Het Land van Heusden en Altena, de Langstraat en de Bommelerwaard.
,M 2421.
Onze Neutraliteit.
In het strijdperk.
UitgeverL. J. YEERMAH, Heusden.
ZATERDAG 6 MEI
1905.
H ET' Urn VAN jALTtN**
VOOS
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per S maanden f l.OO.
franco per post zonder prjjsverhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Nu om en bij onze koloniën zich
twee geweldige oorlogsvloten verzame
len om een beslissenden slag te slaan,
staat Nederland voor een zware taak,
n.l. haar neutraliteit te handhaven.
Het doel van dit artikel is niet onze
verwachtingen omtrent den uitslag van
dit gevecht mede te deelen, maar alleen
de verplichtingen die een neutrale mo
gendheid in deze heeft te vervullen.
Immers de verplichtingen, welke door
het internationale recht aan de neu
trale Mogendheden worden opgelegd,
zijn voor kleine Staten, die zelve niet
over groote weermiddelen te land en
ter zee hebben te beschikken, dikwijls
moeilijk te handhaven; terwijl het uit
den aard der zaak volgt, dat in om
standigheden, waarin het lot van ge-
heele volken of het behoud van leger»
en vloten op het spel staan, op vreed
zame protesten weinig of geen acht
wordt geslagen. Alleen die neutrale
Mogendheden zullen in moeielyke om
standigheden, werkelijk haar neutrali
teit weten te handhaven, welke de mid
delen hebben, om eerbiediging dier
neutraliteit desnoods mei geweld af te
Laten wij nagaan, van welken aard
deze bepalingen zijn.
Het begrip van neutraliteit en de
staatsrechtelijke verplichtingen, welke
het oplegt, zijn nog van zeer jeugdige
dagteekening. Eerst door de werken van
Hugo De Groot en meer dan ander
halve eeuw later door Katharina II
van Rusland nam dit begrip een meer
vasten vorm aan, hetgeen niet belette,
dat het in den tijd der Napoleonitische
oorlogen weder zoo goed als verloren
ging. De neutraliteit en de rechten van
verplichtingen van neutrale mogend
heden, bepaaldelijk bij zeeoorlogen,
zooal# die thans door alle beschaafde
volken worden erkend, dagteekenen
eerst van het congre» te Parijs na den
Krimoorlog in 1856.
De standaardwerken van den Rus-
8ischen hoogleeraar F. von Martens
(hier te lande welbekend door zijn lid
maatschap van het Haagsche Vredes
congres, enz.) en van den Dnitscher
Holtendorff (Rechtslexikon, enz.) mogen
tegenwoordig als wetboeken van dit
gedeelte van het volkenrecht gelden.
Den neutralen Mogendheden is als
eerste plicht opgelegd de meest strikte
onpartijdigheidzij mogen aan de eene
FEUILLETON.
M. VON ESC HEN.
48)
Daarom was ook altjjd weder het denk
beeld bij daar boven gekomen, dat zjjn
doel toch ook nog iets anders was dan
Btasd, eer, glans en genot; dat zjjn ver
stand slechts gedwaald, zich vergist bad
in de middelen om tot het betere, dat hg
wenschte, te gerakendat hjj en dan
speelde er een bittere trek om Doralines
mond nog tot een zuiverder inzicht zoo
komen, en door zjjn werken weer goed
maken, wat bjj verkeerds had gedaan.
Met des te meer getrouwheid wjjdde zjj
nïngïïi? daarom aan haar plichtendaardoor
wetteljpn behield haar gemoed die kalmte, die
Lttfe»wektheid, die voor de taak, welke zg
het ^h gesteld had, noodig was.
Ook heden had Doralins vrooljjk met
'aar broers en zuster omgegaan zg hadden
an het prachtige zomerweer gebruik ge-
aakt, om een uitstapje naar de naburige
ergen te ondernemen, en zingend gingen
zg de hoogten af naar huis.
Het zal omstreeks dienzelfden tjjd ge
weest zjjn, dat de overste zjjn kamer in
kwam.
Zuchtend viel hg op een stoel neder. De
der strijdende partijen niet weigeren,
wat zij der andere vergunnen.
Aan geen van beiden echter mogen
zij tot het voeren van oorlog directe
hulp verleenen. Levering van man
schappen, wapenen, munitie en (be
houdens zekere gevallen) van levens
middelen, is derhalve verboden. Daarbij
zijn neutrale Mogendheden en dit
vooral is een bepaling, welke haar
meermalen in moeilijkheid kan brengen
aansprakelijk voor de handelingen
van hare onderdanen, zoolang die zich
op haar grondgebied bevinden. De neu
trale Mogendheid mag derhalve zelve
geen oorlogsschepen bouwen, uitrusten
en bemannen en die aan een der oorlog
voerende machten verkoopen; zij mag
ook niet toelaten, dat dit geschiedt door
hare onderdanen.
Bovenal moeten neutrale mogendhe
den waken voor de onschendbaarheid
van eigen grondgebied en eigen terri
toriale wateren. Troepen, ook trans
porten van minutie en proviand, voor
een der oorlogvoerende partijen bestemd,
mogen dit gebied niet betreden. Zoo
spoedig zij de grenzen van een neutrale
Staat overschreden hebben, moeten zij
ontwapend en geïnterneerd wordenin
elk geval moet de neutrale Staat ervoor
zorgen, dat zij zich niet weder by een
der strijdende partijen voegen.
Nu, waar het in dit geval op aan
komt.
In den zee-oorlog is het aan schepen
der strydvoerende partyen weliswaar
geoorlootd neutrale havens binnen te
loopenzy mogen daar echter niet
blijven met oorlogsbedoelingen, om zich
tot den strijd voor te bereiden, beloopen
gevechtsschade te herstellen, enz. Pro
viand en bepaaldeiyk steenkolen kun
nen ingenomen worden, doch in geen
grootere hoeveelheid dan er noodig is,
om de meest nabijzynde eigen haven
te bereiken. Wordt door een schip van
een der oorlogvoerende partijen een
neutrale haven gebruikt voor krygstoe-
rustingen en wordt aan het bevel tot
vertrek niet gevolg gegeven, dan moet
het door de neutrale Mogendheid wor
den ontwapend.
Bevinden zich in dezelfde neutrale
haven tegelykertyd oorlogsschepen van
de beide oorlogvoerende party en, dan
heeft de neutrale party er voor te zor
gen, dat tusschen het vertrek van vy-
andelyke schepen minstens 24 uur
verloopen.
Buitgemaakte koopvaarders der te-
genparty mogen in een neutrale haven
niet binnengebracht worden. Evenmin
laatste weken hadden van den altjjd nog
flinken, fleren man een bejaard heer ge
maakt.
Hg had bezuinigd; krom gelegen, zoo
als hg het noemde; geen partgen gegeven;
hg had met zgn kameraads gegeten en ge
dronken, zgn lievelingsspan, de Isabellen
verkocht, voor een spotprjjs, natuurljjk, en
over 't geheel een >hondenlaven« geleid.
Maar dat alles was nog niet toereikend om
den wissel bjj zgn bankier af ta lossensr
bleef nog een restant.
Morgen was da vervaldag. Hg had gesn
geld maar hg wist, dat de jood Herzberg
wel zou prolöngeeren, tegen hoogen inte
rest, natuurljjkmaar wat deed dat er toe,
als men zich staande mosst houden.
Den vorigen dag was hg bg Herzberg
geweest, maar de geldschieter was ep reis;
zgn kantoorbediende had hem echter ge
zegd, dat de wissel verkocht was, dat wist
hg zeker maar aan wien wist hg niet.
Daar had de baron niet opgerekend. Nu
was hg naar verscheidene bankiers gegaan
zg hadden allen beleefi hun leedwezen be
tuigd die som niet dadeljjk beschikbaar te
hebben, de andere zou er misschien toe
in staat zgn.
De trotrche man had zich de lippen aan
bloed gebeten, en was naar den compagnon
van Herzberg gegaan. Dank zg hun onbe-
driegelgke scherpzinnigheid, wisten zg daar,
wat niemand wist, dat zgn bezitting reeds
dubbel en dwars bezwaard was zg leen
den niet meer 1 Tot zgn kameraads wilde
hg zich niet wendenhg wilde hen niet
mogen gevangenen aan wal worden
gezet of mag op neutraal gebied of in
neutrale wateren door de oorlogvoeren
den telegrafen worden aangelegd
een bepaling, die met het oog op de
draadlooze telegrafie wel. eenige nadere
herziening behoeft.
Ook voor de menschelijkheid ia ge
zorgd.
Loopen na een gevecht een of meer
schepen der strydvoerende partyen een
neutrale haven binnen, dan behoort de
gelegenheid gegeven te worden, de ge
wonden aan wal te brengen en zooveel
mogelyk in de hospitalen te doen op
nemen. Echter moet de neutrale mo
gendheid ook in dit geval voor de toe
passing van onpartijdigheid zorg dragen.
Men ziet, dat de lasten en verplich
tingen, aan Staten, die in een oorlog
neutraal wenschen te blyven, niet gering
zyn. Doch wy hebben nog lang niet
alles opgenoemd, wat voor hen een bron
kan zyn van schade en zelfs van groot
onheil.
Vooreerst verliest een Deutrale Mo
gendheid, die, om welke redenen dan
ook, niet ten volle hare verplichtingen
nakomt, het recht van hare neutraliteit
door de oorlogvoerende partyen geëer
biedigd te zien. Zou b.v. Nederland,
wyl het zichzelf tegenover Rusland
machteloos voelde, toelaten, dat de
schepen van Rosdiestvenski zich in een
onzer havens tot den stryd uitrusten,
dan zou Japan het recht hebben, zich
met geweld van die haven meester te
maken, de vyandelyke schepen in die
haven, alsook de haveninrichtingen te
vernielen, enz.
In de tweede plaats blijft de neu
trale mogendheid ook in dit geval,
zonder dat haar eenig beroep op eigen
onmacht en zwakheid, op eigen wet
geving of wat ook kan baten, aan-
sprakelyk voor alle schaden, welke
door een der strydvoerende partyen of
door onderdanen van deze zouden ge
leden zyn, tengevolge van niet-nako-
ming der verplichtingen van de neu
traliteit, hetzy door de neutrale Mo
gendheid zelve, hetzy door haar onder
danen.
Laat ons evenwel hopen, dat het
niet zoover zal komen, dat Nederland
in dit geval beslissend behoeft op te tre
den; en daar is wel kans voor, daar,
naar verschillende meeningen, de beide
vloten andere wateren zullen kiezen
om het geschil uit te vechten.
iü 't ongeluk brengen; zg mochten ook
niet weten, dat hun kommandant in een
toestand verkeerds zooals hg bg hen niet
mocht dulden. De prins neen, hg kon
zjja tosstand zalf sjjn vriend niet toever
trouwen. Waartoe ook? Een geschenk kon
hg toch niet van hem aannemen.
Nu had hg aan zgn neren geschreven
hg had hun zgn aandeel in de gemeen
schappelijke bezitting aangsboden. Al was
het ook overladen met schulden, was het
toch, meende hg, een aanwinst en zg
mossten hem helpen 1 Het mocht nDt uit
komen zgn eer, zgn beroep, alles stond
op het spel.
Wist hg maar, wie den wissel in handen
had 1 Als verpletterd, leunde zgn hoofd
tegen het kussen. Hg was zoo moede 1 Hg
zou wel willen slapen. Maar hg moest
wachtenstrak, krampachtig hield hjj de
oogen open van afgematheid vielen zg
dichtin de laatste weken had hg geen
gerusten slaap gekend.
En, luister I daar wordt geschelder
klinken voetstappen, zg komen nader, de
deur vliegt open ea Karei Bitter volgt
den knecht, die hem wil aandienen, op
den voet.
Te nauwernood nam hg zjjn pet af;
honend, met al de boosaardige grimmigheid,
die geleden onrecht in lage karakters kweekt,
trad hg Toor den baroa. Verontwaardigd,
met al zgn vroegere edele trotschheid, zag
deze ep zgn reormaligen ondergeschikte
neder, en met een blik, die geljjkstond met
een beweging om hem de deur uit te wer-
Advertentien van 16 regels 50 st. Elke regel
meer 71/, at. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentien worden tot Dinsdag- en Vrijdagavond
ingewacht.
Buitenland.
Men schrjjft aan »L. en V,«
Een jonge dame van Papenburg (Oost
friesland), te Bremen in betrekking, leerde
daar een jongen man kennen, die zich uit
gaf voor bakker en met wien ze zich ver
loofde. Het verloofde paar besloot naar Ame
rika te reizen en koos den weg over Am
sterdam en Rotterdam. Daar werd op een
der booten plaals besproken.
Even voor de afvaart werd het meisje,
die den jongen man nog maar zeer kort
kende, gewaar, dat ze in handen was go-
vallen van iemand, die plan had haar in
New-York in een publiek huis at te levs-
ren. Op de scheepslgst had hjj het meisje
als zgn vrouw laten inschrgven, om zoo
doende de aandacht van de havenpolitie af
te leiden.
Een ervaring rjjker keerde de jonge dame
oaar Bremen terug.
De ontploffing van een bom voor het
aartsbisschoppelijk paleis te Brindisi heeft
den midden-ingang vernield en een stnk
muur. Een bedelaar wer i gedood. Verle
den week hadden er twee soortgelijke ont
ploffingen op dezelfde plek plaats.
Te Toulon is in het arsenaal ingebroken.
In het kantoor der administratie van de
vloot werd alles wat waarde had ««stolen,
doch de brandkast weerstond de pogingen
om ze te forcearen, de dieven schreven er
met krjjt op: »wjj feuméaren u tn«t de
soliditeit der brandkast.*
Hongersnood is vrjjwel epidemisch in
Engelech-Indië, maar volgens den Rev. W.
H. Findlay e«n Wesleyaansche zendeling
pas nit Indië teruggekeerd, is 't nu zeer
erg in Madras. Er is geen regen genoeg
gevallen en de grond is kaal en uitgedroogd.
De a nbtenaren hadden a&nschrjjving ge
kregen, om eerst in het niterste geval hon
gersnood te rapporteeren. Maar de zende
ling is in de hutten der inlanders geweest,
en er wordt jjseljjk gebrek geledsn. Men
kookt zelfs blaren van de hoornen.
Een proclamatie wordt door >het volk
van Kreta* aan de pers gezonden. Zjj luidt
»Het volk van Kreta, gekwetst in zjjn hei
ligste gevoelens door het neerhalen der
Grieksche vlag door de internationale troe
pen, doet plechtig een beroep op de vrjj-
zinnige natiën en da vrijzinnige pers Tan
Europa, om zgn zaak te bepleiten bg de
groote mogendheden, opdat het in zgn
pen, voegde hg hem toe: Kerel, wat moet
jjj hier
>Hahal< Bitter had den overste nn niet
meer te ontzien, en hg lachte met de ter
gende onbeschoftheid, waartoe zjjn toorn
voor het oogenblik der wraak gerjjpt was.
>Mjjn geld kom ik halen, mjjnheer de kom
mandant,* en hjj hield hem het papier voor,
dat hem er bet recht toe gaf.
Een rilling ging den baron door het
harthjj herkende maar al te goed zgn
wissel. »Hoe kom je daaraan?*
»Hm, ik kan ook weieens ean fortuintje
hebben, zoo goed als ieder ander,zeide
Bitter, onverschillig met zgn armen slin
gerende. >In de geleerde boeken zeggen se
immers, dat de een op kosten van den
ander leeft. Voor ons soort menschan be-
behosven ze dat juist niet te laten drukken,
dat zien we eiken dag. Maar ditmaal, mjjn-
heer de kommandant, is de beurt aan n!<
Juichend zwaaide hg met het papier, en
begeerig stak hjj het den baron toe. >Maak
het maar dadelgk af, mjjnheer da overste.*
Die onbeschaamde toon bracht het vurige,
trotsche bloed in gisting. »Ik zal je de
trap laten afsmjjten!* brulde hg.
Voor een oogenblik oefende dit krachtig
woord zjjn macht op den ondergeschikte
uit; zóó sterk werkt de gewoonte op den
mensch. Bitter deinsde eenige schreden te
rug, maar met het papier ia zgn hand, be
dacht hg, dat de bordjas in hst leven ver
hangen waren.
Daar moet ik eens op drinken,* zeide
Bg greep naar de flesch in zjjn borst-
eenwenonde rechten hersteld worde.*
Het Deensche dagblad Politikm vernee nt
nit Kristiania: De stemming ia het Stor
ting, waarbjj de Noorsehe regeering ge
machtigd is tot een leening van 40 millioen
kronea, welke feiteljjk reeds te Parjjs ge
plaatst is, maakt grooten indrnk in Zweden,
aangezien 10 millioen kronen van de ia
1904 opgenomen Noorsehe leening van 30
millioen kronen nog niet verbruikt zgn.
Zweden ziet daarom in de uitgifte van
de nieuwe leening bet bewjjs, dat Noor
wegen in werkeljjkheid een oorlogsfonds
bjjeenbrengt voor een conflict met Zwaden,
om er wapens en schietvoorraad mee te
koopen. De Noren ontkennen dat, maar
loochenen niet dat de groote reserve noodig
is, om bedacht te zgn op alle gebeurlijkheden.
Generael Botha heeft namens >Het Volk*,
de bekende Zuid-Afrikaanscha vereeniging,
een aangchrjjvi«g verzonden met een samen
vatting van de nieuwe Transvaalsche grond
wet, omdat er geen officieele Hollandscbe
vertaling van dat stuk is gegeven.
De generaal oefent critiak op vele arti
kelen der wet. De meerderheid van de be
volking van Transvaal beeft aangedrongen
op zelfbestuur. Toch is dit geweigerd, wat
Botha beschouwt als een gevolg van het
feit, dat alleen de regeeringspartjj geraad
pleegd is. Hjj laakt de groots macht, aan
de regeering toegekend, terwjjl de wetge
vende macht zoo goed als niets in te bren-
■gsa-kÉfeft, zoodat hst
een speelpop is in handen der regeering.
De voornaamste bron van inkomsten, de
spoorwegen, zjjn buiten de machtsfeer van
de vertegenwoordiging gesteld. Hat is den
Boeren niet vergund hun eigen taal te
spreken, wat Botha niet alleen in hoogs
mate onpractisch, doch ook vernederend
noemt.
Generaal Botha spreekt aau bet slot va*
het Manifest de hoop uit, dat de wet spoe
dig zal worden gewjjzigd en dat de re
geering meer vertrouwen zal gaan Rtellen
in het volk.
Te Runcorn in Engeland heaft een jongen
van 10 jaar getracht een meisje van drie
te vermoorden. Hjj heeft het kind, naar 't
schjjnt met een steen over heel het lichaam
schrikkaljjk verminkt. Toen men het vond,
was 't bewusteloos. Voor den rechter was
de jeugdige onverlaat zeer kalm. Volgens
twee dokters, die hem onderzocht hebben,
is hjj krankzinnig noch idioot.
zak en nam er een teug uit. Dat zult gjj
wel laten, mjjnheer de kommandant,* liet
hjj er honend op volgen, vandaag staan
wjj als geljjken tegenover elkaar. Wjj heb
ben met elkaar te doen. Kjjk maar,* en
hjj wees op het endossement, shier staat
duideljjk, dat Herzberg deu wissel aan mjj
heeft afgeitaan. Ik ben er eerljjk aau ge
komen, mjjnheer de kommandant. Met wur
men en tobben komt zelfs de armste drom
mel er eindeljjk ook nog wel.*
Het duizelde den baron voor da oogen,
maar door zgn duizeling heen, zag hjj niets
anders dan dat alles in orde was.
Herzberg leende geld, borgde op pand
hjj dacht er niet meer over na of hg op
de een of andere wjjze aan den wissel ge
komen kon zjjuhjj wist van geen vjjand,
die hem in 't verderf wilde stortendat
>liefde« zoo iets doen kon, vermoedde hjj niet.
Maar hjj moest het wel gelooven; hjj
hield zich overtuigd, dat die man zgn lot
in handen had, de eenige, de eenige, die
hem niets zon schenken; en dat hjj dien
man om uitstel moest vragen, had een ver
pletterende nitwerking op hem.
>Die kleinigheid zal u toch niet genee-
ren?* hernam Bitter, en met tergende op
geblazenheid stond daar de maa ia zgn
schamele kleeding, op dit oogenblik grooter
dan de baron, die het trotsche hoofd op
de borst liet zinken.
Hm vroeg hjj nogmaals, en het scheelde
weinig of hjj zou vertrouwelgk beschermend
zjjn hand op den schouder van den overste
gelegd hebben. vervolgd.)
<3 ->T« »-
\A VV
iTB—i i iii run ri n i ■wiiniiiiiuwmn i wni'l mrmirt
Naar het Duitsch
TAN