Hel Land van Heusden en Allena, de Langstraat en de Bommelerwaard. land van altena> Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden. M 2346 WOENSDAG 17 AUG. 1904. feuilleton. Oorlog tusschen Japan en Rusland. YOOB Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG. Abonnementsprijs: per S maanden f 1.06. franco per poet zonder prjjsverhooging. Afzonderlijke nummers 5 cent. Advertentiën ran 16 regele SO et. Elke regel meer T1/» c*- Groote letter» naar plaateruimte. AdvertentiSn worden tot Dinsdag- en Vrjjdagavond ingewacht. seaa Het ontwerp tot herziening der Wet op het Lager Onderwijs. De voorstander van goed onderwijs, die zich eenmaal heeft nedergelegd bij het feit, dat onze schooljeugd, in groote centra reeds verdeeld naar den maat- schappelijken welstand der ouders, nu ook nog gescheiden wordt naar het onderdeel van het Christendom, waartoe de ouders behooren, en die nu verlangend uitziet naar maatregelen, waardoor de nadeelen der eindelooze versnippering van scholen eenigszins opgeheven wordt, heeft in zeker opzicht reden zich over de indiening van dit wetsontwerp te verheugen want voor zooverre het ge halte van hot onderwijs samengaat met de opleiding en salarieering der onder wijzers, is er kans op verbetering. Vele onderwijzers zullen, wordt dit ontwerp wet, een belangrijke verhooging van salaris krijgen en het recht op uit betaling daarvan zoo noodig door een contract met het schoolbestuur gewaar borgd zien. Een zeker aantal hoofden van openbare scholen zal mede, wat hun traktement betreft, in gunstiger conditie komen, terwijl door opheffing van eenige inrichtingen waar alleen onderwijzers gekweekt worden in avond uren grootendeels door menschen wier levenstaak elders ligt, en vervanging van deze door inrichtingen, die geheel op de opleiding van onderwijzers be rekend zijn, ook in de praktijk, aan merkelijke sommen bespaard zullen worden. Voorts kan, doch dit geldt alleen voor grootere plaatsen, het onderwijs beter worden door het vereenigen van kin deren met gebreken in voor hen ge schikte scholen. Bij de indiening van dit wetsontwerp is deze regeering, evenals haar voor gangster, getrouw gebleven aan het be ginsel, dat de staat tegenover het bij zonder onderwijs ten aanzien van het verleenen van finantiëelen steun, dezelfde hoüding heeft aan te nemen als tegeno ver de openbare school. Zij doet thans een stap verder op den weg in 1889 inge slagen en motiveert haar handeling in de memorie van toelichting als volgt: Door rijk en gemeenten is over 1902 aan het lager onderwijs ten koste ge legd een bedrag van f 23,109,916,24*. Trekt men hiervan af hetgeen inkwam aan schoolgelden en pensioensbijdragen Een Poolsch verhaal. 12) Nadat onze leermeester nog eenigan tjjd zjjne id' -en aan ons verkondigd bad en wjj het eene glas na bet andere ledigden, wer den wjj ten slotte allen beneveld, en wel in den ergsten zin des woords. Onze opge wektheid bad baar toppunt bereikt en begon langzamerhand te dalen. Het eerst verzonk onze leen- easter in diepe mijmeringen, en zeide opeens: »De dag van morgen is juist geljjk aan dien van heden dezelfde nood, dezelfde ellende, dezelfde naakte muren, de oude stroozak, versleten schoenen, en zoo voorts zonder einde! Werken! Niets an ders dan werkenEn het gelukoch kom, de mensch tracht zich zelf te bedriegen, zoo goed bjj kan, en verzinkt ten slotte in Adieu Bjj deze woorden had hjj zjjn muts met de gescheurde klep op het hoofd gezet en een paar onwillekeurige bewegingen ge maakt, die het toeknoopen van niet aan wezige knoopen moesten verbeelden, en stak een sigaar aan. Daarna tastte hjj met zjjn hand naar de glazen dear en zeide: Willen jelui daar eens betalenm jjn beurs is plat, en nu, adieu! Gjj behoeft u mjjner niet te herinneren, wanneer gjj niet wiltdat is mjj onverschilligik ben zoo teerge voelig niet! Vaartwel, beste jongens!* Bjj deze laatste woorden was zjjn stem teeder en onvast geworden, als om het tegen deel van zjjn laatste bewering te bewjjzen. ad f 2,239,956,95*, voorts wat werd uitgekeerd aan de bijzondere scholen ad f 1,300,154,97 en wegens bijzon dere opleiding van onderwijzers ad f 406,640,56 en eindelek wat werd uitgegeven voor het schooltoezicht en het examen ad f 452,713,49 dan blijkt het bedrag voor het openbaar lager on waar het onderwijs niet ZOO tot zijn buitenlandsche zakenDe Russische gezant recht kan komen, als aan een, waar het aantal leerlingen groot genoeg is om zes leerkrachten te vorderen. Naar mate het aantal onderwijzers meer onder 6 daalt, wordt het gehalte van het onderwijs minder. Vergelijkt men nu in verband met derwijB te zijn geweest f 18,710,450,27. deze stelling het gemiddelde cijfer der Deelt men dit bedrag door het aantal tabel, aanwijzende het aantal kinderen leerlingen, dat in dat jaar de openbare scholen bezocht, zijnde 550,838, dan blijkt, dat per leerling betaald is f 34. Vermenigvuldigt men nu dit bedrag met het aantal leerlingen der bijzondere scholen op 15 Januari 1902, zijnde 231,761, dan blijkt, dat, op voet van gelijkheid, voor deze scholen zou zijn te betalen geweest f 7,879,874,00. Ver strekt is daarentegen slechts een bedrag van f 1,706,795,53, zoodat door de bijzondere scholen aan de openbare kassen is uitgespaard een bedrag van t 6,173,078,47. Bij dien stand van zaken drong on weerstaanbaar de vraag naar den voor grond, of het aanging op den duur zoo groote ongelijkheid te bestendigen. Nu eenmaal de wet het standpunt innam, dat van Regeeringswege het openbaar en het bijzonder onderwijs te beschou wen zijn als de twee samenstellende deelen van het volksonderwijs, en het Rijk, aan beide deelen gelijke bijdragen verzekerde, kon men het oog niet sluiten voor de inconsequentie die er in lag om uit de gemeentekassen alleen het openbare onderwijs te steunen. Tegen deze redeneering is niet veel in te brengen, al hadden wij er om der eerlijkheids wille gaarne eenige over wegingen in opgenomen gezien, die het inzicht in den toestand helderder ge maakt zouden hebben. Wij bedoelen dit: De zucht om de kinderen reeds in de schooljaren te scheiden naar gods dienstige gezindten heeft het openbaar onderwijs duurder en minder goed ge maakt. Het is een vrijwel vaststaande meening, dat de leerstof daar het best behandeld kan worden, waar de school verdeeld is in minstens evenveel afdee- lingen, als de leertijd jaren duurt, en elke afdeeling haar eigen onderwijzer heeft. Daar nu aan geen enkele school de leertijd korter dan 6 jaar duurt, is zulk een, waar minder dan 6 leer krachten zijn en dus één of meer on derwijzers meer dan één afdeeling voor zijn rekening moet nemen, een inrichting, Zjjn arm hart was, zooals ieder ander, ook begeerig naar liefde en in staat om ta be minnen, maar ongelukken en armoede en de onverschilligheid zjjner medemenschen, die hg van zgn vroegste jeugd af ondergaan had, hadden zjn hart gesloten. Hjj w«i vu nature fier en f^ngevoe g en was stee i bet -^sd. teruggestoolcn te tforden, wanneer ajj ï.jtna 1 hartelijkheid wilde tooneu. Selim n ik bleven onder den druk van een zekere zwaarmoedigheid nog eenige oogenhlikken alleen; wt.iiicht oekroop ons een onbastemd voorgevoel, dat wjj onzen ongelukkige leermeester in dit leven niet meer terng zouden zien. Noch hg, noch ik vermoedde toen, dat hg de kiem van de ziekte, waartegen geen middelen gewassen zgn, reeds in zgn borst dro^g; in den herfst, in het begin van October, stierf hg aan de tering. Slechts weinige stadiemakkers ver gezelden zgn lnkstoet, daar hg gedurende de vacantiedagea overleden was. Alleen zgn arme moeder, die aan de deur der Domini canen-kerk heiligenbeeldjes en waskaarsen verkocht, jammerde over haar zoon, dien zjj in zgn leven wel niet dikwgls begrepen, maar toch met trouwe motder liefde in haar hart gedragen had. Y. Den dag na onze »fnif* zond de oude Mir.-a zgn paarden, en wg reden beiden naar Chorzeli. Wg hadden twee flinke dagreizen vóór ons en sprongen dus bjj het allereerste morgenlicht het bed uit. Alles sliep nog in ons huis, maar tegenover ons keek het ge zichtje van Josephine tusschen geraoiutas, fuchsia's en goudsbloemen door. Selim had een reistnschje omgehangen en zjjn studentenmuts opgezet, om haar die in iedere gemeente, elke provincie en in het rijk, in 1900 de onderschei dene klassen der lagere school verlieten, voorkomende in het verslag van den staat der hooge-, middelbare- een l gere scholen over 19001901 met datzelfde gemiddelde cijfer in de tabel over 1894, dan kan men van 74 openbare scholen met zekerheid nagaan, dat de bevolking is afgenomen, doordat een bijzondere school in dezelfde gemeente is opgericht. (Slot volgt). Buitenland. De Keizer van Japan heeft, door bemid deling van Jaraagata, maarschalk Ojama last gegeven, de vrouwen, priesters, koop lieden en diplomatieke ambtenaren van on zijdige mogendheden te vergunnen om Port Arthur te verlaten en hen onderdak te brengen te Dalni. Ojama is verder ge machtigd om alle andere non-combattant6n dan de bovengenoemde weg te voeren, mits dit niet van nadeeligea invloed is op de krijgsverrichtingen. Jamagata verklaart in de door hem ver strekte lastgeving dat de Keizer, bewogen door menschlievondheid, da non-combattan ten te Port Arthur da verwoesting die vuur en zwaard aanrichten, wenscht te be sparen. Volgens officieale kennisgeving te Tokio, heeft admiraal Kamimoera gemeld, dat zjjn smaldeel na een zwaar gevecht van vjjf uur tegen drie schepen van het Wladiwcstoksche smaldeel Zondagochtend ten N. van Tsoe- Bjima den kruiser »Roerik« tot zinkan heeft gebracht. De twee andere vloden, bljjkbaar zwaar beschadigd, noordwaarts. De beman ning bestond uit 683 koppen, waarvan er 600 door de Japanners gered zgn. De Amerikaansche gezant te Peking seinde Maandag aan het ministerie van te toonen, dat hjj ging vertrekken ean droevigs blik tusschen de geraniums viel hem als antwoord ten deel. Toen hjj echter zjja eene hand op zij a hart drnkte en met de andere eon kus near het venster zond, bloosdo het gezichtje achter de bloemen en trok zich iserag naar den donkeren, achter grond van de kamer. De b"t«eh; n, die eet vurige pa»r .en bespannen .tas, aselde re f over het plareisel van het voorplein, en het oogenblik om afscheid te nemen en in te stappen was aangebroken. Selln stond echter nog altjjd aar het venster on waehtte, of er aan den overani nog iemand te vuorschjjn zon kernen, maar hjj werd teleurgesteld in zgn verwat ntingen, en het venster bleef verlaten. Eerat toen wg naar beneden gingen en langs c'e donkere gang van net achtergebouw kwenen, ontdekten wjj twoe bloote voetjes en een liehtbruin kostuum, een voorovergebogen boveuljjf en twee door handen overschaduwde oogen, die uit het halfduister van de kamer in het volle daglicht keken. Selim snelde onmiddelljjk de donkere gang in, terwijl ik inmiddels in. de britschka stapte, aie voorgekomen was. Yan daaruit vernam ik nog een zacht gefluister en een geluid, dat klonk, alsof het van kussen afkomstig was. Met veranderde gelaatstrekken kwam Selim eindeljjk naar buiten en nam plaats naast mghg was droevig gestemd en toch op gewekt. Je koetsier legde de zweep op de paarden en. onwillekeurig keken wg nogmaals naar het venster, waar Josephine's gezichtje achter de bloemen te voorachjjn kwam. Een blank handje wuifde ons nog eenmaal een afscheidsgroet toe, daarna reed de britschka den straatweg op en voerde mjj en den afgod der arme Josephine weg. heeft aan de Chineesche regeering een scherpe nota gericht, haar beschuldigende van mede plichtigheid in het gebeurde met de »Ret- sjitelni* en den Chineeschen vlootvoogd van lafheid en verraad. Hjj eischt volledige op heldering, teruggave van den torpedo-jager en strenge bestraffing vau den vlootvoogd. Dh Chineesche regeering heeft van de JapauBche teruggaaf van den torpedo-jager geëischt. Al de reservisten in het militaire district Odessa tan getale van 30,000 man zjjn onder de wapenen geroepen. Naar de sBirsjewja Wjedomosti,* dd. 13 dezer, uit Liaojang verneemt, zgn er van het zuideljjke Japanscbe leger twaalf regimenten naar Port Arthar vertrokken. Uit betrouwbare bron wordt gemeld, dat de Jppansche keieer bevolen heeft, Port Arthur tot eiken prjjs te nemen, zelfs in dien de krjjgsverrichtingen in Mantsjoerjje gestaakt en naar Korea overgebracht moes ten worden. Het is mogeljjk, dat in de eerstvolgende dagen de hoofdmacht der Japanners naar Port Arthar trekt. Lte regen heeft alle krijgsverrichtingen tot staan ge bracht. Uit Tsingtou wordt gemeld: Het Rus sische pantserschip >Tsesarewitsj< heeft den lOen zwaar geleden. De slag dnurde van den middag tot den avond. De iTsssare- wit8j< stond aldoor voor het heetste vunr. In den namiddag word admiraal Withöft door een bom getro-ffen en in stukken ge scheurd. Men heeft" tucwshts een been van hem tei uggevo&'den Vier officieren, die bjj hem waren, werdea eveneens gedood. In het geheel verloor he\ schip 2:10 man aan dooden en gewonden. De roeras was gebroken, een kanon was stuk, de reddingsbooten waren weg, de mas ten waren zoo gebogen dat zjj een kruis vormden, de schoorsteeneu waren door zeefd van de kogels, de brug was verbogen en het schip had gaten boven de waterljjn. Een telegram uit betrouwbare bron meldt, dat de algemeene aanval op Port Arthur Maandagochtend vier uur is begonnen. Op bevel van dsn keizer heeft de minister van buitenlandsche zaken den Russischen gezant te Parjjs opgedragen, de Fransche regeering te verzoeken door tussehenkomst Het was een heldere, aangename en frissche zomerochtend en onze kleine met vier paar den bespannen britschka hotste over de keien, als een noot die aan een draad hangt te bengelen. Weldra waaide ona een verfrisschende koelte van de rivier tegemoet de brug dreunde onder het getrappeA her paarde^, en na een h...f uur gereden te hebb j, hadden wij den slagboom reeds achter den rug, waarna wjj ons omringd zagen doo uitgestrekte zaadrkkers en groote bo«ichen. Wjj ademden met volle teugen d9 heer- morgeniucht in en onze oogen ver lustigden zieh in het prachtige landschap. Wat er ia ons hart omging, kan een ieder zich voorstellen, die zich herinnert, hoe hg zelf op zulk een wondervollen zomer ochtend eens naar huis terugkeerde. De kinder- en schooljaren met al hun plichten lagen nu achter ons; de jongelingsleeftijd doemde nu verlokkend voor ons op en opende ons een eindeloos vergezicht op een tjjdperk, dat met alle genietingen van het bestaan scheen gevuld te zullen worden. Het was een interessant, onbekend land, waarheen wg op reis waren, en wjj schenen deze reis onder een gelukkige ster aange vangen te hebben, want wjj waren beiden jong en sterk, en voelden onze adelaars- wieken groeien. De weg werd snel afgelegd, omdat er aan alle hoofdstations vooraf versehe paarden voor ons besteld warenwjj reden den ge- heelen nacht door en ontdekten den tweeden avond, nadat wjj in het bosch achter den rug hadden, Chorzeli, of beter gezegd de spits van de minaret, die in de stralen van de avondzon glinsterde. Weldra hadden wjj den dam bereikt, die aan beide zjjden van den gezant der republiek te Tokio uit naam van Rusland bjj Japan een aller krachtigst protest te laten indienen wegens de ongehoorde schending van China's on- zjjdigheid en de erkende beginselen van het volkenrecht door den aanval op de Retsjeteloi in een onzjjdige haven. Rusland heeft China onder het oog gebracht welke ernstige gevolgen het kan hebben, als China het bij die schending laat big ven. Omtrent het zeegevecht bjj Port Arthur schrjjft de »Tel.<: Er bestaat thans ruim schoots aanleiding voor de Japanners om te juieben en te jubelen van vreugde. Een telegram uit Tokio maakt dan ook melding van de uitingen dezer uitbundige bljjdschap, en voor 't oogenblik is daar alle reden voor. Het Japansche vuur heeft voor de Russische schepen bjj Port Arthur den tosstand on houdbaar gemaakt en ze gedwongen uit te varen. Er bleef geen keuze meer over. Het vermoeden, dat de voorzichtige, waakzame en bedachtzame Japanners niet alle maat regelen zoudon genomen hebben, welke in dit geval onontbeerijjk waren, was natuur- ljjk dat van al te kinderljjk optimisme. De verwachting, dat de eskaders van Port Arthur en Wladiwostock zich met elkaar zouden kunnen vereenigen, was geljjk te stellen met den stroohalm, waar de drenke ling zich, in den uitersten nood, aan vast klampt. En 't is geljjk thans uit de reeks tele grammen, over het lot der Russische sche pen oi tvangen duideljjk gebleken, dat de Russische macht ter zee kan gezegd wor den zoo goed als verlamd te zgn. Het es kader is verstrooid. Wat ervan te Port Artur is teruggekeerd, zal vroeg of laat aan de >genade< van den vjjand zjjn overge leverd. De schepen, die in neutrale havens hun toevlucht zochten, zullen tot werkloos heid gedoemd zjjn en moeten das geacht worden verloren te zgn voor de Russische vloot. Japan behoeft nu niet meer voor zgn handelsverkeer en voor zjjne trauspoitsche- pen te vreezeD. De aanvoer van nieuwe troe pen naar de streek bjj de Mantsjoerjjsche vesting is nagenoeg beveiligd. Vele weken zullen verloopen voor en aleer Rusland in staat zal zgn om over een nieuwe scheeps macht in de Oost-Aziatische wateren te be schikken. Japan kan zonder eenige over- drjjving getuigen, dat het thans meester ter zee is. De verdediging, welke, te Port-Ar- met waterplanten omzoomd was en waar langs zich links en rechts groote watervlakten met molens uitstrekten. Groote kudden scha pen, in zware stofwolken gehuld, werden over den dam naar de stallingen gedreven boeren, die hun zeisen en sikkels over den schouder droegen, keerden van het land huiswaarts, onder het zingen van oogstlie dlaren. Die goede lieden hielden de britschka staande, groetten Selim en kusten hem de jandeu. Ik keek Selim aan; er stonden tranen in zgn oogen, waarin men tevens de zoete betuoverisg kon lezen, welke hem eigen was. Wjj reden het landgoed op. De oude Mirsa zat voor de glazen deur; hjj blies blauwe rookwolken uit zgn lange pjjp en overzag met bevreedigd gelaat het stille, bedrjjvige leven in het liefeljjke landschap, dat zich voor zjjn oogen uitstrekte. Toen hjj zgn zoon gewaar werd sprong hjj van zgn zitplaats op, greep hem bjj zgn reide Behouders en drukte hem lang en innig aan zgn hart, want hjj beminde hem boven alles, ofschoon hjj streng voor hem was. Hjj vroeg hem onmiddelljjk naar zgn examen, waarop na een bevredigend antwoord een nieuwe omhelzing volgde. Het geheele dienst personeel, dat zeer talrjjk was, kwam nu ook naderbjj gesneld, om den jongen meester te begroeten, en ook de honden sprongen vrooljjk blaffend op hem toe. Yan het balkon kwam de getemde wolvin aangestormd. >Sula, Sula!« riep Selim de lieveling van den onden Mirsa toe; zjj legde haar mon sterachtige klauwen op zgn armen en begon zgn gezicht te likken, sprong dol van vreugde rondom hem heen en toonde al huilead haar verschrikkelijke tanden. Wordt vervolgd). ■agnuwmum sanig-u'"—"■'"bmbctcwbippb—nmtgiWM—u—pasMPassn—w

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Nieuwsblad het land van Heusden en Altena de Langstraat en de Bommelerwaard | 1904 | | pagina 1