Hel Land van Hensden en Altena, de Langstraat en de Bommelerwaard.
VERKOUDHEID.
In het strijdperk.
M 2386.
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
iET LAND VAN ALTEN/
TOOK
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f 1.06.
franco psr post zonder prjjsverhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
WOENSDAG 4 JAN.
1905.
Advertentien van 16 regels 50 et. Elke regel
meer 77i ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentien worden tot Dinsdag- en Vrijdagavond
ingewacht.
In deze dagen, waarin de meeste
menschen in minder of meerdere mate
aangetast zijn door bovengenoemd on
gemak, komt het ons niet ongewenscht
voor eenige raadgevingen bekend te
maken ter voorkoming hiervan:
Verkoudheid is meer een ongemak,
dan werkelijk ziek zijn, maar lastig is
ze meer dan genoeg. En vooral wanneer
ze optreedt in den afschuwelijken vorm,
dat de zakdoek om zoo te zeggen niet
van den neus af is, de oogen tranen,
het hoofd klopt als wilde het bersten
en hevige drukkingen het denken bijna
onmogelijk maken, een toestand, die
dikwijls gepaard gaat met onaangename
gewaarwordingen, die men „binnen-
koorts" noemt.
Men grijpt dan naar het een, dan
naar het ander geneesmiddel om zich
ten slotte, als geen van allen baat
brachten, bij de pakken te gaan neer
leggen in de overtuiging, dat de ver
koudheid wel vanzelf zal gaan bedaren.
Dat doet ze dan ook wel dikwijls, maar
soms duurt het weergaas lang of neemt
ze zelfs een voortdurend karakter aan.
En daarmede vertoont zij dan een ge
heel anderen vorm en wordt, wat veel
erger is, dikwijls aanleiding en directe
oorzaak van een min of meer ernstige
ziekte der ademhalingswerktuigen of
andere organen.
Men moet daarom „zoo'n verkoud
heidje" nooit gering schatten en altijd
op zijn hoede wezen om zich die on-
gewenschte gast zoo spoedig mogelijk
van den hals te schuiven.
Zonder eenigen twijfel is de verkoud
heid een ziekte-proces, tot stand ge
bracht door met het bloote oog niet
waar te nemen organismen. De eerste
aanstoot geeft natuurlijk gevatte koude,
hetzij dat de afkoeling zich aan den
neus of het hoofd heeft medegedeeld,
of dat andere lichaamsdeelen daardoor
worden getroffen. Dikwijls wordt de
schuld gegeven aan natte voeten. En
met recht. Het is gebleken, dat wan
neer de voeten aan plotselinge of lang
aangehouden koude worden blootgesteld,
hetgeen vooral bij aanraking met vocht
veel kan gebeuren, en daardoor hun
bloedvaten samentrekken en nauwer
worden, ook de bloedvaten in neus en
oog daarvan het gevolg zijn (reflectie).
Is de koude zeer sterk en houdt zij
langen tijd aan, dan ontwikkelen zich
krampachtige toestanden van de bloed
vaten in het hoofd, waardoor een ont-
FEUILLETON.
M. YON ESCHEN.
13)
Hiermede wae Werner op zjjn lieveling»-
tbema gekomen. De jonge dokter was nog
te zeer verward in de overlading met con-
creete begrippen, die bjj zich door zjjn studie
bad eigen gemaakt, te overweldigd door de
beteekenis der materie, de materieels ver
houdingen, de wreede wet van den strijd,
voor welken laatstgenoemde zjjn eigen er
varing zjjn oog nog bizonder gescherpt had,
om met kalme beredeneerdheid de ver
schijnselen des levens te beschouwen, en
daarin te erkennen wat er ook van andere
elementen werkzaam in is.
Dus had hg de theoriën der moderne
wetenschap aangenomen, zooals hg naar
zgn beste weten meende dat zjj opgevat
moesten worden. Wat hg als de slotsom
der waarheid gevonden had, deelde hg
gaarne aan anderen mede, bjjna als om
ziek daarin te bevestigen, wat hem niet
altjjd gemakkelijk viel, wanneer het hart
tegen de nuchtere redeneering van het
verstand en de gegrondheid daarvan op
kwam.
En daar het eene woord het andere uit
haalde, verkondigde Helmut Werner ander
maal dat het egoïsme alleen den mensoh
steking van de slijmhuid niet kan uit
blijven.
Daarmede treedt, als eerste verschijn
sel der verkoudheid, een bizonder ruime
afscheiding in van het vocht, dat in
de slijmvliezen van den neus is door
gedrongen. Vandaar dat men vooral
voor warme voeten moet zorgen, en
zoodra men merkt dat het voetbekleedsel,
zoowel kousen als schoenen, nat zijn
geworden, tegen droge te verwisselen.
Immers deze droogen wel „op aan
den voet," zooals men zegt, maar dit
geschiedt ten koste van onze eigen
lichaamswarmte. Om een paar wollen
kousen te drogen is een warmte noodig,
voldoende om een kilo ijs te smelten.
En die zou dan ons lichaam moeten
verschaffen
Het slijm uit den neus bezit in nor
malen toestand een bacteriëndoodende
eigenschap. Bacteriën zijn die kleine
organismen, die o.a. in den dampkring
voorkomen en in staat zijn de cellen
in ons lichaam soms levensgevaarlijk
aan te tasten. Maar is de mensch ver
kouden, dan verliest het slijm deze
nuttige eigenschap, zoodat de bacteriën
dan vrij spel hebben. Dit merkt men
het best op wanneer bij een lang aan
gehouden verkoudheid, het waterachtige
slijm etterachtig wordt. Dit bewijst dat
de „etter-bacil" haar schadelijke wer
king ongehinderd kon uitoefenen. Even
zoo gaat het ook met andere bacterieën.
Dikwijls ontstaat, door een verkoud
heid, een kleine ontsteking in de neus
gaten. Men doet zeer verstandig deze
zoo spoedig mogelijk te verwijderen,
daar de kleine ontsteking dikwijls in
aangezichtsroos kan ontaarden. Een
zalfje, bestaande uit 20 deelen lanolin
en 2 deelen perribalsem, is een uitste
kend middel.
Voorts nog de aanbeveling dat, is
men verkouden, men niet dikwijls ge
noeg van zakdoek kan verwisselen.
Wanneer een beslijmd plekje van den
zakdoek met den neus in aanraking
komt, wordt de kans op genezing steeds
geringer. Ook doet men goed zich te
gorgelen met lauw water, waarin keuken
zout is opgelost (een theelepeltje zout
op een glas water). Ten slotte zijn
„zweetkuren", heete voetbaden, mosterd
pappen op borst en nek weinig kost
bare en licht aan te wenden middelen,
om het einde van de verkoudheid te
bespoedigen.
Maar aan den beul ontkomen kan
niemand en zeker niet in ons nattig
waterlandje.
beheerscht en de omstandigheden van zgn
leren bepaalt, maar dat het goud de eenige
macht i«, waarroor ieder zich bnigt, omdat
men daardoor alleen het lot gebiedt, eElk
oogenblik kan a daarvan overtuigen, zelf»
deze arond Hg hield zich in, want hg
zon zich weder laten meeslepen.
Hg had kannen voortredeneeren, zonder
dat Doralina er iet» tegen ingebracht zon
hebben. De dansende paren weken jaist
terag en lieten den blik in Bella's Bondoir,
dat aan de andere zjjda van de zaal grensde,
vrjj; en wat zg hier aanschonwde nam al
haar gedachten in beslag.
Op een rustbed ran rood satjjn, midden
onder de groote lichtkroon, zat Bella in
een half liggende hooding. Met een helde
ren gloed viel het schgnsel nit de roode
klokken op het jonge meisje, verspreidde
zich door de kamer, en als gevoed door
het ronde behangsel met vergalde aderen
doorvlochten, kaatste het terag om haar
gestalte nog schitterender te bestralen. Met
een gouden glans golfde het door den dans
losgeraakte haar in zgn weelderige massa
op den gevulden hal» neder; rooskleurig
scheen het verhitte bloed door de fijne
huid, zóó rooskleurig, dat die nauweljjks
afstak bjj het rose kleed, dat, waar het
sloot, zoo nauw om de bevallig geronde
vormen paste alsof het er te zamen a
mee geworden was. Hoog zwoegde haar
boezem, snel vloog de adem over haar lippen,
de zwarte oogen fonkeldea.
Voor haar had een man van een rjjzigen
lichaamsbouw op een voetbank plaats ge
nomen, zoodat men bgna meenen zoo, dat
SGHOOL-HYGIËNE.
IV.
Het gesprokene in groep EZiekten en
geneeskundige dienst, voorzitter dr. Stein-
hardt, was vooral belangrgk. Het onder
zoek van het gehoororgaan, de voornaamste
ziekte in de neas- en keelholten en van de
ooren kannen we hier sltchts vermelden.
Maar wjj mogen niet terughouden, wat
dr. Gutzmann nit Berljjn over spraakstoor
nissen hoofdzakelijk zei, omdat het mis
schien velen van nnt kan zgn. De twee
vormen, waarin het voornamelgk in de
school voorkomt, stotteren en stamelenzgn
genoeg bekend, en ieder weet hoe hinder) jjk
deze gebreken zgn èa voor den ljjder, ia
voor zjjne omgeving.
Stotteren levert een stoornis op voor elk
later nit te oefenen beroep en sedert jaren
heeft men daarom te Berlgn en in alle
groote steden van Doitschland bjjzondere
cursussen ingesteld tot bestrgding van dit
gebrek. Het is gebleken dat stotteren toe
neemt met den lesftjjd, vooral na de eerste
schooljaren aa het intrede van de puberteit.
Yan 3000 schoolkinderen in Dnitschland
en Zwitserland, bleek dat van de stotteraars,
op 6 a 7-jarigen leeftgd 6 pet., op 78-
jarigen 10 pet', en op 1112-jarigen 15
pet. komen, bg wie de prikkels, door het
onderwijs aangebracht, het stotteren ver
oorzaken. Reeds vóór do kinderen op school
komen, moeten de ondars zorgvuldig alles
in het werk stellen om het stotteren tegen
te gaan, en waar mogsljjk, is bet de taak
van onderwijzers en artsen de ouders hier
toe aan te moedigen.
Wat het stamelen betreft, hiertoe werkt
reeds bet eerste leesonderwijs weldadig,
zoodat, van 29 perct. stamelende kinderen
in de laagste klasse, er later op 13 a 14-
jarigen leeftgd slechts 6 pet. over zgn.
Wanneer reeds bg het eerste leesonder
wijs en verder voortdurend op juist en
zuiver, en vooral op langzaam spreken,
met goed verdeelden adem gelet wordt, zal
het stamelen in den regel verdwijnen.
Ook dr. C. Hamburger uit Berlgn hield
een zeer belangrijke rede over de beste me
thode van onderzoek van het zien bjj ter
school komende kinderen.
Daar Herman Cohn, steunende op een
materiaal van 10,000 schoolkinderen het
bewjjs heeft geleverd, dat de bijziendheid
toeneemt van af de lagere volksschool tot
de gymnasia en hoogere scholen, van klasse
tot klasse, en dit onderzoek, in verschil
lende cultuurstaten verricht, hetzelfde resul
taat opleverde, zoooat men een statistisch
materiaal van meer dsn 1/i millioen kinder-
oogen bezit, is het vinden van de besta
methode van onderzsek voor de kleine kin
deren van groot belang. Daar het aantal
oogen, dat de schoolarts tweemaal 's jaars
beeft te onderzoeken, zeer groot is, wordt
het noodzakeljjk, eene methode te gebrui
ken, die aan den eenan kant zeer nauw
keurig en aan den anderen kant zeer
hg aan haar voeten knielde. Nn boog zg
zich tot hem neder; die zwarte oogen scho
ten hun stralen op zgn gelaat, de glimlach
van die purperroode lippen gold zjjn ge
zegde, en terwfil Bella's linkerhand achte
loos op een door een meermin gedragen
marmeren tafeltje speelde, legde zjj de rech
ter zacht op zgn schouder.
Die man was de baron von Sonnenfels
Venus en Tannbanser,* klonk een stem
dicht achter Doraline; Felix Romberg zag
met een verrokten blik naar dat tooneel.
Doraline hoorde het niet. Als een be
dwelmende slag trof haar de gedachte aan
esn ontzettende mogeljjkh*ideen duizeling
dreigde haar te bevangen. Helmut had
haar ontroering bespeurd en begreep wat
er in haar omging.
>Mag ik n nit da zaal brengen vroeg
hjj deelnemend. »'t Is hier verstikkend
heet,« liet hjj, den indruk vau het oogen
blik beheerschende, er verontschuldigend op
volgen.
Zwjjgend nam Doralina zgn arm, zg mocht
niet ineenzinken.
Weder gaf hg het trotsche meisje een
blgk van zgn gevoelig hart. >Kan ik u
verlaten freule?» vroeg hg, toen zjj nau
welgks in de veranda waren, «ik ben ge
ëngageerde Dat was maar een verontschul
diging, verzonnen om haar tjjd te geven
zich te herstellen.
»Zeker,« antwoordde zjj, schjjnbaar be
daard, hoewel met inspanning van al haar
kracht, en een poging om te sehertsen.
»Uw theorie, doctor, is werkeljjk niet zon
der grond. Al kan ik ook niet toestemmen,
gemakkelijk en eenvoudig is. De gezichts
scherpte kan men bepalen óf door voor
werpen van verschillende grootte op den
zelfden afstand, óf door hetzelfde voorwerp
op verschillende afstanden ta laten zien
in beide gevallen wordt de gezichtshoek
verkleind of vergroot. De kleinste gezichts
hoek, waaronder een bepaald voorwerp nog
duideljjk gezien wordt, geeft de grootste
gezichtsscberpte aan. Practisch drukt men
dat in cjjfers uit. Wordt een voorwerp, dat
door een normaal oog op 10 meter her
kend zal worden, slechts op 2 of 5 meter
herkend, dan noemt men de gezichtsscherpte
2/10 of 5/10.
Welke methoden komen nu bjj het jonge
kind in aanmerking? Letters kan het niet
lezen, een aantal punten kan hst niet tellen
de Wolffenbergsche prentjes zgn beter te
gebruiken, maar vooraf moet men ze aan
de kinderen dichtbij toonen, om te weten
of zg da afgebeelde voorwerpen wel bg
name kennen, en juist dit is een bezwaar.
De bekende haak van Prof. Snellen is doel
matig, vooral wanneer daarbjj gebruikt
wordt de afbeelding volgens het model van
H. Cohn op een kaart, zoodat men het
afbeeldsel van den haak in alle richtingen
kan plaatsen. Cohn gebruikte deze methode
zelfs bjj verschillende wilde volkstammen
met goed gevolg.
Het ei van Columbus is echter de me
thode van Hermann, die bestaat in het
laten zien van de teekening van een hand
met uitge8trekten wijsvinger, die men naar
onder, boven links of rechts kan laten
wjjzen, waarna het kind met de hand de
teekening slechts heeft na te bootsen, iets
dat veel gemakkelijker is dan de haak van
Snellen te richten. Daar echter de afgebeelde
hand meer lang dan breed is, en de haak
van Snellen vierkant, is de nauwkeurigheid
van deze laatste grooter. Kartons, met ver
beterde afbeeldingen van de hand, zoodat
lengte en breedte geljjk worden, zgn evenwel
in bewerking.
Moet men nu de oogen van hot kind
onderzoeken, dan plaatst men zich met het
afbeeldsel op 6 meter afstand van het kind,
dat den stand aangeeft; men onderzoekt
liefst bniten, en bedekt het eene oog zoo
danig, dat de oogbol niet gedrukt wordt.
Ziet het kind op 6 meter, dan is de ge
zichtsscherpte */6moet men dichter t>g
komen, b.v, 4 ot 3 meter, dan is deze 4/e
of Daar bg kinderen echter ook de
gezichtsscherpte grooter dan ®/6 kan zgn,
moet men op grooten afstand aanvangen
b.v. op 20 of 10 meter en bjj sommige
kinderen zal men dan een gezichtsscherpte
van so/a 10le vinden.
In 't volgende artikel melden we iets
over schoolartsen.
Buitenland.
Oorlog tusschen Japan en Rusland.
Het Japansche gezantschap te Londen
dat de materie den geest verwekt, geef ik
u toch gaarne toe, dat bg 26o Reaumur
een lichameljjk zoo zwak schepsel als ik,
bet bewustzjjn kan verliezen, t
Een oogenblik staarde Doraline hem na
de droevige trek om haar mond loste zich
op in een zachten glimlach, alsof zjj zeggen
wilde: »Die man is toch een andere dan
hjj wil schg'nen; er leeft iets anders in
hem dan wat hg wil schgnener leeft
iets anders in hem dan wat hg wil be
weren als den grond van alle dingen ta
moeten aannemen.* En terwjjl zjj fi r het
hoofd ophief, zeide zjj in haar hart: »Nooit
zal ik echter dat evangelie van het mate
rialisme, den Mammon en zgn eeredienst
erkennen
Groot en somber staarden die blauwe
oogen, een rilling ging hat meisje over de
ledenals een spookverschijning rees het
tooneel, dat zjj zooeven daarbinnen gezien
had, haar voor den geest. Slechts dat niet,
slechts dat nietstamel le zjj zacht.
Nooit was de verblindende macht van
glans en goad, van bedwelmend levensge
not Doraline zoo verlokkelijk, zoo verlei
delijk, en daarom zoo gevaarlijk voorgeko
men als op dezen avond, en met de ge
dachte, aan wat zg vreesde, wat zjj haatte,
was de familie Braun onafscheidelijk ver
bonden.
Eensklaps viel er een schaduw over het
licht uit de zaal, de veranda werd donker
der; onwillekeurig deinsde Doraline terug;
de zoon des huizes stond naast haar. De
Uerkulische gestalte van den jonkman, als
nit de dnisternis opgerezen, scheen haar
heeft nit Tokio, dd. 1 dezer, een bericht
ontvangen, meldende, dat van het belege
rende leger vóór Port Arthur bericht was
ontvangen, dat het Zaterdagochtend om tien
uur geljjk van te voren was overlegd de
borstwering van Soeng-sjoe-sjan heeft doen
springen en daarop een stormaanval heeft
gedaan met dit gevolg, dat 't het geheele
fort om elf uur 's morgens had bezet. Een
gedeelte van den vjjand vluchtte naar de
hoogten ten zniden van het fort, terwjjl
een ander gedeelte in den grond werd be
dolven tengevolge van de voormelde ont
ploffing. Daarop hebben de Japanners uit
gravingen gedaan en twee Russische offi
cieren met 160 man gered, die gevangen
werden gemaakt. Zjj deelden mede, dat er
OBgeveer 150 man door de ontploffing waren
begraven. De buit der Japanners, veldge
schut, machinegeweren enz. is nog niet
nauwkenrig onderzocht.
Het Japansche detachement dat tegenover
het oosteljjke fort van Pan-loeng-sjan stond
heeft Zaterdagavond een gedeelte van den
ouden muur in de lucht doen springen.
Tsjifoe, 2 Jan. ('s namiddags). Drie groote
Japansche torpedo-jagers zjju de haven bin
nengekomen. Kapitein Kartof, de comman
dant van den Russischen torpedo-jager
»Wlastni«, meldt dat de Japanners, naar
men verwacht, morgen Port Arthur zullen
binnenkomen.
L^e Russen hebben twee van hun eigen
forten bg den spoor in de lucht laten vliegen,
wegens gebrek aan manschappen en schiet
voorraad en de vernieling van den krniser
»Bajan« voltooid.
De torpedojagers »Smeli« en »Boiki« zgn
gisteren uit Port Arthur vertrokken. Hun
lot is niet bekend.
Uit Tsifoe wordt dd. 2 Jan. gemeld De
Russische torpedojagers »Skorni«, »Statni«,
>Wlastni« en sSerditic, vergezeld door een
groote stoomsloep, zgn vanmorgen hier aan
gekomen. Een aantal tele/rammen werden
door den kapitein van de »Statni« aan wal
gebracht. De schepen hadden Port Arthur
verlaten, omdat het verbljjf in de haven
onhoudbaar geworden was sedert de ver
overing van den 203-meter berg.
Yolgens een telegram uit Tsingtau zgn
de Russische torpedojagers »Smeli« en »Bei-
ki« nit Port Arthur daar aangekomen.
De officieren van de hier aangekomen
Russische torpedojagers zeggen: De hospi
talen werden door granaten getroffen. De
gewonden wilden er niet big ven. Sommigen
overspannen gevoel een verlichaineljjking
van die gevaarlijke, dreigende macht toe.
Daarbinnen begon de muziek weder. Phi
lip Braun verzocht het meisje, dat hg zoo
boven alles schoon vond, om een daus.
»Neen», zeide zg, nog geheel onder den
indruk van het oogenblik.
Philip kon niat begrjjpen, dat hjj niet
kreeg wat hjj wenschte. Waarom niet?«
vroeg hg, de inspraak van zgn onbeteugeld
karakter volgend.
Zoo iets was Freule von Sonnentels
niet gewoon. Zjj was verontwaardigd; zjj
gruwde van wat zjj in zgn blik la». In
het vuur harer opgewondenheid, kwam het
haar volstrekt niet in de gedachten dat zjj
den jonkman kon beleedig 1 hebbenzjj
gevoelde alleen wat als een scheidsmuur
tusschen hen stondl
Eindeljjk, alleen maar om aan dien pijn
lijken toestand een einde te maken nam
zjj den arm van den Luitenant von Stein,
die zooals hg betuigde, tot dusverre de freule
tevergeefs ia de zaal gezocht had.
VI.
De jonge Braun vereenigde in zich de
tegenstrjjdigste eigenschappen zjjner ouders,
de niets ontziende taaie volharding van
zgn vader met de sterke gehechtheid zjjner
moeder aan de oude sleur, den eenmaal
ingeslagen levensweg: een niet »goed hoofde
met een licht verstoorbare gelijkmoedigheid.
IVVSIM»
ff—O—BB—UB—
Naar het Duitsch
TAN
Wordt vervolgd