Bel Land van Heusden en Altena, de Langstraat en de lioinmelerwaard.
worstelen.
De Geldduivel.
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
No. 2844. Zaterdag 29 Hei. 1909.
FEUILLETON.
LAND VAN ALTENA
VOOR
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f l.OO,
franco per post zonder prijs verhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiën van 16 regela 50 ct. Elke regel
meer 7Vi ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdag
avond ingewacht.
„Ik worstel en blijf boven". Men kan
dit ook anders inkleeden. „Worstelende
boven blijven", „worstelen om boven
te blijven", „worstelen om te bestaan
„worstelend bestaan", en in een dezer
zinnen zijn de woorden toepasselijk op
het leven haast van eiken mensch.
Zooals voor een volk als geheel is
het leven voor elk mensch in het bij
zonder een worsteling. Het gansche
leven is: worstelen, kampen, vechten,
strijden om 't een of ander. En bij die
worsteling, dien kamp, dien strijd is 't
voor ieder de groote vraag van boven
drijven, van niet ondergaan.
De een worstelt om eer of roem of
macht of rijkdom, eerst om 't te ver
krijgen en heeft hij het, om 't te be
houden of te vermeerderen. Een ander
worstelt en strijdt om een of ander
doel te bereiken, dat hij nu eenmaal
als een levensideaal heeft opgenomen
een derde kampt en worstelt om een
of andere hartstocht of neiging te kun
nen voldoen, terwijl zijn buurman juist
worstelt en strijdt om zijne hartstochten
of neigingen te bedwingen en meester
te worden. Ieder worstelt en strijdt op
zijn manier om „'t oogwit te bereiken",
boven water te blijven, niet onder te
gaan.
Maar de groote worsteling onzer
dagen, de worsteling van de massa,
van 't meerendeel der menschen, is de
worsteling om den broode, de strijd
om het bestaan.
Men prijst weieens onze eeuw, als
beter en gelukkiger dan de midden
eeuwen of de oude tijd. Toen was het
meerendeel der individuën slaaf of
lijfeigene, afhankelijk van de luimen
en het inzicht van Heer of Ridder.
Allengs veranderde ditde lijfeigenen
werden vrije mannener ontstonden
poorters, een burger- en ambachtstand
van vrijgeborenen.
De werkelijke slavenhandel, het koo-
pen en verkoopen van menscheD als
vee en koopwaar, werd allengs als een
gruwel bestreden en afgeschaft. En in
gansch de beschaafde wereld zijn thans
geen slaven of lijfeigenen meer. Alle
S. WÖRIiHöFFER.
(25.
Achter de gesloten deur op haar kamer
lag Adèle geknield. Tusschen de gevouwen
handen hield ze 't medaillon, buiten zich
zelve van opwinding. Ze drukte het koude
goud aan haar voorhoofd, haar lippen en
dan weer aan haar betraande, gloeiende
wangen.
„Goud, onvergankelijk gouden van
hem! van hem! van Hans Adam!"
Slechts even schokte door haar bewuslr
zijn de vraag: „waarom heeft hij 't mij
openlijk geschonken?" Maar even snel was
ook haar antwoord gereed: „opdat ik 't
openlijk dragen en aan ieder toonen kar.
En weer kuste zij het deksel met het be-
teekenisvolle uit kleine blauwe steenen
gevormde bloempje. Hem vergeten?
Hans Adam Ooit in 't leven hem vergeten,
die haar eens gekust en met jij toegespro
ken had Die haar voor korte, zalige oogen-
blikken in de armen had gehouden?
Een wilde triumfeerende blijdschap door
trilde haar lichaam en ziel. Dat was een
geheim, waarvan niemand wist dan hij en
zij, haar eigendom, trots alle vijanden en
verspieders.
Ais Ruth het had geweten, de trotsche,
fijngevoelige Ruth, dan zou ze met nog
grooter afschuw haar blikken afgewend
hebben.
Adèle lachte. Ze vloog van den grond op
en zette zich bij de brandende lamp.
Nu nog een lok donker, gekruld haar in
dit medaillon, dan is 't mijn altaar, waarbij
ik bidl En Ruth zal 't nooit weten,
nooit I"
De wissel werd wel wat laat, maar toch
zonder veel moeite betaald en de dagen
verliepen op Moldt betrekkelijk rustig,
menschen zijn thans vrij en onafhan
kelijk van elkander, en ieder kan thans
doen en laten wat hij wil, onder voor
behoud van de wetten en regelingen,
in 't belang van de algemeene samen
leving gemaakt en verordend.
't Is nu dus veel beter dan vroeger
In theorie zeker! Maar in de praktijk
EilaasDe vrije mannen van onzen
tijd hebben het dikwijls harder, dan
de vroegere lijfeigene. In den loop der
tijden is een proletariaat, een paupe
risme ontstaan, dat allengs grooter af
metingen aanneemt en in alle klassen
der maatschappij zich openbaart. De
„worsteling om te bestaan" is doorge
drongen in alle landen. Er zijn advo-
katen, dokters, geleerden, wetenschap
pelijk ontwikkelde en geletterde per
sonen, die geen „bestaan" kunnen vin
den.
Het pauperisme neemt hand over
hand toe, en wat de vrijheid aangaat,
in onze hedeodaagsche maatschappij
is bijna niemand vrijieder is, in een
of ander opzicht afhankelijk van een
ander, onderworpen aan de luimen of
het inzicht van de eene of andere có-
terie of persoon, moet buigen voor den
een of andere, wil hij zijne positie hand
haven, zijn doel bereiken, of niet on
dergaan iu de worsteling om zijn be
staan.
Bijna ieder onzer heeft zulk een
worsteling. En in die worsteling boven
te blijven, is voor duizenden een moei
lijke zaak en vereischt bovenmatige
inspanning, 't zij van het lichaam of
van den geest. En in die worsteling
worden vele zedelijke wetten verkracht,
gaat veel edels en schoons te gronde,
worden vele bloesems geknakt en vele
levens verkort. Want wat gelden alle
zedewetten, wat geeft alles, dat schoon
is en edel, wat kan het schelen of de
roos vertrapt en het.leven verkort wordt,
als we niet kunnen bovea blijven in
de worsteling, als we tóch moeten zin-
keD en ondergaan
„Boven blijven". Dit is de reden,
het doel van alle worsteling. En zulke
worsteling vordert al onze kracht en
al ons werken. Doch niet ieder die
worstelt, overwint. En er kunnen ge
vallen zijn, waarin 't voor den mensch
feitelijk beter is, den kamp maar op
tenminste voor de bewoonsters. Hans Adam
had de vordering van den handelsraad,
groot honderdtachtigduizend mark dadelijk
na 't afdoen der eerste zaak ontvangen,
maar dat verzweeg hij zijn dames en hij
nam ook die zaak niet al te zwaar op.
Hij raadpleegde een advocaat, leverde protest
in, en wist dat daardoor de beslissing
maanden was uitgesteld!
En zoo kwam de dag, dat er uit Frank
fort een schrijven aan de barones kwam.
Een klerk had dit document opgesteld;
dat zag men wel aan 't adres.
Cecilie verbleekte; zij waagde 't niet het
zegel te verbreken. De brief lag uren lang
onder haar kussen, tot Hans Adam kwam
en op zijn gewone wijze vroeg:
„Nog niets uit Frankfort, Muis?"
Ze zag hem met haar koortsachtig stra
lende oogen onrustig aan: „Ja, Hans! van
morgen kwam er een brief."
Eensklaps verbleekte hij. „Nu, en wat
staat er in?" beefde het van zijn lippen.
„Iets slechts?"
Zij gaf hem het schrijven. „Kijk zelf,
Hans! ik
En met een hoofdschudden zweeg ze.
Wat die brief inhield, kon niets goeds zijn.
De baron scheurde het couvert open. Het
schemerde hem voor de oogen. Eerst zag
hij naar de onderteekening„Leopold Asz-
man."
Dat was nauwelijks leesbaar geschreven,
als met een bevende hand, maar toch van
den oude zelf. Den inhoud van den brief
moest hij gedicteerd hebben.
Hans Adam las hard op, wat daar op
dat trillende blad stond:
„Lieve Nicht!
't Heeft lang geduurd, eer ik uw, mij
zoo lieven brief beantwoorden kon;
maar mijn zwijgen kwam niet voort
uit gebrek aan hartelijke genegenheid,
maar uit de omstandigheid, dat ik
inlichtingen moest inwinnen. Ik moest
weten, hoe het karakter van uw man
is en in welke omstandigheden hij
verkeert
te geven. Er zijn gevallen, waarin
eene nederlaag beter is dan de over
winning.
Buitenland.
De Belgische Kamer heeft besloten
een wetsvoorstel van Bertrand c.s. strek
kende om de plaatsvervanging bij het
leger af te schaffen, in behandeling te
nemen.
De Armenische patriarch heeft bericht
gekregen, dat 90,000 Armeniërs, vrou
wen en kinderen inbegrepen in het
wilajet Adana volslagen gebrek lijden.
Uit Chicago, Illinois, Michigan, Jowa
en Wisconsin worden aardschokken ge
meld. De gebouwen stonden te beven
en schoorsteenen stortten in. Van ern
stige schade lezen we echter niet.
De krijgsraad te Konstantinopel heeft
71 officieren en soldaten wegens deel
neming aan de muiterij tot 40 stok
slagen en overplaatsing naar Jemen
veroordeeld.
De Boelgarijsche pers houdt zich nog
steeds bezig met de vraag, of prins
George's afstand doen van de troonop
volging nu als een afgedane zaak moet
beschouwd worden al dan niet.
De Wetsjernje Nowosti beweert, dat
ook de ministerraad zich weer met de
zaak heeft ingelaten, nadat een der
ministers er op gewezen had dat zich
vele officieren om prins George groe
peerden.
De Zwono, die tegen prins George is,
zegt dat de groote Skoepsjina zich in
geen geval met de kwestie der troonop
volging kan bezig houden. De bevoegd
heid zou ze alleen hebben in geval de
Koning zonder regelmatige erfgenamen
kwam te overlijden.
De gezanten van Italië en Servië
hebben bij den Koning hun geloofs
brieven ingediend.
De Germania meldt, dat groente,
tengevolge van de aanhoudende droogte
te Berlijn op het oogenblik zoo schaarsch
en duur is, dat vele huismoeders ze
niet kunnen koopen. In geen jaren is
de aanvoer in de markthallen zoo klein
geweest. Ook de landbouw, die al onder
het drooge najaar geleden had, verlangt
hard naar regen.
Cecilie vouwde de handen. „Groote God
zuchtte ze.
„Je bent zeker bang, dat man niet veel
goeds van me gezpgd heeft, niet waar?"
„Lees verder, Hans!"
„Ik heb niet veel goeds vernomen.
Dingen, die me tot voorzichtigheid
manen want net geld, dat ik met zoo
groote moeite, onder duizend gevaren
en ontberingen bijeen bracht, zal niet
naar alle zijden verstrooid worden,
vooral niet omdat gij beiden, gij en
Ruth, geen ander vermogen te wachten
hebt, dan dat ik u vermaak. Uw ver
zoek om een voorschot moet ik op
goede gronden weigerenen ik ben
overtuigd, dat gij, vroeg of laat, deze
schijnbare hardheid zult zegenen. Vaar
wel, lieve Nicht., en de hemel late het
u te allen tijde goed gaan.
Uw oom Leopold Aszmann."
Hans Adam was verschrikkelijk bleek
geworden. „Die gekl" riep hij, verbitterd
den brief op den grond smijtend. „Ik zou
wel eens willen weten, wie hem zoo mooi
heeft ingelicht
Cecilie zweeg Wie? Ach, lieve God,
alsof de verhoudingen op Moldt niet overal
bekend waren! En Hans Adam vroeg
werkelijk: Wie?
„Zou Wolfram zoo verraderlijk gehan
deld hebben? Een bekrompen man was
hij altijd."
En toen Cecilie bitterlijk weenend het
gezicht in de handen verborg, stond hij
toornig op. „De gekl als kon hij mij scha
den! Aszmanns dagen zijn geteld, zelfs
zijn uren! Misschien leeft hij al niet meer
Cecilie droogde haar oogen. „Hans! als
hij nu eens het testament veranderd had
Ik bid je, als
„Dat is onmogelijk, Cilie! Denk toch
eens na! Hier staat duidelijkdaar ge geen
ander vermogen te verwachten hebt, dan
dat ik u vermaak. Hij denkt dus aan geen
andere beschikking."
De baron zuchtte. „God geve het, lieve
Hans
Uit Rome wordt gemold, dat men nu
er achter gekomen is, waarom de Ca-
morra te Napels Petrosino, den ambte
naar van den Amerikaansche veiligheids
dienst, te Napels uit den weg heeft
geruimd.
Petrosino had zich, naar gebleken is,
veel moeite gegeven voor de inhechte
nisneming van een zekeren Suricoen,
het hoofd van de Napolitaansche Camorra
die, na de echtelieden Cuocolo vermoord
te hebben, naar New York de wijk had
genomen. Daarvoor heeft de Comorra
hem laten boeten.
Een luchtbol van de Wurtembergsche
vereeniging voor luchtvaart is onlangs,
bij den grooten Duitschen ballontocht,
in Frankrijk neergekomen en niet vrij
gelaten, voor de luchtschippers 500 frs.
aan invoerrecht hadden betaald. De
vereeniging heeft hemel en aarde be
wogen, om die som terug te krijgen,
maar nu van het Fransche ministerie
van financiën de mededeeling ontvan
gen, dat daar niets van komen kan.
De Servische reservisten worden tot
nader order onder de wapenen gehou
den. In politieke kringen vat men dat
op als een middel om op Turkije druk
uit te oefenen, opdat het de kwestie
der Oosteische spoorwegen spoedig zal
oplossen.
Uit Coruna komt bericht, dat de
Spaansche boeren in het voormalige
koninkrijk Galicië roerig zijn. Zij trek
ken roovend en brandstichtend het land
af en hebben het daarbij op den oogst
in de schuren en de pijnbosschen voor
zien. Er zijn hier menschen in hech
tenis genomen, onder wie een onlangs
gekozen raadslid is. Men is bang, dat
de boeren een geheim genootschap met
anarchistische oogmerken gevormd heb
ben.
Uit Petersburg werd Woensdagavond
geseind, dat de stad Nowonikolajefsk,
in westelijk Siberië, sedert 's ochtends
in brand stond. Er waren bij de afzen
ding van het bericht reeds 700 woon
huizen, het telefoonkantoor, verschei
dene gemeentegebouwen en banken,
winkels en magazijnen verbrand. Het
verlies bedroeg vele miilioenen roebels.
De brand woedde nog voort. Het aantal
dooden is nog niet bekend.
Nowonikolajefsk was een opkomende
stad met een grooten uitvoerhandel.
Hij liep boos op en neer „dat ontbreekt
er nog aan, Cilie, dat jij me den moed
gaat ontnemen
„Dat wil ik in 't geheel niet, Hans! ik
wil maar dat je de toekomst helder zult
inzien Als
„Alsjeblieft, ik haat ieder „als." Laat
het spook komen, Cilie, dan zal ik 't be
strijden, maar vooraf allerlei raadsels op
te lossen, daarvoor moet ik je bedanken!"
„O Hans, je doet me pijn!"
Hij trok de schouders op en ging heen
om den storm in zijn ziel zoo mogelijk te
verbergen. Als de oude heer eens een
codicil aan het testament had toegevoegd!
Wat dan
Het bloed vloog hem door de aderen.
Als hij zelf eens naar Frankfort ging?
Maar neen, dat was onmogelijk. De
meening van den grijsaard viel niet te
veranderen. Een zeker iemand had hem
„verkwister" genoemd en dat woord deed
nu zijn volle werking. Als goudgraver
legde de kranke in zijn moei te vol leven
daalder bij daalder, maar nu zag hij ook
in 't geld een schat, die met eerbied be
handeld moest worden, dien hij aan alle
gevaren wilde ontrukken.
De baron lachte spottend. Een gierigaard
dus, een die bij volle kasten brood met
zout atGoed dat toch niet allen zoo waren,
dat er altijd nog vrienden waren, die het
verstonden den zonneschijn van 't leven te
genieten, zoo lang het dag was.
Weg met al die gortentellerij en dat
eeuwige sparen en bij mekaar scharrelen!
En Hans Adam nam 't geweer en ging
op de jacht. Mocht die zieke man te Frank
fort zijn testament al of niet veranderen,
in den een of anderen vorm kwam toch
het geld aan zijn vrouw en Ruth; en dat
was de hoofdzaak!
Aan 't eind van 't dorp werd er gebouwd
de nieuwe woningen moesten voor het in
vallen van den winter onder dak komen;
ieder zegende den baron, die zoo goedwillig
een groot stuk land had opgeofferd, alleen
om het nieuwe visschersdorp voor toekom
stige watervloeden te vrijwaren. Waar Hans
Naar verluidt, zal de Fransche regee
ring een door een socialistisch afgevaar
digde aangekondigd voorstel om aan de
ontslagen postambtenaren vergiffenis te
schenken en hen weer in dienst te
stellen, nadrukkelijk bestrijden.
Uit Konstantinopel wordt gemeld
Abdoel Hamid heeft zich van Salo-
niki uit in eigenhandig geschieven
brieven gewend tot de verschillende
banken in Turkije en in den vreemde
met het verdoek hem zijn gelden toe
te zenden. Een bank te Konstantinopel
heeft ter bevoegde plaatse om advies
gevraagd en ten bescheid gekregen dat
tegen een overmaking der gelden aan
Abdoel Hamid zelf geenerlei bezwaren
kunnen bestaan. Er schijnt thans een
accoord tot stand gekomen tusschen de
regeering en Abdoel Hamid ter zake
van zijn vermogen. Met vermijding van
alle juridische moeilijkheden is de ze
kere weg van een rechtstreeksche over
making van het geld aan Abdoel Ha
mid gekozen.
Tot de hooggeplaatste personen van
het oude regime, die Donderdag te
Konstantinopel werden ter dood ge
bracht, behooren de opperste der eunuu-
chen van den vorigen sultan, Deschver.
de staatsraad Tajar, kolonel Halil, de
journalisten Lufti en Feize en de voor
malige hofarts Mour-eddin. Negen an
dere grootwaardigheidsbekleeders, onder
wie de oud-minister van oorlog Riza
pacha, de grootmeester der artillerie
Zekki, de oud-minister van marine
Hassan Rahmi, de oud-minister van
binnenl. zaken Momdouh.de staatssecre
taris Takhsin en de kamerheer Raghib,
die naar de Prinsen-eilanden waren
verbannen, zijn van hun rang ontzet
en naar een vaste verblijfplaats gezon
den, met verbeurd verklaring hunner
bezittingen.
Tengevolge van de staking der ma
trozen van de marine-reserve, liggen
te Marseille op het oogenblik 40 sche
pen stil. Daarentegen is te Duinkerken
het werk hervat.
Woensdag hebben slechts twee stoom
schepen de haven van Marseille kun
nen verlaten. Het postbestuur heeft
maatregelen genomen, om de post door
oorlogsvaartuigen te laten vervoeren.
Uit Toulon zijn met dat doel drie tor
pedo-jagers naar Marseille gezonden.
Een ervan is kort daarna met de post
naar Algiers vertrokken. Maar de post-
Adam ook kwam, werd hij hartelijk gegroet
en door ouden en jongen met dankbare
liefde behandeld.
De brief uit Frankfort was gauw ver
geten en toen eenige dagen later de draad
de langverwachte doodstijding bracht, hield
Hans Adam zich voor den bezitter van een
kwart millioen. „Eigenlijk een half millioen"
zei hij tot zijn vrouw, met „Ruths aandeel
zal ik ook werken en in korten tijd haar
kapitaal verdubbelen."
Zij zag hem zwijgend aanmaar het
scheen, dat haar blik hem boos maakte.
„Wat blief?" zei hij op wat scherpen toon.
„Hans, op welke wijze wil je werken?"
Hij haalde de schouders op. „Niet als een
vroome pennelikker, of als een christelijke
jonchelinch, mijn goede Cilie, maar met
je verlof op een andere wijs. Ik denk een
suikerfabriek aan te leggen, niet op Moldt-
schen grond, maar dicht bij de stad. Voor
den bouw van suikerpenen is me al
een flink stuk grond en een knappen op
zichter aangeboden. De plannen zijn door
architecten opgesteld en op 't laatst van
Maart begint de bouw. Natuurlijk laat ik
Ruht's vermogen zoo twintig of dertig
percent opbrengen en houd ik er nog flink
wat over. In geldzaken moet men heel voor
zichtig zijn en een koel hoofd bewaren.
Cecilie legde haar hand voor de oogen.
„Hans, nog weten we niets van den inhoud
van 't testament."
Hij wendde zich af. „Ga naar Nizza, kind
daar zal hoop ik, je stemming wat ver
beteren
„Ach, je wenschte dat ik maar van je
weg was. Zeg het maar Hans, zeg het maar
hardop, ik ben je een last geworden
Zijn blik trof de zenuwachtige vrouw.
„Al weer tranen, Cilie? als je wist hoe
leelijk een weenende vrouw is, en vooral
als ze je dan nog als een schooljongen met
zedepreekerijen en goede lessen overlaadt."
Ze verbleekte eerst en werd toen plotseling
puperrood. „Wees niet bang, Hans!" was
haar snel antwoord.
ROMAN VAN
Wordt vervolgd.
