Het Land van Heusden en Altena, de Langstraat en de Bommelerwaard.
In het strijdperk.
M 2426
Uitgever: Lu J. YEEBMAN, Heusden.
WOENSDAG 24 MEI
1905.
Oorlog tusschen Japan en Rusland.
TOOI
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonaementsprjjs: per S maanden f 1.00.
franco per post zonder prjjsverhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiën ran 16 regel» 50 et. Elke regel
meer 71/» Groote letter» naar plaataruimte.
Advertentiën worden tot Din»dag- en Vrjjdagavond
ingewacht.
De arbeiders schijnen zich door deze
verzekering te hebben laten vangen,
maar kwamen bedrogen uit, want voor
den volgenden dag vertelt het dasrboek
„Weder breken de arbeiders door de
muren en bereiken de poort aaD de
zuidzijde van den tempel van Ramses II.
De toestand werd elk oogenblik hache
lijker, want den volgenden dag bezet
ten de arbeiders den geheelen tempel
en richtten die in als basis voor verdere
operatie's. Men scheen ook aan den
anderen kant het ernstige van den toe
stand te beseffen, want uit de eenigs-
zins verminkte aanteekeningen van den
12 Mechir blijkt, dat militaire i. p. v.
burgerlijke autoriteiten met de stakers
onderhandelen, twee officieren en twee
poortwachters van de citadel. Maar de
werklieden waren wijzer geworden. Zij
weigerden alle onderhandelingen. Toen
verzamelde schrijver Hed-nahte depries
ters van den tempel, opdat dezen de
arbeiders zouden hooren. En de stakers
zeidenwij zijn hier gekomen van hon
ger en dorst, wij hebben geen kleeren,
wij hebben geen olie, wij hebben geen
visschen, wij hebben geen voedsel.
Schrijft aan den Pharao, onzen gena-
digen heer, en aan den vizier, onzen
kommandant, dat men ons te eten geve.
Toen verstrekte men hun het koren
voor de maand Tybi (de vorige maand)
nog dienzelfden dag."
Het geweten der heeren was blijk
baar niet zuiver; ze worden bang van
de bedreiging der arbeiders, dat ze
zullen appelleeren op de hoogste auto
riteiten. Het is duidelijk, dat de bezol
diging der arbeiders dikwijls in de
zakken der beambten terecht kwam.
Maar de vrede was slechts van kor
ten duurreeds den volgenden dag
brak om een ons onbekende reden op
nieuw een opstand uit, ditmaal zelfs in
de citadel. Het dagboek vertelt daar
van „Te-hor, de zoon van Ment-mose,
zeide: ziet, ik zeg u mijn antwoord.
Gaat heen en neemt uw gereedschap
pen, slaat de poorten stuk en neemt
vrouw en kind mede. Ik ga voor u
uit naar den tempel van Dhutmoses III
en doe u nog heden daar legeren."
Daarmee is het signaal gegeven. Uit
de volgende maand Phamenot meldt
het dagboek: „Weer passeeren de arbei
ders de muren en leggen in de Necro-
FEUILLETON.
52)
Het scheen, dat Helmut Werner dien
dag niet ander» dan treurige, eenzjjdige
ervaringen moest opdoen. Nauweljjks was
hg de trap af, of in de benedenverdieping
was hjj getuige van een tooneel van jam
mer en weeklagen.
De vrouw van een der arbeiders in de
voormalige mgnen van Braun, was bjj Ma
ries moeder, die hi<?r woonde, gekomen,
om haar het ongeluk te vertellen dat de
directie der Actiënusaatecbappg zieh sedert
gisteren failliet had verklaard en dat al de
arbeiders ontslagen waren. Haar man was
van schrik ziek geworden.
Nu vernam Helmut Werner ook, want
natuurljjk hadden al de bewoners van het
huis zich om de jammerende vrouw verza
meld, hoe Karei Bitter zjjn slecht verkregen
geld verloren had.
Algemeen was men hier van meening
dat hg geprikkeld was geworden door den
lust om iets te bezitten van hetgeen zjjn
voormalige heer moest verkoopen.
Dat had een groote mmieer* hem ge
zegd; en naar de beschrjjving, meende Hel
mut Graaf Löbau te herkennen. Die had
hem de mooie papieren met blauweu rand,
actiën op de mgnen in Ërauabttren, aan-
polis den arbeid neer. Er kwamen drie
officieren der bezetting om ze te halen.
Toen zeide de arbeider Mose, de zoon
van AnatheBij Amon, bij den vorst,
men zal mij vandaag niet aan 't werk
krijgen. En de wekil (opzichter) zeide
ik zal hem niet bestraffen, omdat hij
bij des Pharao's naam heeft gezworen."
Deze laatste verklaring toont duidelijk
de machteloosheid der beambten, die
hun zwakheid niet wilden erkennen.
De wekil heeft blijkbaar den arbeider
wegens zijn insubordinatie niet durven
tuchtigen en trachtte met de laatste
woorden zich den terugtocht te dekken.
Maar nu hebben de arbeiders hun
macht leeren kennen, trekken weer de
muren uit en legeren zich zelfs in een
dorp bij de Necropolis. Na allerlei ge
haspel geeft men den arbeiders 2 zakken
koren op afbetaling (voor een geheele
maandmet de bedreiging dat met den
dood gestraft zal worden, wie naar de
haven trekt om zich daar koren te
halen, gelijk zij zich hadden voorgeno
men. De arbeiders lieten zich bang
maken en door den schrijver van het
dagboek weer naar de Necropolis terug
brengen. Maar elf dagen later is het
weer hetzelfde lied. En zoo ging het
steeds door. Yan bovenaf werd ge
knoeid, van benedenaf geklaagd.
De beweging had nog een leelijk ge
volg. De knoeierijen van de overheid
gaven het slechte voorbeeld en leerden
de arbeiders op dezelfde wijze voor zich
zelf te zorgen. De grond was letterlijk
met schatten volgepropt; de graven be
waarden de rijke geschenken, die vrome
handen hadden gewijd aan de nage
dachtenis der dooden, en de lijken zelf,
vooral die der Pharao's met hun kost
bare versierselen, brachten dagelijks de
hongerende volksmassa's die de Necro
polis vulde, in verleiding. De staat be
taalde hun niet het zuurverdiende loon
en ook de goden bleken hun honger
niet te stillenzoo werd langzamerhand
bij hen alle eerbied voor het heilige
ondergraven, die tot nog toe de vingers
der arbeiders had afgehouden van de
heiligdommen, en de tijd begon van
grafschennis en necrolenplundering, die
op het einde van de dynastie der Ram-
sessiden tot een monsterproces leidde,
waarvan de gerechtstukken ons voor
het grootste deel zijn bewaard gebleven.
Wie in de papyrussen de getuigen-
verhooren van dit proces heeft gelezen,
begrijpt dat het de sociale ellende is
geweest, die de Egyptische werklieden
areraden. H<?t was een goede zaak, had die
verzekerd; onder de waarde waren zjj over
gedaan zjj zouden hooga renten opbrengen.
>Dat heeft Bitter geloofd, daar hebban
menschen vsn ons soort zoo geen verstand
van,* spraken zg onder elkander. >Nu, e
oude Braun zal ook geweten hebben, waar
om hg de mgnen verkocht en zgu actiën
ook,« zeide een man, die er meer verstand
van scheen te hebben dan de anderen.
Natuurljjk was Helmut verlangend iets
naders omtrent deze zaak te vernemen het
bezoek bjj den bankier Peil, die bjj de op
richting der maatschappij de actiën aan de
markt had gebracht, stond op zjjn ljjst van
dien dag; spoedig begaf hg zich daarheen.
Hg kwam nog juist bjjtjjds om den heer des
buizes van den haak der lichtkroon, waar
aan hg zich had opgehangen af t* snjjden.
Friedrich Psil was met een dochter uit
een goede familie getrouwd en met hnar
geld een zaak begonnen; hg durfde haar
thans niet met de leeg geworden handen
onder d« oogen komen; hg kon ook niet
weder van nieaws af beginnen met een ge-
schandvlekten naam en een verloren cre-
dietliever wilde hg dit leven verlaten.
Door al de indrukken van dien ochtend
bestormd, nam Helmut Werner zgn prak
tijk waar. Het kostte hem moeite, zgn vjjf
zinnen bg elkaar te houden. Hg wist niet,
waarom hg zich telkens, bg wjjze van troost,
moest herinneren dat Julias Braun geen
deelgenoot in dia maatschappij geworden
was. Maar daarbij kwam ook telkens de
vraag bg hem op waarom.
Waarom? Hg wist slechts, dat hg er
ditmaal volstrekt niet aan dacht of deze
heeft gedreven op den weg der misdaad.
De regeering was niet in staat aan
deze plunderingen paal en perk te stel
len. Zij is geëindigd met de lijken der
heerschers, die eens de aarde deden
beven, uit hun trotsche monumenten te
halen, ze van graf tot grat te sleepen
en ze eindelijk in nacht en nevel te
begraven in het afgelegen woestijn-dal
van Deir-el-Bahari, waar ze in onzen
tijd zijn teruggevonden.
Het is een eigenaardige beweging,
die hier in korte trekken is geschilderd.
Terwijl anders de oostersche werkman
in den ouden, zoogoed als in den nieu
wen tijd, stompzinnig maar voortleeft
en met de bekende berustende onver
schilligheid alles over zich heen laat
gaan, oitmoeten wij hier het verblij
dend verschijnsel, dat een onderdrukte
menschenklasse op voor die tijden zeer
rustige en waardige wijze voor zijn
rechten strijdt. S. W.
MaEnBOErsaeaerassra
De veelbesproken Duitsch-Amerikaansche
blauwbaard Hoch, te Chicago, is wegens
moord ter dood veroordeeld.
Uit het Roarbekken komen minder ge-
rastaïellendc berichten. Er heerscht groote
ontevredenheid over de uitsluiting van een
aantal mijnwerkers dia door de patroons
gerin yeloord zgn of zelf bedankt hebben.
Zg kannen nergens elders wark vinden.
Het heet dat de mijneigenaars een geheim
besluit hebben genomen, om de uitgestote
nen tot October niet aan te nemen.
De overstroomingen in Italië hebben in
Venetië Zaterdag acht nienwe offers ge
vergd zeven mannen zgn verdronken bg
de Oostenrjjksche grens en een vrouw in
de omstreken van Verona.
Men raamt de schade tot nog toe op
25 millioen lire. De regeering zendt hulp.
Een bende Grieken, die in Stefania aan
de Turkscke troepen ontsnapt was, werd
bg Saloniki gerapporteerd. Troepsn werden
op hen afgezonden; deze doodden er 25
en namen er 4 gevangen. De overigen
vluchtten in een naburig klooster, waar zg
belegerd werden.
De Times verneemt uit TandzjerMooren
van den Anjerasstam hebben herhaaaldeljjk
geschoten op een Engelsch stoomschip nit
Gibraltar, dat met de vischvangst bezig was.
daarbjj verloren had, als hg maar van al
het andere, dat men hem toeschreef, vrjj
gebleven was, ook van het verhandelde
tusschen Graaf Löbau en Karei Bitter.
Dat dre»f hem naar de villa Braunen
toch was hg huiverig om daarheen te gaan.
Maar einde! jjk had hg geen patient meer
noodz&kelgk te bezoeken't was het ge
wone nur, dat bg naar zgn verloofde moest.
Nini zat voor haar schrgftafeleen jonk
man stond naast de jonge dame, in gesprek
over zaken. »Neem me niet kwaljjk,* wendde
Nina zich tot haar verloofde, »een oogen
blik, wjj zgn dadelgk klaar.c
sGëaeer u niet,c antwoordde Heimat;
liet zich uitgeput op een stoel nedervallen
en luisterde.
De jonkman sprak levendig en dringend
juffrouw Nini hield zich koel terughoudend
bet scheen een geldzaak te zgn. Nn waren
zjj het eens. De jonkman beloofde het con
tract te brengenmet een hoofdbuiging
als een koningin, gaf Nini hem te kennen,
dat hg kon heengaan.
>Eea prachtige zaak!* wendde zg zich
nu tot haar verloofde. »Ik win het nog van
papa als financier.
Dit gezegde riep de herinneringen van
dien ochtend, die hg zoo gaarne had willen
verbannen, weder in haar volle kracht op;
hg hoorde weder al de vermoedens, al de
beweringen, waarmede de groep aan de
deur van Karei Bitters woning de levens
beschrijving van Braun versierd hadden,
ook die, waarover men overal waar in
gezelschap over hetbankroetder maatschappij
gesproken werd, bg voorbeeld, aan tafel in
het hotel in zgn bgzga, uit beleefdheid
Het schip is herhaaldelijk geraakt, maar
niemand van de opvarenden.
De Pall Mall Gazette verneemt nit Bel
grado dat in Servië weer allerlei kuipergen
tegen den Koning op tonw gezet zgn, en
dat de voorstanders van het plan, om Niko-
laas van Montenegro den Servischen troon
aan te bieden, aan invloed winnen.
De Daily Chronicle verneemt nit Johan
nesburg: Dnizend Cbineezen hebben zonder
beweegreden een kamp van de kaffers aan
gevallen. De kaffers sloegen den aanval af,
maar de Chineezen doodden een paar kaf
fers. De Britsch-Indiërs en de Engelsche
overheid hechten geen beteekenis aan het
voorgevallene.
De blanken daarentegen wel. Vele blanke
vrouwen gaan heen.
Nieuwsoortige aftroggelarg wordt sedert
eenigen tjjd te Kortrjjk (België) gepleegd
door eenen kerel, die met zjjn trok reeds
vele menschen beet heeft genomen. Wan
neer op straat een hond dicht naast hem
voorbijkomt, laat hjj eenen schreeuw, voelt
naar zgn been en wgst op eene scheur in
zgn broek. Hg zegt dat de hond hem beet
en doet door den eigenaar van het beest
de broek betalen. Dan wordt de scheur toe-
genaaid en in eene andere straat herhaalt
hg denzelfden trnk. Waar men al zgn
kostje mee wint
Een hevige storm heeft ia Algiers groote
verwoestingen aangericht. De rivieren over
stroomden, bruggen werden weggeslagen
en het spoorwegverkeer is gestremd. Een
goederentrein ie halfweg big ren steken, waar
de weg vernield was. Ean onderofficier der
Spahis is door den storm in het water ge
worpen en verdronken.
Bg een wandelrit in den omtrek van Kon-
stantinopel is graaf Jehay, Belgisch gezant-
schapsraad aldaar, door vjjf soldaten met
steenen gegooid en aan het hoofd verwond.
De daders zgn gearresteerd.
Hoewel Japan reeds een groot aantal
oude koopvaardijschepen bézit, gaat het
nog steeds voort met het aankoopen van
bgna waardelooze stoombooten. Op 't oogen
blik zgn Japansche agenten te Londen in
onderhandeling over den aankoop van een
geheele Engelsche stoomvaartlijn met beken-
voor hem, zich niet verder uitliet.
»Om Godswil, neen! gaf hg heftig ten
antwoord.
»Je zult toch niets tegen mijn ad mini*
stratie hebben? vroeg zjj spotachtig. >Wses
maar gerust, ik bega geen domme streken.
Zie hier!* Het zien kon niemand kwaad,
dacht Nini. »Uit de actiën van Brauntüren
gewonnenPapa heeft ze mg een paar
weken geleden nog bg mgn bruidschat ten
geschenke gegeven, als bgna waarloos
Gewonnen?* Met ontzetting zag hjj
naar het pak papieren in allerlei kleuren.
>En de maatschappij is gisteren faiilfet
gegaan
Helmut Werner wist wel, dat Julius
Braun in zgn zaken nooit zeer nauw van
geweten was geweest. Maar daar had hjj
nanweljjks aan gedacht, evenals de wereld
gewoonljjk alleen maar naar de uitkomst
ziet en niet vraagt hoe die verkregen is.
»Wist nw vader
»Natnurljjk!« Waarom denk je dan dat
papa heeft losgelaten? Die reclame toen
was geen slechte eonp van hem de
nieuwe arbeiders, het verhoogde bedrijfs
kapitaal, de vraag naar de papieren, anders
zou hem het ongeluk overkomen zgn
Braunbüren kon het niet honden. O, papa
is slimt*
»En daar waart ge 't mee eens?<
Nini hoorde die vraag reeds niet meer;
zjj had zioh naar de schrgftafel gekeerd, ver
rukt over haar eigen schranderheid, waar
voor zjj meende, dat hjj de vlag moest
strjjken.
»Maar ik wist ook wel wanneer het tgd
was de nog overgebleven actiën te gelde
den naam. Het staat vast, dat verscheidene
van de nieuwste en beste blokkadebrekers
te Saseho en Jokosoeka in hnlpkruisers ver
anderd en gewapend en aan het geheim
zinnige verkenningseskader van admiraal
Dewa toegevoegd zjjn. Maar men heeft nog
geen voldoende verklaring, waartoe de
nieuwe aankoopen van Japan moeten dienen.
De door Japan sedert 1 Januari aange-
koihte stoombooten zgn ten deele niet meer
dan oud roest. Aan den anderen kant heeft
het meerendeel var die schepen een te groote
tonnen maat, om voor de kustscheepvaart
dienst te kannen doen. Op de lgst van se
dert 1 Januari gekochte schepen komen
voor 4 Duitsche, 1 Deenscb, 3 Noorsche,
2 Naderlandsche, 2 Italiaansohe, 1 Chi-
neescb en 23 Engelsche. Behalve deze 36
booten, welker snelheid ten hoogste 6 tot 9
knoopen beloopt, zjjn er nog een aantal
verkochte booten op weg naar het Verre
Oosten, zonder dat de plaats van bestemming
voorshands nanwkenrig bekend is. Japan
zal er echter wel het grootste gedeelte van
gekocht hebben.
Een Dnitsch deskundige neemt als vast
staand aan dat de schepen noch voor den
verkenningsdienst, nog voor de knstvaart
zullen dienen. Het dralen van de admiraals
Togo, Kamimoara en Dewa, met een aanval
op de veresnigde Russische eskaders, in
aanmerking nemende, meeat hjj te mogen
veronderstellen dat de Japanners de Rassen
in een nienwe val wil lokken. Togo zal,
denkt hg, Roz'estwenski vrjj baan laten tot
Wladiwostok, maar daarna met behulp van
een groot aantal tot zinken gedoemde koop-
vaardjjschepen en mgnen de Russische sche
pen het uitvaren trachten te beletten. In elk
geval zou dan Togo niet, in een slag op
volle zee, alles op een kaart behoeven t»
zetten.
De onderstelling van den Duitschen des
kundige is belangwekkend genoeg, om ver
meld te worden. Alleen moet men er bg
bedenken, dat er, in evenzeer tot oordeelen
bevoegde kringen, ernstige twjjfel bestaat
aan de mogeljjkheid, om de talrjjke en
mime nitgangen van de haven van Wladi
wostok te versperren. Deze laatste partjj
bljjft een zeeslag in een niet te verre toe
komst verwachten.
En weer anderen pleiten voor de opvat
ting, dat Rozjestwenski het voorshands al
leen gemnnt heeft cp de verbindingswegen
van de Japanners over zee, waarbjj zjj ech
te maken! Graaf Löbau, onze man voor
alles, is zoo belejfd geweest -« hier lachte
zjj spotachtig.
Graaf Löbau!* riep hjj verschrikt, en
greep haar hand.
»Je bent toch niet jaloarsch zei Nini.
Terwjjl de dunne vingers over het papier
streken, dat zjjn verloofde hem Het zien,
was het Wemer alsof hjj een spin haar
web zag spinnen. Eu hjj las het stuk, dat
juffrouw Nini von Braun tot aandeelhoud-
ster van de speelbank te verklaarde.
»Om Godswil 1* riep hjj uit, in zjjn nie-
wen schrik den an leren vergetende. Wil je
dan altjjd van hartstocht, van ellende, voor
deel trekken
Verbaasd zag zjj kem aan. »Sedert wan
neer ben je zoo nauw van geweten gewor
den?* vroeg zjj. »Hae denk je dan dat
men rjjk wordt?*
O, mgn God, niet door «hg bedwong
zich, alsof hjj schrikte voor hetgeen hjj
had willen zeggen. »Er zgn toch ook wel
andere wegeD.*
zO ja, werken, sparen, wachtan. Dat
gaat langzaam en niet altjjd zeker. Ik geef,
als menigeen, de voorkeur aan een gemak
kei jj ken, snellen weg. Wjj leven in den
tgd van stoom.*
zMaar dat dnld ik niet!* stoof hjj op.
Dien toon was de jonge dame niet van
haar verloofde gewoon; maar zjj aarzelde
tocb een oogenblik. >Dat is, geloef ik, mgn
zaak,* gaf zjj koel tea antwoord.
vNinil* Die uitroep klonk dreigend.
/Slot).
Naar het Duitsch
TAN
M. VON ESCHEN.
sta --, Ir»tfiv
Buitenland.
(WcrJt vervolgd.)
