Ilel Land van Heusden en Allena, de Langslraal en de Bommelerwaard.
Volksleger.
Getrouw gebleven.
Uitgever: L. J* VEERMAN, Heusden.
No, 25G5. Zaterdag 22 September, 190G,
FEUILLETON.
Dit blad yerschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per-3 maanden f l.OO,
franco per post zonder prijsverhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiën van 16 regels 50 ct. Elke regel
meer 7ys ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdag
avond ingewacht.
Zooals men weet, wordt door de voor
standers van een volksleger nogal eens
naar Zwitserland verwezen, dat het
voorbeeld van zulk een leger geeft. Het
is daarom van belang eens het deskun
dig oordeel te vernemen van een offi
cier, die dit volksleger eenige dagen
van nabij gadegeslagen heeft. Zulk een
oordeel geeft de „Nederlandsche Stem
men," die het rapport van bedoelden
officier overdrukt.
Na eerst een bezadigd en niet gun
stig oordeel geveld te hebben over den
opperbevelhebber en zijn bevelhebbers,
en over den generalea staf, waar het
niet aan theoretische, maar zeker aan
practische bekwaamheden ontbreekt,
zegt de rapporteur over de officiers-
korpsen het volgende:
Offieierskorpsen bij de regimenten
onvoldoende in grootte, waarvan de lei
ding, het toezicht en zelf de bloote tegen
woordigheid niet in voldoende mate
viel waar te nemen. Wellicht hebben
zij en dat moet wel, omdat zij na
examens tot officier benoemd zijn
theorethische begrippenomtrent versprei
de orde, de rol in 't gevecht van de
moderne infanterie, de uitwerking van
artillerievuur en de kracht van geweer
vuur. Maar zij missen pratische ken
nis en wij hebben waargenomen, dat
hun invloed als gezagvoerders over
grootere of kleinere troepen, zoo niet
nul, dan zoo gering is, dat de manschap
pen maar al te dikwijls aan zichzelf
zijn overgelaten. Er schuilt geen over
drijving in, wanneer men zegt dat de
Zwitschersche infanterie niet geënca
dreerd is. En ik herhaal het, want ik
koester groote bewondering voor het
Zwitsersche ras, in deze critiek, even
min als in de andere zie ik in dit feit,
dat ik op den voorgrond breng, eenige
fout, die geweten zou kunnen worden
aan de bevelvoering, maar wel een nood
wendig gevolg van het zoo onvolmaakte
militie-stelsel.
Niet minder belangrijk schijnt ons
het oordeel, dat de schrijver over de
troepen velt:
Troepen, die een krachtigen aanblik
geven, koelbloedig, goed onder tucht,
Baever Cove was een lange, nauwe vallei,
ingesloten door rijen hooge bergen, met
hier en daar beschutte hoekjes, waar de
bergbewoners woonden. In een er van
woonden Ephraim Hurd en zijne moeder
de bergen beschaduwden hun huisje.
Op zijn weg er heen ontmoette hij Elisha
Cole, die een danswijsje floot en er heel
vroolijk uitzag. Hij bleef staan om een
praatje met hem te maken; zijn kwaad
geweten deed hem verwijten, hij verlangde
er naar Elisha een wenk te geven, van
naderend gevaar, zoo onbevangen mogelijk
tot hem te zeggen
„Ik hoor, dat de douanen er vannacht
op uit zullen gaan," maar hij wist, dat hij
dit niet kon, zonder de gansche waarheid
te verraden.
Thuis stond hem het ontbijt te wachten
en zijne moeder zat op de stoep, toen hij
aankwameen eenvoudige vrouw, geel als
saffraan, gerimpeld als perkament en zonder
een enkelen tand in haren mond. Haar
gezicht helderde op, toen zij hem zag komen
hij was voor haar een goede zoon geweest,
op wien zij staat kon maken, en zijn weg
blijven had haar ongerust gemaakt.
„Hemel! dat is een uitkomst!" riep zij,
toen hij binnenkwam, na zijn muildier
verzorgd te hebben.
„Is er iets gebeurd?"
„Niets, moeder."
„Ben je ziek
„Neen."
Zwijgend sloeg zij hem gade, terwijl hij
maar heel weinig at van zijn ontbijt. Zijn
doffe oogen, zijn ontdaan gelaat maakten
haar angstig. Hij had geen eetlust, geen
zin om te praten.
stilzwijgend, correct, zeer langzaam van
beweging, slecht voorbereid voor den
modernen strijd door een onvoldoende
individueele opleiding, samengehecht
door het instinct van een strijd zijde
aan zijde, weifelend en in hun bewe
gingen belemmerd door gemis aan prac
tische oefening. Toch hebben die sol
daten ontwijfelbaar militaire eigenschap
pen; zij zijn stevig gebouwd, bestand
tegen vermoeienissen, volkomen onder
worpen, verstandig, bijzonder geschikt
voor het militaire beroep, dat zij heden
evenzeer toegedaan zijn als ten tijde
der ruiters en landsknechten, waarvan
hun land vroeger een kweekplaats was:
de lust om de wapenen te hanteeren
is hun aangeboren, kortom zij vormen
een militair deeg van hoog gehalte, dat
evenwel niet door deskundige handen
gekneed is.
Met een behoorlijk kader van ervaren
onderofficieren, goed aangevoerd door
bi roepsofficieren, zouden zij veel meer
waard zijn dan thans het geval is.
Maar zelfs met dergelijk kader zou de
beperkte tijd, aan hun opleiding gewijd,
nooit toelaten, dat men van hen maakte
vlugge, plooibare en onafhaukelijke in
fanteristen. De tijd is voldoende om
hen goede militaire gewoonten in te
prenten, hen in staat te stellen een
zeer goed figuur te maken bij een in-
spectiemarschmaar het is niet moge
lijk om er soldaten voor den strijd van
te maken, d. w. z. om ze veistandelijk
en lichamelijk voldoende lenig te maken,
opdat ieder man zelf vertrouwen hebbe
en in staat zij geheel alleen te mar-
cheeren, zonder rechts of links den
elleboog van een kameraad te voelen".
De schrijver toont zich dan verder
een tegenstander, van den verkorten
oefeningstijdhij meent dat men bur
gers niet in zoo weinige maanden tot
goede Boldaten kan vormen.
Htiiileitlaiiri.
Onderzoekingen in het zuidportaal
van den Dom te Keulen hebben aan
't licht gebracht, dat de afbrokkelingen
een grooten omvang hebben genomen
zoodat bij regen het gebruik van het
portaal een groot gevaar zou opleveren
voor de bezoekers. Steenblokken van
ongeveer 5 kilogram zullen in den ko-
Na den maaltijd ging hij naar zijn werk
op het land, maar hij had zijne kracht ver
loren met de hoop en den moed en na
een poosje stond hij te leunen op zijne
hark, terwijl zijn oogen de wolkschaduwen
volgden, die over de akkers dreven. Het
was voor hem een dag vol zonderlinge,
elkaar weerstrevende gedachten.
In geheel zijn eenvoudig leven had hij
nooit zoo iets ondervonden. De vraag van
recht en onrecht, die hij over zichzelf had
gebracht, kon hij niet meester worden.
Na het avondmaal, bijna zwijgend ge
nuttigd, nam hij zijn geweer en laadde
het zorgvuldig. Zijne moeder sloeg hem
gade, tot hij zijn hoed opzette; toen vroeg
zij angstig:
„Waar ga je heen, Eph'um
„Naar de branderij."
,,'tZou, dunkt me, beter zijn, als ie wat
gingt rusten."
„Dat zal ik ook, later."
„Wel, wees voorzichtig met de douanen.
Ik ben den heelen dag zoo onrustig geweest
het is of u iets gebeuren zal."
Zwijgend ging hij heen, maar op den
drempel keerde hij zich om.
„Als er iets gebeurt, moeder, dan ben je
voorbereid."
Zij zuchtte en haar gerimpeld gezicht
trilde van ontroering.
Ephraim hing zijn geweer over den
schouder en verdween in de duisternis. Hij
volgde den grooten weg een korten tijd,
toen begon hij een bergrug te beklimmen,
waarbij zijn behendigheid en zekerheid van
tred, het geboorterecht van den bergbewoner,
hem goede diensten bewezen.
Hij was zeker, dat de douanen vannacht
zouden komen, en bij die gedachte ver
snelde hij den pas.
Na een halfuur snel geloopen te hebben,
kwam hij aan de hut, waar de Coles woon
den, en hoorende, dat Elisha naar de bran
derij gegaan was, vervolgde hij zijn weg
langs een pad, dat door een hollen weg
voerde. Het was een woeste, eenzame weg
en zoo donker, dat hij haast geen duim-
menden winter zeker afbrokkelen en
neerstorten.
De herstellingen van het zuid portaal
alleen kosten reeds 80.000 mark.
De Porte heeft verklaard, dat zij on
danks de verzekeringen van Bulgarije,
maatregelen zou nemen, en zulks als
gevolg van de voortdurende vermeer
dering van Bulgaarsche troepen aan de
grenzen.
Te Weenen heeft zich een jong advo
caat, een zekere dr. Ehrenschweig, dood
geschoten. Hij was de eenige zoon van
den bankier Jacques Ehrenschweig, die
den jongen man altijd veel geld placht
te geven. Dit was echter niet voldoende
want telkens .kwamen er schuldeischers
aankloppen. De laatste dagen was er
een accept van 400,000 kronen verval
len: de oude heer Ehrenschweig wei
gerde dit te betalen tenzij de zoon zich
onder zijn curateele wilde stellen en
genoegen nemen met een jaargeld van
10.000 kronen.
Dit voorstel lokte eerst een hevige
ruzie tusschen vader en zoon uit en
toen er 's avonds een groot gezelschap
op de villa bijeen was, ging de jonge
Ehrenschweig eer^oogenblik den tuin in
en schoot zich dood.
De onlusten op Creta beginnen een
gevaarlijk karakter te vertoonen, ten
gevolge van het rondzwerven over het
eiland van talrijke gewapende benden.
De consuls hebben in hun ongerust
heid om nieuwe instructies verzocht.
Prins George dringt de Oretenzers om
aan de mogendheden te gehoorzamen,
en zich aan het nieuwe regime dat zij
hebben ingesteld, te onderwerpen.
Men vreest voor het vormen van
eenige benden uit de regeeringspartij,
(partij van prins George). Ook wordt
melding gemaakt van onrust onder de
gendarmen.
Naar luid van een telegram uit New
York zou er op de kust een bloedig
gevecht plaats gehad hebben tusschen
een Russische douaaeboot en zes Japan-
sche visscherschuiten, die bezig waren in
verboden water. De Japanners ontkwa
men, maar hadden 12 dooden, de Rus
sen 19 dooden, onder wie een officier.
Te Barcelona moeten verscheiden ge
vallen van builenpest voorgekomen zijn.
Woensdagavond is de sneltrein van
Londen naar Schotland nabij Grantham
ontspoord en van den dij k gevallen, waar
bij de trein in brand geraakte.
breed voor zich uit kon zien. Voor zich
hoorde hij het breken van takken en hij
floot zachtjes. Toen bereikte het geluid
van sluipende voetstappen zijn luisterend
oor. Hij liep een paar passen voort, niet
durvende spreken, toen struikelde hij over
het lichaam van een man, die op den
grond lag.
„Lishy," fluisterde hij en keek hem in
het gelaat.
„Ben jij het, Eph'um
„Ja, wat is er?"
„De douanen hebben mij gebonden; ze
zijn nu Jed Bishop gaqn zoeken."
Het was het werk van een oogenblik
voor Ephraim om zijn mes uit te halen
en de riemen door te snijden, die Elisha's
handen en voeten bonden. Maar deze was
nog niet weer op de been, of de douanen
waren weer bij hen. Ephraim greep zijn
geweer en sprong tusschen Elisha en zijne
vijanden in.
„Maak, dat je wegkomt, als je kunt
riep hij tot zijn vriend en vuurde in den
blinde op de beambten.
Den volgenden dag zat Armindy 's mor
gens in de vroegte op de stoep, bezig met
wat verstelwerk, voordat de dagelijksche
arbeid buitenshuis begon, toen er een buur
man kwam aanrijden en haren vader toe
riep
„Heb je gehoord hoe er gisteravond ge
vochten is?"
„Neen," riep deze, naar het hek ijlend.
„Wien hebben ze gepakt
„Niemand dan Eph'um Hurd."
Armindy liet haar werk vallen, terwijl
haar gezicht verbleekte en hare opeenge
klemde tanden de onderlip vasthielden."
„Het schijnt, dat ze Lishy Cole al gepakt
hadden en nog aan 't zoeken waren naar
Jed Bishop, toen Eph'um er aan kwam en
Lishy vrijmaakte. Maar pas had hij het
gedaan, of daar kwamen de douanen en
Lishy zegt, dat Eph'um vocht als de dui
vel zelf en op hen schoot, tot Lishy ont
vlucht was."
„Wel, welzoo iets heb ik nog nooit ge-
Er zijn 11 dooden en 17 gewonden.
In 't geheel waren slechts 38 personen,
reizigers en beambten, in den trein
aanwezig.
Te Heidelberg zal binnenkort een
congres van medici plaats hebben, om
de ervaringen van professor O tto Schmidt,
op het gebied van kankerbehandeling,
te onderzoeken.
Toestand in Husland.
Woensdagmorgen is de kolonel der
artillerie Nikolajef in de Wielkastraat
te Warchaudoor revolverschoten gedood.
De dader is ontkomen.
De Stem der Waarheid, een Russisch
blad, heeft uitgerekend, dat er van
midden tot einde Juli van dit jaar in
Rusland 143 moordaanslagen zijn ge
daan, waarvan er 12 mislukten. Daarbij
kwamen 65 menschen om het leven,
terwijl er 66 gewond werden. In Augus
tus kwamen 470 moordaanslagen voor,
van welke er 26 mislukten. Daarbij
kwamen 179 personen om 't leven en
werden er 265 verwond.
In de beide laatste weken van Juli
noteerde men 115 roofaanvallen, waar
van er 8 mislukten, maar 30 de roo-
vers een bedrag van 151.319 roebel op
leverden. In 77 gevallen kon men het
verlies niet bepalen. In Augustus was
het aantal 164 met 23 mislukkingen.
Maar 90 aanvallen leverden de roovers
340.893 roebel op; in 51 gevallen bleef
de geroofde som onbekend.
De gouverneur-generaal van den Kau-
kausus bericht uit Eriwan, dat in het
district Sangesoer vier Tartaarsche dor
pen in de asch zijn gelegd.
De bevolking nam de vlucht uit vrees
van door de Armeniërs vermoord te
worden. De lijken der omgekomenen
liggen onbegraven tusschen de puin-
hoopen.
De oogst is vernield en het vee weg
gevoerd.
De laatste dagen hebben te Riga vele
inhechtenisnemingen en met goed ge
volg bekroonde huiszoekingen plaats
gehad. Vijf-en-veertig man van het
comité van het Lettenverbond en op
richters van de gewapende rooverbenden,
zijn gevangen gezet. Bij de laatstge
noemden werden gevondenbommen,
ontplofbare stoffen, 115 blanco passen
voor studenten en verlofsbiljetten, ver
scheidene zegels van boerenbesturen
en van het Roode Kruis, ook vele ge
wichtige handschriften. Bij zes leiders
hoord. Hij had beter op zichzelf moeten
passen."
„Dat zeg ik ook; hij moet toch voor
zijne moeder zorgen. HQ heeft een van de
douanen gewond en dat zal hem slecht
i bekomen. Je behoeft niet zoo verschrikt te
kijken, Armindy," luider sprekend en kij-
kend naar het meisje; „Lishy is in veilig
heid."
„O ja, Lishy is in veiligheid. Ik denk
maar wat hem had kunnen gebeuren," en
met luiden lach nam ze haar werk op en
vloog het huis binnen.
Met langzame onzekere schreden kwam
een man door Beaver Cove den dorpsweg
langs. De kleeren hingen hem los om de
eenigszins gebogen schouders, hij leunde op
zijn stok. Overal om hem heen vertoonden
zich de vreugdevolle teekenen der lente.
De bergen schenen omhangen met een bleek
groenen mantel, aan de boorden van eiken
stroom «bloeiden laurier en rhododendron.
De man dronk met diepe teugen de fijne
berglucht in, liet den blik rusten over be
kende, maar in langen tijd niet geziene
streken. Eenmaal boog hij zich om te drin
ken uit een klaren, ondiepen stroom, die
langs den weg kabbelde, en zijne mouw over
zijn mond vegend, mompelde bij zachtjes
„Hoe goed smaakt dat. In vier jaar heb
ik zoo iets lekkers niet gedronken."
Hij ging een paar minuten zitten rusten
op een omgevallen boom. Een marktwagen,
met witte huif, getrokken door een span
ossen, kwam ratelend den heuvel af. In
den voerman herkende de wandelaar een
ouden buurman.
„Hoe gaat het, Davis?"
Davis staarde hem aan en sprong toen
uit den wagen.
„Welweldat is Eph'um Hurd, is
het niet?"
„Wat er nog van hem over is," zei
Ephraim, opstaande en zijn ouden vriend
de hand schuddend.
„Wat zie je er zwak en mager uit!"
„Ik ben ziek geweest."
vend men revolutionaire geschriften.
Woensdagmorgen zijn te Helsingfors,
krachtens vonnis van den krijgsraad 17
matrozen van de Sveaborgsche marine
compagnie doodgeschoten. Van de overi
ge aangeklaagden zijn er 80 tot dwang
arbeid van verschillenden duur en plaat
sing bij straf bataljons veroordeeld. Vrij
gesproken zijn er 11.
Agenten, die door soldaten vergezeld
waren, hebben een paar dagen geleden
een rondgang door Odessa gemaakt.
Zij hakten in alle boomen, staande voor
de door joden gehouden winkels, een
keep, ieneinde het deelnemen aan ko
mende militaire jodenvervolging ge
makkelijk te maken.
Een door den burgemeester ingesteld
en door de vertegenwoordigers der jo
den verzocht onderzoek heeft dit feit
bewezen.
Er heerscht in Odessa een ontzetten
de paniek.
Aan het Duitsche bureau van de
„Alliance Israelite Universelle" wordt
van betrouwbare zijde uit Warschau ge
schreven: Ofschoon de daden van re
volutie volstrekt niet in de Joodsche
wijk waren voorgevallen, wordt de hier
heerschende staat van beleg in de stra
ten, waar de Joden zich bij voorkeur
ophouden, met buitengewone strengheid
en op zeer eigenaardige wijze gehand
haafd.
Terwijl in andere straten slechts af
en toe straatpatrouilles komen, huis
zoekingen en arrestaties van politieke
verdachten plaats vinden, trekken sinds
verscheiden weken avond aan avond
sterke patrouilles dooi de Joodsche ste
gen en straten, die ieder, dien zij tegen
komen mishandelen, 't zij man of vrouw,
de woningen binnendringen, daar ge
heel onschuldigen afranselen en stelen
en rooven.
Het gebeurt niet zelden, dat de ramp
zaligen met hun leven moeten boeten.
In de laatste drie weken werden bij
deze uitspattingen der soldatenhorden
niet minder dan 10 Joden gedood en
ongeveer 60 verwond.
De Warschauer bladen mogen hier
niets van zeggen, willen zij niet on-
middelijk in beslag worden genomen.
Het is een sluipend jodenvervolgen
dat dagelijks in 't klein wordt bedreven,
om eindelijk in zijn vollen omvang uit
te barsten.
In Sebastopol heerscht onder de
troepen van het garnizoen de grootste
ontevredenheid. De geest van muiterq
„En je haar is grijs."
„Dat komt van het leven in de gevan
genis."
„Je hebt zeker heel wat doorgemaakt?"
„Ik wil er niet meer aan denken, als ik
vroeg hij op medelijdenden toon.
't laten kanriep Ephraim uit. „Ze hebben
me niet zoo slecht behandeld, maarO,
ik dacht, dat het mij den dood zou doen."
Davis schudde deelnemend het hoofd.
Een oogenblik liet Ephraim het hoofd
op de borst zinken. Er waren een paar
vragen, die hij verlangde, maar toch vreesde
te doen. Eindelijk vatte hij moed.
„Hoe hoe gaat het met moeder?"
„Vrij goed."
„Dishy Cole iB getrouwd, nietwaar?"
„Ja, meer den twee jaar geleden."
Natuurlijk had hij dat antwoord verwacht,
maar toch scheen zijn mager, afgevallen
gezicht zich samen te trekken van pijn,
toen hij het hoorde. Ijlings nam hij zijn
stok op.
„Ikik zal maar liever verder gaan."
Getrouwd! Ja, waarom zouden zij niet
trouw.en Daarom had hij Elisa Cole gered.
Hij had het geweten, van den avond van
de danspartij af; hij had al den tijd, dien
hij in de gevangenis had doorgebracht, ge
worsteld om er in te kunnen berusten, maar
toch had hij nooit kunnen denken aan
Armindy zittend aan Elisha Cole's haard
de vrouw van Elisha Cole zonderde
hevige pijnen der ijverzucht.
Het begon al te schemeren, toen hij de
oude hut bereikte. De luiken waren nog
niet voor het kleine venster geplaatst. Hij
sloop den tuin door om zelf ongezien naar
binnen te kijken. Een klein vuur brandde
in den haard; in het hoekje er naast zag
hij zijne moeder zitten breien, terwijl eene
andere vrouw zich over het vuur heenboog.
Eensklaps richtte hij zich op en zijn adem
stokte, want het was Armindy Hudgins,
Elisha Cole's vrouw, blozend, schooner dan
ooit. Wat beteekende dat? Lieten zij zijne
moeder bij zich inwonen? Het denkbeeld
deed hem sidderen. Hij boog zich voorover,
Een Amerilcaansch verhaal.
2)
