Het Land van Hensden en 4ltena, de Langstraat en de Bommelerwaard.
EETLUST.
OOM BËftNAC.
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
No. 28Q8. Zaterdag 23 Januari1900.
FEUILLETON.
lanb van alten/
VOOB
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f l.OO,
franco per post zender prijsverhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiën van 16 regels 50 ct. Elke regel
meer 77* ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdag
avond ingewacht.
Slecht gevoede mensehen zijn licha
melijk, vaak ook geestelijk, ongeschikt
voor arbeid. Zij hebben minder weer
standsvermogen aan doorvoede menschen
en zijn daardoor veeleer blootgesteld
aan ziekten van allerlei aard. Kinderen,
die zoo menigmaal slecht gevoed wor
den, hetzij doordat de ouders geen goede
degelijke voeding kunnen geven, hetzij
doordat de ouders geen attentie wijden
aan hunne kinderen, worden vaak het
slachtoffer van hunne treurige lichaams
gesteldheid, en gaan ten gronde aan
ziekten, die juist tengevolge van on
voldoende voedselopname ontstaan, als
bloedarmoede, tuberculose, enz. Derge
lijke individuen leveren ook, wanneer
hun bestaan niet door bijkomende ziek
ten ontijdig wordt afgebroken, het con
tingent van zwakke personen, welke
men in zekeren zin de parasieten der
maatschappij zou kunnen noemen, daar
zij aanspraak maken op gelijke betrek
kingen als gezonde personen, terwijl
het werk, dat ze leveren, minderwaar
dig is. In den strijd tegen de tubercu
lose, die op den huidigen dag in vollen
gang is, meenen wij, dat behalve an
dere oorzaken, vooral de slechte voe
ding een factor is, die uit den weg
geruimd moet worden. Bij kinderen, al
van de geboorte af, moet gezorgd wor
den dat de voeding in ge8n enkel op
zicht iets te wenschen overlaat, de hoe
veelheid voedsel, de reinheid, de toebe
reiding, alles moet degelijk zijn en vol
doen aan de eischen der moderne hy
giëne.
Een oorzaak van de slechte voeding
is wel de slechte of geringe eetlust.
Deze kan zoo sterk worden, dat moe
heid, uitputting en slaperigheid ont
staan. Dan spreekt men van „geeuw
honger". Een goede eetlust is een eigen
schap van een gezond mensch. Gewoon
lijk is het eerste verschijnsel van ziekte
het verdwijnen ervan. De geneesheer
zal dan ook bij zijnen patiënt allereerst
onderzoek doen naar het bestaan van
den eetlust. Is hij goed, dan kan men
in de meeste gevallen besluiten, dat hf
de ziekte gunstig verloopen zal öf niet
erg is. Yooral bij teringlijders komt
dit in aanmerkingwanneer bij deze
ziekte de maag goed werkt, is er veel
gewonnen.
Aan den anderen kant kan de eet
lust ziekelijk vermeerderd zijn. Dit komt
voor bij menschen, lijdende aan suiker
ziekte deze hebben kolossale massa's
(29.
Toen ik in de aangewezen richting zag,
trof mij het boosaardige in de blikken der
twee schoone vrouwen, waarmee zij de
keizerin gadesloegen, terwijl zij zich door
de kamer bewoog. Zij fluisterden samen en
gichelden kwaadaardig. Toen keerde me
vrouw Murat zich om naar haar moeder,
die achter haar stond, en de strenge, oude
dame schudde het trotsche hoofd vol spot
en minachting.
„Zij hebben het gevoel, dat Napoleon van
hen is, en dat zij eigenlijk alles behoorden
te hebben. Zij kunnen de gedachte niet
verdragen, dat zij Hare Keizerlijke Majes
teit is en dat zij slechts Hare Hoogheid
zijn. Zij haten haar allen Josef, Lucien
allen zonder uitzondering. Toen zij bij de
kroning haar sleep moesten dragen, tracht
ten zij haar te doen struikelen en de keizer
heeft tusschenbeide moeten komen. Ja, zij
hebben echt Corsicaansch bloed in hun
aderen en zijn niet gemakkelijk."
Maar in weerwil van den openlijken haat
van de familie van haar echtgenoot, scheen
de keizerin zich zeer gerust en op haar
gemak te voelen, terwijl zij zich tusschen
de groepen van haar gasten bewoog en allen
vriendelijk toesprak. Een lang man, met
een krijgshaftig, gebruind gelaat en een
groote snor, liep naast haar en nu en dan
legde zij haar hand liefkoozend op zijn arm.
voedsel noodig, om hunnen honger te
stillen.
De eetlust kan tijdelijk weg zijn, b.v.
wanneer men zenuwachtig is, of zwaar
gewerkt heeft. Hij hangt samen met
den toestand in het zenuwleven bij den
mensch. Hij is ook afhankelijk van het
uiterlijk en de toebereiding der spijzen
de toebereiding, de reuk, enz., kan het
verlangen naar eten vergrooteD. Maar
ook versterkt do eetlust onder het eten,
de goede smaak der spijzen prikkelt tot
meerder gebruik. Bij sommige spijzen
zijn we spoedig voldaan, bij gebruik
van andere zijn groote hoeveelheden
noodig. Voor sommige ontstaat spoedig
een afkeer, andere kunnen naar wille
keur in groote hoeveelheden en dikwijls
gebruikt worden. Dikwijls wordt nu de
eetlust op één lijn gesteld met den
smaak en geur, wat in werkelijkheid
toch verschillend is. Immers, men nut
tigt alle spijzen, van welke men zegt,
dat ze veel voedingswaarde hebben, of
eetlust opwekken, hoewel ze soms een
onaangenamen geur verspreiden, zooals
bijv. sommige kaassoorten, met name
Limburgsche en Zwitsersche kaas. De
geur hiervan is zeer onaangenaam en
toch wekt deze kaas den eetlust op.
Veelal laat de macht der gewoonte zich
bij het gebruik van dergelijke spijzen
gelden.
De smaak oefent voorzeker grooten
invloed op den eetlust uit. Dit onder
vindt men veelal, als men in 't buiten
land komt. Iedereen, die in onzen mo
dernen tijd reizen maakt, weet, dat het
in de eerste dagen in den vreemde soms
veel moeite kost zich te gewennen aan
het voedsel en de verschillende berei
dingswijzen ervan. Gewoonlijk is dan
ook in het begin van de reis het genot
zeer middelmatig, omdat onze eetlust
tot op het nulpunt gedaald is.
De werking van den eetlust is van
het hoogste gewicht voor de voeding,
want het gevolg er van is, dat de
noodige hoeveelheid voedsel wordt
opgenomen om de lichaamskrachten in
evenwicht te houden. Vooral voor kin
deren is dit van belang, omdat het
voedsel eigenlijk twee functiën heeft te
vervullen, nl. lo. den bestaanden toe
stand te bestendigen en 2o. materiaal
te verschaffen voor den normalen groei.
Dientengevolge is een goede eetlust van
groot belang voor onvolwassen personen.
Bij oude menschen, die voor hun lichaam
weinig voedsel behoeven, behoeft dus
de opuame niet zoo groot te zijn. Moeder
natuur heeft er dan ook voor gezorgd,
dat de eetlust daarmede in evenredig-
„Dat is haar zoon, Eugène de Beauharnais,"
sprak mijn metgezel.
„Haar zoon 1" riep ik verbaasd uit, want
hij leek mij ouder dan zij.
De Caulaincourt lachte om mijn verbazing.
„U weet, dat zij met Beauharnais trouwde,
toen zij nog heel jong was nauwelijks
zestien was zij. Zij heeft thuisgezeten terwijl
haar zoon gebruind werd door de zon van
Egypte en Syrië, zoodat het verschil in
leeftijd bijna niet meer te zien is. Die
lange knappe man met het gladgeschoren
gezicht, die nu Josephine de hand kust,
is de tooneelspeler Talma.
Hij heeft Napoleon eens uit de verlegen
heid geholpen, toen hij nog consul was,
en de keizer heeft die schuld nooit vergeten.
Dat is ook het geheim van Talleyrands
macht. Hij heeft Napoleon eens honderd
duizend francs geleend voor den tocht naar
Egypte, en ofschoon de keizer hem nu
wantrouwt, kan hij toch die oude vrien
delijkheid niet vergeten. Ik geloof niet, dat
hij ooit een vriend in den steek gelaten,
of een vijand vergeten heeft. Als je hem
eens een dienst hebt bewezen, kan je daarna
doen, wat je wilt. Een van zijn koetsiers
is van den vroegen morgen tot den laten
avond dronken, maar hij heeft te Marengo
het kruis verdiend en dus kan hij veilig
zijn gang gaan."
De Caulaincourt was een dame gaan
aanspreken en ik was weer aan mijn eigen
gedachten overgelaten, die weer om dezen
buitengewonen man heendraaiden, die zich
nu eens als een held, dan weer. als een
verwend kind deed kennen, en wiens goede
en slechte hoedanigheden zich zoo snel af
wisselden, dat ik nauwelijks een meening
over zijn karakter gevormd had, of hij liet
heid is. De grootte van den eetlust is
zeer wisselend, den eenen dag groot,
den anderen klein, ook op verschillende
uren van den dag is hij veranderd.
Hierbij is de gewoonte een machtige
factor.
Enorm afwisselend is de eetlust bi)
kinderen. Hierbij speelt de opvoeding
een gewichtige rol. Kinderen nl. krijgen
spoedig verkeerde voorstellingen of ge
woonten over de opname van voedsel.
Vooral dit werkt nadeelig, omdat de
eetlust dan in een abnormale richting
wordt geleid en daardoor de voeding
gebrekkig wordt. Men zij dus bij kin
deren in dit opzicht uiterst nauwkeurig.
Oogenschijnlijk kan de mensch, wat
eten en drinken betreft, allo mogelijke
veranderingen meemaken, die de in
dustrie of beschaving teweeg gebracht
hebben. Ieder schijnt zich geheel te
wennen aan nieuwe spijzen en dranken
onbeperkte vrijheid schijnt op dit gebied
te bestaan. Toch is dit slechts schijn.
Wanneer we een bepaalde spijs dikwijls
nuttigen in groote hoeveelheden, dan
krijgen we er tegenzin in. Het smaakt
ons niet meer. En de mensch eet slechts
wat hem smaakt. Wat hem echter
smaken zal, dat schrijft hem de natuur
voor, door hem te begiftigen met een
„eetlust".
Uit dit alles volgt, dat het zaak is,
den eetlust te bewaren, of als hij weg
is, te maken, dat hij spoedig terugkomt.
Een zwakken eetlust kan men verster
ken, door in het lichaam de stofwisseling
te verhoogen, of door middelen te ge
bruiken, die een prikkelende werking
uitoefenen op smaak- en reukzenuwen,
zooals peper, mosterd en andere spece
rijen. Deze hebben echter ook nog een
verwijderde werking, nl. door hun ge
bruik zetten ze de werking van maag
en darmen aan, waardoor meer eetlust
ontstaat. Eveneens doet de aanblik van
een heerlijke schotel de maag goed
werken, wat tevens een grooten invloed
heeft op de volledige vertering van het
voedsel in de darmen.
Onder een bepaalde categorie van
menschen heerscht de meeniDg, dat een
bittertje noodig is om hun eetlust op
te wekken. Dat dit een struisvogelpo
litiek is, is reeds zoo vaak gebleken,
dat het nutteloos is hierover verder een
betoog te houden.
IBuitenland.
Een geheimzinnig drama is te Lophein,
West-Vlaanderen, ontdekt. Kinderen,
die naar de school gingen, zagen langs
weer een andere zijde van die inborst zien,
die mijn geheele gevolgtrekking omverwierp.
Het stond vast, dat hij voor Frankrijk
noodig was, en dat men door hem te dienen,
ook het land diende. Was hij alleen waard
gehoorzaamd te worden, of kon men hem
ook achten en liefhebben Deze vragen
waren het, die wij zoo moeilijk konden
oplossen en er zijn er onder ons, die
er nooit een bevredigend antwoord op zul
len vinden.
Het gezelschap had nu alle gedwongen
heid afgelegd en zelfs de krijgslieden sche
nen zich op hun gemak te gevoelen. Ver
scheiden gasten waren naar de zijkamers
gegaan om eei partij whist te spelen.
Maar plotseling werd de drukte onder
broken door een koude, doodsche stilte,
zooals in een kamer vol vroolijke, stoeiende
kinderen neerdaalt, als een ernstig, ouder
mensch binnenkomt. Het praten en lacheD
stierf weg. Het schuiven met kaarten en
het geluid der fiches in de andere kamers
hield op. Allen, mannen en vrouwen, waren
opgestaan met een onrustige, afwachtende
uitdrukking op het gelaat. En in de deur
opening verscheen het bleeke gezicht en de
groene jas met het roode koord over het
witte vest.
Men was er nooit zeker van hoe de kei
zer zich bij zulke gelegenheden zou gedra
gen. Soms was hij de vroolijkste en spraak
zaamste van het geheele gezelschap, maar
dat was meer toen hij consul was, dan als
keizer. Ook kon hij daarentegen bepaald
wreed zijn en had hij een beleedigende
opmerking voor iedereen, met wien hij in
aanraking kwam. Gewoonlijk hield hij het
midden tusschen die twee uitersten, was
hy stil, knorrig, slecht op zijn gemak,
den weg, in een bloedplas, een lichtbak
die met kogels doorschoten was, alsook
verscheidene hazen. Die ontdekking
leidde tot een verder onderzoek en wel
dra vernam men, dat een bekende wild-
strooper erg gekwetst thuis was gekomen.
De gendarmen gingen naar zijn woning
en vonden hem met een erge schotwonde
aan het hoofd. De kwetsuur was zoo
ernstig, dat hij niet ondervraagd kon
worden. Daar geen enkele jachtwachter,
noch de gendarmerie iets heeft vermeld
over eene botsing, vermoedt men, niet
zonder grond, dat een gevecht tusschen
twee benden stroopers heeft plaats gehad.
De correspondent van de Daily Mail
te Konstantinopel seint bijzonderheden
over een reusachtige samenzwering, die
de reactionairen tegen het nieuwe stelsel
op touw hebben gezet. Er moeten 20,000
menschen in alle deelen van het rijk
bij betrokken zijn.
Het plan was, altijd volgens den cor
respondent van de Daily Mail, den
Grootvizier en den voorzitter van de
Kamer gevangen te nemen en den Sul
tan te dwingen, de Kamer te ontbinden
en de grondwet af te schaffen.
De opstand zou op verschillende
plaatsen tegelijk uitbreken.
Verscheidene leden van de keizerlijke
familie en twee Europeesche mogend
heden zouden met de samenzweerders
geheuld hebben.
Te Weenen heeft men eenigszins ver
rast opgekeken van het bericht, dat de
Servische minister van oorlog alle di
visie-commandanten naar Belgrado heeft
ontboden, ten einde met hen overleg
te plegen. Van andere zijde verluidt
echter, dat die bijeenroeping der divisie
commandanten niet met de Oostersche
crisis in verband staat, doch met de
vrees voor het uitbreken van troebelen
in het binnenland.
Te Belgrado verluidt, dat de Italiaan-
sche regeering haar bemiddeling heeft
aangeboden aan de Donau-monarchie
en aan Servië.
Voor den krijgsraad te St. Petersburg
is het geding begonnen tegen generaal
Alexejef, die beschuldigd wordt van
onregelmatigheden bij contracten met
vreemde firma's voor legerle veranti es.
Men verwacht onthullingen over het
marinebeheer.
Woensdagmorgen is er brand uitge
broken in de in aanleg zijnde water
werken, waardoor Chicago van water
zal worden voorzien. Vele arbeiders,
werkzaam bij die waterwerken, welke
gelegen zijn in een groot meer ongeveer
2.5 K.M. van de kust, zijn zonder twij
fel omgekomen. Zes en twintig gewon
den zijn door een sleepboot gered.
korte opmerkingen uitstootend, die iedereen
zenuwachtig maakten. Een zucht van ver
lichting werd er altijd geslaakt, als hij van
de eene kamer naar de andere ging.
Hij scheen nu nog niet geheel bekomen
van den storm van dien middag en keek
met sombere oogen en gefronste wenkbrau
wen om zich heen. Toevallig stond ik dicht
bij de deur en viel zijn blik op mij.
„Kom hier, mijnheer de Laval," sprak
hij. Hij legde zijn hand op mijn schouder
en wendde zich tot een grooten, mageren
man, die met hem binnengekomen was.
„Kijk eens, Cambacères, jij onnoozele hals,"
sprak hij. „Je zei altijd, dat de oude fa
milies nooit terug zouden komen en dat
zij zich in Engeland zouden vestigen. Je
ziet, dat je het weer als gewoonlijk bij het
verkeerde eind hebt gehad, want hier heb
je den erfgenaam der de Lavals, die mij
zijn diensten is komen aanbieden. Mijn
heer de Laval, u is mijn adjudant en ik
verzoek u mij overal te volgen."
Dit was met recht een bevordering, maar
toch was ik verstandig genoeg om te be
seffen, dat de keizer dat niet om mijn per
soonlijke verdiensten gedaan had, maar
alleen om anderen aan te moedigen mijn
voorbeeld te volgen. Mijn geweten keurde
mijn gedrag goed, want ik wist, dat geen
geldzucht, maar slechts liefde voor mijn
land mijn drijfveer was geweestmaar toen
ik achter Napoleon door de zaal liep, voelde
ik me toch vernederd en beschaamd, als
een gevangene, gebonden aan de zegekar
van zijn overwinnaar. En weldra schaamde ik
me nog over iets anders, en wel over het ge
drag van hem, die mijn meester geworden
was. Zijn manier van doen ging alle palen
en perken te buiten. Zooals hij zelf zeide lag
Er zijn 20 lijken te voorschijn ge
bracht.
De tunnel, die onder den bodem van
het meer wordt aangelegd, is ernstig
beschadigd door de ontploffing van het
mijnkruit, dat door de vlammen vuur
vatte.
Uit Konstantinopel wordt aan de
Temps geseind150 Grieken worden
door 1500 Arabieren in het gebouw
van het patriarchaat van Jeruzalem be
legerd. Het eerste gevecht heeft plaats
gehad, waarbij dooden en vele gewon
den vielen. De geheele militaire macht
is ter plaatse.
Volgens de bladen hebben eenige
fanatieke mollah's in Kharpoet een bond
opgericht ter verdediging van den gods
dienst. De leider van den bond heeft
in de moskee een rede gehouden tegen
de christenen en de grondwet. De bond
zou van plan zijn de christenen in de
dorpen te vermoorden. De Amerikaan-
sche consul heeft de aandacht der re
geering op een en ander gevestigd.
Volgens de Ikdam zal de Turksche
regeering door den gezant te Athene
de Grieksche regeering kort en bondig
doen weten, dat er niet aan te denken
valt, dat Turkije ooit Kreta tegen een
financieeleschadeloosstellingzou afstaan.
Uit Macedonië komen berichten van
protestvergaderingen tegen aanhechting
van Kreta bij Griekenland.
De gouverneur van Martinique heeft
den minister van koloniën per telegram
medegedeeld, dat er in Fort de France
zich een nieuw geval van gele koorts
heeft voorgedaan. Het hoofd van den
gezondheidsdienst in de kolonie en dr.
Simond, leider van de studieafvaardi
ging, die de minister naar Martinique
gezonden heeft, zijn van meening, dat
er aanleiding bestaat het vertrek van
ambtenaren en militairen uit te stellen.
De gouverneur verzoekt derhalve den
minister tot nader bericht niemand
scheep te doen gaan.
Er werden gevallen van gele koorts
gemeld uit de naburige vreemde ko
lonies, met name uit Suriname waar
25 gevallen en 6 sterfgevallen werden
ingeschreven, uit Barbados waar 10
gevallen en 8 sterfgevallen voorkwamen
en uit Cura£ao waar een op zichzelf
staand geval zich heeft voorgedaan.
Uit Konstantinopel wordt gemeld
De aardbeving indestreek van Smyr
na heeft te Fatosjatine groote schade
veroorzaakt; 12 personen zijn gedood
en velen gewond.
Volgens een bericht van den Wali
van Smyrna zijn te Fodja door de aard
beving 679 huizen verwoest. De schok
ken duren voort. De bevolking vlucht
in de bergen. De verliezen aan men-
het in zijn aard altijd numero één te zijn,
en daarom verloor hij tegenover vrouwen
die hoffelijkheid uit het oog, waarmee de
man haar wil doen vergeten, dat zij het
zwakke geslacht zijnde keizer vond zelfs
een tijdelijke en vormelijke onderdanigheid
tegenover een vrouw te vernederend voor
hem. Ridderlijkheid was een der vormen
van het maatschappelijk leven, waarmee
hij niets te maken wilde hebben.
Tegen de krijgslieden was hij vrij vrien
delijk; hij had voor ieder een knikje en
een grap over. Hij sprak ook een paar
woorden tot zijn zusters, maar op de manier,
waarop een sergeant een paar recruten toe
spreekt. Maar zijn slecht humeur barstte
pas los, toen de keizerin zich bij hem
voegde.
„Ik wou, dat je niet meer van die roze
kwikjes en strikjes droeg, Josephine," zei
hij knorrig. „Het eenige, waaraan vrouwen
hebben te denken, is hoe zich te kleeden,
en zelfs dat kunnen zij nog niet eenvoudig
en smaakvol doen. Als ik je weerinzoo'n
ding zie, gooi ik het in het vuur, zooals
ik onlangs je doek gedaan heb."
„Je bent zoo moeilijk to voldoen, Napo
leon. Den eenen dag vindt je mooi, wat
je den volgenden dag niet kunt uitstaan.
Maar als je het leelijk vindt, zal ik het
stellig veranderen," sprak Josephine met
bewonderenswaardig geduld.
De keizer deed een paar stappen tusschen
de menschen door, die zich in twee rijen
geschaard hadden. Toen bleef hij stilstaan
voor een jonge dame in het blauw, die
stond te trillen op haar beenen, toen de
gevreesde keizer met zijn doordringende
oogen als het ware door haar heen keek.
NIEUWSBLAD
Een herinnering aan het Keizerrijk van
Napoleon I.
Wordt vervolgd.)
