Het Land van flensden en Altena, de Langstraat en de Bominelerwaard.
In het strijdperk.
Een werk des vredes.
Uitgever: L.. J. YEIETRMAH, Heusden,
M 2411 ZATERDAG 1 APRIL
1905.
Elerste Blad.
UftD VAN ALTEN*'-
Y002
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f l.OO.
franco per post zonder prgsverhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiën ran 16 regels 50 ct. Elke regal
meer 71/» ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagavond
ingewacht.
Het voornaamste werktuig voor dezen
bouw is de drukwaterboormachine van
den ingenieur Brandt geweest. De boor
heeft den vorm van een hollen cilinder
met drie messen aan de voorzijde, welke
door den druk van den watermeter in
den steen wordt gedreven en waarbij
het uit de boor stroomende water tege
lijk de messen en bet boorgat afkoelt.
Gewoonlijk werken vier boormachines
gelijktijdig. Als nu de Brandt-boor zijn
arbeid verricht heeft wordt de dynamiet
ingelegd, om de stukken rots te doen
scheuren en dan komen de handboren
het werk voltooien. Aan de noordzijde
zijn 155000 en aan de zuidzijde 195534
machineboorgaten gemaakt en het aan
tal handboringen bedraagt 10 maal zoo
veel, n.l. 1.500.000 en 2.100.000. Bijna
dagelijks zijn er 1000 nieuwe messen
noodig geweest voor de machineboren
en 10000 voor de handboren, in 't ge
heel 1.980.000 machineboren en hand
boren 23.950.000 stuks.
Daar kon waarlijk wel een afzon
derlijke fabriek voor worden opge
richt. De hoeveelheid verbruikte dyna
miet bedroeg aan de noordzijde 552000
kilo, aan de zuidzijde 790.000 kilo. Voor
't ontsteken was 5.300.000 meter lont
noodig.
Wanneer de boren met een kracht
van 40 tot 60 atmosferen (een gewone
waterleiding heeft een druk van 3 tot
4 atmosferen) een 12-tal gaten gemaakt
hebben, elk ll/9 meter lang en 6 U
c.M. wijd, worden deze met 4 kilo dyna
miet geladen, die men achtereenvolgens
doet springen door de lonten van ver
schillende lengte te maken. Zijn deze
aangestoken dan vluchten de arbeiders
zoo snel mogelijk in de zijgangen en
dan volgen de ontploffingen die de
hoofdmassa 20 tot 30 meter doet weg
vliegen, maar sommige stukken vliegen
wel 150 meter, zoodat men 200 meter
afstand noodig acht om volkomen veilig
te zijn. Als de damp van de dynamiet
dan is weggetrokken, brengen de hand
boren den tunnel op de vereischte grootte.
Het gat dat door de springstof is ge
maakt, bedraagt 2 Va tot 3 Meter. Dage
lijks vorderde men gemiddeld 5 tot 6
meter. Er waren dagen dat men niet
meer dan 4 meter vorderde, maar som
tijds ook gelukte het 9 meter te boren,
en de voordeeligste week leverde 63 M.
vooruitgang.
FEUILLETON.
M. VON ESCHEN.
38)
Philip begreep wat zjj nog niet durfde
zeggen, eer zg wist, hoe hg er over dacht.
>Onmogelgkzeide bg. Het familiege
voel kwam in opstand tegen hetgeen uoeu
zich jegens zgn zuster veroorloofde; snaar
Nini was nog des te inesr verontwaardigd
over hetgeen haar zuster durfde toelaten.
Zg had zich dikwgls genoeg geërgerd over
de vrgheden, welke die zuster op dat ge
bigd namniets hield haar voorzeker terug
om hst voordeel, dat Bella's ccquetterie haar
in banden gaf, tegen Bella zelve te keeren.
>Wets niet dwaas, Flip,* hernam zg op
koelen en vasten toon. »Ik heb je lief.
Wat jou krenkt, dat krenkt mg ook. En
Freule Doraliae
»Wat heeft die er me9 te maken!* viel
hg haar heftig in de rede.
Zg glimlachte veelbeteekenend. »Bondge-
nooten mceten opreeht zgn en,« haar
mond trok een weinig spotachtig, zustercogen
zien ook scherp. »Ja, ja, je teleurstelling
heeft mg al lang gehinderd.*
»Verdcemd!« stoof hg op, in zgn zwak
aangetast.
»Chut! bederf het verbond niet. Hoor
liever, hoe ik voor je zorg. Als die twee
In het geheel zijn er 1.070.000 kub.
meter grond en steen uit den berg ver
wijderd. Wanneer het tunnelgat tot den
vereischten omvang, 572 meter hoog en
44 meter breed, is uitgeboord dan komen
de metselaars, die er een gewelf in met
selen en den eigenlijken tunnel bouwen.
De arbeiders waren meest Italianen,
solide en vlijtige werkers. Geen ander
slag van menschen zou in staat zijn
geweest de atmosfeer van den tunnel
te verdragen. De meeste kwamen uit
Lombardije en Toscane. In het begin
heeft men ook Sicilianen gebruikt, maar
deze bleken zoowel in hun werk als
in hun gedrag minder geschikte werk
krachten te zijn. De opzieners waren
Zwitsers, Tirolers en voor een klein ge
deelte Italianen. De zorg van de directie
voor de arbeiders was voorbeeldig. Dat
blijkt wel uit het gering aantal onge
vallen, dat er bij den bouw zich voor
deed. Slechts 10 man zijn de slacht
offers geworden van hun gevaarlijk be
roep en dat op een getal van 3000
werklieden. Zij wonen in kolonies bijeen,
door de directie gesticht, van eigen bad
huizen, sociëteiten, ziekenhuis enz. voor
zien. Over het algemeen waren zij op
gewekte personen en zagen er ondanks
hun onderaardsch werk zeer goed uit.
Dat ze een goed wekelijksch loon ver
dienden is begrijpelijk en wekelijks wer
den er dan ook op de spaarbanken te
Brigg 50000 francs bijgeschreven.
Slechts driemaal hadden kleine sta
kingen plaats over loonkwesties, die
echter alle spoedig waren bijgelegd.
Yan alle tunnels is deze de grsbisté";
hij is 19103 M. lang; die door den
Mont-Cenis meet 12840 en die door
den St. Gotthard 15000 M. Toch werd
zij het snelst gebouwd, daar over de
andere resp. 14 en 19 jaar is gewerkt
en zij is ook de goedkoopste, daar zij
slechts 3520 fr. per M. kost. De andere
waren veel duurder; de St. Gotthard
kostte fr. 3950, de Mont Cenis fr. 5878
per meter. Ook bleek de berekening
juister dan bij gene; bij Arlberg bleek
men zich 7, bij den St. Gotthard 5 M.
te hebben verrekend.
De geniale ingenieur Brandt heeft de
voltooiing niet mogen beleven. Hij stierf
geruimen tijd geleden aan longontste
king, die hij had opgedaan bij een be
zoek aan den tunnel. Ook op 't laatste
oogenblik deed zich nog een ongeval
voor met twee Italiaansche ingenieurs,
die door de hooge temperatuur bevan
gen werden, van welke de eene, Grossie,
aan hartverlamming bezweek, de andere
een paar dagen later eveneens overleed
het eens zgn een klein schandaal wordt
weer vergreten! Maar onze beminnenljjka
zwager zal het niet kunnen honden hg
moet een weinig in het nauw gebracht
worden; dan biedt je hom grootmoedig de
hand en je trotsch liefje weerstaat je
niet langer!*
Nog deinsde Pbilip terug; hg had zoo
iets als een familie-gew etenmaar had
hg niet gezworen, dat zg de zgns moest
worden, goedschiks of kwaadschiks; werd
hier niet een veld voor hem geopend, waarop
hg werken kon met de macht, waaraan
hg niot opgehouden had te gelooven, waar
door hg bg volhardenden strgd eindelgk
zgn doel zou bereiken
Maar zoo verblind was hg toch niet door
zgn hartstocht, dat hg aan beJanglooze
zusterliefde geloofde.
>Maar wat ter wereld,* begon hg nu,
zelf wantrouwend, »heb jg daaraan?*
»Wees bedaard.* Zg begreep hem vol
komen, en overtuigd, dat da naakte waar
heid hier biter uitwerking zou hebben dan
de fijnst ingekleede leugen, verklaarde zg
openhartig: >Onze belangen gaan samen.
Zorg maar, dat je spoedig van je trotsche
liefje zeker bent, want het zoa wel kannen
zgn, dat een ander je vóór was.c
Wie?*
»Nini l«
>Stl Ik hoor iemand loopen spoe-
de geweldige massa uitstroomend water
had de vuren gedoofd van een locomo
biel die den ventilator dredï.
En wat nü de béthekenis betreft van
het groote werk, die is vooreerst van
belang voor de aangrenzende landen
Zwitserland en Italië, wier afstand door
de doorboring van den scheids wand
zeer is ingekrompen. Terwijl de reis
van Milaan naar Ixelles nu 7 uur
vordert, zal dat weldra slechts 2 uur
worden, wanneer de lijn voltooid is
die Italië bij het Simplonverdrag op
zich nam te leggen. Zwitserland wil
Bern en Bazel met Brigg verbinden
en daardoor Genève en Parijs nader
tot elkander brengen.
Yooral voor Genua kan de tunnel
een groot voordeel worden en men be
reidt zich daar dan ook voor op groot-
sche werken, die het havenverkeer ten
goede komen. Men denkt er zelfs aan
een tuDnel door de Appenijnen. Maar
ook zonder dit zal toch het verkeer
tusschen Zwitserland en Duitschland
zich waarschijnlijk voor een groot deel
over Genua leggen, en Marseille, dat
tot dusver het leeuwendeel had van dit
verkeer, en dat om zijn telkens her
haalde stakingen toch al in kwaad ge
rucht is gekomen, zal waarschijnlijk
groote schade voor zijn verkeer onder
vinden.
Het is begrijpelijk dat in geheel
Duitschland en Wallis vooral de tijding
van het doorslaan van den laatgten
scheidswand met groote vreugde is ont
vangen. Te Brigg eu te Ixelles werden
SVoraide viaggöS .uitgestoken, de ar
beiders vielen elkander om den hals
en telegrammen werden gezonden aan
den Koning van Italië en den president
der Helvetische Republiek. Ook Genua,
Milaan, Genève en Lausanne waren
een en al feestvreugde. Te Brigg en
Ixelles had men reeds in October van
het afgeloopen jaar zich verheugd op
de voltooiing en aanstalten gemaakt
voor de viering van het gedenkwaardig
feit. Toch zal het nog geruimen tijd
duren voor de tunnel voor het gebruik
kan worden opengesteld en zullen de
bezoekers van het terrein, als zij de
reusachtige werkplaatsen van de maat
schappij achter den rug hebben, niet
veel anders zien dan een gewelf, dat
niet meer dan de ingang tot een of
ander onderaardsche bergplaats schijnt
te wezen, in plaats van het begin van
een werk, dat een schitterend getuige
nis is van den triumf der energie, der
taaie volharding, der koelbloedigste
onverschrokkenheid en merkwaardige
dig dos. Noodig mjjnheer Romberg bg je,
en wees een vriendeljjk gastheer op Mei-
senbach. Voor het overige zorg ik. Mevrouw
Bella zal bet mg niet al ta moeilgk maken
Waarom komt niemand eten?* klonk
de stem van Julias Braun, die zgn hoofd
door de portière stak, en daarna volgds
zgn geheele persoon.
Hjj was zooeven van het Museum*
thuis gekomen, waar hij eiken avond eenige
uren doorbracht. Hg zocht zgn lievelingen
bg elkander, terwgl mevrouw Braun, pas
van haar Bostonferansje terug, snel haar
gezelschapstoilet voor een gemakkelijke huis
japon verwisselde. Zg waren nu toch maar
onder ons*.
»Ben je daar, Bell?* riep Julias Braun
nu den wintertuin in, en alsof hg een ver
moeden had, dat hg beter deed, er maar
buiten te blgven, wschtte hg geduldig on
der de groene boomen aan den ingang,
totdat zg er met Felix uitkwam.
Hg kuste zgn lieveling op het haar.
>1# j9 man er niet?* vroeg hg.
>Maar dat is afschuwelijk! Ik zal er
met hem over spreken,* antwoordde hg,
op de klachten der jonge vrouw.
»Ik zie niet in waarom je niet doen
zoudt wat je wilt! Waarachtig niet! Wel
is waar >nu herinnerde hg zich «iet
waardigheid zgn positie en brak eensklaps
af. Gelukkig maar, dat hg het zoo heerlgk
ver gebracht had, volgde er dadeljjk be
vredigend op.
>Komt, kinderen, laten we nu eindelgk
gaan eten. Ik rook een lekkere lucht, toen
werkkracht. En zeker niet minder van
de hoogte der wetenschap, die den weg
zoo juist heeft berekend, de bezwaren
zoo uit den weg geruimd en overwon
nen, dat dit groote werk tot stand kon
komen, hetwelk het begin onzer eeuw
siert als een kostelijk werk des vredes.
En het dynamiet, dat in 't verre Oos
ten, in Azië zich overwinningen verwierf
als een macht des verderfs, heeft hier
in 't hart der aarde zich een over
winning behaald als een macht van
den arbeid, waar het door verstand
werd geleid.
Dezen zomer zullen de reizigers den
ouden weg nog moeten volgen en zal
het bekende Hospice op den berg aan
de zijde van Brigg zijne gasten ont
vangen om daarna slechts enkelen, die
't om den berg zeiven te doen is, te
herbergenmaar de groote stroom der
reizigers naar het land der bloeiende
citroenen en oranjeboomen zal onder
hunne voeten door het electrisch ros
worden gevoerd, om in het hart van
den berg te aanschouwen het wonder
werk, dat menschelijk genie en mensche-
lijke arbeid daar hebben tot stand ge
bracht.
ESixi t ei* Iïaïï cï»
Over den toestand op Kreta wordt ge
meld: De correspondent van de >Standard«
beschrjjft een bezoek aan Therisso, het bol
werk der rebellen, op viei uren gaans van
Chania in het gebergte van het binnenland
gelegen. Zeshonderd goedgewapende burgers
uit alle standen verdedigen het schier on
neembare Therisso, terwgl de overheid enk»l
over 600 gendarmes beschikt. De overheid
dreigt echter de verdedigers nit te hongeren.
De opstandelingen hebben geantwoord met
de bedreiging dat zjj dan met geweld voed
sel zullen halen nit de omliggende dorpen.
Toen de journalist het kamp bezocht,
was de leider Yenizelos bezig prins George's
proclamatie voor te lezen, welke aan de
teragkeerende opstandelingen vergiffenis be
looft. De opstandelingen protesteerden ver
woed. Venizelos deelde den correspondent
mee dat de opstandelingen besloten waren,
Kreta met Griekenland te vereenigen. Moch
ten de mogendheden daartegen zjju, dan
zouden zg Kreta zeiven op constitutionele
wgze regeeren. Nieuw aangekomenen willen
de opstandelingen Vorsterken, maar zg wor
den weggezonden, daar de aanvoerders hun
600 mannen voldoende achten tot verdedi
ging van Therisso. De overheid heeft 38
mandaten tot inhechtenisneming tegen de
ik de keuken voorbjjkwam.*
De Overste, Baron von Sonnenfels, had
zjjn jonge vrouw veel hartstochtelijker be
mind dan hg' zichzelven, zgn kinderen en
de wereld bekend zon willen hebben, en
haar bruidschat van 600.000 mark maar
al te gemakkelijk laten strekken, om aan
al haar luimen toe te geven, die wat weelde
en pracht betrof volkomen met zgn eigen
neigingen overeenkwamen. En daar Bella
haar min nar jj met Felix slechts als een in
termezzo op het programma van haar j >n-
gevronwen loopbaan beschouwd", en vroo-
ljjk eu vergenoegd met haar echtgenoot
voortleefde, die haar dan ook zeer goed
beviel, liet dat hnweljjk zich alleszins be
vredigend aanzien.
Maar het duurde niet lang, of de staat
van zaken werd reeds wat kritieker.
De beau-monde had, natuurljjk, ongaarne
gezien, dat er weder een vreemd element
in haar kringen was gebrachtdat de Baron
von Sonnenfels, die overal voor het model
van een edelman van den echten stempel
gehouden werd, zulk een misstap begaan
had.
Maar eindelgk schikte men zich in de
omstandigheden, en nam men dus de jonge
vrouw in zgn kringen op.
Bella beschouwde echter, helaas, de beau-
monde, evenals het huweljjk, als vrjjpas
voor haar vermaken.
De jonge heeren behoorden er bg, dat
sprak vanzelf, en die moesten naar haar
pgpen dansen. Daarin liet Bella ziek geen
duit in haar recht te kort dden; waarom
leiders van de rebellen nitgevaardigt?.
De »Standard< verneemt nit Chania, d.d.
30 dezer: In de hoofdkerk hier hebben 800
burgers eea vergadering gehouden en be
sloten aan te dringen op vereeniging met
Griekenland. Honderd opstand dingen heb
ben Vamos bazet, tweehonderd Lakkos en
evenveel Theirsso. Te Lakkos gingen de
gendarmen weg, om bloedvergieten ts voor
komen.
De »Weensche Zeit* deelt mee, dat er
den 27st.en April een algemeene opstand
in het Turksche Balkan-gebied zal worden
afgskondigd. Er zouden 50,000 gewapende
revolutionairen onder Saratof, Tsontsjef en
Jankof klaar staan om de Turken te ljjf te
gaan.
De Bulgaarsche regeering wenscht zelfs
den scbjjn des kwaads te verrnjjden en heeft
daarom in antwoord op hernieuwde klach
ten der Porte over het optreden van Bul-
gaarsehe benden zeer strenge bevolen gege
ven aan de kommandanten der grenscordens
ora hun toezicht tot het uiterste te ver
scherpen. Hat ministerie van binnerlandsche
zaken heeft bovendien een circulaire gericht
aan alle districtshoofden aan de Tnrksch-
Bulgaarsehe grens, waarin het eveneens tot
de grootste waakzaamheid aanspoort en
onmiddelljjke aanhouding verlangt van alle
opduikende revolutionairen, die regelrecht
naar Sofia moeten worden opgezonden. Bljj-
ken deze maatregelen no/ onvoldoende, dan
is de regeering voornemens den 15 April
den staat van beleg af te kondigen over
*>êü~30 K.M. breede zone langs de geheele
grens van Ku?tendil tot Boergas.
De hongersnood m het zuiden van Spanje
wordt hoe langer hoe ernstigEen troep
hoeren trachtte de korenschuren ^®n het
leger bg Lebryo te bestormen. Het gelukte,,
hun niet de schuren binnen te dringen,
waarna zg deze in brand staken.
Een trein van Sceaux naar Limoges is
Donderdag tusschen de stations Arcueil-
Caehon en Bourg-k-Reine ontspoord.
Verscheidene rijtuigen werden omgewor
pen. Er ontstond brand door de lampen
en verscheidene rjjtnigea geraakten in brand.
Er zjjn 3 doodende machinist, de stoker
en een reiziger, en 6 zwaar gewonden, die
vervoerd werden naar een hospitaal.
De oorzaak der ontsporing, die aan eene
zeer scherpe bocht plaats had, is niet be
kend.
was zg anders met een kommandant ge
trouwd! En zg dansten gaarne naar haar
pgpen, want de vrouw van den komman
dant was een schoone jonge vrouw, de af
god der luitenants. Maar eindelgk kwam
er ook reactie in dit korps der bereidwil-
ligsten onder de 'bereidwilligenen toen
werd de reactie algemeen.
Eensklaps bespeurde men, als op een ge-
even teakan, dat die zoogenaamde bekoor-
ljjke jeugdige losheid vaD manieren eigenlijk
niets anders dan minachtende onverschillig
heid was, al die fijue weelde gewone praal
zucht. Men begon afkeurend te spreken over
de prachtige huishouding, die, hoe ook be
wonderd, toch stille ergonis wskte, vooral
bg de minder bemiddelde officieren; en af
keuring verkreeg de overhand boven be
wondering. Als men onder elkaar was,
schudde men het hoofd over de 1 efwjjze
in de villa Sonnenfels; en eindelgk, hoe
voorzichtig men ook met zgn woorden en
in zgn gedragingen was, moest de overste
toch wel bemerken, dat hg van lieverlede
bg zgn kameraden in miscrediet geraakte.
Maar hjj begon zelf ook iets koeler, iets
vittender jegens zgn jonge vrouw te wor
den. Op eiken roes volgt ontnuchtering,
en zulk een hartstocht, als hg voor Bella
Braun bad opgevat, is het allerminst tegen
wankeling bestand. Hg was ook, ondanks
al sgn gebreken en zwakheden, een beschaafd
manhaar manieren moesten hem wel hoe
langer hoe meer ergeren. Natnurljjk werkte
dit versterkend op die ontnuchtering.
EUWIBMD
(Slot.)
-J-—
Naar hot Duitsch
VAN
'Jat is aign geheim.* De kleine Nini
richtte zich op haar teenen, zoo hoog mo-
gelgk, zegevierend tegenover haar zes voet
iangen broeder op.
(Wordt vtrvolgd).
