Het Land van Hensden en iliena, de Langstraat en de Bommelerwaard.
n bet strijdperk.
Werkeloosheid.
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
M 2400.
WOENSDAG 22 EEBR.
1905.
^HANBfVAN;
TOOK
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f 1.06.
franco par post zonder prjjtyerihooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Adyertentien yan 16 regels 50 et. Elke regel
meer 77, ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Adyertentien worden tot Dinsdag- en Yrjjdagavond
ingewacht.
UI. (Slot)
Reeds zijn allerlei middelen beproefd
tot wering der werkeloosheid en andere
voorgesteld, doch geen enkel is afdoend
bevonden. De speardwang aan den
eenen kant hoog geroemd, wordt aan
den anderen beslist veroordeeld. Werk
verschaffing zou afdoende zijn en men
zou den staat of de gemeente daartoe
een wettelijke verplichting kunnen op
leggen, maar dit toch slechts in be
perkte mate. En zulks lo om de geld
middelen, waarmee rekening dient ge
houden, 2o de moeilijkheid om voor
ieder bedrijf den geschikten arbeid te
geven, 3o met werkeloosheid door eigen
schuld en de onvrijwillige.
Directe ondersteuning met geld draagt
altijd een aalmoezen-karakter en is
daarom niet aan te bevelen, doch soms
dringt de nood er toe en dan zijn het
de plaatselijke besturen en organisaties
die toe te zien hebben, dat het geld
in de rechte handen komt. Alleen bij
een groote crisis of een buitengewone
werkeloosheid zou hulp van kantoor
of Rijk kunnen worden gevraagd. Pe
riodieke werkeloosheid is toch een locaal
verschijnsel, dat inzonderheid in de
steden voorkomt, op 't platte land kent
men die niet.
Yerzekering tegen werkeloosheid is
zeer moeilijk, omdat de technische grond
slagen ontbreken, want oorzaken, om
vang, begin en einde van elke werke
loosheid zijn moeilijk te berekenen. Zal
zij iets beteekenen dan moet het een
algemeen verplichte verzekering zijn;
want is zij vrijwillig, dan zullen alle
bedrijven, die er weinig onder te lijden
hebben, zich onttrekken en het soli
dariteitsgevoel is nog niet zoover door
gedrongen, dat zij, die nagenoeg geen
werkeloosheid kennen, zullen bijdragen
voor die groepen, die er telkenmale
onder lijden. Daarom is vooreerst aan
algemeene onverplichte verzekering niet
te denken, en de proeven, in enkele
steden genomen, hebben gefaald.
Daarbij doet zich nog eene moeilijk
heid voor, wie moeten geholpen worden?
Is de arts zonder praktijk en de advo-
kaat zonder cliënten niet evengoed een
werkelooze als de metselaar of grond
werker? Waar moet de grens worden
getrokken En wil men allen verzeke
ren, dan wordt de zaak onuitvoerbaar.
Tegen spaardwang is dit bezwaar,
dat de loonen over het algmeen te
laag zijn om deze te kunnen toepassen,
FEUILLETON.
Naar het Duitsch
M. YON ESCHEN.
27)
»Maar, papa, ik spreek over mjjzelf, niet
over uw wjjn Jc
>0, zoo, jawel, neem me niet kwaljjk.*
Bijna een weinig beschroomd zag de vader
den zoon aan, die sedert hg Majoraatsheer
van Meisenbach was geworden, hem wel
een voet langer toescheen. Hg stiet de asch
yan zjjn sigaar. Zou dat nu ook weer een
twistpunt worden Die stapelden zich yan
dag tot dag in de familie opde een wilde
volstrekt hebben of doen wat de ander
niet wilde, en de oude Braun hield van
vrede in zjjn gezin.
De sigaar brandde opnieuw, en nu nam
hjj een aanloop: »Ik heb eigenljjk gedacht,
dat de overste Bella maar moest nemen;
ik geloof, dat zjj hem ook wel ljjden mag.*
»Zooa!s zg alle knappe mannen mag
ljjden,* viel Philip hem in de rede.
»Haha!« de oude Braun kon er zooveel
berispeljjks niet in zien, dat ieder knap
man een gezond, jong meisje beviel. »Ik
zon hem den besten van allen vindeneen
beschaafd heer, een echt gentleman, en zoo
aardig 1 En wat een stand! Beter zouden
wjj het niet kunnen treffen 1 En dan
maar ook al wil men dezen, dan zijn
het juist de slechtst betaalde arbeiders,
die de dupe worden. Zij kunnen des
zomers het vereischte bedrag niet bij
eenbrengen en blijven dus ongeholpen
en juist zij hebben het't meest noodig.
En de veronderstelling dat het tekort
vooral by crisissen dat in de
kassen ontstaat, door vrpwillige bedra
gen zal worden aangevuld, is helaas
maar al te vaak gebleken onjuist te zpn.
Alles te zamen genomen acht de
de Bondsraad zich niet bevoegd een
voorstel te doen van ingrëpenden aard.
De Bondsraad meent, dat men eerst
de verzekering tegen ziekten en onge
vallen, daarna die der invaliden, ouden,
weduwen en weezen moet afhandelen.
Yoorhands meent hp te moeten voort
gaan met de verbreiding van ambachts-
onderwps als een der indirecte midde
len tot bestrijding, waarvoor de Staat
reeds 12 millioen besteedt, en acht zp
voorhands niets beters dan een goed
georganiseerde dienst der arbeidskan
toren.
Reeds nu bestaan er in verschillende
steden en arbeidscentra dergelijke kan
toren oi beurzen, maar zp hebben het
gebrek, dat zp niet in onderling ver
band staan en geen voeling met elkan
der hebben. En daardoor komt het voor
dat op de eene plaats voor een bepaalde
soort van werk meer aanbod is dan
vraag, terwijl in een andere juist het
omgekeerde het geval is. Ook is het
voorgekomen dat een arbeider elders
werk kon vinden, maar hem het reisgeld
ontbrak; terwijl een kleine hulp hier
hem had kunnen steunen, bleef hp ten
laste der algemeene verzorging.
Op dien grond wenscht de Bondsraad
een centraalbureau te subsidieeren, dat
alle berichten omtrent vraag en aanbod
van werk moet ontvangen, ordenen en
wekelijks of om de veertien dagen aan
alle afdeelingen opgeven. Op die wpze
zal ook een betrouwbaar geordend mate
riaal worden verkregen, dat later kan
dienen bp de bestudeering der kwestie
en tot grondslag van mogelpke verze
kering. Of deze kantoren nu gemeente
inrichtingen moeten worden, of hoe ze
geregeld moeten worden, dit zal moeten
blpken uit de discussie in de wetgevende
Kamers. Ook daar zal moeten worden
aangewezen, welke houding de Regee
ring heeft aan te nemen tegen de par
ticuliere arbeidskantoren de zooge
noemde bureaux de placement, die
schande]pk dikwerf de werkzoekenden
plukken, in Zwitserland, het hotelland
bp uitnemendheid, inzonderheid de hotel-
bjj kost mg ook minder dan de anderen.
Stein heeft 20,000 mark schold Wsnzel
150,000, 't is wel een kleinigheid,* hg
zette een hooge borst, amaar men verliest
toch niet gaarne altjjd. Meisenbach heeft
ook een bom geld gekost, en brengt er
vervloekt weinig voor op. Och, als ik aan
mjjn vroegere zaken denk het voorname
leven is toch dnnrl*
>0, papa, «en edel man ziet niet op de
reëele waarden der dingen!*'
»Wel, verduiveld! Wat heeft de jongen
al aangeleerd! Maar het doet ma plezier,
Flip, het doet me plezier 1* En in vader
lijken trots, dat hjj zgn zoon zoo ver ge
bracht had, dat hg hemzelven ia de zucht
naar voornaamheid overtrof, dacht hg er
niet langer aan dat die zoo dnnr was; het
kwam er niet op aan, het kon ljjden!*
Je bent ook rajjn zoonmgn eenige
Ja,« en hg klopte hem op den schouder,
»je zult Doraline hebben, ik houd zelf ook
wel van haar. Dat meisje heeft zoo iets
nobels over zichzulke fijne manieren, en ze
is zeker ook wel zacht en toegevend! Hm
Daar had Philip geen bewgzen van, en
hg liet zgn vader dus maar aan het woord.
>En als ds overste geen lnst heeft de
zwager van zjjn schoonzoon te worden,* ver
volgde hjj zgn gedachtenloop, »maar ik
zie eigenljjk niet in waarom niet welnu
dan zullen wjj voor Bella wel een ander
vinden,* hg sloeg op zjjn zak. »En zoo
hebben wjj hem toch in de familie! Dat
Majoraat is verdniveld in je voordeel. En
als ja haar hebt, znl je er toch wel wat
bedienden, zoodat dan ook daar te lande
evenals elders b.v. te Parps wettige
maatregelen tegen deze uitzuigerskan
toren zpn genomen.
Aan het slot vraagt de Bondsraad,
dat de wetgevende Kamers hem zullen
opdragen daaromtrent definitieve voor
stellen in te dienen.
Uit het bovenstaande blpkt het, hoe
moeilpk de oplossing van het vraagstuk
is. Doch de vraag rijst of ook niet ten
onzent het wenschelijk ware, dat door
een dergelpke centrale arbeidsbeurs in
verband met plaatselijke beurzen al
thans iets kon worden gedaan en tevens
materiaal verzameld, waardoor de re-
geeiing in staat gesteld werd een ver
zekering te ontwerpen, die althans de
meest noodlpdende vakken kon helpen.
Bp 't bestaan van zulke beurzen zou
veel onnoodig uitgegeven reisgeld be
spaard worden en zouden de arbeiders
door hare voorlichting in menig geval
kunnen worden bpgestaan. 't, Zou wel
niet meer zijn dan een eerste schrede
op een goeden weg, maar ook die moet
er zijn, zullen andere kunnen volgen.
En 't zpn vooral de georganiseerde
arbeidersbonden, die in dezen veel zou
den kunnen helpen.
(Z. N. en Adv.)
Buitenland
De toestand in Rusland.
Verscheidene buitenlandsche bladen ken
schetsen den vermoorden grootvorst Sergius
tegeljjkertjjd met grootvorst Wladimir, voor
wien de eerstvolgende bom wel bestemd zal
zjjn, als de verpersoonljjkta uiterste reactie.
Ook beweren zjj, dat Sergius een van de
meest verachteljjke en verdorven individuen
was, die er op twee beenen rondloopen, een
man van verregaand onzedeljjken levens
wandel. In het openbaar werd hjj beschul-
digd, meegedaan te hebben aan het rooven
van gelden, hjjeengebracht voor het Roode
Kruis en van geld voor krjjgsbenoodigdhedan
bestemd. Uitroepen, die daarop betrekking
hebben, had men reeds gehoord bjj de op-
loopen in de straten van Moskou in Novem
ber, zeggen de bladen.
In den raad der stad werd, toen er geld
werd gevraagd voor gewonden in den oorlog,
ronduit met bittere ironi gevraagd: waarom
geld voor gewonden besteed? Grootvorst
Sergius en zgn trawanten zgn immers heel
gezond
Omtrent het echteljjk leven van Sergins
wordt medegedeeld, dat hg, raedg destjjds,
bjj willen hebben van reëele waarde? Oho,
oho!* Julius Braun was verrukt over zjjn
eigen geestigheid; bjj lachte gaarne, hjj
was zoo gezond.
Philip was zóó onbevatteljjk voor gees
tigheid en luim, dat hg zelfs den lichten
kost van zgn vader niet wist te waardeeren.
>Een Majoraat is altjjd alleen maar voor
den adellgken titel,* gaf hjj ernstig ten ant
woord, met al de waardigheid die hjj aan
zgn staud verschuldigd meende te zgn.
Met het doorzettend karakter van zjjn
vader, had de jonkman eehter ook diens
praktischen geest als man van zaken over
geërfd, waarmede hjj samengegroeid scheen
te zgn, zoodat die hem noch in het bewustzjjn
van zgn waardigheid noch in zgn sterke
liefdevlam verliet. »Maar daar wilde ik n
jnist over spreken, papa. Dan weet ik da-
deljjk, wat ik mgn vronw kan aanbieden.
Vindt n goed, dat wjj die zaak maar meteen
afhandelen
Braun senior had intnssehen nog eenige
glazen Johannesberger gedronken, die hem
altjjd in een goedwillige stemming brachten
maar nu was hjj dubbel verheugd, dat de
jongen zulk een gentleman was geworden
en toch den helderen koopmansgeest van
zgn rader had behouden.
Zg giggen aan het overleggen. Julias
Braan had nog twee dochters, jegens wie
hjj, volgens zgn geweten, dat in weerwil
van zgn adel goed burgerljjk gebleven was,
niet strikt eerljjk gehandeld had, wat op
Philip minder indink maakte. Weina, die
aitgare voor den aankoop van Meisenbach
bjj zjjn verloving te Darmstadt, naar die
plaats zelf, een heel gevolg van Parjjsche
vrouwen van de liederljjkste soort meebracht.
En ten slotte is nog bekend geworden, dat,
toen in December Tsaar Nikolaas hervor
mingsgezinde neigingen vertoonde, Sergius
nit Moskon is komen aansnellen en gevraagd
heeft, of de Tsaar niet uit de geschiedenis
wist, dat er ook paleisrevoluties voorkwa
men tot instandhonding van een beginsel.
Particuliere berichten uit Petersburg be
weren, dat de machthebbers van deu knoet
aldaar er niet over denken, Gorki vrjj te
laten. Dien beschouwen ze als een kostbaar
gjjzelaar.
Dentsch, de bekende Russische revolutio
nair die te Londen vertoefd, heeft in een
onderhoud verklaard dat bjj er geen oogen-
blik aan twijfelde, of de moord op groot
vorst Sergius vormde een onderdeal van
het program van de Russische revolutionaire
partjj, welke ook, geljjk bekend is, d*n Tsaar
en zekere grootvorsten ter dood heeft ver
oordeeld. De revolutionaire partjj is over
tuigd, dat vrjj willig door den Tsaar toege
stane hervormingen iets ondenkbaars zjjn.
Een bloedige omwenteling bljjft het eenige
redmiddel.
Volgens een telegram uit Gen ere, heeft
de leider van de anarchisten aldaar gezegd
dat Plehwe's moordenaars en Sergius' moor
denaars dezelfden zgn. Alleen waren degenen
die de daad voltrokken, anderen geweest.
In Polen, en wel in het plaatsje Nowi-
rokicz, is weer eens een bloedbad onder
stakers aangericht. Bjj een betooging van
dezen vuurde de militaire macht er op los,
met gevolg, dat 18 personen gedood werden.
Yan de bjj de onlusten aan de mgn
Katharina te Sosnowic9 gewonde arbeiders
zgn er nog veertien bezweken; het aantal
slachtoffers klimt daardoor tot zestig.
Van alle kanten komt nit Rusland tjjding
van een wjjdvertakte oproerige beweging in
het binnenland, waaraan ook de boeren
deelnemen. Allerwege is er werkstaking van
spoorwegpersoneel, telegrafisten en telefo
nisten. Ook te Moskon staken de apothe
kersbedienden. Veertien van de rjjftig ge
patenteerde apotheken zgn er gesloten,
ofschoon de eigenaars de eischen der stakers
onverwjjld inwilligden.
Ernstige berichten komen er uit den
Kaukazus, ondanks de pogingen der over
heid om den toestand te ver heimei jjken.
De Daily Chronicle* verneemt uit Odessa,
dat menschen die daar uit Tiflis en Batoem
zon hjj wel weer dekkenhjj had nog een
mooie speculatie op 't oog; hjj had voor
een spotprjjs een bosch met bergwerken
gekocht, en bjj wist, dat er in de nabjjheid
een spoorweg zou komen, dat had bjj van
Löbau gehoord.
Zjj kwamen dus overeen, dat de Majo
raatsheer boven en behalve de renten van
de grondbezitting nog 300,000 mark zou
krjjgen. Daar kon men wel van leven,
was de rader van meening, en Philip twjj-
felde geenszins of Doraline zou zich niet
lang bedenken.
Waaiers schilderen belaeheljjk; had
kg het maar vroeger geweten!
Met vasten tred stapte hjj naar de villa
Sonnenfels. Maar toen de schel klonk, beefde
zgn hart toch, en beschroomd deed hg den
baron zgn aanzoek.
Deze zat tegenover hem; geen trek op
zjjn gelaat verried wat hjj bjj het aanhoo-
ren van dien aspirant-schoonzoon, die soms
in zgn woorden bleef steken, dacht; alleen
sloeg hjj meermalen het eene been over het
andere, of trok nn en dan zenuwachtig aan
de punten van zgn knevel.
Jnist was de overste zelf tot een bepaald
beslnit gekomen, naraeljjk, dat hg Bella
ten huweljjk wilde vragen. Lang had hjj
in zwaren tweestrjjd geaarzeld.
Het meisje was koket, maar zoo vol jeug
dige frischheid en bloei. Als zjj haar hoofd
met dat golvend haar achterover wierp en
hem aanzag, mat «en blik en een glimlach,
zoo yerleidsljjk als alleen Bella Braun een
man kon aanzien en toelachen, dan was
aankomen, vertellen van een bepaald oproer
van de boeren in het Zuiden van den Kau
kazus. De troepen kunnen het niet beteu
gelen.
De vronwen van Moskon hebben een
van vele handteekeningen voorzien adres
aan de keizerin van Rusland gericht. Het
luidt
>Wjj, Russische vrouwen, moeders, echt-
genooten en zusters van de krjjgslieden,
die in het verre oosten hun bloed voor het
dierbare vaderland storten, wenden ons tot
u, o vorstin, in het geloof, dat gjj met uw
moederhart al de gruwelen van den oorlog
voelt als wjj. Gjj zult begrjjpen, dat een
vrouw vurig naar den vrede verlangt. De
vrede nu wordt niet alleen geschonden over
de grenzen van ons land, maar in het hart
van het vaderland zelf. Wjj zien met schrik
in de onlusten van den laatsten tjjd het
begin van de rampen, die heel Rusland
zullen verpletteren, indien de keizer niet,
samen met zgn volk, ze tracht te voorkomen.
Al de grondslagen des levens en der ze-
delg kheid worden geschokt. De moeders,
zjj die het jonge geslacht moeten groot
brengen, zgn terneergeslagen en hun taak
wordt hun onmogeljjk gemaakt. Het gaat
hun krachten, het gaat alle mogeljjkheid
te boven, hun kinderen op te voeden op
de grondslagen van onwrikbare trouw en
liefde tot den plicht, wanneer 's lands maat-
schappeljjk leven niet op die grondslagen
berust. De jeugd van het land stuit, bjj
haar intreden in het leven, steeds op wat
strjjdt met hetgeen zjj in het gezin geleerd
hebben. Zoo verliezen zjj alle vertrouwen
in de beginselen, waarin zjj onderwezen zjjn,
zoeken nieuwe paden en vallen in uitersten.
Onze beste krachten gaan teloor. Moeder
harten breken er. Zg kunnen niet stil big-
ven. Zjj voelen, dat er nog veel meer levens
opgeofferd zullen worden, want wat er ge
beurt, staat niet op zich zelf, maar is de
uitkomst van vroegere rampen. De heizer
kan Rusland nog met zjjn machtigen wil
redden. Wees onze pleitbezorgster en smeek
den keizer, dat hjj lnistere naar de stem
des lands en den kreet der moeders. Indien
de keizer het land op de padeu van groot
heid leidt, znllen de vrouwen met het werk
van hervorming helpen, door hun broeders
en hun kinderen op den nieuwen wag en
tot een leven des lichts te leiden*.
Zekere Balali te Bakoe, van moord be
klaagd en in hechtenis genomen, trachtte
op weg naar de gevangenis te ontsnappen;
hg het eens met dien Franschman, die toch
ook een verstandig man geweest moet zgn,
en die ezegd heeft: »Yoor een vronw, die
niet koket is, sta ik niet op.<
Bella was geen fijne dame, dat was niet
ta ontkennenmaar was het toch ook ni«t
wel zoo aangenaam als men zich, ten minste
thnis, niet behoefde te geneeren, en had
hjj tegenwoordig niet dikwjjls oogenblikken
gehad, dat hjj het samenzjjn met Doraline
een weinig gêaant vond Ach, hg was al
tjjd te streng in zgn eischen geweest; hjj
had ook van die vooroordeelen gehad, die
men tegenwoordig meer en meer laat varen.
De overste was geheel vergeten, dat hjj
eens het in acht nemen van fijne en kiesche
vormen tegenover de vronwen als maatstaf
voor den echten gentleman had verklaard,
wat ook grooteadeels de reden van zgn
antipathie tegen den burgerljjken parvenu
geweest was.
Yan höt eerste oogenblik af dat hg het
meisje had gezien, had zjj hem betooverd.
Als zjj haar hand op zgn arm legde, wat
zg onder het praten gaarne deed; als de
aanraking harer vingertoppen hem door de
uniform heen een tinteling deed gevoelen
als van een electrische vonk; als zjj zich
tot hem voorover boog, zoo dichtbjj dat
haar weelderige vormen langs hem heen
streken, dan overmeesterde hem de harts
tocht. Wat zou hem beletten te doen wat
hem beviel? Wat? ja, wat?
VAN
ui i wiwiu ii iii ii i iwhiis ui ui miiib uw mail «ims m n
(Wordt venolgd).