Hel Land van llensili'ii en Allena, de Langslraal en de iiomiueierwaard. Juffer Belinda's niinneMeven. Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden. No. 2484. Woensdag 13 December. KAAS. FEUILLETON. UN0 VAN ALTtNi- VOOR Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG. Abonnementsprijs: per 3 maanden f 1.00, franco per post zonder prijs verhooging. Afzonderlijke nummers 5 cent. 1905. Advertentiën van 16 regels 50 ct. Elke regel meer 7Vg ct. Groote letters naar plaatsruimte. Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdag avond ingewacht. Een vrij alledaagsch artikel zal voor ditmaal het onderwerp onzer beschou wing uitmaken. Het gewoon gebruik van kaas op het brood, door sommigen ook na bet middageten bij wijze van dessert met een beschuitje genuttigt, heeft dit artikel tot zoo'n regelmatige verschijning in onze huishouding ge maakt, dat er al niet veel meer aan dacht aan wordt geschonken dan tot de vraag of de smaak al dan niet goed is. Meer denkt men er niet over na, welk lot door zoo tal van zaken in het leven wordt gedeeld, wanneer zij op genomen worden in den gewonen sleur gang van het leven en daardoor geen bijzondere belangstelling meer wekken. Maar juist het feit, dat kaas tot de bijna dagelijks gebruikte voedingsmid delen behoort, bewijst reeds, dat het als zoodanig een bijzondere beteekenis heeft. Instinctmatig, zoowel proefondervin delijk, weet de mensch, welke levens middelen het geschikst voor hem zyn, d. w. z. nuttig voor het onderhoud van zijn lichaam, dus wat hun voedings waarde betreft, en voordeelig voor zijn beurs, om voor weinig geld een be hoorlijk quantum goede waar te krijgen. Over de bereiding van kaas, welke zoowel op de boerderijen als op de fabrieken plaats vindt, zullen wij niet spreken, daar zulks wel voldoende be kend zal zyn, doch de beteekenis van de kaas als voedingsmiddel willen wij nader beschouwen. Een van de voornaamste stoffen, die wij bij de voeding tot ons nemen voor de instandhouding van ons lichaam is eiwit. Deze stof komt voornamelijk voor in de dierlijke voedingsmiddelen. Deze zijn over het algemeen niet goedkoop men weet het maar al te goed, dat vleesch en spek duur zijn. De keus moet dus wel vallen op andere dier- lyke levensmiddelen en dan zijn de melk en haar producten daarvoor in de eerste plaats aangewezen. Het deugdelijke melkproductde kaas, is dan ook een voedingsmiddel bij uitnemendheid. Door de matige prijs is de kaas onder het bereik van veel beurzen, waar uit geen duur vleesch of spek kan worden bekostigdde voedingswaarde van kaas vergelijkende met die van een vleesch- soort, b.v. de cervelaatworst, dan ziet men dat kaas, wat de voedingswaarde betreft, 2 3 maal zoo goedkoop uit komt als de worst. De bekende geleerde op het gebied van 2.) de door den mensch gebruikte voedings- en genotmiddelen, professor König,komt ook tot de conclusie, dat in afgeroomde melk en in magere kaas de voedings stoffen 23 maal goedkooper zijn dan in de vleeschsoorten. Zelfs in magere melk, magere kaas en karnemelk komen de voedingsstoffen, die van het brood, nabij gelijk. Afgaande ©p de uitspraak van Prof. Köoig voedt de volksklasse zich dus met kaas goedkoop en degelijk, terwijl zulks nog nader bevestigd wordt door Rost. Haardrop, waar hij beweert, dat vleesch voor de arbeidende klasse te duur is, brood alleen als voedsel niet voldoende is, omdat het geen kracht geeft. Geen goedkooper en beter middel om het vleesch te vervangen dan de kaas. Behalve de groote voedingswaarde bezit kaas nog de niet genoeg te waar- deeren eigenschap, dat zij bevorderlijk is voor de spijsvertering, hetgeen door den bekenden professor Rubner met proeven is aangetoond. Onbewust als het ware, zien wij dan ook met dat doel de kaas gebruiken bij het dessert, waar zij toch overigens, als zijnde een artikel speciaal aangewezen voor het ontbijt en de koffietafel, feitelijk niet thuis behoort. Tot nu toe spraken wij slechts over de kaas in het algemeen. Er bestaan echter tal van soorten, niet alleen in verschillende landen, maar ook in de verschillende streken van hetzelfde land. Bij die schakeering van soorten valt nu behalve op verschil in smaak en aroma, ook te letten op het verschil in voedingswaarde, in verband met de prijzen. Dr. M. J. de Wilde geeft hiervoor een volgende berekening. Als de winkelprijs van 1 K.G. Em- menthalerkaas f 1.50 is, van Goudsche kaas f 0.90 en van Friesche nagelkaas f 0.70, dan kost, in verband met het gehalte aan eiwitstoffenin Emmen- thalerkaas 32.42 pCt., in Goudsche kaas 27.24 pCt. en in Friesche nagelkaas 34.99 pCt., elk gram door het lichaam opgenomen eiwit voor Emmenthaler- kaas 0.4935 cent; voor Goudsche kaas 0.413 cent en voor de Friesche nagel kaas 0.2859 cent. Hieruit ziet men, dat men bij het koopen van Friesche nagelkaas, niet al leen het minste betaalt per K.G., doch dat de hoeveelheid voedende stoffen, die in het lichaam worden opgenomen bij het gebruik van die kaassoort, ons het minst kosten. Genoemde geneesheer zegt dan ook, als voedingsmiddel voor de lagere volks klassen, in inrichtingen enz., die met betrekkelijk beperkte middelen moeten voldoen aan de eischen van een quanti- tatief, doch voornamelijk ook qualitatief goede voeding, moet kaas, voor zoover bet betreft de toediening van de noo- dige hoeveelheid eiwit, een eerste plaats innemen. Wenschelyk zou het zijn, hiervoor te nemen vette kaas, omdat de nuttige werking van deze procentisch zooveel grooter is. Let men echter op de geldelijke zijde dan verdient de magere kaas de voor keur. Verder heeft kaas nog de goede eigenschappen van gemakkelijk te ver voeren en niet spoedig aan bederf on derhevig te zijn. Indien kaas vrij wordt gehouden van vocht en schimmel, dan kan zij zeer lang bewaard worden, zonder bederf alleen heeft een zekere indroging plaats. Soms vertoont echter de kaas het.zeer eigenaardige verschijnsel van blauw te worden. Hiervoor kan men twee oor zaken opgeven de verontreiniging der melk met zeer geringe hoeveelheden ijzerroest, en ook wel het inwerken van sommige bacteriën. Is het laatste het geval, dan ziet men slechts hier en daar in de kaas blauwe plekkentegen die bacteriën heeft men nog geen middel gevonden. De verontreiniging met ijzerroest wordt in vele gevallen veroorzaakt door roest van melkkannen. In de fabrieken kan het raestig zijn der koppen van de kleine bouten in het inwendige der centrifugeermachine aanleiding geven tot het blauw worden van de kaas. Daarom bij de zuivelindustrie: rein heid voor alles. iSiiilciiiaiui. De toestand in Ituslaml. Het telegraafagentschap berichtDon derdag hebben de matrozen der 14e equipage te Petersburg het bevel ont vangen naar Kroonstad te vertrekken zij weigerden dien last op te volgen. De admiraals Bartosjewitsj en Nieder- miller vermaanden de matrozen naar Kroonstad te gaan, doch zonder gevolg. De matrozen zonden daarop een af vaardiging naar de 18e equipage met het verzoek zich bij het protest aan te sluiten. De officieren vermaanden hen tot trouwe nakoming van hun plicht. De 18e equipage barricadeerde daarop gedurende drie morgens de ka zernes om de 14e equipage te beletten binnen te dringen. De straten liggende om de kazernes dier equipages werden door troepen omsingeld. Vervolgens zijn de matrozen in booten naar Kroonstad gezonden, alwaar zij dienst in het fort zullen doen. Er heerscht te Warschau ernstige be zorgdheid, dat het tot een nieuwe alge- meene staking van het spoorwegperso neel zal komen. De beweegredenen zijn drieërleiIn de eerste plaats willen zij de staking van de post- en telegraaf ambtenaren steunen; ten tweede afschaf fing bij de grondwet van de doodstraf doorzetten en ten laatste dwingen tot opheffing van den staat van beleg in Lijfland, 's Middags trokken drie mili taire muziekkorpsen door de stad die vrijheidsliederen speelden en welke een groote volksmenigte met roode vlaggen volgde, 's Avonds sloeg het vierde ba taljon van het Keksholmsche regiment der lijfwacht „Keizer van Oostenrijk" aan 't muiten. Het is in de kazerne opgesloten. Een beschikking van minister Doer- nowo, gedagteekend 9 dezer, verklaart kategorisch, dat een verbond van post en telegraafpersoneel onder geen om standigheden zal worden geduld. De ambtenaren, die de staking voortzetten, zullen onvoorwaardelijk van den dienst worden uitgesloten. Zij, die onlusten aanstoken of oorzaak zijn van bescha diging der leidingen of van dure toe stellen zullen ook nog gerechtelijk wor den vervolgd. Zulke handelingen beteekenen open bare ophitsing en muiterij. Midden November zijn ter onder steuning van post- en telegraafambte naren o00,000 roebel beschikbaar ge steld. Bij de verdeeling daarvan zullen van de weder in dienst getreden ambte naren slechts die in aanmerking komen, welke zich vroeger door dienstijver heb ben onderscheiden. Langs particulieren weg uit Riga te Petersburg ontvangen berichten melden, dat Vrijdagavond een vergadering van spoorwegpersoneel met wapengeweld is ontbonden. Hierbij werden ook machine geweren gebruikt. Het aantal gedooden moet aanzienlijk zijn. In de straten zijn mitrailleurs opgesteld. Het spoorweg verkeer tusschen Riga en St. Peters burg staat stil. De Times verneemt uit Petersburg: Naar verluidt, zal Ignatiëf Witte op volgen en hebben de reactionairen Witte al verdrongen. De inhechtenisneming van werkmansleiders en de uitvaardi ging van een reactionaire perswet zou den dat bewijzen. Die wet bestendigt in hoofdzaak de vroegere willekeur. De redacteurs zijn radeloos. Verscheiden kondigen hun voornemen aan om de uitgifte van hun blad te staken. De Times verneemt uit Odessa: Het particulier verkeer op den spoorweg AsjabadTasjkent is gestaakt, hetzij wegens een werkstaking of omdat de regeering de lijn voor het vervoer van troepen uit midden-Azië noodig heeft. De Daily Telegraph verneemt uit Tokio: Het Russische leger in Mant- sjoerije is aan 't muiten geslagen en heeft Charbin geplunderd. Het maakte gemeene zaak met de Choenchoezen, verbrandde het spoorwegstation en de graan- en meelmagazijnen. Verschei dene onschuldige lieden zijn vermoord. Er hebben woeste, wanhopige gevech ten plaats tusschen de trouw gebleven soldaten en de muiters. Later seinde de correspondent van dat blad nadere bijzonderheden over deze muiterij. Na beschreven te hebben hoe dagelijks duizenden deserteurs te Charbin aankwamen en hoe daar de levensmiddelen opraakten, zegt de cor respondent, dat een trein daar Wladi- woslok werd gezonden, bemand met vrijwilligers. Men maakte gebruik van het oproer in de stad, om in de staats- magazijnen een ontzaglijke hoeveelheid levensmiddelen buit te maken. De mui ters veroverden ook eenige revolverka nonnen, geweren, bajonetten en duizen den patronen. Met dien buit keerden zij met den trein naar Carbin terug. Aan het station stond een joelende bende soldaten, die juichten toen zij zagen, wat hun kameraden medebrachten. Nu begon een groote zwelgpartij. De kisten met wijn en sterken drank wer den stukgeslagen, de flesschen leegge dronken en weldra waren duizenden soldaten stomdronken. Toen volgde een plundering en ver woesting zonder genade. Herhaalde ma len trachtte men de stad in brand te steken, maar dat gelukte niet best. Er werden nu mitrailleurs in gunstige stellingen geplaatst en een vreeselijk vuur werd op winkels, kazernes en hui zen gericht. De hospitalen werden zelfs niet gespaard. De muiters drongen met geweld binnen, deden zich te goed aan de ziekenspijs, knevelden dokters en verpleegsters en brachten ze naar bui ten naar de sneeuwvelden. Daarna ver- eenigden zij zich met een bende be reden Choenchoezen, vielen het station aan en verbrandden alle huizen in de buurt. Vele Russische en Chineesche inwoners werden door de verdwaasde bende om hals gebracht. Eenige officieren die met haar heul den, openden 's nachts de deuren van de graan- en meelschuren en ook de molens. Daar werd toen ook de brand in gestoken. Een aantal weerlooze men- schen werden afgemaakt. Ten slotte kwam generaal Madarilof aan het hoofd van een afdeeling ruiterij de stad binnen en nu volgde een bloe dige, vreeselijke strijd. De soldaten voch ten man tegen man, zonder vriend of vijand te kennen. In het district Wenden (Lijfland) verscheen deze dagen een bende boeren op het kasteel Seszwegen en ontwapende de zestien soldaten, die met de bewa- „mijne zuster Philippa keurt mijne brief wisseling met kapitein Leslie wel niet af, maar ik gevoel nooit, dat zij op dit punt met mij sympathiseert." „Miss Philippa heeft zooveel dingen, waar aan zij te denken en voor te zorgen heeft," voerde ik aan ter vergoelijking van hare in 't oog springende onverschilligheid voor het gewichtig onderwerp van ons gesprek. „Zeker, zeker, Philippa heeft hetgeheele bestier over deze groote bezitting. Maar bui tendien is zij toch niet heel vatbaar voor teeder gevoel, 't Is maar gelukkig, dat mijn arme George niet op Philippa verliefd is geworden in plaats van op mij, want ik vrees, dat hare strenge mamieren zijn ge voelig hart gebroken zouden hebben. Een zoo teer gestel als het zijne moet niet ruw behandeld worden, Linda." Dat stemde ik toe; maar ik dacht er bij, wat ik niet zeide, dat, als Miss Philippa's gezond verstand te kras voor een ziekelij- ken minnaar geweest zou zijn, de sentimen taliteit van Miss Belinda een gezonden, krachtigen minnaar misschien wel verveeld zou hebben. „En," ging Miss Belinda voort, „Philippa is altijd zoo goed mij van de boeken te voorzien, die de lieve George gelezen en aanbevolen heeft. Zij kan er op vertrou wen, zie je, dat hij mij nooit een boek zal aanraden, dat eene ongetrouwde vrouw maar liever niet lezen moet." En dat kon zij zeker. De hedendaagsche roman was gal en alsem voor den bewon- derenswaardigen George, te oordeel en naar de verwenschingen die hij er over slingerde. Kimwm» Uit het Engelsch. Ik zal je zijn brief eens laten zien, lieve Linda, het was zoo'n mooie brief!" Daarop sloot Miss Belinda een sierlijk kabinetje open, dat altijd dicht bij hare sofa stond, en nam er een pak oude brieven uit. Zij zocht er een uit, dien zij mij over handigde. De brief was met een ouderwet- sche hand en in verouderde spelling ge schreven, op papier, dat van ouderdom geel geworden was; en er was een toon van ridderlijke^ hoffelijkheid in, die in he- dendaagsche minnebrieven onbekend is. Hij luidde als volgt: „Waarde en hooggeschatte Mejufvrouw! Ik kan UEd. niet beschrijven, met welk eene droefheid ik van de zware slagen vernomen heb, die u en uwe familie on langs getroffen hebben. Wijlen uw geëerde vader was een hooggeacht en achtens waardig vriend, zooals ik onmogelijk ooit eenen tweeden zal kunnen vinden en wiens verlies ik nimmer zal ophouden te betreuren; maar het bericht van uwe geknakte gezondheid hetwelk mij door uwe zuster toegezonden werd is eene droefheid, die mij op eene nog teederder plaats wondt. Behoef ik UEd. te zeggen, dat het mijn trotsch voornemen was u te vragen mij de eer aan te doen van mijne geliefde vrouw te worden Behoef ik UEd. verder te zeggen, dat geen ziekte van uwen kant mij verhinderd zou hebben dit voornemen ten uitvoer te brengen? Ja, het zou het grootste geluk en eene eer voor mij geweest zijn over uwe ge zondheid te waken en u in uwen zorg vereischenden toestand hulp te bieden. Maar, helaas! mijn laatste zware ziek te heeft al deze hoop den bodem inge slagen; mijn gestel is zóó volslagen on dermijnd, dat ik voortaan een lijdend leven zal moeten leiden, niet in staat mijne legerstede te verlaten. Maar alhoe wel het geluk van malkander te ont moeten ons ontzegd is, laat ons niet on verschillig zijn, geliefde Miss Belinda, voor de vreugde, welke nog in ons bereik is. Laat ons malkander voortdurend schrij ven en aldus de uren van gedwongen scheiding verlichten. „Ik weet, dat uw beeld alleen voor immer als een heiligdom in mijn hart bewaard zal blijven, en ik verneem mij niet te vergissen ot al te verwaten te zijn, indien ik vooronderstel, dat mijne vurige genegenheid voor UEd. niet onbeant woord is. Bijaldien dit geval is, waarde Mejufvrouw, vergun mij dan mij voor nu en altijd te teekenen van UEd. de getrouwe minnaar en gehoorzame dienaar, „George Leslie." „Wat een mooie brief!" riep ik uit. „Ik zou wel willen, dat mij zulke brieven ge schreven werden." „Ja. niet waar, vind je dat geen sierlij ken stijl riep Miss Belinda met een ver rukt gezicht. „Zulke fijnbeschaafdegedach. ten en zoo'n uitgelezen taalHoe bemin nelijk, lieve Linda, moet het hart van een man zijn, die zoo'n brief kan schrijven! En hoe gezegend boven alle vrouwen is zij, die weet, dat dit hart haar geheel toe behoort F' „Wel is zij gelukkig! Als ik kon gevoe len, dat een man mij zoo liefhad, zou ik niets anders op de wereld verlangen," zeide ik in mijne jeugdige opgewondenheid. „Dat is juist wat ik gevoel, Linda. Ik had niet kunnen voortleven, als ik gevoeld had, dat de ramp, die mij getroffen heeft, mij eensklaps van alles, waarop een vrouw aanspraak mag maken, had uitgesloten. Een leven zonder liefde zou voor mij on dragelijk zijn ik ben zoo'n zwak schepsel, ik heb zoo'n behoefte aan gehechtheid. Maar te weten, dat George Leslie mij lief heeft is voor mij een troost in mijn lot geweest, die mijn hart frisch heeft gehou den. Als er zulk een kostelijke balsem aan mijn voeten wordt gegoten, ben ik een vrouw, die veeleer te benijden dan te be klagen is." „Gij hebt gelijk," beaamde ik want zelfs toen reeds was ik oud genoeg om te weten, dat, wanneer een vrouw altijd iets wat het hart streelt, om zoo te zeggen, in petto heeft, waartoe zij hare toevlucht kan nemen, zij aan de meeste wisselvalligheden van het leven met kalmte het hoofd kan bieden en zich er boven weet te verheffen. Na dien dag hadden Miss Belinda en ik menig langdurig gesprek over George Leslie. Zij las mij de meeste van zijn brieven voor, zich alleen de meer sentimenteele gedeel ten voorbehoudende, als het woord senti menteel op kapitein Leslie's sierlijke uit drukkingen van eerbied en genegenheid toegepast kon worden. Al die jaren van zijne gedwongen bedlegerigheid had zij van hem gehoord en hem elke maand geschre ven, en dat bleef zij nog doen. Na verloop van eenigen tijd merkte ik op, dat de ouderwetsche minnaar met meer warmte en vloeiender en op vrijer toon schreef dan aanvankelijk. Het waren wer kelijk zeer goed geschreven brieven, hoe wel zijne eigenaardige uitdrukkingen dik wijls een oneerbiedigen glimlach op mijn jeugdig gelaat te voorschijn riepen; maar voor Miss Belinda waren het belangrijke geschriften, en de eenige aangename aflei ding in haar eentonig leven was ze te ont vangen en te beantwoorden. Hoewel zij uit Londen kwamen, kon een man, die zijne kamer moest houden, weinig van de bedrijvige buitenwereld zien; dus handel den zij meer over boeken dan over men- schen, ofschoon zij nu en dan welgeslaagde beschrijvingen gaven van de vrienden, die hem kwamen bezoeken beschrijvingen, waaruit bleek, dat de schrijver een fijn ge voel van humor had. Soms kwam er iets van politiek in. Het leed geen twijfel, of kapitein Leslie was schrikkelijk bekrompenmaar hoe kon vroeg ik mij zelve af iemand, die in langer dan twintig jaar zijne kamer niet verlaten had, ook anders dan bekrompen zijn? En de goede Miss Belinda nam al zijne zienswijzen in den geest van zacht moedigheid aan en maakte ze tot de hare. ,,'t Is zoo genoeglijk voor mij, jou te heb ben om mee te praten, kindlief," zeide zij, (Slot volgt.)

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Nieuwsblad het land van Heusden en Altena de Langstraat en de Bommelerwaard | 1905 | | pagina 1