ilel Land van Neusden en Allena, de Langstraat en de Bommelerwaard. r INDUSTRIE. Uitgever: L. J, VEERMAN, Heusden. No. 2530. Zaterdag 23 Juni. FEUILLETON. 1906. ri£t land van alt voor Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG. Abonnementsprijs: per 3 maanden f l.OO, franco per post zonder prijs verhooging. Afzonderlijke nummers 5 cent. Advertentiën van 16 regels 50 ct. Elke regel meer 77s c^- Groote letters naar plaatsruimte. Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdag avond ingewacht. In het Z. Adv. BI. kwam onlangs een gesprek voor van een bejaard heer uit Twente met den schrijver van een stuk over de ongezondheid van onze industriehierover ontleenen wij het volgende Zie, zei die heer, daar ginds achter dat hek van een fabriek zag ik een wagen met kisten geladen, bestemd voor Engelsch-Indie. Is het toch niet eigenlijk krankzinnig, dat wij met groote moeite en kosten daar de ruwe katoen vandaan halen, om ze dan later als sarongs en andere weefsels er weer heen te brengen? Als men daar ginds een paar fabrieken bouwde, dan kon dezelfde stof voor veel minder, mis schien voor de helft worden geleverd. De schrijver antwoordde hem, dat dit zeker zou kunnen, maar dat hij 't erg gelukkig vond, dat dit niet zoo was, want dan konden wij de inlandsche nijverheid wel opdoeken. Ja z°ker, zei hij, dat zal ook wel over korter of langer tijd gebeuren. Als ik zoo die groote gebouwen zie, die maar voort durend worden uitgebreid, dan denk ik wel eens: wat zullen onze klein kinderen nog zien van al die kasteelen der nijverheid, die nu de trots uitma ken van hunne bezitters. De schrijver vond, dat hij tamelijk pessimistisch gestemd was, maar hij beweerde, dat die nijverheid, ond.inks de hooge vlucht die zij genomen had, door en door ongezond was. En hij ging voort: „Het ruilverkeer der volken berust op 't oogenblik niet op een natuurlijken grondslag, maar op een knnstmatigen. Natuurlijk is een nijverheid, die de grondstoffen voor hare producten in de buurt heeft. Zoo is België b.v. aangewezen op dè ijzer industrie, evenals sommige gedeelten van Duitschland. Daar heeft men ijzer erts en steenkool bij de hand. Hier te lande bestaan ook groote machinefabrie ken, veel te veel en te groot voor de eigen behoefte. Zij moeten dus buiten de grenzen een afzet-gebied hebben en komen in concurrentie met andere lan den, die in gunstiger staat verkeeren. Wat nu Duitschland betreft, nu ten gevolge van de agrarische opperheer schappij daar alle levensmidde'en zoo veel duurder zijn, moest daar natuur lijk ook het loon verhoogd worden ea dit heeft de productiekosten verhoogd, 27) In een van haar vele ledige oogen blik ken, kwam zij op den inval de inrichting van de huiskamer een weinig te verande ren; voor menig meubel was een betere plaats aan te wijzen, en met grooten ijver ging zij aan 't werkinzonderheid hadden twee majolica-vazen haar opmerkzaamheid getrokken, en het kostte haar vrij wat moeite en nadenken, eer zij zoo stonden, dat haar schoonheid bij het binnenkomen van de kamer terstond in 't oog viel; zij had ze geheel verborgen gevonden, terwijl zij zich nu zoo prachtig vertoonden. Met een glans van vergenoegdheid ver wachtte Ilse nu haar echtgenoot, die uit gegaan was, om hem bij zijn terugkomst haar verfraaiingen te laten zienmaar zoo dra hij de deur opendeed, bestierf de blijde glimlach op haar gelaat, toen zij de uit drukking van het zijne zag. Het tee kende diepe droefheid. „Dat had je niet moeten doen," zeide hij treurig; „die oude, lieve kamer is mij vreemd en ongezellig door deze verandering. Daar moet ook weer de leuningstoel van mijn moeder staan. Die vazen heeft zij met haar eigen lieve, oude handen op de plaats gezet, waar zij tot dusverre gestaan hebben. Zóó kan ik het niet om mij heeahebben, Ilse." Hij nam de majolica-vazen op, en bracht ze in den verborgen hoek terug, waaruit Ilse ze zoo vergenoegd te voorschijn had gehaald. Hij zag niet, dat de vroolijke glim- zoodat concurrentie mogelijk blijft. En men moet niet vergeten dat wij kolo niën hebben, waar onze nijverheid al tijd nog min ot meer een voorsprong heeft. Maar ik voorzie, dat als men bij onze oostelijke buren eens zich ontworsteld zal hebben aan die opper- heei schappij van de Ost-ElbiBche land jonkers en hun aanhang, de nijverheid daar zal opbloeien en wij mede 't kind van de rekening worden. Geheel de nijverheid hier te lande, niet het minst de textielnijverheid be rust op de toevallige meerderheid van kapitaal en intellect. Wat van de ka toen geldt, doet dit evenzeer van andere artikelen, als sigaren, cacao, margarine en wat niet al meer en bewijst alleen de economische minderheid van do meer ot minder verwijderde volken. En nu zijn kapitaal en wetenschap niet ge bonden aan de grenzen van bepaalde landen of zelfs werelddeelenzij gaan bij voorkeur daarheen, waar ze het meest winstgevend kunnen worden toe gepast. Zij vloeien, evenals het water, naar de laagste plaatsen. Dairom zal elk volk trachten de artikelen, die het zelf gebruikt, ook zelf te gaan produ- ceeren. Heeft het de mannen niet om dat te kunnen doen, het zal die van elders halen en waar de wetenschap is, komt het kapitaal van z<df. Zoo b.v. Argentinië. Enkele jaren geleden werd daar veel suiker ingevoerd, nu maakt het zijn eig-m suiker niet alleen, maar concurreert met de andere landen op de Londensche markt. In Japan is het evenzoo gegaan. Yenster- glas, lucifers en allerlei dingen, die voor korte jaren zeer gewilde uitvoer artikelen daarheen waren, worden nu in het land zelf vervaardigd en hebben in China, zelfs in onze Oost, den Euro- peeschen invoer verdrongen. Een onzer consuls gaf daarom den raad geen monsters te zenden van gemakkelijk na te bootsen artikelen, omdat ze al leen daarvoor zouden worden gebruikt. Verschillende landen van Europa, zooals Roemenië en Servië, die eco nomisch inferieur zijn, verleenen aller lei voorrechten aan buitenlandsche fa brikanten, als ze hun fabrieken daar willen vestigen. Maar zelfs als zij dit niet doen, zal de ondernemingsgeest van handelaren en nij veren er hen toe brengen, dat dódr te doen, waar zij zich van een goeden afzet kunnen verzekeren. De voorbeelden liggen voor 't grijpen. Argentinië, welks bevolking zich reus lach van het gelaat zijner jonge vrouw ver dwenen was, dat haar oogen vol tranen stonden. Zoo leefde Ilse dan in haar nieuwe om standigheden, zonder er eenig genoegen van te hebben, en al meer en meer sloop de herinnering aan het verleden in haar hart en verlangde zij dit terug. Zij had daarin, wel is waar, niets goeds te verliezen gehad, maar wat had zij er voor in ruil? Van dit alles vermoedde Arnold niet het geringste. Hij hield Ilse voor gelukkig, voor gelukkiger dan hijzelf was, want aan zijn hart knaagde droefheid over de onverzoend gestorven moeder, al oefenden de gewone levensomstandigheden ook haar lenigende kracht op hem uit. HOOFDSTUK IV. Weken waren maanden geworden. De eene dag ging even stil als de andere voor bij de weinige keeren, dat Ilse buiten de deur was geweest, waren te tellen, want de winter was dit jaar vrij streng. De sneeuw lag als een verschansing voor het hooge, breede venster. Terwijl Use daar in mijmeringen verzon ken zat, schrikte zij op van een luid ge- schel. Weinige oogenblikken later werd de deur geopend, en het hoofd naar binnen stekende, vroeg een heldere stem„Is 't gepermiteerd, mevrouw Schmidt?" Met een blijden uitroep sprong Ilse op en breidde haar armen uit. „Ina!" In dat eene woord lag een wereld van gevoel. „Je hebt lang op me moeten wachten," zeide de schoone, jonge vrouw, haar mof ter zijde werpende en haar kostbaren man tel losmakende, „maar eindelijk ben ik er toch, en ik hoop dat wij elkaar nu dikwijls zullen zien. Parijs is zoo verleidelijk, weet achtig en snel vermeerderde, voerde ook personen in die hun nijverheid overbrachten. Zoo werden er vroeger groote hoeveelheden kaarsen ingevoerd, ook uit ons landeen Nederlander richtte er een paar kaarsenfabrieken op en op 't oogenblik heeft die invoer van kaarsen al niets meer te beteekenen. Vóór we oen paar jaar verder zijn zal het een uitvoerartikel zijn geworden. Zoo stichtte daar een groot importeur van emailgoederen een fabriek, om zelf in zijne behoefte te kunnen voorzien. Al heel merkwaardig is bet geval der Italiaansche sigaren, die door de Régie geleverd worden en berucht zijn om hare duurte en mindere kwaliteit. Daar onder de landverhuizers zich zeer veel Italianen bevonden en deze de voor keur gaven aan het fabrikaat, dat zij gewoon waren te rooken, was de in voer van dit product van groote betee- kenis, totdat een slimme vogel op het denkbeeld kwam dezelfde sigaren te Buenos-Ayres te gaan fabriceeren, tegen veel lagere prijzen. En zoo zal het blijven gaan. De daar gekomen landverhuizers zullen er gaan deweg tot betere toestanden komen en daardoor zich meer levensbehoeften scheppen, die aanvankelijk een nieuwe afzetmarkt voor Europeesche en N.- Amerikaanscbe producten vormen, maar spoedig door eigen fabricage in de eigen behoeften voorzien. Voorshands worden nog alleen en voornamelijk landbouwers gevraagd om den maagdelijken bodem te ontginnen, maar ook daar zal gelden, wat van alle landen geldt, dat de land bouw zich zal ontwikkelen en bloeien onder den rook der fabrieksschoorstee- nen, zooals ge 't hier voor oogen hebt. Over 't algemeen is slechts die nij verheid gezond en heeft recht van duur zaam bestaan, die de grondstoffen van eigen bodem verwerkt. Zoo komen nu hier te lande al Ned. Indische sigaret ten en wordt op Java voorbereid een cacao- en chocoladefabriek en is men eindelijk zoo wijs geworden de vruch ten uit ons land niet meer naar Enge land te zenden om vandaar de jams te betrekken, maar om er zelf jam van te maken en die uit te voeren. En zoo zullen ook de dagen komen, dat Indië en Texas z«lf hun katoen spinnen en weven en niet meer de weefgoederen van eigen grondstof uit Europa betrek ken. En daarom zie ik de toestand van Tw< nte do kor in. Op 't oogenblik halen wij de iameh uit Indië en verwerken ze. Over enkele, misschien tientallen van jaren verwerkt Indië ze zelf. En zoo zal het hier en overal gaan waar do nijverheid de grondstoffen van elders haalt. Daarbij komt, dat de verre volken, naarmate zij meer tot ontwikkeling ko men, hun zonen naar Europa zenden om zich daar te bekwamenen wat hier na jaren tot stand werd gebracht zal het ginds in korten tijd tot stand brengen, omdat men hier eerst de we tenschap moest maken, ginds alleen de uitkomsten heeft toe te passen. Hiiitenlaml. Het Handelsbl. van Antwerpen meldt: Luitenant Massart, die 9 maanden in de gevangenis verbleef, beschuldigd van talrijke moorden op inboorlingen, is is uit den Kongostaat in Europa terug gekeerd, na in eersten aanleg en in be roep te zijn vrijgesproken geweest. Zooals men weet, werd het gerucht verspreid dat hij ter dood veroordeeld was, doch het is nu algemeen bekend dat hij tot tweemaal toe onschuldig werd verklaard aan al de misdaden, die de Engelsche zendeling hem ten laste legde en waarover de Engelsche pers zooveel beslag maakte, f De inboorlingen, die hem beschuldig den, moesten na ondervraging beken nen, dat zij niets hadden gezien, en zij, die tijdens het onderzoek verklaarden ooggetuigen te zijn geweest, verklaar den in openbare zitting, dat ze gelogen hadden. Iu de Belgische Congo is een opstand uitgebroken onder de inboorlingen in het district Kwango. Zij bestormden den politiepost en vervolgens een na burige fabriek. De geheele streek is in onrust. Men gelooft, dat een blanke beambte werd vermoord. Honderd man zijn uit België naar de Congo gezonden om den op stand te onderdrukken. Uit allerlei streken van Duitschland komen berichten over hevige onweders en wolkbreuken. In het dal van de j Neckar en het zuidelijke Odenwald zijn veel veldvruchten te loor gegaan, de 'akkers zijn met zand en steenen bedekt. In de streek om Eisingen heeft het plotseling gewassen water van de Rems groote schade aangericht. De bergstroom steeg twee meter in tien minuten tijds. j In de Palts is de schade vooral groot in de buurt van Tweebruggen en St. Ingbert. Daar zijn vele telefoonlijnen vernield, is vee op stal verdronken en zijn ettelijke huizen door den bliksem beschadigd. Te St. Ingbert was het juist jaarmarkt. De kramen spoelden zoo maar weg. De stortregen hield vier uur aan. Volgens een bericht uit Straatsburg, staan het dorp Hattmatt en het dal van de Wiese onder water. De hooi en aardappeloogst zijn vernietigd. Tus- schen Büst en Hangenbieten is de spoor dijk onderspoeld. Een Engelsche stoomboot heeft uit Tigil, in Kamsjatska, te Hakodate be richt gebracht van een ergerlijke ge schiedenis als het verhaal waar is. Verleden jaar, zoo heet het, namen de Russen een Japanschen vischschoener, vermoordden tien koppen van de be manning, kleedden de overigen uit en dreven hen het bosch in. De mannen hadden vreeselijk van de muggen te lijden en de eigenaar van het Japansche schip beging zelfmoord. Acht man zouden nu nog als slaven te Tigil vastgehouden worden. Zij lijden gebrek en worden mishandeld en mogen 's winters geen kleeren dragen Voorstanders van een hervorming van het huwelijk in Frankrijk zijn van plan, bij de Kamer een wetsontwerp in te dienen, dat o. :n. zal bepalen dat elk huwelijk na een afwachtingstermijn van twee jaar zonder bijzondere reden ont bonden kan worden, op verzoek van een van beide partijen, zelfs indien de andere er tegen is. Dat zou dus ten gevolge hebben dat geen huwelijk lan ger bindend zou zijn dan twee jaar. Dezelfde hervormers willen de wette lijke bepaling afgeschaft hebben, volgens welke scheiding kan uitgesproken wor den voor lichamelijke mishandeling van de vrouw door den man. Vijftig leden van het nationale ver bond van dagbladschrijvers, dat zijn algemeene vergadering te Indianapolis houdt, zijn Woensdag ziek geworden, nadat zij boterhammen met Ameri- kaansche ham hadden gegeten. Het vleesch bleek niet goed geweest te zijn. Dank zij goede geneeskundige zorgen, is niemand gestorven. De journalisten waren ook door de Chicagosche vleeschmagnaten uitgenoo- digd om de pakkerijen in oogenschouw te komen nemen, maar hebben bedankt. Enkelen zeiden dat zij hun buik vol hadden van Chicagoosch vleesch. In Duitschland en namelijk te Berlijn, voegen de chocoladefabrieken bij hunne tabletten de volgende nota: „Bewaar het zilver-papier." Dit papier is een zuiver en zeer duur metaal. Binnenkort zal dit papier door agenten bij eenge haald en aan den inkoopprijs betaald of voor liefdadigheidswerken gebruikt worden. De chocoladenijverheid in Europa je, en wat Wasilus betreft, kan ik wel zeggen dat ik met hem tevreden ben. Ben je al lang terug, Ilse?" „Ja," antwoorde zij en dat zij dit zoo kortaf zeide, evenals de toon, waarop zij haar naam uitriep, deed Rosina er het hare van denken. „Als ik je niet stoor, lieve," ging Ina voort, „blijf ik een paar uur uurtjes bij je. Ik geloof, dat wij nog veel te praten hebben." Ina sloeg haar arm om Uses middel. „Zeg mij eens," vroeg zij, „ben je ook gelukkig?" „Neen, neen 1" was het snikkend ant woord. „O, raad mij, help mij, Ina, ik heb niemand buiten jou." „Arm schepsel 1" liefkoozend streek de danseres haar over de wangen „kom, vertel het mij." Dit zeggende, trok zij haar vriendin naar de sofa. Op dit oogenblik werd de deur van de aangrenzende kamer geopend en stak Rika haar hoofd naar binnen. „Ik moet mevrouw doen opmerken, dat Felix slaapt, en licht wakker zou worden als hier zoo luid ge sproken wordt," zeide zij, op haar gewonen stroeven toon. Ilse zweeg. Een oogenblik wachtte Ina af wat zij daarop zou antwoorden, en toen zeide zij, zonder haar stem in 't minst te dempen „Het zal er niet veel op aankomen, of mijnheer Felix nu of wat later wakker wordt. Doe de deur maar goed dicht." En toen die zeer hoorbaar in 't slot viel, wendde zij zich tot haar vriendin„Hoe kun je daarop zwijgen, Ilse, en wie was dat?" „Ach, Ina," klaagde zij, „je moest alles eens weten 1 Niet dat ik met Arnold onge lukkig leef, integendeel, hij is heel goed voor me, maar ik ben niet in staat de om standigheden te beheerschen en met de schim van een afgestorvene te kampen." En zij stortte haar hart voor haar vriendin uit, vertelde van Rika's heerschzucht, haar gedwongen werkeloosheid en haar onver mogen om zich in huis meesteres te gevoelen, zooals het noodlot haar nu eenmaal voor haar verder leven had toegewezen. „Ik ben j overtuigd, dat Arnold volstrekt geen begrip van mijn toestand heeft," zeide zij ten slotte, „hij begrijpt mij niet, maar ik, Ina, i verga daaronder van verdriet." Ina speelde met den kanten rand van haar zakdoek. „Laat licht brengen, Ilse," zeide zij eindelijk. Toen dit geschied was, j nam zij de jonge vrouw oplettend in oogenschouw. „Ik vrees, dat je in moeilijke omstan digheden verkeert, kind, en dat je daar werkelijk niet tegen opgewassen bent, om dat je geen steun aan je man schijnt te hebben; maar wat ik doen kan om je te bevrijden, dat zal ik doen. O, Ilse, wees geen grienebalk," stoof zij op, toen zij on ophoudelijk tranen over haar gezichtje zag loopen, „het maakt me zoo kriegel, iemand te zien weenen, want dat vind ik het dwaaste wat men doen kan daar win je niets mee. Laat je ten eerste in een andere at mosfeer verplaatsen, en dat zal door mij geschieden. Geloof me, kind, zonder wat strijd komt niemand het leven door, en eigenlijk is dat ook de aardigheid er van; ik verzeker je, zonder wat opwinding zou het op de wereld niet om uit te houden zijn. Weet je waarom ik eigenlijk gekomen ben? Om je met je man morgen op mijn verjaardag uit te noodigen." „Iaa, dat zal moeilijk gaan, we zijn nog in den rouw." „Laat me maar eens met je man spreken, haal hem maar hier." Ilse deed de deur van de kinderkamer open. „Rika," zeide zij, „roep mijnheer Schmidt eens." De huishoudster trok haar muts een weinig over haar voorhoofd, en zonder een woord te antwoorden, schelde zij een dienst maagd, om te doen wat haar bevolen was. Ilse kreeg een kleur, maar Ina zeide met fonkelende oogen: „Dat is een brutaal schep sel! Hoe kun je dat dulden? Ik zou haar wel gauw op haar plaats zetten." „Je zoudt ook niets tegen haar kunnen uitrichten, geloof me, zij gevoelt zich hier te vastgeworsteld," antwoordde Ilse berustend. Arnold kwam binnen. Ina's vorschende blik scheen hem verlegen te maken, en zijn begroeting viel wel wat stijf en ongalant uit, maar het schoone gelaat der prinses vertoonde geen spoor van den indruk, dien hij op haar maakte, en op haar gewone levendige wijze betuigde zij haar vreugde, dat zij haar vriendin eindelijk weder terug had; en mijnheer Schmidt moest maar goedvinden, liet zij er in één adem op vol gen, dat zij druk met elkaar omgingen. Ten slotte kwam zij met haar uitnoodiging voor den dag. Maar daar had Arnold wei nig zin in; hij was minder dan ooit in een stemming om onder vreemde menschen te komen. Toen Ina echter, bij zijn poging om een weigerend antwoord te geven, na- drukkelij k verklaarde dat zij daar niets van wilde hooren, en het hem dan niet moest verwonderen als zij Use, die vol strekt geen reden had om niet te komen, alleen weghaalde, gaf hij, niet instaat zijn weigering vol te houden, de verlangde be lofte, tot Uses stille, groote verbazing. (Wordt vervolgd.) NIEUWSBLAD Uit het Duitsch. „Wat ben je goed Ina," zeide Ilse, haar hoofd tegen den schouder harer vriendiD leunende„ik heb ook zoo naar je verlangd

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Nieuwsblad het land van Heusden en Altena de Langstraat en de Bommelerwaard | 1906 | | pagina 1