote beweging tegen de joden op touw was gezet, den gouverneur aanschreef, deze tegen te honden, doch in geen geval met geweld van wapenen, zoodat de jodenvijanden de handen geheel vrij hadden. Hij is de bewerker geweest van Finland's ellende en knechting en de daar pas vermoorde Bobrikoff was slechts de uitvoerder van zijn bevelen. Hij heeft met zijn bentgenooten den bekenden minister van Financiën Witte verdrongen, omdat deze „liberale ideeën" had en hij is mede de aansprakelijke persoon voor den nu gevoerd wordenden oorlog, die Rusland duizenden levens en millioenen roebels armer maakt. Hij was gehaat bij het geheele volk in al FEUILLETON. Een Poolsch verhaal. 11) «Suffer, lafaard, c klonk het in mjjn hart, «hebt ge zóó das afscheid genomen yan uw Hanna? Ge hebt haar verdriet veroorzaakt en haar beknord over de tranen, welke eene weeze om a weende Ik trok den kraag van mgn pelsjas over de ooren en begon te weenen als een kind, maar heel zachtjes, opdat Selim mg er niet op zon betrappen. Het zon echter blgken, dat Selim het zeer goed bemerkt had en het aanvankelijk niet toonde, omdat hg zelf in groote opgewondenheid verkeerde, Maar wjj hadden Chorzeli nog niet bereikt, toen hg reeds begon: «Henryk?* «Wat is er?« «Je weent I« «Laat me met rnstl* Wederom heerschte een diep stilzwijgen. Na eenige oogenblikken hernam hij: «Hen ryk?* «Wat dan?* «Je weent l« Ik antwoordde hem niet. Plotseling boog hjj baiten de slede, nam een handvol sneeuw, rukce mgn bonte mats af, schudde de sueeaw over mgn hoofd, bedekte het weder en zeide toen: «Ziezoo, dat zal je wel wat af koelen IV. Met Paschen keerde ik niet naar hais terag, omdat het mg zeei ongelegen kwam bjj het ophanden zjjnde Matnriteits-examen mgn vader verlangde namely k, dat ik het[ zijne lagen, behalve bij de hofkliek, en het is begrijpelijk dat in Amerika de uitgeweken Russen de vlag uitstaken, toen zij de tijding hoorden van zijn dood en dat de Russische pers, zoo ver zij zich durfde uitlaten, een kreet van vreugde niet kon oDderdrukkeD over den moord van den wreeden en stren gen tyran, wiens hand in naam van den Czaar en, zoo 't heette in diens belang, zwaar drukte op het ongeluk kige land. Maar de vraag doet zich voorheb ben zulke moorden eenig nut? Wij kunnen 't volkomen verklaren dat iemand in den persoon van een regeerder als het ware dien regeeringstelsel ziet be lichaamd en, ten einde dit te treffen, den persoon velt in wien 't als geconcentreerd is. Als een der Afrikaanders Chamberlain of Milner had doodgeschoten, in welk tweetal hij de bewerkers van de ellende van zijn land zag, we zouden 't ver klaarbaar hebben gevonden. Maar is daarmede de goede zaak ook maar in 't minst gebaat? We willen nu niet spreken over de zedelijkheid, of liever het onzedelijke van het kwaad door het kwaad te keeren. Zoolang het nog niet als een regel der moraal geldt, dat „het doel de middelen heiligt" blijft een tyrannenmoord een moord en dus een misdaad. Of nu die moord een koning of keizer, een kan selier ot minister geldt, dan wel een ouden vrek ot een verloopen sujet, is o. i. volkomen hetzelfde. Maar nu de vraag: wat baat zulk een moord Rusland is een politie-staat, de politie is er oppermachtig en zij weet zich, vooral bij een Czaar die een zenuw lijder is in hooge mate, een man zonder eenigen wil en die in voortdurenden angst wordt gehouden voor aanslagen, onmis baar te maken. Zijn er geen aanslagen, dan worden zij verzonnen, om een bewijs van activiteit te geven en 't is bekend dat Plehwe zelf dreigbrieven in het bu reau van den Keizer en in de zakken van zijn jas deed smokkelen, om te toonen hoe onmisbaar en hoe ijverig hij was. Zulke creaturen, die, om zichzelf op te werken, anderer leven en bezitting in de waagschaal stellen zijn er overal, maar vooral in Rusland bij dozijnen te vinden en de hofkliek, die er belang bij heeft, dat alles bij het oude blijft, zorgt natuurlijk er voor dat de wagen in 't oude spoor blijft loopen. vóór den aanvang van het nieawe school jaar zoa afleggen. Mgn vader wist zeer goed, dat mgn arbeid gedarenda de vacantie-dagen niet bjjzonder schitterend zoa zjjn, en hg vreesde, dat ik bg dit langdarig nietsdoen de helft van de handigheden, welke ik mg gednrende het schooljaar verworven had, weder zon verliezen. Dientengevolge legde ik mg met den grootsten jjver op de stadie toe. Behalve de gewone lessen in het gym nasium en de aren van voorbereiding voor het examen, had ik bovendien met Selim privaatlessen bg een der stndenten, die zelf nog niet lang aan de hoogeschool was en dns het beste wist, wat wg voor het examen behoorden te weten. Dit tjjdsverloop oefende een nadeeligen invloed op mjj, want al mijn opvattingen en gedachten ondergingen een algeheele (nnwmte ng en het geheele gebouw, dat tnjjn vac r en pater Lodewjjk met zooveel zorg hadden opgetrokken- werd omverge haald. Deze stndent huldigde nameljjk in alle richtingen de radicaalste opvattingen. Met den aanmatigenden toon der over tuiging verklaarde hg ons, dat een mensch, die binnenkort de gewichtige en invloed» rjjke positie van een vuniversiteita-student* son bekleeden, zich moest weten te verheffen boven allen vooroordeele a en alles moes beschouwen met de oogen van een philosoof. Over het algemeen was hg van oordeel, dat de mensch tusschen zga achttiende en drie-en-.wintigste jaar het meest geschikt was oni de wereld te regeeren en zjjn heil- zamen invloed op de menschen te oefenen later werd men een domoor of een oon- ser votief. O «er de menschen, lie noch studenten, noeb leeraren aan een universiteit waren, sprak hg met opreoht medelijden. Maar Zoo zal er een andere Plehwe in zijn plaats komen, die misschien eerst wat zachtzinniger optreedt, om op die wijze de gemoederen eenigszins gelegenheid te geven zich te uiten en dan zijn slag te slaan. Men beweert zelfs in Rusland, dat Plehwe van den aanslag op den vorigen keizer voldoende op de hoogte was, doch dat hij, wetende dat er een soort van grondwet gereed lag, die nog slechts de keizerlijke onderteekening noodig had, den moord liet slagen, om daardoor de grondwet op zijde geschoven te krijgen en, als vervolger der bij den aanslag betrokkenen, een groot aantal personen, die bij de hofkliek in een minder goed blaadje stonden aangeschre ven, onschadelijk te maken. Zoo zijn ook nu wegens den moord in Warschau niet minder dan 1000 personen te St. Petersburg in hechtenis genomen. Evenals na Bobrikof's dood een aantal aanzienlijke Finnen gearres teerd en naar Petersburg werden ge bracht. Een tyrannenmoord op zich zelf heeft alleen tengevolge de verscherping van de beginselen, die men bestreden wil. Wat Rusland alleen redden kan is een revolutie, in den geest van de Fran- sche van 1789. Maar daarvoor is het volk op verre na niet rijp. In de hoogste mate onwetend, voor een goed deel ver dierlijkt door jenever, is de boer (moesjik) veel te lijdzaam om voor een revolutie te winnen te zijn. Alleen in de fabrieks districten begint een vrijere, meer zelf standige geest te korren. *En hoe grooter- nu het gebrek ten platten lande wordt, hoe meer arme boeren er naar de fa brieken worden gedreven. De tegen woordige oorlog is mede een middel er toe, om de verbetering te verhaasten. En komt dóir eens een revolutie, dan zal zij vreeselijk zijn, zoo, dat de bloed baden van het laatst der 18e eeuw er kinderspel bij zijn. Als de schapen tijgers geworden zijn, staan zij voor niets. En de beste kenners van Rusland en Russische toestanden zijn 'tereenparig over eens, dat langs geleidelijken weg in dat land van omkooping en diefstal van de hoogste tot de laagste ambte naren in dat land van ruw geweld der machtigen en een hofkliek, die ten haren believe alles op haren en snaren zet om hare positie te handhaven, langs geleidelijken weg hervorming onmoge lijk is. (Z. N. en A.) onze leeraar had ook zjjn idealen. Te dien tjjd boorde ik voor de eerste maal van Moleschott en Büchner, welke twee geleer den hg het meest aanhaalde. Men moest eens gehoord hebben, met hoeveel geestdrift hg van de nieuwste vorderingen der weten schap sprak en van de verheven waarheden, die, door een verblind en met vooroordeslen behept verleden teruggedrongen, nu echter door de jongere geleerden met ongehoorde stoutmoedigheid uit het stof der vergetel heid opgerakeld en der menschheid ver klaard waren geworden! Bg dergeljjke ontboezemingen was hg gewoon, zjjn weelderig, kroezig haar te schudden en een ongeloofeljjk aantal siga retten te rooken, waarbjj hjj verklaarde, dat er in heel Warschau geen enkele man te vinden was, die het in het rooken tegen hem kon uithouden; dan stond ;jj gewoon- lgk op, wihkaldi zich in zjjn mantel, waar aan het grootste aantal knoopen ontbrak, en verklaarde, dat bë veel haast had, daar hjj vandaag nog naar een «klein rendez vous* moest. Daarbjj knipte ijj geheimzinnig met de oogen en voegde er bg, dat onze jeugdige leeftjjd hem niet veroorloofde, ons nadere bjjzonder heden omtient dat rendez vous mede te dealen, maar dat de tgd wel zon komen, waarop wij dit ook zonder ver klaringen wel zonden egrgpen. Bjj dit alles wat onze onders aller minst behaagd zon hebben bezat onze student toch ook goede eigenschappen. Wat hjj ons leerde, wist hjj zeer grondig en hjj koesterde een hartstochtelijke liefhebberij voor de wetenschap. Hg droeg versleten schoenen, een afgedr^en jas, en een mats, die meer op een vogelnestje geleek dan op iets andersofschoon lig nooit eon cent op zak had, maakte hg zioh nooit bezorgd Buitenland. Uit Tsjifoe wordt dd. 11 dezer gemeld: De Russischs torpedojager «Retsjitelni* is hier aangekomen en deelt mee, dat zes Russische linieschepen, vier kruisers en de helft der torpedobooten gisterenochtend uit Port-Arthur zjjn ontsnapt. De torpedojager is gisterenavond van daar vertrokken en brficbt vjjf passagiers mee, die vertellen, dat de Japansche vloot de Rassen vervolgt. Men verwacht een slag in volle zee. Opvarenden van de «Retsjitelni* deelen mede, dat in de laatste vgf dagen voort durend granaten van den Wolfsberg, welke door de Japanners is bezet, in de vesting vielen. Er zgn ook verscheidene burgers gewond. Een granaat trof het olie matrazjjn onder den Gonden Berg, dat vernield werd, niettegenstaande 500 matrozen hnn uiterste best deden, om den brand te blnsschen. Het hospitaalschip «Mongolia* met vrouwen en kinderen is met de vloot meegegaan. Een bericht uit Tokio hierover luidt: Nar-r zee gedreven door het mar van de Japansche batterjjen aan den wal, is de Russische vloot uit Port»Arthur gekomen. Togo trok onmiddelljjk zjjn schepen erom heen samen en leverde een hevig gevecht, dat duurde tot het va'Jen Tan den nacht. Het geveehtrt?®rd gevolgd door een reeks van aanvallen van de Japansche lorpad(P" flotielje. De Japansche vloot trok zien daarna terug, een wacktsehip achterlatende om de haven in het oog te houden. Dit wachtschip rapporteert, dat het bg het aanbreken van den dag de «Retwisan* en «Pobjeda* naar de haven zag stoomen. Togo deelt nog geen nitslag van het gevecht mee en maakt even min gewag van verliezen van de Russen of van de Japanners. Hoewel de Bijzonderheden over het ver laten door de Russische vloot van de haven van Port Arthur tegenstrijdig zgn, kan men toch van twee zgden hier eene be schouwing aan vastknoopen. Ten eerstedat een gedeelte, wellicht het grootste, van de nog zeewaardige Russische vloot inderdaad door de mazen van het net geglipt is, en nn een poging zal doen om Wladiwostok te bereiken. Is deze onder stelling jnist, dan zonden die schepen, ver over zjjn eigen welstand. Hjj leef.Ie slechts voor de wetenschap. Selim en ik beschouwden hem als een soort hooger wezen, als een onuitputtelijke bron van wjjsheid, als een onaantastbare grootheid. Wjj waren innig overtuigd, dat, wanneer er iemand was, die in een oogenblik van groot gevaar in staat was de menschheid te redden, hg het moest zgn, hg, het eerbiedwekkend genie! Hg zelf stemde volkomen met onze meening in. Wjj lieten ons door zgn opvatting ge- makkeljjk medesleepen; wat mjj betreft, ik geloof, dat ik den meester zelfs overvleu gelde. Het was de natnnrlgke reactie tegen de opvoeding, welke ik tot nu toe genoten had, en bovendien ontsloot de stndent ons feeateljjk de poorten tot het onbekende land der wetenschap, waartoe de sfeer mijner begrippen van dat oogenblik nog niet in de juiste verhouding stond. Sedert die nieawe waarheden voor mjj opgegaan warea, had ik geen tgd, mjj in gedachten met Har ca bezig te honden, het geen ik aanvankelijk voortdurend gedaan had. Haar brieven wakkerden den liefde gloed in mgn hart aan, maar in vergelij king met den oceaan van gedachten, welke in het hoofd van den stndent dwarrelden, kwam ons stil en vreedzaam landleven mg steeds kleiner en onbeduidender voor en werd de gestalte van Hanna steeds nevel achtiger en ondnideljjker voor mjj. Selim aield op dezen nienwen weg geljjken tred met mjj en dacht des te minder aan Hanna, nn de jonge Josephine in de kamer tegen over ons gewoonljjk aan het venster zat. Selim begon haar met smachtende blikken gade te slaan en zoo esckonwden zjj el kander dtn gebeelen dag als gevangen vogeltjes. Met onveranderlijke standvastig heid verklaarde Selim mjj herhaaldelijk: eenigd met de machtige kruisers Gromoboj, Rossia en Roerik, thans reeds te Wladi wostok, en met de torpedobooten, een zeer krachtige vloot kunnen vormen, en rekent men er de mogelijkheid bg, dat over eenige weken het eerste smaldeel der Oostzee-vloot de Japanners komt bedreigen, dan kan men hieruit opmaken dat 't er voor de Japansche heerschappij ter zee leeljjk uitziet. Ten tweede brengt het feit van den uit val zelf echter nog een gewichtige over weging. Herhaaldelijk hebben we van Rus sische zjjde gehoord, dat de oorlogsschepen met hun zwaar geschat en hnn bemanning een groot aandeel namen in de verdediging der vesting. Men kan niet aannemen, dat Port Arthur in de laatste dagen minder in 't nauw gebracht wordt dan te voren, en dat Stoessel om die reden de oorlogs schapen niet meer noodig zou hebben. In tegendeel, voor een paar dagen nog zou daar, «de meest verbitterde strjjd van den oorlog*' gestreden zgn; daarom kan men uit het vertrek dier schepen de gevolg trekking makenDe Russen te Port Arthur beschouwen den toestand thans als onhoud baar, en zenden hnn oorlogsschepen weg om, zoo mogeljjk, deze niet zonder slag of stoot in handen van den vgand te laten vallen. De correspondent van de «New-York Herald* seinde Woensdag uit Petersburg: «De troepen van generaal Koeropatkin heb ben een ernstige nederiaöig-gskd^n^JM! is het nieuws dat nit een uitstekende bron te mjjner kennis is gekomen, maar voorshands wordt het nog voor het pnbliek stilgehou den. Daarom ben ik niet in staat n eenige verdere bjjzonderheden mede te deelen dan dat de zaken er voor den opperbevelhebber slecht bjj staan, ofschoon men mg verze kert dat hg niet gewond of gevangen ge nomen is. Hier beseft men ten volle dat er ernstig gevaar is dat generaal Koero- patkin's terugtocht wordt afgesneden, we gens de buitengewone beweeglijkheid van de Japanners. Er zga teekenen dat bjj Liao-jang de tactische bewegingen der Japanners hun laatste phase bereiken. Zjj rakken na niet langer van het zniden op, na Hai-tsjeng bezet te hebben, maar bedreigen Koeropatkin sterker nit het zuidoosten en vermoedelijk «Deze of die!* Menigmaal strekte hg zich op zgn bed uit om te studeeren, maar kon dan plotseling zgn boek over den grond slingeren, opstniven, mjj aangrjjpen en scha terlachend uitroepen: «Ach, Josephine, ik bemin n zoozeer!* «Loop naar de maan met je dwaasheden zeide ik. «Ach, gjj zjjt Josephine niet!* Inidde het pathetische antwoord, waarna hg zgn boek weder opnam. Eindeljjk naderde da dag van de examens. Wg kwamen er beiden door, en wel zeer goed. Nu waren wjj vrjj als een vogel in de lacht, en wg bleven nog drie dagen in Warschau. Yan dezen tgd maakten wg gebrnik, om ons de stnden- tennniform aan te schaffen en aan een feest deel te nemen, hetgeen onze leeraar beslist noodzakelijk achtte, en dit moest bestaan in een «fnif* in een der deftigste wjjnbars van de stad. Na de tweede flesch, toen mg en Selim het hoofd reeds min of mesr begon te draaien en er zelfs op de wangen van onzen leeraar een vurige blos verscheen, werden wjj bevangen door een groote ont roering en een onweerstaanbaren last tot gevoelsontboezemingen. «Ziezoo, na zgt gg menschen geworden, mgn jongens!* zeide onze leeraar en meester. «Na staat de ge heele wereld voor n open. Gg kant u nn vermaken van allerlei aard veroorloven, uw geld verkwisten en den grooten heer spelen. Gg kant ook verliefd raken, maar ik zeg n, dat is allemaal onzin! Znlk eau opper vlakkig leven, zonder eenig doel en zonder eene bepaalde gedachte, waarvoor men ar beidt en strjjdt, is en bljjft onzin. Om redeljjk te leven en den strgd met het leven verstandig te voeren, moet men de zaken nuchter leeren beschouwen (Wordt vervolgd <^vaf9anammmemmaat»»mmseapemmmirammmmmmmmmmmnammaatmiaeemee9mais'aMmm

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Nieuwsblad het land van Heusden en Altena de Langstraat en de Bommelerwaard | 1904 | | pagina 1