ilfi Land van flensden en iltena. de Langstraat en de Bommelerwaard,
ZIEKENFONDSEN.
Door eigen stil.
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
No. 2545. Zaterdag 14 Juli.
Eerste Bla,d.
FEUILLETON.
UÏNID VAN ALTENi
VOOR
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f l.OO,
franco per post zonder prijs verhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
1906.
Advertentiën van 16 regels 50 et. Elke regel
meer 71/, ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdag
avond ingewacht.
Bij eene beschouwing van de cijfers
over de sterfte in Nederland, trok het
onze aandacht, dat deze in sommige
provinciën, vooral onder de kinderen,
een treurig overzicht geven. Met grond
mogen wij vertrouwen dat zij, die in
de eerste plaats bevoegd en aangewe
zen zijn om maatregelen tegen een
dergelijk euvel te nemen, niet zullen
stilzittendat zij, wier taak het is het
volk voor te lichten en te leiden, niet
zullen berusten bij het lezen van zulke
droevige getallen.
Doch ook het volk zelf mag hier
niet alles aan anderen overlaten. Alle
klassen moeten in deze zaak samen
werken om de ongelukkige miss'anden
weg te nemen, waardoor jaarlijks dui
zenden menschenlevens, de meesten
reeds kort na de geboorte, worden
weggemaaid.
Wijst Dr. Van Utengoye in zijne
studie op vele gebreken, ten platten-
lande bestaande, menigeen daarvan is,
wegens de ligging der dorpen, moeilijk
weg te nemen. Bad- en zweminrich
tingen, zooals die in bijna alle steden
gevonden worden, zyn, slechts enkele
van de grootste plaatsen uitgezonderd,
een ongekende weelde. En toch, hoe
bevorderlijk zijn zij niet voor de rein
heid des lichaam8? Hoevele ziekten en
kwalen worden niet voorkomen door
het frissche weldoende bad, waai in de
werkman zich, na afloop van zijn ver
moeiende dagtaak, eens flink onder
dompelt, zijn lichaam reinigt en zijne
krachten herstelt? De rijken kunnen
zich de weelde van eene badkamer met
doelmatige toestellen in hun eigen wo
ning veroorloven, doch waar moet de
werkman heen, die gewoonlijk met een
groot gezin in een klein huisje wonend,
zelfs nog geen afzonderlijk vertrekje
bezit om daar een waschkuip neer te
zetten.
Te betreuren is het dan ook dat zoo
vele gemeentebesturen ten platte lande,
die toch met eenigen goeden wil, wei
een zoodanige inrichting tot stand kon
den brengen, zich daarvoor niet de ge
ringste moeite of kosten willen getroos
ten, alsof hun de volksgezondheid niet
aangaat.
Als een andere oorzaak van de groote
sterfte noemt Dr. v. U. het zell-dokteren
en het hangen aan kwakzalversmidde
len. Bij ziekte of ongesteldheid weet
33)
Reeds lang waren de lichten in de prach
tige gezelschapskamer der prinses uitge
daan, en de stilte van den nacht lag over
de zalen, die nog zoo kort te voren door
een bont gewemel verlevendigd waren, maar
de vrouw van den huize vond geen rust.
Slapeloos woelde zij op ie zijden kussens
heen en weer, en telkens kwam het weer
hij haar op, dat Ilse, om alles ter wereld,
niet voor haar oogen Alldorff aan zich
mocht boeien. Zij beminde hem, dus scheen
het haar ook zoo natuurlijk toe, dat Ilse
zijn hulde zou aannemen en zij Er was
maar één middel op, om het hart der
jonge vrouw te beschermen: zij moest een
andere vinden, wier liefde Alldorff onmo
gelijk kon winnen. Maar waar vond zij
die? Ina was tot het uitgangspunt harer
gedachten teruggekeerd, en die lieten haar
den geheelen nacht geen rust.
Ook in het huis der Schmidts was het
donker en stil. Ilse sliep, en zette in haar
droomen haar zegepralen voort, gelukkig
glimlachend als een kind in een vasten,
gezonden slaap. Toen zij thuis gekomen
waren, had Arnold haar hand gegrepen en
haar gevraagd of zij nog niet een kwar
tiertje samen zouden praten, maar zij geeuw
de, zeide dat zij doodmoe was, en ging met
een vluchtigen groet naar haar slaapkamer.
Haar man behoorde niet tot de herinne
ringen van dien heerlijken avond, integen
deel waa het haar onaangenaam tegenover
iedereen raad. De meest uiteenloopende
remediën worden toegepast, zonder te
overwegen, dat men zijn lichaam door
al die knoeimiddelen ten slotte geheel
ondermijnt, dat men jonge levens vaak
in een slag daardoor vernietigt. De
verschillende kwakzalversmiddelen in
honderden advertentiën en strooibiljetten
voor alle denkbare kwalen aanbevolen,
vinden helaas maar al te gretig aftrek.
Handen vol geld worden dagelijks aan
pillen, pastillen, balsems, zalven enz.,
weggeworpen, ot liever men koopt daar
voor niet zijne gezondheid, maar meestal
verergering der ongesteldheid, zooal
niet den dood.
De schuld hiervan De onwetendheid
van het volk In de meeste gevallen
ja. Telkens als men een courant in de
handen neemt, treft men daar groote,
in het oog springende aanbevelingen,
in hoog opgeschroefde bewoordingen,
met lichtzinnig verstrekte, vaak gekochte
of door valsche voorspiegeliugen ver
kregen attesteu aan, die het publiek de
centen trachten uit don zak te kloppen.
En het groote, het onnoozele publiek
loept er in, het beseft niet dat het op
die manier de zakken vult van eenige
gewetenlooze gelukzoekers, die zich ver-
ryken ten koste van anderen, van den
toch al in kommervolle omstandigheden
verkeerenden minderen man.
I)och. niet alleen de onnoozelheid van
het volk werkt den heeren kwakzalvers
in de hand. Ook met de geneeskundige
hulp op het platteland is het over het
algemeen vrij treurig gesteld, terwijl
ra^u soms uren ver moet gaan om een
geneesheer te halen. De hooge kosten
schrikken menigeen af om 's dokters
hulp iD te roepen, want men weet niet
hoe men hem zal betalen. Zelfs in die
dorpen, waar men den geneesheer
dichtbij heeft, gaat men er nog niet
altijd gemakkelijk naar toe. De dag-
loonen zijn klein, het gezin heeft zoo
vee! noodig n een doktersrekening is
spoedig zoo hoog! Niet zelden dan ook
wacht men met het aanroepen van ge
neeskundige hulp tot het te laat is.
Ook hierin geven ons de steden weer
een goed voorbeeld. Daar heelt men
sedert jaren ziekenfondsen opgericht,
wier wei king sedert immer meer en
meer wordt gewaardeerd. Hunne in
richting is zoodanig, dat zij niet alleen
het publiek, doch ook de geneeskun
digen zelf tot zich trekken. Hoewel
ieder, rijk of arm, daarvan lid kan
worden, strekken zij toch hoofdzakelijk
hem te zitten, van wien zij zich innerlijk
zoo ver gescheiden gevoelde; liever wilde
zij zich met gesloten oogen al die verruk
kelijke tooneelen nog eens voor den geest
roepen.
Zoo bleef Arnold alleen. Het eene uur
na het andere verliep, terwijl hij, zonder
zich te verroeren, in het kalme licht der
lamp staarde.
Hij dacht aan zijn moeder, aan Mal wine,
zijn kind, en eindelijk aan Ilse. Bij hem
scheen de spreuk, die hij zoo dikwijls ge
hoord had, bevestigd te worden„De zegen
der ouders bouwt de huizen der kinderen."
Wat was er van zijn huis, van zijn huwelijk
geworden? Drukte de moedervloek werke
lijk zoo zwaar op hem? Op eens overviel
hem een vurig verlangen naar zijn vrouw,
want hoe meer zij zich terugtrok, des te
meer steeg zijn gevoel tot een hartsttocht,
al schroomde hij ook er uiting aan te
geven. Hij stond op, greep de lamp en ging
naar Ilses slaapkamerhij hoorde haar
diepe, rustige ademhaling, en zeer zacht,
de hand voor het licht houdende, trad hij
nader. Op de teenen sloop de plompe ge
stalte door de kamer, om geen gerucht te
maken, en slechts een flauw schijnsel liet
hij op het kussen vallen, waarop het los
gemaakte haar in weelderige kronkels lag.
Zij glimlachte, zooals een kind, dat van
Kerstvreugde droomt, in den slaap glim
lacht; geen schaduw lag op het reine voor
hoofd, om den fijnbesneden mond. Lang be
schouwde Arnold dat liefelijk beeld; twee
tranen vloeiden langzaam over zijn wangen
toen knielde hij neder, en zacht als een
ademtocht, drukte hij een kus op de slap
over den beddekant hrngende hand zijner
vrouw. Ilse huiverde in haar slaap, en een
zucht, die Arnold deed schrikken, ontglipte
haar lippen. Zij mocht niet vermoeden, dat
hij er geweest was, en schuw sloop hij, als
ten gerieve en voordeelen van de ar
beidende standen, onder welke zij dui
zenden en duizenden leden tellen.
Voor enkele centen per week, naar
gelang van het aantal volwassenen
kinderen tot zekeren leeftijd zijn vrij
heeft elk gezin recht op genees- en
heelkundige hulp, ook verloskundige
hulp of een zekere vergoeding daar
voor, alsmede op de benoodigde medi
camenten. Do wekelijksche contributie
woidt aan huis afgehaald en betaalt
men prompt, dan heelt men bij ziekte
geen hooge dokters- of apothekers-
rekening te vreezen.
Op zulke manier betaalt wel de een
wat te veel en de ander te weinig,
doch niemand kan dit te zwaar vallen.
Bovendien het eene jaar zal dit gezin,
een volgend jaar het andere gezin veel
van dokter en apotheker noodig hebben,
dus in plaats nu van afwisselend een
hooge, lage of geen doktersrekening
ie krijgen, betaalt men in dit geval
een vaste, niemand bezwarende pi emie,
of als men het zoo noemen wil: een
geneeskundigen hoofdei ij ken omslag.
Ook de geneesheereu zelf zullen er
wel bij varen Menigeen toch, die wel
zou willen betalen, moet nu achterstal
lig blijven, doodeenvoudig omdat hij
niet kan. Ook om hierin te voorzien is
niets beter dan een ziekenfonds.
Wij meeuen hiermede de voordeelen
van zoodanige instelling voldoende te
hebben aangetoond. Als nu m iedere
gemeente, waar zoo'n fonds nog niet
bestaat, maar eenigen van goeden wil
de handen in elkander slaan, is dezelve
spoedig tot stand gebracht.
BKui(enlaii(I.
Esterhazy heeft wederom een brief
geschreven aan de Libre Parole, om te
herhalen dat hij het borderel geschre
ven heeft, maar dat hij dat heeft ge
daan op last van zijn chefs als daad
van tegenspionnage. Esterhazy heeft het
borderel geschreven, maar toch is Drey
fus een verrader en Esterhazy niet.
Esterhazy trad in 1894 in betrekking
tot een Duitschen handlanger, op aan
wijzing van kolonel Sandherr. Die hand
langer deelde Esterkazy mede, „dat hij
verscheiden officieren in zijn dienst had
en dat hij er een op het ministerie had
zitten, een artillerist."
Dit alles deelt Esterhazy nu mede
aan de Libre Parole en dan vertelt hij
hoe hij met die wetenswaardigheden
van den Duitschen handlanger onmid-
een dief, op de teenen weg.
HOOFDSTUK XVI.
De circus der residentie trok eiken avond
een aanzienlijk publiek, dat de toejuichin
gen en het handgeklap niet moede werd.
Men bewonderde twee beroemde artisten,
wie voornamelijk de bewondering van de
heeren gold, en een Amerikaan, Hugh Hun-
ter genaamd, die in stoute toeren zijnsge
lijke niet had.
Dezen avond was er geen enkele plaats
onbezet. Ina had de eerste loge naast den
ingang van den stalzij kwam een weinig
laat, en Alldorff en Mitroff wachtten haar
reeds op hun plaatsen; maar zoowel zij
als Ilse hadden de grappen van de clowns
reeds zoo dikwijls gezien, dat zij de eerste
nummers er gaarne aan gaven. Ondanks
de hevige aanvechtingen van jaloezie, die
Ina op den avond van het bal had gevoeld,
had de verhouding tusschen haar en haar
vriendin juist niet merkbaar aan innigheid
verloren daartoe was zij veel te voorzichtig,
maar met groote opmerkzaamheid hield
zij beiden in 't oog, en met koortsachtige
snelheid gingen allerlei gedachten en plannen
in haar hoofd om.
Toen men plaats had genomen, bood
Alldorff de prinses en Ilse een ruikertje
viooltjes aan; het was voor de eerste maal,
dat Ina zijn oplettendheid met een andere
moest deelen en niet weinig ontstemden
haar de onschuldige bloemen in Ilses hand.
Zij bedankte hem dan ook slecht kortaf,
en sprak in een halfluid gefluister, druk
met Mitroff. Dientengevolge beproefde All
dorff Ilse hulde te bewijzen, maar de ver
andering was weinig naar zijn smaak, en
mismoedig leunde hij, op de punten van
zijn knevel kauwende, in zijn stoel achter
over. Ilse was hem te stilin haar karakter
lag geen levendigheid, geen warmte, en
dellijk naar Sandherr gegaan was. Sand
herr was dankbaar voor de mededee-
ling en zeide, dat hij zijn man in het
oog had. Toen de Duitsche agent voor
een tijd Parijs verlaten had, heeft Es
terhazy, naar zijn zeggen, het borderel
geschreven in overleg met Sandherr,
en geadresseerd aan den Duitschen agent.
Esterhazy ging er mee maar de Duit
sche ambassade en daar legde hij het
stuk neer in het hokje van den con
cierge. In dat hokje heeft het den ge
heelen <lag gelegen, omdat de geadres
seerde, de Duitsche agent, niet in de
stad was. Vandaar is het borderel weg
gehaald, geheel overeenkomstig de be
doeling van Esterhazy, naar hij zegt,
en naar het ministerie van oorlog ge
bracht. Het is niet uit de papiermand
gelegen, dan zou het in zeer kleine
stukjes gescheurd moeten zijn geweest,
en het was in vier regelmatige stuk
ken gescheurd.
Het is de gewone voorstelling van
Esterhazy. Het schrijven en vinden van
het borderel is een comedie geweest
om Dreyfus, dien men voor een verra
der hield, buiten de borderelgeschiede
nis om, te pakken te krijgen.
Donderdag werd uit Parijs gemeld:
Het hof van cassatie heeft het von
nis van den krijgsraad van Rennes
over Dreyfus vernietigd zonder ver
wijzing.
In aanmerking genomen, dat van de
beschuldiging tegen Dreyfus ingebracht,
niets blijft staan en dat derhalve geen
enkele verwijzing behoort te worden
uitgesproken, vernietigt het Hof het
veroordeelend vonnis en zegt, dat de
veroordeeling door dwaling en ten on
rechte is geschied.
Het arrest zal in 50 dagbladen, ter
keuze van Dreyfus, worden bekend
gemaakt.
Toen het arrest om een uur uitge
sproken werd, waren de ministers bijeen.
Dadelijk werd in beginsel besloten met
spoed aan het parlement een wetsont
werp voor te dragen, dat tot wederop
neming in het leger van luitenant-ko
lonel Picquart en tot diens promotie
tot brigade-generaal machtigt en voor
kapitein Dreyfus, die door zijn eerher
stel van rechtswege in het leger terug
keert, de promotie tot eskadrons com
mandant.
Dreyfus zal daarenboven worden in
geschreven op de lijst der aanbevole-
nen voor den rang van ridder van het
Legioen van eer.
De regeering heeft verklaard het ini
tiatief te zullen nemen tot aanplakking
in alle gemeenten van Frankrijk van
het arrest waarbij het vonnis van Drey
fus wordt vernietigd.
j De advocaten Mornard en Demange
zijn Dreyfus gaan begroeten; zij om
helsden hem met warmte. Dreyfus, die
zijn ontroering trachtte te verbergen,
drukte hen zenuwachtig de hand en
dankte hen innig voor de hulp gedu
rende de 12 jaren van droevige beproe
vingen. Talrijke vrienden deden hem
bewijzen van genegenheid toekomen.
Men verzekert, dat het arrest gewe
zen is met 31 tegen 18 stemmen.
Vrijdag heeft Etienne, de minister
van oorlog, in de Kamer wetsont
werpen ingediend, waarbij Dreyfus en
Picquart weer in het leger opgenomen
worden, Dreyfus als eskadron-chef en
Picquart als brigade-generaal, beiden
met het legioen van eer.
Uit Parijs wordt nog gemeld
Het is een grootsche en ontroerende
kreet van vreugde en verlichting, een
I juichkreet over het eindelijk overwin
nen der waarheid en gerechtigheid, die
uit de gansche pers in den lande op
gaat, en de beweging is zoo krachtig
en spontaan, het arrest zoo overtuigend
en kernachtig, dat er ook van de ver-
stokste tegenstanders geen werkelijk
protest meer opgaat.
De „Association Maritime Beige" heeft
besloten, twee nieuwe schoolschepen
aan te koopen.
Het zeilschip „Maguerie" dat ver
schillende reizen met cadetten aan boord
van Australië naar Engeland deed, zal
worden aangekocht en als schoolschip
te Burcht gestationueerd worden.
Een ander schip zal worden gekocht
voor het doen van Zeereizen. De be
heerraad der Association Maritime zal
daarover met den minister confereeren.
des te begeerlijker blonk Ina boven haar
uit. Hij richtte zijn tooneelkijker en zijn
gedachten op de kunstverrichtingen en
was blijde, daardoor van gesprek voeren
af te zijn.
Maar Use was ook verstrooid. Zij had
de eerste plaats bij den zijwand, die de
toeschouwers van de binnengebrachte paar
den scheidde, en aan de andere zijde, bijna
vlak tegenover haar, zat een heer, met een
aristocratisch voorkomen en koele, grijze
oogen, dien zij reeds eenmaal ontmoet moest
hebben maar waar
Als herinneringen uit de jeugd, kwam
haar langzamerhand en schemerachtig een
avond voor den geest in Ina's vroegere
woning, toen zij in de bedruktheid van
haar hart bij haar raad was komen vragen
de laatste avond harer vrijheid, de
grenssteen van een besluit, zoo ernstig in
zijn gevolgen. Zij hoorde zich weder vragen
„Wat is de liefde eigenlijk En zijn laatste
woorden bij het afscheid nemen„Wij
hebben het leven, en wat wij er van maken
willen, in onze hand." Ja, het was Honeff,
zonder twijfel 1 Wat had zij zijn woorden
toen geloofdWat was hij haar als het
zichtbare noodlot toegeschenen I Na jaren
zag zij hem nu weder, en nog altijd was
haar eerste vraag onbeantwoord gebleven,
de oplossing van het raadsel niet gevonden.
Hij zag ook peinzend naar haartoen
zweefde er een uitdrukking van herkenning
over zijn gelaat, en hij groette.
Het jonge vrouwtje bloosde. Bij het
wederzien van Honeff, had zij een gevoel,
alsol zij aan den tweeden grenssteen ge
komen was. Maar zij had niet lang tijd
om daarover na te denken. De deuren der
manége vlogen open, en de pikeurs brachten
een paard binnen zij hielden het aan den
kop vast, en het dier zag er ook wel naar
uit om dezen voorzichtigheidsmaatregel te
De trein van Calais naar Bazel is
bij Ailly aan de Some op een goederen
trein geloopen. De machinist en vijf
reizigers van den personentrein zijn
gewond. De locomotieven en de bagage
wagens vlogen in splinters. Een ge
deelte van het station en een huis er
vlak bij zijn vernield.
Dinsdagmorgen heeft er te Stocholm
zes uren lang een zware brand gewoed
in de wijk Söder. Het westelijke deel
van die wijk is platgebrand.
De Tribune verneemt uit Johannes
burg: Er wordt op brieven tusschen de
verschillende koloniën strengen censuur
geoefend. Zoo zijn er verscheiden brie
ven onderschept van Tranvaalsche Kaf
fers aan Dinivoeloe en Bambata (in
wiens dood de schrijvers blijkbaar niet
gelooven) met de uitnoodiging in Trans
vaal te komen vallen. De Kaffers zou-
nemen. Het was zwart als ebbenhout, slank
en gespierd van bouw, en glanzig van huid.
De snuivende neusgaten waren rood als
bloed, en de oogen wild en fonkelend. Het
stond met ingetrokken ooren en gekromden
hals; de pikeur, die het vasthield, leidde
het rond, het op de zijden en den hals
kloppende, en intusschen was ook zijn be
rijder gevolgd.
Met daverende bravo's en handgeklap
werd hij ontvangen, en dankend boog hij
naar alle zijde. Hij was een man yan een
slanke middelmatige gestalte, met zacht
geronde leden als die eener vrouw, maar
zeldzaam geëvenredigd geen spier zag men
door het glanzig wit zijden tricot, en hij
stond daar in een achtelooze houding,
lusteloos en als in zichzelven gekeerd. Zijn
handen en voeten waren opmerkelijk klein,
en aan den pink van zijn rechterhand,
waarin hij een karwats hield, blonk een
kostbare juweelen ring, die, geheimzinnig
flonkerend, een levensroman scheen te
vertellen.
En op dat slank, welgebouwd lichaam
stond een hoofd van een zuiver classieken
vorm. De meisjes en vrouwen hadden wel
gelijk dat zij hem den schoonsten man van
de wereld noemden. Kort, golvend, zwart
haar omgaf het ovale, niet hooge voorhoofd
de neus had in zijn fijnbesneden vorm iets
eigenaardigs, door de eenigszins wijd uit
staande neusvleugels, die aan het gelaat
een zekere fiere uitdrukking gaven. De kin
was spits, en de dunne lippen waren door
een korten, zwarten knevel beschaduwd.
De oogen, bijna geheel door de lange wim
pers bedekt, waren zwart als de nacht, en
er lag een levensmoede, onverschillige uit
drukking in, terwijl hij ze langzaam naar
het publiek opsloeg.
EIJWKBLAD
Uit het Duitsch.
(Wordt vervolgd.)