Hel Land van Heusden en Atlena, de Langstraat en de Bommelerwaard. Muis-industrie. Het Blonde Nichtje Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden. No. 2869If oensdag 26 Aug. 19Ü9. FEUILLETON. y wü Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG. Abonnementsprijs: per 3 maanden f 1.00, franco per post zonder prijs verhooging. Afzonderlijke nummers 5 cent. Advertentiën van 16 regels 50 ct. Elke regel meer 71/» ct. Groote letters naar plaatsruimte. Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdag avond ingewacht. Als een gevolg van de voort durende uitbreiding van het abonne mentental en het daarmede gepaard gaan van de ontvangst van meerdere advertentiën, hebben wij besloten daarvan ook onze abonné's te doen profiteeren en zullen, te beginnen met 1 OCTOBER a s., het abonne mentsgeld per kwartaal van één gulden verminderen tot 75 cent, terwijl nieuwe abonnés het blad van heden tot 1 October GRATIS zullen ontvangen. Administratie en Uitgever. In Amsterdam wordt heden een tentoonstelling gehouden van Huis- Industrie. Deze tentoonstelling, zeide de Voor zitter van het Bestuur, de heer N. G. Brouwer, is niet eene, zooals die welke men sinds jaren placht te organiseeren hier wordt het geëxposeerde voorwerp in de tweede plaats genoemd, terwijl de expositie van de gegevens, welke bij de voorwerpen gevoegd worden, een eerste rol vervult. Hier is niet gezocht naar het uiterlijk schoon, hoe wel vele voorwerpen het kunstlievend oog streelen zullen, hier is niet gevraagd of men iets aardigs wist te vervaardi gen, te knutselen; hier is geen expo sitie van welken tak van nijverheid om der productie wille, geen huisvlijt- tentoon8telling. Huisvlijt is geen huis industrie. Hier vindt de bezoeker de voorwer pen, vervaardigd in het woonvertrek, waar meestal bovendien geslapen en gekookt wordt, waar zoo menig tafereel van het levensdrama afspeelt onder den arbeid der nijveren. Hier vindt men voorwerpen, die voorzien van een kaart met alle ge gevens omtrent den toestand waarin en de omstandigheden waaronder ge werkt wordt, nauwkeurig vermeldt het W. HEIMBURG. (5 Natuurlijk werd af en toe een vrouwen naam genoemd, daar het als vaststaand werd aangenomen, dat alleen een vrouw in staat is twee boezemvrienden tot doods vijanden te maken. Maar niemand wist er het juiste van. Alleen düt stond vast, dat de onderdaan den vorstenzoon de vriendschap had op gezegd en dat, hoe dikwijls de prins hem ook de hand ter verzoening had aangebo den, zij met een aan verachting grenzende koelheid werd afgewezen, zonder dat het geduld en de lankmoedigheid van den prins uitgeput raakten. Toen de opperhoutvester oud en zwak geworden, den wensch te kennen had ge geven van zijn ambt te worden ontheven, werd hem „het Roode Huis'' als eigendom toegewezen en de opperhoutvesterij ver plaatst naar een nieuw, meer met de eisehen des tijds overeenkomend gebouwd, dat dichter gelegen was bij het voormalige residentie-stadj e. En de teruggetrokken en in zichzelf ge keerde, sombere grijsaard, die een geheel leven lang ruw en onwillig alle blijken van vorstelijke genade had afgewezen, maakte in dit geval een uitzondering en aanvaardde dankbaar het aanbod, den avond van zijn leven op dit idyllische plekje te slijten en daar het oogenblik af te wachten, waarop hij voor eeuwig de steeds droef geestige, als in het verleden starende oogen zou sluiten. leven van die werkers, afgeteekend in grove trekken. Want elk voorwerv heeft zijn verhaal. Die voorzien van een witte kaart zullen u vaak doen hooren het klagend verhaal van den ouden afgewerkten fabrieksarbeider die, verlangend naar rust, zijn laatste levensdagen met af- mattenden arbeid moet slijten, terwille van een schamele beet, of ge hoort de geschiedenis van den jongen zwakken man, die, ondanks zijn door ernstige ziekte gesloopt lichaam, den arbeid thuis verricht om te kunnen blijven de brood winner van het gezin, hoe pover ook En heeft dit verhaal u bij het be zichtigen der voorwerpen nauwelijks bereikt, dan vertellen de blauwe kaar ten van het naamloos leed van menige vrouw, menige moeder, die van den vroegen ochtend tot middernacht ar beidend, voor haar gezin, haar kinderen geen tijd weet te vinden. Zeer veel vrouwen, in kommervolle omstandig heden achtergelaten, zonden een door hen vervaardigd voorwerp in, aantoo- nond hoeveel ellende er door haar leven is gevlochten. De orarye-kleurige kaarten worden u voorgehouden door kinderarmpjes, wier eigenaartjes, soms van vijfjarigen leeftijd, u vragen waarom hun onthou den wordt het speeltuig, dat het kind behoort, het heerlijk spel der jeugd, het gelukkigste tijdperk des levens, waarvan de herinneringen in moeitevolle tijden een verkwikking zijn, zelfs voor ouden van dagen. Hun werd dit ont houden. Dan verhalen die voorwerpen u van die kinderen, die óók zich willen wa penen met de geestelijke uitrusting, waarmede zij den strijd om het bestaan kunnen voeren, maar die hun eigen brood, hun eigen schoolgeld, hun eigen schamele plunje moeten verdienen, ten koste van nachtrust, van ontwikkeling en van levensgeluk. In het kortdeze expositie geeft een beeld van den arbeid van het onschul dig kind tot den moeden grijsaard, en de kleuren der tentoonstelling zijn daar om wit en zwart. En als men het oog naar buiten wendt, naar het nevens het tentoon stellingsgebouw gelegen terrein, dan ontmoet het de met riet bedekte lan delijke woningen; de stulp van den stoelmatter, den Brabantschen schoen maker en den Drentschen boendermaker, of eenige stedelijke huisarbeiders, trouw Na het overlijden verviel het weder als onvervreembaar eigendom aan de hertoge lijke familie, maar, krachtens een clausule in het testament van wijlen prins Chris- tiaan, werd het ongebruikt gelaten, zonder dat er eenige baten van werden getrokken. De kamers werden tot in de kleinste bijzonderheden onveranderd gelaten en behielden hetzelfde mobilair als in de dagen, dat zijn bewoner nog leefde, en slechts zelden verzamelde zich in zijn ge welfde voorhal een bont gezelschap jagers. Zulks geschiedde alleen wanneer juist in den omtrek het terrein werd afgejaagd en de tijd om een vluchtig jagersontbijt te nuttigen te kort was om zich den rit te getroosten naar bet jachtslot, dat onge veer een mijl van „het Roode huis" ver wijderd lag. Allengs verdween ook meer en meer de belangstelling in den man, die tijdens zijn leven de geheele bevolking van ons her togdom stof tot allerlei verhalen en ver onderstellingen had gegeven, en wiens naam zelfs tot ver buiten het Thüringerland be kend was geweest. De ouden stierven; mijn krasse over grootmoeder had reeds sinds jaren de eeuwige rust gevonden, achtereenvolgens zegende ook tante Rika, grootmoeder en de rentmeester het tijdelijke, en ons, jonge ren, nam het moderne leven met al zijn afmattende, rustelooze worstelingen om het bestaan te zeer in beslag om nog aandacht te kunnen schenken aan de poëzie van het verleden. Ook ik had nooit meer gedacht aan den oud-oom, die reedssinds onheugelijke jaren rustte in het koele graf aan de helling van het Thüringerwoud. VI. Gisterenavond echter had onverwacht naar de werkelijkheid gecopieerd. Gelukkig dat ook hier te lande de Regeering voor deze zaak belangstelling toont. In zijn antwoord op de rede van den heer Brouwer is door den minister van L., N. en H., den heer Talma, gewezen op de bezwaren eener regeling, maar de noodzakelijkheid daarvan werd door hem erkend, hoewel hij zich voor zichtig uitliet. Op dit oogenblik zeide hij, is deze zaak in bijna alle landen van Europa aan de orde. Het is overal nog een tasten en pogen. En hier in Nederland zijn wij vooralsnog tot niet veel meer in staat, al is, wat de vrouwen en kinderen betreft, de huisindustrie voor een goed deel reeds sinds 20 jaren onder de wettelijke regeling begrepen. Om te kunnen handelen is nauwkeurige kennis noodig. De vereeniging voor deze tentoonstelling heeft zich de vele persoonlijke hulp, d;e bereid werd be vonden, ten nutte gemaakt om een breed onderzoek in te stellen, dat kost baar, onmisbaar materiaal zal leveren. Deze tentoonstelling is een oproep aan het volk. De huisarbeiders leven in stilte en in de schaduw. Anderen kwamen de aandacht vragen door de manifestatie van hun getal, van hun kunnen, van hun streven. Zij zijn de afgezonderden, en voor een goed deel in hun ellende gebonden. Deze tentoonstelling zal waken, dat zij niet vergeten worden! Moge de tentoonstelling, in overeen stemming met de begeerte van hen, die haar met zooveel liefde en arbeid hebben opgebouwd, medewerken om moeilijke vragen, die zich hier opwerpen, nader te brengen tot hunne oplossing, ten bate van hen die nu onder zoo moeilijke omstandigheden hun dagelijk- schen arbeid verrichten, en daardoor licht brengen in duistere plaatsen van ops volksleven Eenige cijfers die aantoonen hoe schamel Huis-Industrie wordt betaald, vinden wij hier op hun plaats: Een matten wever verdient met bard werken in 72 uur f3.60. Op de breimachine in 72 uur f6. (in Amsterdam). De staat doet evenwel zelf ook mee. In een zaal zijn een serie uniformen van het leger en de politie tentoonge steld waarop zeer lage cijfers prijken. Zoo wordt het maken van unifor men (grenadiers, jagers en andere) te mijn oom de opperhoutvester, Frida's vader, dien ik zelf zoo gaarne den zoeten vader naam had gegeven, het gesprek weder ge bracht op den raadselachtigen man. Nadat wij, als van ouds, ons verdiept hadden in allerlei veronderstellingen waar aan mijn oom, tot mijn niet geringe ver wondering, geen deel had genomen, had hjj mij een bundeltje geel geworden pa pieren ter hand gesteld. De stem van den anders zoo opgeruim- den man klonk bijna plechtig, toen hij mij toevoegde, dat ik op die papieren al leen daar een blik mocht werpen, waar eens de regelen waren neergeschreven. „Waar was dat dan, oom?" vroeg ik. „In het Roode Huis". Én mijn verbaasden blik opmerkende, liet hij er op volgen: „Het is de levensgeschiedenis van een gestorvene, met eigen hand geschreven." Vol eerbied zag ik neder op de gele papieren, die ik in de hand hield, terwijl oom voortging „Ik ben nog niet lang in het bezit van dit manuskript. Door een toevalligen sa menloop van omstandigheden kwam het in mijn handen. De dominee van Kergen- rode doch dat zal ik je later wel eens vertellen. Dat is trouwens maar bijzaak." En daarginds, aan het einde van den lommerrijken weg, dicht verscholen in de stilte en de eenzaamheid van het woud, vertoonden zich aan mijn blikken de roode muren van het spookachtig oude huis. Het was, naar zijn bouwtrant te oordee- len, gesticht in lang vervlogen jaren, toen edellieden en jonkvrouwen nog ter jacht togen met de valk aan een zilveren ketting vastgelegd in de stoere vuist of op de slanke hand. Rotterdam betaald met 67» cent per uur. Er zijn zelfs uurloonen van 5 tot 10 cent daar. Uniform jassen voor politie-inspecteurs stonden aangegeven als gemaakt voor 137» cent per uur. In het confectiebedrijf vondeu we de volgende cijfers: Amsterdam: broekmaken 7l/s ct. per uur, kinderpakjes ll/3 ct., demi-saisons 127, ct. goedkoope confectie 6 cent per uur. Rotterdam: demi-saisons 10 cent per uur. Rotterdam is lager dan Amsterdam. In Groningen is het gemiddelde loon ongeveer 67s ct. per uur. In Stratum 87. ct.; in Utrecht II7* ct. In Roer mond 8 cent. Dit zijn cijfers die spreken. Laten wij hopen dat het velen de oogen openen en dat ook eenmaal voor deze arme tobbers een betere toekomst dage! Buitenland. Het „Mémoral Diplomatique" van Zondag schrijft over den nieuw benoem den minister van buitenlandsche zaken van Venezuela, generaal Pietri, die van Franschen oorsprong en dokter van de Parijsche geneeskundige faculteit is, het volgende „Generaal Pietri is een van de be kwaamste staatslieden en een van de sympathiekste persoonlijkheden van Venezuela. Onverzoenlijk tegenstander van Castro, werd hij door den dictator gevangen genomen en gedurende vier jaren opgesloten in een kerker met boeien aan de voeten. Hij was reeds eenmaal minister van financiën, vervol gens van buitenlandsche zaken geweest onder het bewind van Crespo en daarna gezant te Parijs, Madrid en Rome. Generaal Pietri heeft zijn ütudiën volbracht te Montpellier en te Parijs. Hij was een intiem vriend van Gambetta en heeft de beste betrekkingen onderhou den met de uitnemendste persoonlijk heden van de Fransche republikeinsche partij. De buitenlandsche zaken van Venezuela zijn dus in goede handen en de betrekkingen van dit, land met het buitenland, en bijzonder met Frankrijk kunnen niet anders dan uitstekend worden". Zondagmiddag kwamen te Londen tien dieven als heeren keurig gekleed voor een goudsmitswinkel in de City. Een hunner opende de deur met een valschen sleutel en allen gingen binnen. Den bewaker sloegen zij bewusteloos en bonden hem op een stoel. Ver- Plomp en onbehouwen lag het voor mij met zijn ronde, van leien daken voorziene torens en de onregelmatige rijen van smalle vensters, waarin kleine, in lood gezette ruit: jes de stralen der herfstzon trachtten op te vangen. Een zandsteenen trap, wier treden waren afgesleten, voerde naar de hooge deur, oor spronkelijk een inrij-poort, aan beide zijden hield een. eeuwenoude, knokige linde trouw de wacht en onder elk dier stomme wach ters met hun breede bladerenkroon noodigde een steenen bankje den vermoeiden wan delaar tot een lommerrijk zitje uit. Dit eenzame jagerhuis moet reeds den last van vele eeuwen hebben getrotseerd, ge tuige zijn geweest van de jagersgenoegens van tallooze, reeds lang tot hun vaderen verzamelcle geslachten. Mijn nichtje schreed thans met een wei nig meer spoed onder de hooge beuken- boomen, terwijl ik haar volgde, niet meer denkende aan de poëzie, die als een waas lag over het oude gebouwtje, maar in be wondering haar slanke gestalte beschou wende, die lieflijke verschijning met de blonde lokken, als in gouden gloed gezet door de zonnestraaltjes, welke, om haar te bereiken, de grillige kronkelingen moes ten volgen van het dicht gebladerte. Maar een blik op „het Roode Huis" ont rukte mij aan die betoovering. Ik bleef staan en zag, hoe zij de met mos begroeide treden met vlugge schreden opliep. Hoe bekoorlijk stak haar jeugdige ver schijning af bij het oude huis, welk een heerlijke stoflage, het penseel van een Rem brandt waardig. Toen wendde zij het hoofd om en staarde mij aan. Boven haar hoofd zij stond nu voor de poort kroonde een prachtig herte volgens gingen alle tien aan het rooven. Midderwijl kwam de bewaker bij zinnen. Hij wist zich los te maken, de deur te bereiken en om hulp te roepen. Toen viel hij flauw. Politie kwam en kon zes van de schelmen inrekenen. Vier ont snapten in een rijtuig. De bewaker ligt in zorgelijken toestand in het gasthuis. Van den buit der vier ontsnapten vinden wij nog niets gemeld. Zaterdag werd uit Hammerfestgemeld Het Noorsche oorlogsschip Harald Neptun, dat hedennamiddag van Spits bergen hier aangekomen is, bracht het bericht dat de Amerikaan Wellmann Zondag met zijn ballon is opgestegen. Toen hij 32 mijl daarmede afgelegd had, moest hij weder dalen, daar de proviandzakken gescheurd waren. Bij de landing rukte de ballon zich los, steeg zonder bemanning op en sprong ten slotte uit elkaar. Dit jaar, zoo wordt verder bericht, zal geen nieuwe opstijging meer plaats hebben. (Zoo men weet wil Wellmann met zijn ballon de Noordpool bereiken). De Daily Telegraph verneemt uit Marokko onder meer, dat de Kabylen langs de Noordkust steeds meer in be weging komen. De stammen, dietegen de Spanjaarden vechten, hebben den stam Rebdana gedreigd, dat als deze niet in den strijd mee zou doen, zijn dorpen zouden worden plat gebrand. De Rebdana's, die tot dusverre niet hadden meegedaan, zijn voor deze be dreiging gezwicht en hebben zich bij de vijanden aangesloten. Melilla, seint de correspondent van de Daily Telegraph, is feitelijk inge sloten. Als de Rifkabylen maar over modern geschut beschikten, zou de stelling der Spanjaarden onhoudbaar zijn. De werkloosheid der Spaansche troepen moedigt de Kabylen aan. Zij achten de Spanjaarden niet in staat, verder door te rukken. De Spanjaarden graven een kanaal naar Mar Chica, maar het zal nog wel anderhalve maand duren yoordat dit kanaal gereed komt. Maandag heeft in de gasfabriek te Genève, in het gebouw voor het zui veren van gas, een vreeselijke ontplof fing plaats gehad, waarbij 11 personen gedood en een groot aantal gewond zijn. De slag was zoo hevig, dat tot op een afstand van 1 K.M. in de huizen de ruiten werden verbrijzeld. Aangezien het grootste gedeelte van de fabriek verbrand is, zal de stad voorloopig ge heel zonder gas zijn. gewei de hooge, met ijzer zwaar beslagen deur, tegen wier linkervleugel, naar over oud jagersgebruik, dat zijn oorsprong vond in de oer-Germaansche sagen, een opgezette steenuil was vastgespijkerd, waarvan het gevederte door stormen en jaren verwaaid en verstrooid was. De tallooze ruitjes, verweerd, hier en daar gebroken, blikten droomerig naar het weelderig groen der bosschen. Hazelaren en ander kreupelhout hadden zich dicht tegen de oude muren aangedrongen en ke ken nieuwsgierig door de vensters naar binnen en versperden meedoogenloos den toegang aan de dartele zonnestraaltjes. Dat oude jagershuis was als omhuld on der een tooverachtig waas, waar alles sprak van vrede, van verlokkende rust. Hier geen begeerlijkheid en jacht naar bezit, als in de rusteloos strijdende wereld hier ademde alles berusting, werden als vanzelf alle prozaïsche gedachten verbannen. Frida was terwijl ongeduldig geworden. „Kom je haast?" riep zij. Reeds had zij den gesmeed ijzeren klopper op de metalen plaat, op manshoogte tegen het deurpaneel aangebracht, laten vallen, zoodat de slag dreunend van uit het huis werd weerkaatst. Een zwerm kraaien vloog van de torens hemelwaarts, zweefde verschrikt in breede kringen rondom de tinnen om zich dan met gevaarlijk geschreeuw in het blauwe firmament te verliezen. Van uit de hal klonk ons luid honden geblaf tegen; dadelijk gevolgd door dat eigenaardig snuffelen, waarmede de trouwe viervoeter het bezoek van gasten aankon digt. „Diana! Diana 1" riep Frida, „vooruiten haal de] baas. Er is bezoek. Goed volk!" DOOR Wordt vervolgd).

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Nieuwsblad het land van Heusden en Altena de Langstraat en de Bommelerwaard | 1909 | | pagina 1