r
Het Land van Hensden en Altena, de Langstraat en de Botnmeierwaard.
I
f
h
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
JU 2360,
WOENSDAG 5 OCT.
1904.
Feuilleton.
Oorlog tusschen Japan en Rusland.
Uïiö VAM AlfEHfc
YOOB
Dit blad verschat WOENSDAG en ZATERDAG.
Aboniemeniiprga: per 3 maanden f 1.00.
franco per poet xonder prjjsverhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiën ran 16 regels £0 et. Elke regel
meer ll/t ot. Groote lettere naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinadag- en Vrijdagavond
ingewacht.
Veertien jaar geleden werd in Oost-
Gothland (Zweden) een vereeniging ge-
iticht, die ten doel had, het klein-grond-
tezit Toor arbeiders te bevorderen door
let aankoopen van groote bezittingen,
de dan in kleine terreinen verdeeld,
an de leden verkocht worden, op zeer
^makkelijke betalingsvoorwaarden. De
«prichter is een kachelsmid, Johansson,
ie nog steeds het hoofd der vereeniging
s. Een tijd lang scheen het, alsof men
sich bij voorkeur ging bezighouden met
iet verschaffen van eigen woningen aan
irbeidera in of in de buurt der steden,
naar in de laatste jaren is men het
lorspronkelijk doel weer nader gekomen.
Aan het einde van 1902 bestond de
ireeniging uit 111 afdeelingen met
nen 4011 leden en met een aan-
elenkapitaal van 296590 kronen, ver-
eld over aandeelen van 10 kr. Haar
rondbezit, bestaande uit huizen in Mo-
ila, Norrköping, Mjölby en Eskilstrina
a uit landerijen is geschat op 600.000
r. De meeste leden telt zij in O. en
ff. Gothland, en de hoofdzetel is het
1 het centrum daarvan gelegen Motala;
naar toch heeft zij afdeelingen in bijna
11e provinciën van zuid en midden
'weden.
Het eigenaardige is, dat de onder-
eming een zelfstandige arbeidersorga-
isatie is, en geen staatssubsidie geniet
J door kapitaal van particulieren ge-
eund wordt. Iedere afdeeling heeft een
gen bestuur, en een aparte controle,
ei ontvangt de contributie van haar
leden. Hierdoor wordt de arbeid van
het hoofdbestuur zeer verlicht.
Ieder lid teekent in bij een der af-
eelingen^voor een zeker aantal aan
delen, in den regel niet minder dan 5
n maximum aantal heeft men nog
et behoeven vast te stellen, daar de
«reeniging tot nu toe geen groote kapi-
listen onder haar leden telt. Op ieder
indeel behoeft bij intrede maar 20 öre
13 cents) gestort te worden en verder
i( öre per maand.
Alle belangrijke quaesties worden in
igemeene vergadering uitgemaakt, waar-
oe iedere afdeeling haar afgevaardigden
#ndt.
Het aankoopen en verdeelen der ter
reinen is de taak van het hoofdbestuur;
le gewone gang van zaken is, dat de
26)
Op zekeren dag kwam ik op de gedachte,
den onden Mirsa, in Chorzeli, een bezoek
e gaan brengen. Hg ontving mg met
pen armen, omdat bg zich gevleid ge-
oelde, dat ik bem, bg Selim's afwezigheid,
ter wille van hem zelf kwam bezoeken.
Ik had echter iets anders op het oog. Ik
i verlangde er namelgk naar, nogmaals het
portret van den ouden, schrikwekkenden
Mirsa, den kapitein der Patizarokische hu
zaren, te zien.
Toen ik hem na in zjjn vgandige oogen
*k, die mg overal schenen te volgen,
«cht ik aan de portretten van mjju eigen
or zaten, welke bg ons in de ontvangzaal
igen en wier gelaatstrekken er even
eng uitzagen en van evenveel wilskracht
nigden. Onder den invloed van deze en
cgeigke indrukken verviel ik in een zeer
onaardige geestdrjjverjj. De eenzaamheid,
stilte van den nacht en de natuur, die
omringden, hadden eigenljjk kalmeerend
mg moeten werken, maar het was,
of ik met een vergiftigen pjjl in het hart
idliep. Somtgds liet ik mg geheel mede
epen door mjjn droomergen, wat mgn
«stand slechts verergerde. Lag ik in een
enzaam boekje van het bosch in het mos,
f in een bootjs tusschen de biezen, dan
rbeeldde ik mg, dat ik in Hanna's kft-
ertje aan bear voeten lag en haar banden
kleederen kostte, dat zjj mg de teeder-
.e namen gaf, baar aangebeden handen
op mgn verhit voorhoofd legde en zeide:
afdeeling een voorstel doet tot aankoop
van in haar buurt gelegen grondenbij
de beslissing wordt rekening gehouden
met het ledental en den financieelen
toestand der afdeeling.
Yoor het aankoopen van terreinen
wordt een leening gesloten, die later
verdeeld wordt over de verschillende
kleine bezittingen. Die verdeeling en
het taxeeren van den aangekochten
grond geschiedt ook door het hoofd
bestuur, de prijs over ieder deel wordt
met iets verhoogd (in de statuten staat
25 pet., maar het is zelden meer dan
5 pet.), wat voornamelijk ten doel heeft,
aan de leden hooge interest van hun
aandeelen te kunnen uitkeeren. Daarna
worden de stukken grond toegewezen
aan de leden die daarvoor in aanmer
king wenschen te komen; Vi9 van. de
koopsom moet terstond voldaan worden,
de rest in hoogstens 14 jaar voor ter
reinen alleen met woonhuis, en in 27
jaar voor landbouwgronden.
Wat het bouwen van huizen betreft,
hierbij is men tot de conclusie gekomen,
dat het voordeeligste is, wanneer de
vereeniging dit zelf doet. De winst
w^rdt voor 't grootste deel mn de leden
uitgekeerd als rente van hun aandeelen
die bedroeg in 1902 10 pCt.
Hierop wordt nu, en met eenig recht,
wel eens aanmerking gemaakt; zeker
is het, dat die hooge rente de terreinen
duurder maakt en men zou zeggen, dat
de leden wel met iets minder tevreden
konden zijn. Maar aan den anderen
kant is het zeker het beste middel om
aan het noodige kapitaal te komen.
De beste financieele resultaten werden
aanvankelijk verkregen door den aan
koop van bestaande woonhuizenin
Motala, waar de vereeniging 3 huizen
bezit, die samen 19 woningen bevatten,
betalen de bewoners aan de aflossing
van de koopsom en rente van het res-
teerend bedrag samen niet meer dan
■vroeger de huur bedroeg, en dan is nu
na 14 jaar de woning bet eigendom
van den bewoner. In Eskilstrina heeft
men het op dezelfde manier beproefd,
daar schijnen echter de groote huizen,
die langzamerhand het gemeenschap
pelijk eigendom der bewoners worden,
niet in den smaak te vallen; wat zij
verlangen is: eigen woning op eigen
grond.
Dit denkbeeld is verwezenlijkt in
de buurt van Norrköping en van Mjölby,
«Gg hebt na genoeg geledenLaat ons het
verleden vergetenHet was maar een kwade
droom I Henryk, ik bemin" ut* Maar daarna
kwam ik weder tot mg zelvon en zag ik
de droeve werkelijkheid des te droeviger
dan lag de toekomst als een dag vol on-
weders voor mg I
Ach, ik moest zonder haar mgn leven
doorbrengen, zonder haar, tot aan het einde
mjjner dagenDit kwam mij ontzettend,
onoverkomelijk voor! Ik werd hoe langer
hoe ontoegankelijker en ontvluchtte het ge
zelschap van mgn vader, van pater Lode-
wjjk en van madame d'Yves. Mgn broeder
voüd ik, met de babbelachtigheid, welke
allen knapen in hnn jongensjaren eigen is,
met zgn nieuwsgierigheid, zgn eenwig
lachen eu dwaze zetten, onuitstaanbaar.
En toch waren zjj allen zoo goed jegens
mg; zg trachtten mg te troosten en leden
in stilte onder dezen toestand, welken zg
zich maar niet konden verklaren. Hanna,
die de oorzaak van tng a veranderd gedrag
niet kon vinden en ernstige redenen meende
te hebben om te gelooven dat ik Lola
Ustrycka beminde, deed wat zg kon, om
mg te troosten. A«slf was ik echter zoo vol
bitterheid tegen haar, dat zg zioh niet kon
verweren tegen zekere vreesachtigheid, wan
neer zg met mg sprak. Mgn vader, die
anders streng en onverbiddelijk was, stelde
alles in het werk om mg te verstrooien en
mgn belangstelling te wekken, te geljjker
tjjd om mg te doorgronden.
Hg begon herhaaldelijk gesprekken, die
rnjj, volgens zgn meening, hadden moeten
imerrsseeren. Op zekeren namiddag ging
kg met mg naar bniten en zeide, tarwgl
hg mjj stii-'k in de oogen keek: >Is het
je ook niet opgevallen ik had je er ai
eens naar willen vragen dat Selim
waar kleine villa's van 2 en 1 kamer,
met keuken, gebouwd zijn. De koop
prijzen, van 30005000 kr. zijn, jam
mer genoeg, voor de meesten te hoog
het tiende deel dat dadelijk betaald
moet worden, is het grootste bezwaar.
De belangrijkste taak der vereeniging
schijnt toch te zijn het verschaffen van
kleine eigendommen, geschikt voor het
landbouwbedrijf. En hierin kan zij zich
nog heel wat meer ontwikkelen. Een
poging in die richting is gedaan, wel
met succes, wanneer men bedenkt, dat
het terrein, gelegen in de buurt van
Motala, bij aankoop totaal verwaarloosd
was en nu door betere bebouwing kolos
saal in waarde is gestegen. Het is ver
deeld in 12 kleine boerderijen, met een,
bg vroeger vergeleken belangryken vee
stapel. Jammer, dat men nog niet be
gonnen is, inkoop en verkoop van land-
bouwbenoodigdheden en landbouwpro
ducten op coöperatieven grondslag te
regelen, en dat enkele takken van land
bouw, bqv. de teelt van knolvruchten,
waarvoor deze grond juist bg zonder
geschikt is, geheel verwaarloosd worden.
De vereeniging ontbreekt het aan be
kwame landbouwkundige leiding; het
zou zeker ziin nut hebben, aan eenige
daarvoor geschikte personen Je midde
len te verschaffen voor een studiereis
naar Denemarken. Nu vooral, daar pas
aangekochte, groote terreinen in de
buurt vau Linnköping geëxploiteerd
moeten worden.
De Gothlandsche vereeniging heeft
zeker groote waarde, niet alleen als
pionier van een belargrgke beweging
in Zweden, maar ooic om de reeds
verkregen resultaten. Toch is het te
hopen, dat meer en neer de staat dit
werk ter harte zal nemen of, wat in
Zweden, dat nu eenmtal het land van
het particulier initiatief is, zal steunen.
De wet tot het verstrekken van grond
bezit, door afstaan van rgksdomeinen,
heeft voornamelgk ten doel, de kolo
nisatie in het hooge Noorden te be
vorderen. (S. W.)
Buitenland.
't Is bjjna ongeloofejjbi wat de correspon
dent van de Daily Telegraph* beweertdat
de Japanners feiteljjk zonden erkend bobben,
dat generaal Stössel niet 1b orerwinnen is bin-
r.ich meer dan noodig ia met Hanna bezig
houdt?*
De omstandigheden in aanmerking n@-
a*.J :r«u vermo«den, dat ik in ver
legenheid moest gerakoó, ra ik eigeljjk ge
zegd op heetsrdaad betrapt werd maat ik
verried zelfs door het geringste gebaar den
indruk niet, wslken dete woorden op mjj
maakten, en antwoordde met groote kalm
te: >0 neen, ik geloof, dat dit niet zoo is I
Ik maakte mjj boos, omdat mijn rader
zich in deze zaak mengde, welke ik alleen,
naar mjjn meening, te beslissen had, daar
zg voornamelgk mjj gold.
«Zjjt ge daar wel heel zeker ran?* vroeg
mgn vader.
«Ik verzeker n, dat degene, die Selim
bemint, te Warschau woont; het is een
schoolmeisje.*
«Daar gjj eigenlgk de voogd van Han»
na zjjt, moest gjj over haar waken !t
Ik bemerkte zeer goed, dat mgn vader
dit alleen zaide, om mgn eigenliefde aan
te wakkeren, om belangstelling voor iets
bg mjj te wekken en mg aan de sfeer van
droevige gedachten te ontrokken, waarin
ik mjj bewoog.
Maar als om hem te trotseeren antwoord
de ik op ern8tigen en onverschilligen toon:
«Hoe zon ik haar voogd kannen zgn! U
waart niet te hnis, en daarom beval de
onde Mikolai haar in mgn hoe ie aan maar
haar werkeljjke voogd ben ik toch niet.*
Mgn vader fronste het voorhoofd; doch
daar hg wellicht inzag, dat hg langs dezen
weg toch niets zon bereiken, nam hjj een
ander middel te baat.
Hg glimlachte, knipte met de oogen,
trok ing aun mgn oor en vroeg half ver
trouwelijk, naif plagend: »Of heelt Hanna
jon misschien het hoofd op hol gebracht?
□en de eerste maandendat zjjn tegenstand
hnn te kras is, zoodat zjj besloten hunne
winterkwartieren bjj Port-Arthur op te slaan.
Bljjkt deze mededeeling werkelijk op waar
heid te berusten, dan zal de teleurstelling
te Tokio zeker ontzettend groot zgn en
heeft men nienwe kreten van harakiri* en
zelfs allerlei hartstochtelijke manifestation
tegen hen, die bjj Port-Arthur de leiding
der zaken te voeren hebben, te wachten.
Dat de vesting van buiten g woon weerstands
vermogen was, wist men, doeh het meer
dan heldhaftige »uithouden« van generaal
Slössel heeft de Japanners dan toch ver
rast. Duizenden menschenlevens zgn gedu
rende vier maanden reeds opgeofferd, en
wanneer men nu nadat herhaaldelijk de
val der vesting werd voorspeld als te wach
ten binnen zóóveel weken, zelfs zóóveel
dagentot de erkenning moest komen,
dat voorloopig van het hjjschen der Japan-
sche vlag op Port-Arthnr geen sprake is,
dan zon dit voor de bevolking in Japan
een wèl zeer bittere pil zgn.
Van uit Petersburg komt de tgding, hoe
men er daar v»n overtuigd is, dat Port-
Arthur het nog wel drie maanden zou kan
nen uithouden en dat er genoeg proviand
en munitie aanwezig is, om het te harden
tot de komst van het Baitische Zes-eska
der Over dit laatste is het misschien
verstandiger om zich, bjj het gemis van
betrouwbare gegevens, van bespiegelingen
te onthouden. Mocht dit eskader werkeljjk
in de Gele Zee arriveeren, dan zal bet voor
loopig de handen meer dan vol hebben met
den strjjd tegen Togo's schepen 1
Hos 't zg, zoo lang het Japansche leger
bjj Port-Arthur moet big ven, is er geen
denken aan eenigen aanval op Wladivo-
stock. En voorts hebben de Japanners nog
hiermee rekening te honden, wat hunne
operation in het noorden betreft, dat het
tweede Russische leger pogingen zon kun
nen doen om generaal Stössel en de zjjnen
hulp te bieden. Daarmee is niet gezegd,
dat de taaie volharding en de stalen geest
kracht der Japanners deae en dergeljjke
moeilijkheden niet zullen weten te boven
te komen. Doch wat wèl vaststaat, is het
véél langer dnren van den oorlog, dan
zelfs de meest pessimistische berekeningen
der Japanners hebben voorspeld En de
vraag is nn, of wat ook daaromtrent
Spreek, mjjn jongen, wat scheelt er aan
«Hanna? Mg? O, volstrekt Hietl
Dat zon werkeljjk komiek zjjn!*
Ik loog, alsof het gedrukt stond, maar
ik bracht het er gemakkelijker af, dan ik
gedacht had.
Üau is 'u etuv.Kih'on Lola Ustrycka, niet
«Lola Ustrycka is een coquette!*
Mgn vader werd ongeduldig.
«Drommels, wat scheelt er dan aan Wat
sluip je rond als een recruut na de eerste
parade, als je niet verliefd bent?*
«Ik weet het niet! Er ontbreekt mjj iets.*
Deze verhooren, welke mjjn vader en
pater Lodewjjk, ja zelfs madame d'Yves
mjj deden ondergaan, kwelden mjj en maakten
mg nog onverdraagzamer. Ten slotte werd
mgn verhouding tot al de overige huisge-
nooten hoogst onaangenaamik werd uiterst
prikkelbaar en heftig en maakte mjj boos
over elke kleinigheid. De priester, die daarin
de grondljjnen van een heerschznchtig
karakter meende te ontdekkeD, dat zich
met de jaren langzamerhand zou ontwikkelen,
keek mgn vader glimlachend aan en zeide:
«Een haantje, van huis uit!*
Maar ook hjj verloor somtjjds het ge
duld. Tusschen mgn vader eu mg kwam
het meermalen tot heftige woorden. Toen
hjj op zekeren dag aan tafel zjjn meening
te kennen gaf over aristocratie en demo
cratie en ik zoo ver ging, dat ik verklaarde
duizend maal liever niet vaa adel te zgn,
beval mjjn vader mg, de kamer te verlaten;
de vrouwen weenden er over en twea dagen
iaug heerschte de trenruste stemming on
der ons. Eigenlgk vrt»s ik destgds noch aris
tocraat, noch democraat, maar alleen ver-
li fd, en daarom ongelukkig. Leerstellingen,
theorieën en maatschappelijke opvattingen
vonden geen goeden grond in mg, en wanneer
beweerd is de krachten van Japan inder
daad opgewassen zjjn tegen zulk eene reus
achtige inspanningtegen dergeljjke offers,
van zgn financieele draagkracht gev»
Daarom ziet men met spanning tege'
wat bljjken zal waar te zgn van hei
zienbarend gerucht, door den correspon
van de «Daily Telegraph* in de werelc ge
zonden.
De «Daily Chronicle* verneemt dd. 1
Oct. van het schiereiland Liaotong, dat bjj
Port Arthnr een korte wapenstilstand ge
sloten werd om de dooden ta feegraven.
De officieren der vjjandeljjke legers wisselden
groeten. De Russen drukten schertsend de
hoop uit, dat de Japanners niet te zeer
van de vermoeienis te ljjden zonden hebben.
Op het eind van den wapenstilstand werd
htt bombardement opnieuw met alle kracht
hervat.
Renter's correspondent seint uit Moekden
Er is een groote verandering in den toe
stand gekomen. De Japanners schguen er
ten zeerste op bedacht te zjjn, om voortaan
verdedigend te werk te gaan- #3 hebben
een stelling ten NW. van Jentai versterkt.
De geheele sterkte van Koeroki bedraagt,
naar hot heet, 76 bataljons, 18 eskadrons
en 276 stukken, van Okoe 66 bataljons,
26 eskadrons en 252 stukken, van No Izoe
44 bataljons, 9 eskadrons en 120 stukken.
Te zamen zouden dus tegenover Koeropatkin
144,000 man infanterie, 6380 ruiter3 en
648 kanonnen staan.
Uit Tejifoe wordt dd. 3 dezer gemeld:
Bg den laatsten aanval op Port Arthnr
bestormden de Japanners bjj herhaling den
Hoogeberg, die voor de Russen van groot
belang is. Den 22a namen de Japanners, na
als mieren tegen de steile helling opgekro
pen te zgn, de stelling in. Daar een poging
om haar te heroveren uitermate hacheljjk
zou zjjn, wilde Stoessal er niet het bevel
toe geven, maar hg riep vrijwilligers op.
Elk korps, waaraan hjj zich gericht had,
bood zich aan. Een aantal warden er uit
gekozen. Zoowel de officieren als de «n'dnten
droegen handgranaten. Na een wanhopig
gevecht verdreven de Russen de Japanners
uit alle stellingen. De Russen schatten de
verliezen der Japanners in de vier dagen
van de bestorming op 10.000 man.
Uit Tiëling wordt gemeld, dat de Chi
de eene tegen de andere streed, deed ik
dit alleen uit prikkelbaarheid en trots, welke
niemand, ook ik zelf niet, kon verklaren.
Evenzoo liet ik mg medesleepen tot gods
dienstige twisten met den priester, welke
meestal zoo eindigden, dat Trjj, ieder voer
ons, de deur met een smak achter ons in
het slot wierpen.
In iéa woord, ik vergalde niet alleen
^(gïr-èigSwleTen, maar ook dat van mgn
kuisgenooten,vial allen een steen
van het hart, toenail!? dagen^
terugkeerde.
Toen hg aankwam, was ik niet te huis
en kwam eerst laat in den avond van een
doelloozen rit in den omtrek terug. Ik reed
de plaats voor het voorhuis op, waar de
staljongen, die mgn paard ia ontvangst
nam, mjj mededeelde, dat da jonge meester
van Chorzeli was gekomen. Op hetzelfde
oogenblik kwam ook Kazimierz aaugeloopan
en bracht mg dezelfde tgding
«Ik weet het reeds,* antwoordde ik kortaf.
«Waar is «'lus
«Ik geloof, in den tuin, met Hanna.*
«Ik zal iea do&r wei e, ken.*
Samen gingen wjj den tuin in. Ka
zimierz liep hard vooruit, en ik volgde hem
langzaam; ik haastte mjj opzettelijk niet,
om Selim te gaan begroeten.
Ik had nog geen vijftig sehreden gedaan,
toen ik aan een kromming van den weg
mgn broeder zag terugkomen.
Kazimierz die een echte grappenmaker
was, begon reed* va;: v-rre '.'.efcten te
trekken en gebaren te m<Aen als een aap.
Hg was vunrrooen hiei.i ee* kb- >oi
den mond, o<a
Toen hg mg w
«Henryk, Hei
L m iachdn u<t te barbier
ê..vjj.'d Wiia j. fluisterde kg
i, ha, ha, ha! Pst!»
Wordt vsrvoigd).
BLAD
m
E*n Poolsch verhaal.
i_