Hel Land van Heusden en Vilena, de Langstraat en de Bommeierwaard
ALKOHOL.
Niet alleen.
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
IM 2463
ZATERDAG 30 SEPT.
1905.
FEUILLETON.
*S«*.
^V L?-- .-
**"■33^=5®
"ïr ..ten/
k >.J VAN ou» -
700S
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f 1.00.
i
Advertentiën ran 16 regels 50 et. Elke regel
meer 71/, ot. Groote lettere naar plaatsruimte.
Adrertentiën worden tot Dinsdag- an Vrjjdagnvoi d
ingewacht.
Het streven naar geheelonthouding
van alkoholische dranken heeft in de
laatste jaren meer en meer veld gewon
nen krachtige bonden hebben zich ge
vormd om de geheelonthouding zooveel
mogelijk ingang te doen vinden en op
allerlei wijze en met tal van middelen
wordt hiervoor propaganda gemaakt.
Zij, die deze geheelonthouding voor
staan, gaan daarbij in hoofdzaak uit
van zedelijke en economische beschou
wingen. De ellende, armoede en zede
loosheid door het drankgebruik, en
voornamelijk door het drankmisbruik
veroorzaakt, rechtvaardigen dit streven
volkomen; wij behoeven ons dus niet
langer te bepalen tot deze gevolgen van
den drankduivel.
Laat ons echter eens nagaan wat de
wetenschap van het gebruik van alcohol
leert.
Over de werking van alkoholische
dranken op het menschelijk in het
algemeen, het dierlijk organisme,
zijn de meeningen nog zeer verdeeld.
In verband met de hoogo verbrandings-
waarde van alkohol en omdat in ons
lichaam alle voedingsstoffen nagenoeg
worden verbrand (d.w.z. in scheikun
digen zin) is zelfs de vraag gerezen of
de alkohol niet tot op zekere hoogte in
de plaats van andere voedingsstoffen
zou kunnen treden, m.a.w. ot alkoho
lische dranken zelfs niet als voedings
stof in aanmerking zouden kunnen
komen. Onderzoekingen hebben echter
dienaangaande geen stellige resultaten
opgeleverd. Er werden proeven op hon
den genomen met giften van 1,9, 2,3
en 2,7 cc. per K.G. lichaamsgewicht
en per dag, dus overeenkomende met
163, 161 en 189 cc. voor een mensch
van 70 K.G doch bijzondere veran
deringen waren na het gebruik van
alcohol niet waar te nemen. In ver
band met de omstandigheid, dat de
alkohol grootendeels in het lichaam ver
brand, schijnt dat die stof wel eenigs-
zins de verbranding van andere stoffen,
zooals 't voor ons lichaam zoo kost
bare eiwit, tegenhoudt, doch in geen
enkel opzicht in aanmerking kan komen
om andere voedingsstoffen te vervangen.
Wat den invloed van alkohol op het
verteren der spijzen aangaat, ook hier
omtrent «ijn de gevoelens verdeeld. Vol
gens sommigen zou alkohol. in geringe
hoeveelheden genuttigd, op de vertering
geheel zonder invloed zijn.
Daarentegen vermeenen anderen, dat
alkohol de spijsvertering b( vordert, na
melijk door ruimere afscheiding van het
(3.
Ze had het spiritusvlammetje uitgedaan
en ze riep Keetje, om wat water in het
keteltje te doen, daar de helft verkookt
was. Hè, ze hoopte nu maar dat er niet
gescheld werd! Want dan zou hij weer
uit moeten misschien. Ze had zoo'n vree
slijke behoefte nu alleen te zijn met hem,
lief voor hem te wezen, na hetgeen hij ge
leden had. Ze was zoo bang, dat hij boos
zou zijn op haar. Ze had het verdiend.
Verwaarloosd had ze hem in den laatsten
tijd om haar jongen. Wat doet een moeder
al niet! Zou hij het gemis van Henri even
diep voelen als zij Neen, dat was haast
onmogelijk, dacht ze. Als het meest ver
hevene gevoel op aarde, moederliefde, uit
sluitend het voorrecht is der vrouw, dan
was zij ook voorbestemd dieper te lijden
dan de man in levensomstandigheden als
deze.
En beter dan ooit besefte de vrouw van
den geneesheer wat daar aan moedersmart
wordt gedragen, wanneer de dood een on
verbiddelijk eeuwig afscheid eischt. Ze be
dekte even het gelaat met de handen en
huiverde. O God, als ze dacht aan de on
dervindingen van haar man in zulke oogen-
blikken, wanneer hij zelf, onmachtig tegen
over den veldwinnenden vijand, hem ein-
maagsap. Zoolang de alkohol nog in
de maag aanwezig is, wordt de verte-
ring krachtig tegengehoudenna een
j half uur of een uur verdwijnt echter
de alkohol en daarna schijnt het zuur-
gehalte van de maag te stijgen tot het
drievoud van het normale.
Bij al die verschillende resultaten
zal men wel niet ver van de waarheid
zijn, door aan te nemen, dat slechts in
het gunstigste geval een zeer matig ge-
bruik van alkohol evenmin eenig voor
dcel als beduidend nadeel kan veroor-
zaken. Tot dusverre nu de theorie, maar
de praktijk leert, dat het gebruik van
alkohol bijna zeker <mert tot een meer
dere of mindere mate van misbruik.
Men behoeft nog niet een volslagen
drinkebroer te zijn, om uit een weten -
schappelijk oogpunt beschouwd, mis
bruik van sterken drank te maken,
want alkohol is een vergif, dat de anato
mische grondstof van ons lichaam ver
woest. Zulks treedt duidelijk aan het
licht bij de opening van lijken van
drinkers, waarbij men altijd de bekende
vervettingen en verschrompelingen van
de bindweefsels in hart, nieren, lever
enz. waarneemt. Deze verschijnselen
wijzen op de inwerking van eene stof,
die verstorend werkt.
Duidelijk, en men kan helaas zeggen
bijna dagelijks, zijn, ook voor den leek,
de zenuwstoringen waar te nemen, welke
de alkohol veroorzaakt. Het bekende
verschijnsel van delirinm tremens leert
ons, dat het alkoholvergif niet alleeD
plotseling, maar ook chronisch werkt.
De vergiftiging door alkohol is eene
narkotische; hij behoort tot de verdoo-
vende vergiffen en is dus op één lijn
te stellen met chorofbrm, opium, mor
phine en aether. Het eerst worden de
functiën der groote hersenen aangetast,
daarna de kleine hersenen, vervolgens
het verlengde merg eu ten slotte het
ruggenmerg.
Om zulks na te gaan heeft men den
alkohol zoowel in dampvorm, als in
verdunde oplossingen laten inwerken
op de eenvoudigste wezens.
Zij, die zich s eeds in beweging be
vinden, zooals amoeben eu trilhaarcellen,
staakten hunne bewegingsommige zee
diertjes, die licht afgeven, verloren hun
lichtgevend vermogen; zij, die schei
kundige omzettingen tot stand brachten,
zooals de zwammen, hielden hiermede
op.
Al deze elementair-organismen be
vatten een wonderbaarlijke factor, die
men protoplasma noemt, en de lichamen,
die dit protoplasma vormen bevinden
zich allen in den toestand van verzadi
ging met water, waarop hun levens
energie schijnt te berusten.
Nu heeft de alkohol de eigenschap
van bijzonder wateronttrekkend te zijn
men denke slechts aan het bekende
verschijnsel van sterke dorst na veel
alkohol-gebruik, de zoogenaamde na
dorst. Zoo zal de alkohol ook het water
onttrekken aan de Jhiervoren genoemde
lichamen, die daarop ineenschrompelen,
en daarmede óf hun levenswerkzaam
heid vernietigd óf belangrijk belemmerd
zien.
Het menschelijk lichaam nu bestaat
uit milliarden van de hiervoren om
schreven elementair-organismen elk met
i zijn protoplasma, die ons lichaam op
bouwen en in leven houden, en 't is
dus niet te verwonderen, dat wanneer
deze in aanraking komen met den al
kohol, de genoemde onttrekking van
water plaats heeft en daarmede de ver
schrompeling der organen begint, de
levensfunctie aangetast, en ten slotte
geheel vernietigd wordt. Zoo werkt het
alkoholvergif, dat in de eerste plaats
de groote hersenen aantast.
Wij lazen eens eene vergelijking van
het menschelijk lichaam met een fabriek,
waarin in ontelbare kamertjes, vlijtige
wezens arbeiden. De aikoho! is dan de
brutale jongen, die zich overal toegang
weet te verschaffen; in alle kamertjes
baldadigheden verricht en dus overal
den arbeid verstoort. Het product van
dien arbeid zal wel treurig zijn.
Zoo gaat het nu ook met ons lichaam,
waarin steeds gearbeid wordt aan ons
eigen bestaan, maar ook aan dat van
onze nakomelingschap, onze kinderen.
Laten wij nu maar zekerheidshalve
den brutalen indringer buiten houden
noodig hebben wij hem niet en nadeel
berokkent ons zijn bezoek meestal altijd,
zeker op den duur.
Daarom een verstandige raadge
bruik geen vergif; laat den borrel staan.
delijk moest zien zegevieren, in wreede
onverschilligheid voor wie daar achterble
ven dan was zij nog gezegend boven dui
zenden Haar kind leefdeEn dat moest
een groote troost geweest zijn voor den
man, die in zijn jarenlange praktijk zoo
veel zonen had zien gaan, naar kusten,
van waar niemand keert. Zou dat voor
haar dan geen troost zijn? Een mensch
denkt zich zijn eigen leed steeds het zwaarste,
het onoverkomelijkstemaar wanneer de
gedachten zich wat ter ruste hebben ge
legd in het afgetobde brein, dan ziet het
oog dingen, die het eerst niet zagdan
brengt een geheimzinnige toovenaar op het
doek onzer ziel episoden uit het groote
levensboek van anderen te voorschijn, beel
den uit het mysterieuze donker van het
bijna vergeten verleden. En dan komt er
waarlijk over onze lippen het helaas wel
troostelooze, maar toch ook weer troosten
de woord,',het had nog erger kunnen
zijn
Weer klonk de muziek uit het kelteltje.
Op en neer wipte het nikkelen dekseltje
onder de ópstuivende kracht van den stoom.
Tien nur sloeg het op de torenklok buiten.
Nu zou hij spoedig hier zijnNóg een kwar
tier verstreek. Als hij maar op den weg
van het station naar huis geen patiënt was
gaan bezoeken, dien hij vanmorgen had
moeten overslaan! In toenemende onrust
over hem, ging ze naar de huiskamer en
hielp Keetje aan het klaarzetten van het
avondeten, waaraan ze ditmaal het aanzien
van een eenvoudig soupeetje had gegeven.
Dat zou hij zeker hartelijk vinden van haar,
Htu
.and.
Manila is doó, j^jyyfoon bezocht.
De inboorlingen*J| .ryr zijn verwoest;
achtduizend mens^É^n zijn dakloos. Vijf
Filippino's hebben het leven gelaten
en tweehonderd zijn gewond.
Ook honderden groote gebouwen zijn
van hun dak beroofd. Vele electrische
geleiddraden woeien stuk en leverden
gevaar op, tot de stroom werd afge
sloten. Manila is thans in duisternis
gehuld en het verkeer op straat staat
stil. De schade wordt op een half mil-
lioen dollars geraamd.
De Londensche correspondent van
de Tel. schrijft d.d. 26 September:
Aan sensationeele moorden is hier,
in het land van ijverige toepassing der
doodstraf, die zoo afschrikwekkend heet
te werken, tegenwoordig geen gebrek.
Acht dagen geleden vermoorde een
pas uit Zuid-Afrika teruggekeerde ser
geant van het Engelsche leger zijn
jonge vrouw, door haar in een publieke
restauratie den hals af te snijden.
Denzelfden dag werd alhier in de
gemeente Marylebone eene vrouw ver
moord door haar 25-jarigen zoon, die
om te stelen haar de keel dichtkneep.
Een dag later werd te Richmond,
dicht bij Londen, een echtpaar vergif
tigd gevonden en de vrouw, wier leven
nog werd gered, wegens opzettelijken
moord van haar man en poging tot
zelfmoord gearresteerd.
Weer een dag later, namelijk ver
leden Donderdag, werd in een buurt
van Whitechapel een jonge man in
een straatruzie doodgestoken.
Zaterdag vermoorde een gepension-
neerde sergeant-majoor te Salisbury
eerst zes zijner acht kinderen en sneed
daarna eveneens zich zelf den hals af
(reeds door ons vermeld).
Te Nele, in Devonshirie, werd heden
eene vrouw met afgesneden hals in hare
woning vermoord gevonden en ten slotte
wekt de moord op de juffrouw in den
tunnel hier groote sensatie.
Uit Londen wordt gemeld, dat de
politie aldaar nu overtuigd is dat juf
frouw Money werkelijk vermoord is.
Tot die overtuiging heeft vooral de ont
dekking bijgedragen, dat de prop, die
juffrouw Money in den mond had, geen
stuk was van haar sluier, maar een
brok van een sjaal, die niet aan de
verslagene toebehoorde.
Van Belgrado uit worden den laat
sten tijd allerlei sensationeele en ten
dentieuze berichten in verband met
het Balkan-vraagstuk verspreid. Zoo
zou Rusland zich aan het hervormings
werk in Macedonië willen onttrekken
en op zijn eigen houtje aan het werk
gaan. Troepen van de Donau-monarchie
zouden op 't punt staan Prjepolje in
Oud-Servië te bezetten, terwijl aan de
bevolking wapens worden uitgereikt.
De Oostenrijkers zouden zich gereed
houden om naar Mitrovitza op terukken.
Vier gevallen van Aziatische cholera
hebben zich voorgedaan te Praga, de
voorstad van Warschau.
Terwijl in Duitsch Oost-Afrika de
opstand nu reeds eenigen tijd aan den
gang is, worden ook in het naburige
Britsche gebied de inboorlingen roerig.
Uit Nairobi zal een expeditie uitge
zonden worden tegen benden die den
Oeganda-spoorweg beschadigd hebben.
Uit Göteborg wordt gemeld, dat men
een aardbeving heeft gevoeld te Lundby,
op het eiland Hising in het Wetter-
meer. Diepe kloven zijn op verschil
lenden plaatsen in den grond ontstaan
en men bemerkt een diepe verzakking
en dat deed ze vroeger meer, wanneer ze
hem, na den een of andere kleinen huise-
lijken twist, weer spoedig in zijn humeur
wou brengen. Hij hield er van en was wel
een beetje een lekkerbek, dat wist ze.
Daar hoorde ze een sleutel in het slot
Snel liep ze terug naar het salonnetje.
De dokter stapte door de gang en wilde
zijne schreden als gewoonlijk naar de huis
kamer richten, toen hij plotseling het ver
lichte salonvertrek opmerkte. Hij dacht,
dat er bezoek was en nam zijn hoed reeds af.
Doch onder het schijnsel der hanglamp,
die een rosen gloed over het vriendelijke
vrouwengelaat wierp, stond zijn vrouwze
was alleen.
Zij vloog hem te gemoet en sloeg de
armen om zijn hals, zooals in vroeger
jaren. Ze schreide. „Niet van verdriet. Dirk!"
riep ze, „maar van vreugde, dat je weer
bij me bent, mijn lieve, goede, beste man
Ook door zijn hoofd trok even het lieve j
verleden, en de kamer rondziende, terwijl
hij haar grijzend hoofd tegen zijn borst
drukte, scheen het hem, als was daar nooit
iets tusschen hen veranderd. Zóó had zij
hem als jonge vrouw zoo dikwijls gewacht
en bij zijn aankomst het blonde hoofd
tegen hem aangevleid. Zóó was het ook
heden. En toch lagen er vijf-en-twintig
jaren tusschen toen en nuHeerlijk wonder
der liefde
„Lieve vrouw," zei hij opgewekt, terwijl
hij haar hoofd tusschen zijn handen nam:
„nogmaals een hartelijken zoen op beide
wangen van onzen jongen!"
Het fiere mannengelaat met den grooten
vollen baard boog zich tot haar over en
een paar klinkende kussen bezegelden de
overgebrachte woorden van hun beider
lieveling.
„En nu zijn wij weer alleen, Dirk," her
nam zij op droeven toon, „met ons beid
jes
„Als vroeger, kind!"
En om het gesprek een andere wending
te geven en te laten zien, dat hij haar be
grepen had in haar hartelijk idee van hem
gezellig te ontvangen, ging hij voort
„Wat is het hier prettig, Lies! Ik ga
gauw mijn jas uittrekken, terwijl jij de
grogjes inschenkt, en dan kom ik naast je
om je te vertellen, hoe alles gegaan ia."
„Dat 's goed vent!"
„Keetje riep hij in de gang. „Zijn er nog
boodschappen geweest
„Dag mijnheer! Ja, mijnheer, twee. Maar
't was niet van veel beteekenis, ziet u. Ik
heb maar gezegd, dat u vanavond niet
komen kon."
van den grond op een deel van het
eiland. Negen huizen zijn beschadigd.
Van het begin van den opstand af
tot op 5 Augustus hebben de Duitsche
troepen in Zuidwest-Afrika, volgens
een ambtelijke opgave, in het geheel
1428 man verloren, onder wie er 394
gesneuveld, 480 gewond, 20 aan wonden
overleden, 45 vermifet, 58 ten gevolge
van een ongeluk omgekomen en 431
(377 aan tyfus) aan ziekten bezweken
zijn.
Het hof van cassatie heeft het ver
zoek van Cherpion, den moordenaar
uit Luik, om herziening van zijn proces,
verworpen.
De militaire commandant van Kris-
tiania, generaal Hansen, heeft een dag
order aan het Noorsche leger uitgevaar
digd, waarin hij aan officieren en onder
officieren verbiedt, in de tegenwoordige
staatkundige omstandigheden militaire
of militair-politieke vraagstukken open
lijk te bespreken. Tot deze vermaning
heeft ongetwijfeld aanleiding gegeven,
dat in den laatsten tijd de overeenkomst
van Karlsbad vooral door Noorsche of
ficieren scherp afgekeurd is, o. a. door
kolonel Stang, bevelhebber der vesting
artillerie, die in een gesprek met een
redacteur van Aftenposten zeide dat
Noorwegen de forten in stand had
moeten houden en zonder gevaar een
oorlog eraan had moeten wagen, aan
gezien Zweden zijn bedreiging met ge
weld ten slotte toch niet ten uitvoer
zou gelegd hebben.
In een toelichting tot hun voorstel
om een constitueerende vergadering
bijeen te roepen, zeggen de tien leden
van het Storting, dat Noorwegen thans
geheel vrij is zijn regeeringsvorm vast
te stellen. De groote meerderheid van
het volk wenscht een republiek, maar
de beslissing daarover komt in elk geval
aan het volk toe. Indien het tegenwoor
dige Storting een koning verkoos, zou
den de sympathie en het vertrouwen
van het volk te zijnen aanzien slechts
gering kunnen zijn.
De Kopenhaagsche correspondent van
de Standard seint, dat men in Zweden
de overeenkomst van Karlstad heel wat
kalmer opvat dan in Noorwegen. Voor
name Noorsche bladen varen thans
hevig uit over de schikking, die schan
delijk en vernederend genoemd wordt.
Dagbladet schrijft dat ze een schandvlek
is voor Noorwegen, dat thans zijn grond
wet maar verscheuren en de republiek
uitroepen moet. Vooral de militairen
zijn verbolgen, verscheiden hoofdoffi
cieren willen ontslag nemen als de
slechting der forten ten uitvoer gelegd
is.
Nauwelijks is de stadhouder van den
Kaukasus uit Bakoe vertrokken of het
is weer aan 't gisten. De politie heeft
morgenochtend kwam?"
„Ja zeker, mijnheer, neen, gerust hoor
Een oogenblik later zat dokter Verhaeren
voor zijn warmen grog, tegenover zijn vrouw.
Hij had een sigaar opgestoken, en fijne rook
wolkjes uitblazende, vertelde hij. En Keetje,
die binnen was geroepen om haar aandeel
in den geurigen cognac te ontvangen,
dien zij liever in den vorm van „een puurtje"
met suiker verkozen had stond met de
armen over elkander toe te luisteren. Ze
hoorde, hoe „de jongeheer" goed en wel
op het schip was gekomen, dat hem zou
voeren over de groote zeè, die zij eens in
haar leven gezien had, naar dat Kafferland."
Toen ze eindelijk haar glaasje opnam van
de tafel en het vertrek verliet, mompelde ze
bij zichzelf, het gemutste hoofd schuddende
„Jammer, jammer, dat „de jongeheer"
geen studiehoofd had. Dokter is een fijne
stand in de maatschappij, dat zeg ik maar.
En al klagen ze ook tegenwoordig alle
maal in de kranten, als ik ooit getrouwd
geweest was en kinders had, dan werden
„O, zoo, ben jij weer aan het praktiseeren ze het allemaal, als ik er het geld voor
geweest?" vroeg hij lachend. „En bij wie
moest ik komen?"
„Och, mijnheer! Ze staan op het leitje,"
antwoordde de meid, haar handen aan haren
boezelaar afdrogende. Toen een weinig den
dokter naderende, flluisterde ze: Ik heb
het gezegd vanwege de narigheid met den
Jongeheer" vandaag, 't zou nou niks aardig
voor mevrouw wezenU moet d'r een
beetje opmonteren. "Blijft u maar tbuis.
1 Als 't erger wordt, zullen ze wèl sturen 1"
1 „Dus ze vonden het goed, dat ik eerst
had."
Bij deze laatste woorden was zij al lang in
de keuken, nam een te grooten slok uit
haar glaasje en verslikte zich leelijk.
„Dat goed is ook zoo verbazend sterk,
hè poeszei ze al hoestende tot de huis
kat, die haar alleenspraak op een keuken
stoel had aangehoord en met lodderige
oogen haar toeXnipte.
(Slof).
I
franco per poet zonder prjjsverhooging. Afzonderlijke
oanimem 5 oent.
